장음표시 사용
31쪽
ciora ad humectantes melius habent: si lantan plantis apparet, quibus ut animalibus insitum est alimento fami liari nutriri, qui busque ut animalibus consueta victus rationaturam seruat si est victus illarum naturae simi lis,aut nouam facit, si dissimilis. Ob id plantae intemperatiores id est,calidiores ogidiores,liumidiores,sicciores, io & caelo dc alimento ipsis contrario emendantur, &. ad temperaturam mediam, quoad seri potest,inclinant:nisi quas multum calidas,frigidas,humidas siccas expetimus tales enim solum & caelum & alimentum simile conser uant:mirum ni etiam intendant. Quae vero animalium temperatura est omnium extre. morum media,iniuriisque omnibus omniumaxime resisti t,il la similibustemperatis servatur, quod Galenus dilucide lib. priori hiis sanitatis tuendae demonstrauit. Sic plantae temperatae caelo & solo temperato com seruatae, meliores evadunt, nisi ad effecta plia,has calidioresfrigidiores, humidiores sicciores requiris. Tunc enim solo & caelo dissimili,& a sua natura temperata diuerso, hoc est, calidiore,si calidiores vis:frigidiore si stigidiores:bumidiore, si humidiores: . sicciore,si sicciores expetis, emendantur:&calidae siccae calido sicco solo & caelo. Ob
i id Creticas plata plurimas ad thiriacam,&ali
32쪽
alia medicamenta, & Italicas si solum & caeum sicca fuerint,praeponit Galenus: tamenti his est quodam prodire tenus,sed non da 'ur ultra.Nam eaede ex India aut Aethio ,iafuerint deteriores,licet illi tractus plania as quasda habeat eximias,ut Aethiopia cia . ninum, Trogloditae myrrham, India Mar- - .lam & malabathrum, & alia plurima, quaende largo prouentu Lu sitani nauigation itus ad nos couehunt.Quae igitur ad metholum simplicia deligedipei tinent:ubi ex Iois prius dictis memoria tenebis,eandem in articularibus ipsis exercere oportet, ordL ie illa,quem in simplicibus seruauimus. Deidicu itaque delectu primitin dicamus, inuibus ut aliis plantarum partibu , propte a qu5d nostrates communem quandam eligendi rationem sustinent, de his etiam
,muniter scribemus:de exoticis vero si
alatim,tsi quZdhaesunt cariores, & ob id, exteris adulterari solitae: tum quhd har,
ita infrequentes magis, etiam exercitatos . . .llunt.
Radices aute omnes incipiente solio ni rem u luuio legedas,& csto sereno,cesuit Di, colligensiorides,cui in quibusda Galenus Sc Aviceni & Mesues cosentiunt, in aliis diuersa senat ut post leges. Sunt cotra quibus placet apthradices e gelegedas priusqua in ca
33쪽
3 o Ira Fore. SIM P. lem. blia,ssorem,seu fum,semen, vis plata prope tota erupat.Dequentibus autetiliis, eas esse stetis animalibus similes hoc velut semianimes ac multu inibecillas, nisi quae tantia habebat virili ut etiam earum satis retineat arefacto caule t scilla, quo valida animalia etia era adhuc robusta per . manetmisi dicas etia in illis quae uiua de veteri radice repulles A, saliua vitale platae velut se ine per caule priusqua arescat in radices,licet no totir,refuere,ut in arboribus fit,alio quouis tempore colligi possunt,quae hominum cultu & satione crebra in omne anni partem vegetae incidunt, quales ferqiunt hortensestimentosae, ut api, vulgatis,bu ossi utriusque betae,iactucae,inti ,.oxalidis,rhaphani,napi .pastinacae, sis i , c xi panacis,calpe,porri, allii:& praeter has e raticae Mauci gingidii,caueatulis,ari,dracii culi, c lamini. periclymeni, cotyledonis: nam hae quinque,ut bulbosae quaeaam,aliae etiam aestate siccatis soliis, plenae sunt, α si equenter autumno regerminant, Mimen ii pinguis & crassi eopia. Quae vero lius naturae sponte cresciit. aut semen nobis tempestiue seruntur, aut plantatui serEsunt optimae, selo aut vem. aut ut dixi autumno paucissitatae state mu
34쪽
bus communes diximus, sunt praestantiores iam tempestiue satae adoleverunt,& viget: diis verb temporibus ignauiores, quando i quadam & holi toris opera & irrigation* oguntur adolescere, sub caelo sibi parum ropitio: quale aestiuum est, ac autumnale, hiemale .sic vere ipso, quando primum
