Hercules prodicius seu principis juventutis vita et peregrinatio ...

11쪽

Hinc est quod Marcus Varro, cum Herculei suprη qu draginta recensuisset, opinatus etiam fuerit Onancs 1 cre fortitudine Sc virtutibus inclytos Herculis nomine nuncupato, fuisse. Atqui constat nihilominus singulos suis propriis etiam nominibus distinctos suisse . vel ex rebus gestis, vel eX eorum virtute desumptis. Quid attinet hic originariones peregrinarum vocum expendere latius Z Cur prisci Celtae nostri suum Herculem Og-miona vocarunt, Cimbri Tuisconem, vel, ut ex Taciti vetusto exemplari Farnesiano notavit Jussus Lipsius, Bisconem, Rigyptii Chonem , lndi Dorsanem, Belum ac Gigantem. Haec enim in Puteo profundiore latent, nec uno tractu in lucem evehi possunt. Sed cur Herculii Prodicii persona tectus tuus frater in publicum prodeat, hic praeteri te non pollum. Non etenim otiosam autumo fore narrationem istam, nec legentibus inutilem aut injucundam. vetusta Spartanorum lingua dicebatur Regis vel Principis pupilli

curator, qui teneram ejus aetatem regit &. instituit: Ad rem igitur hoc nomen pertinet. Erat autem

ejusdem nominis philosophus admodum celebris professione physicus, atque sophistes Prodicus C ejus Socratis magister, ut ipse in Protagora testatur apud Platonem, cujus sapientiam valde somo. sam

12쪽

Ρ R AE F A T I O. Iam apud Graeco, in proverbium abiun constat ex Suidae colle Etaneis. Aristophanes Comicus Meteorosophis en vocat. & more suo nonnunquam, ut alios sui temporis philosophos, morsicatim ludendo perstringit. Quamvis autem scriptis divini Platonis Prodicus isse magni nominis famam consequutus fuerit: praeclarus tamen ejusdem de Hercule liber Horae, non minus ipsi ad memoriae longaevitatem subservivit,quam immortalia summi Philosophi testimonia. Horas, ni fallor appel- Proicim- lavit suum librum a veris adulti matura pulchri - 'tudine, cum arbores deflorescunt, fructu Sque suos deformant. Cni discrimini temporis adole-lescentiam hominis non inepte veteres, sicut veri novo pueritiam ipsius, comparare lent. Praeter alios eleganter & breviter admodum in suis senariis hoc expressit Pompejus Macer poeta apud Sto. batum, ubi mater filiis suis ita blanditur.

Latine autem ad verbum ita fere sonant: Huc agite o pueri: o, quantum fas es, delectismi. O Jucundissima nilfacitis corribi. Matrem apprehendite, mi, inhaerete pensiles.

Lu bet ne excurrere Z Ludite o tenella pracordia.

13쪽

p R AE F A Τ I S. Vtest hoc vobis omnis v vestraver. Cum pube nam pube ni curae cum laboribuου. Itaque Prodictus videtur principem adolescentem, nobilemque juventutem omnem in Horis suis per amoenas Herculis fabulas ad virtutem, reipublicatque curam his lorica quadam narratione, tanquam exemplis quibusdam, instituisse. Nec aetas illa facilius, efficaciusve doceri nonnunquam potest. Uerbis etenim & praeceptis monemur quidem , sed exemplis movemur magis, ut D. Augustini hoc ex sententia dicam. Hinc est quod Prodicus eleganter inter alia fingat, Herculem, cum primum pubesceret, exisse in solitudinem, atque

ibi velut in bivio Pythagorico diu mansisse dubi

um, quam nam vivendi viam ingredi melius esset. Apparuisse tum illi duas deas, quorum uni nomen Virtus, alteri Vitium sive Voluptas. Hanc vessitu cultuque sumptuosam,gestibus lascivam illi monstrasse,multisque laudibus commendasse suam deliciarum viam iucundam ac facilem et