'rminare incipiunt, nobis leguntur in amum,mula,althaea,iris,acorus,symphytum, ustus,asparagus, petroselinum, apium, steticulum,bryonia,cyperus, rubia, saxifraga, aleriana, eryngiiam, tormenti ita, paronia
traque, polypodium, gramen, lilium: nisi e ntibus aliquado sit opus,sed quςomnia o erunt imbecilliores, quam si quo tenuore recentes colligi debent, in usum v issent. Omnes tamen integrae sunt, si se potest, vellendae & unaquaeque in solo: caelo suae naturie familiari. quod expe-entia confirmat. Nam tune bene habitarnt,nec enormes ob alimenti copiam : nee
rigosae,& marci .& tenuesβ rugosae obusdem inopiam. Mox aqua lauandae sunt, radiculae purgandae,multae etiam elignane: quaedam vero crassae & magnae etiam taleolas secandae,posthara siccandar in so,v&o nterdum igni, ut in sic tione lib. dicemus,nisi recentes sint utendar Igni aumpraeclue siccantur, quando caelum est
35쪽
nubilum, aut hiems, aut quando mox siccatis opus est. Adde quod in his& aliis pilai rarum partibus non solum tempus colligendi legitimum est obseruandum, quale multis radicibus est pleniluniiuia natura humi dissimum sed etiam repositio commoda &duratio.Non eni in sunt reponends nisi exquisite siccatae,ne putrescant:nec loco humi
Go,pulverulento,non perflato, reponendae. Radices supra tres annos non seruantur
Avicennae. Quae enim crastis & densae sub stantiae sunt tandiu seruari possunt,ut radix bryoniae, rha pontici, peucedani, mei, aristolochiae. Quae verb tenui& rara costant substantia, ut asari,apii ,petroselini ,saxificianae, lictamni, tormentillae quotannis sunt mutandae. Radices autem legendas cum folia cadunt, etiam censet Auic. canone.2.&Platearius in Aristolochia. Quaedam in men aliis temporibus saladino leguntur, ut veris fine,aut aestatis initio,acorus geliana: aut mense augusto quado etiam spina alba, vulgo bedegar ,ruscus, bryonia, cyperus, iris,enula capana,diei anus vulgaris, poma, glycvrrhieta,ut septembri peucedanum. Octobri claminus,xeces & siccus emcax. Decembri eryngium iisdem leguntur. Tmcaces autem illae quoque seruantur a num unum,paronia utraqueleucedanum.
36쪽
uos,meum,iris, cyperus, maior & minor lictamnus. es, acorus, chelidonium, mula, saxista. ia, valeriana Pyrethrum.
Nem,costus,oenanthe,rba ponticum. i
aucus autem alarum & aliae radices multet ecentes sunt melioreS:recondita au te pro-e omnia, quia sunt essentis tenuis,parti diu eruantur efficacia,praesertim puluerata. is, i radix ampla,spis a,odore tenui,sapo-e acri,& parum astringente. .
Ξryngii radix eligeda ampla, alba,tenera, 'uae condiatur. simpl. adix satyrii plena & recens, non flaccida
emortua ad diasatyrion. Anti. E X o Ti C AE vero radices sic deligatur. Ibidem. cori radix similis ireos radici .i.complica- Dios. in obliquum geniculis intercepta, di i gustu acri, & modice amaro, odore ii ndo,calida,sicca ordine tertio, densa ple- carie non exesa qualis a Colchide & Gatia affertur:quae a quibusdam galangama r vocatur,quod sit utraque crebro geniat lata,& Odore aromatico : sed haec iridis agnitudine,illa cyperi. Vulgaris acorus huic diuersissimus totata natura, usurpadus,nisi medicus ad reuerandum & siccandum imperauerit.
Uod siqua huius generis in locis sicciori-
37쪽
3r D E M a d I e. s I M p. bus educata & calidioribus naturam acori praedictam aliquid induerit,utraque acorus esto ille indicus,sic nostras imbecillior. Dios Gal. Agaricus foemininus rectis intus venatianime, es. discursibus constassapore initio dulci mo amaro,taiidem etiam subacri & subastrii gente, leuior, rarior, mollior, albior, bre Dior,friabilior,spledidior quam mas,in si cturis suis,filosus neruorum modo.i graui densus,durus,niger, lignofusaongus,inter . dum rotundus,sed ubique copa stior& ob scurior superficie no densa,sed rara,tota foemininus praeterea,sed de vero & radice se
i miuliginosa&semiputri gignitur in Aga
ria Sarmatiae regione,& inde appellaturmo die ex alpibus metitur.
Haec aute et rinia. ἰα,id est,siiperficies
facies summa seu cum Melae pars superior. Manuis tota undique superficies intellio possit, tamen quae pro situ in arbore varior est,agarici pars superior,vtia Mesue re sime dicitur,ea potior videtur, quia maguaerea,& ob id leuior rarior, Sc.oim ob insitam leuitatem sursum feratur, vi eodem terrenum & aqueum deorsum: siue aute ea parsimperior sola,siue etia tota eius superficies optima est non est nobis purgantibus agaricum excidenda & abicieca qub rundam more. Nec ita superficiem ad vimi
38쪽
ntellige, ut sola velut cuticula sit edit ire partes quae sub sint quo ipsi
Aristolochiae clematitis longa is est perfrequens, longa, rara , rotunda ero in agro Nemausensi plurima, etia hicrebrescit, Effodienda est mestibus, & dentumato terreno seruada. Legenda utranu lenilunio,vt alias prope omnes quida con endunt:sic enim pleniores cum sint,sicca lo minus flaccesciit, alio tempore lectis ma na sui parte siccando vaporantibus,& marescentibus. Eligenda utraque bene habii,& si est sicca,minus alte rugis striata,ca e multa firma,odore & sapore vegeto,sed Jo,non pulverulenta dum frangitur, nec si a obruta iectarie aut terredinibus exesa. luae bonitatis note reliquis prope plant im partibus sunt communes. Pontica aute Cretica est praestantior.Behen accipia r Armenia, calida, humida, odora, rubra,tius quam alba: quae vero hodie in Ita a&proii incia in odorae reperiuntur radi- sis.s, S pro bellen supponuntur,vel aliae sunt, Armeniis, vel saltem his minus efficaces. arum loco placerent magis radices eryni Behen rubrum folio lapathi rotiadi pro-: Burde3alam locis aquosis plurimum, ac de in alias Galliae partes transportatura
39쪽
album in prouincia crebrius. Bryoniae radix foris cineritia, intus albiacans, ampla, consummata, colligatur veris
Calamus aromaticus, calidus siccus, ordi
ne secundo,partium nonnihil tenuium,futauus , intus albicans, odore fragrantissimo, dense geniculatus arundinis modo, caetera mollis tactu lentus in frangendo, conachus autem in assulas dissilit, non totum rapti ni modo rumpitur, fistula intus plena ar neorum, casiae gustu, leuiter astringens,&cum quadam, sed minima acrimonia ama Hor.Ma. rus,in mandendo glutinosus,ex India defernardi. tur,terre linibus facile tentatur. Qui vero in officinis est,no calamus,sed radix est,n que ea calami,sed plantae alteriusmeque ex India videtur afferri,quia vili venditur, &saepe reces multum cernitur. Ob id inter ra- dices eum recensui,iustius inter ligna locandum: si verus habeatur,triennio seruatur. Dis Centaurii magni radix, acris, astringens, Gal. subdulcis, subamara, rubescenS, crassa, Π uis, solida, tripedalis si integra est succo praegnans dum recens est ex solo pingui &aprico Licys Peloponesi, & aliarum muli rum regionum,annos decem seruatur. R MIbiddiu. dix autem centaurii parui, medicamentis est ininicax.
40쪽
Costus subamarus,modice astringit,acer ideo& calidus ut ulceret, candidus, leuis, :ximia odoris gratia recens,abunde plenus,lensus,siccus a terredinibus non exesus, Araucus. Post hunc indicus, tertitis in bonitate yriacus, grauis, colore buxeus, odore fe-iens .ho De Lugduni frequens est Arabi us,non tamen quem Arabici scriptores dulcta & amarum soli inuexerunt. Costi nigrinentio fit Dios.in rha pontico . Dracticuli radix legenda vere,aut aesta- Mesuesis initio,ampla,c5pleta,ex loco libero,bscua nostras est raro externa huc couehitur. Dictant radix Dioscoridi calefacit,aliis otia magis celebratur calida,odorata, ro tu alarua,densa,lanugine utrinque intecti laetica metitur aestate & autiano. Quae ve, radiκ dictant ab ossicinis supponitur a
2,tenuis,elignata,prope inodora, minimunara,nullo exiguo ve caloris sensu, pseu
3 dictamni fuerit potius, aut herbae nescio sius,qira abiecta potius pulegio viedu est. Doronicum, radix parua, foris subflaua, Serapio ius alba, lulcis,calamo aromatico similis,lore& figura. Hel leborus albus radicib' nititur multis, Dissmuibus,ab oblongo & exiguo capite exantibus, carparum modis fibratis, optimarint cassidar,friabiles,carnosae, mediocriter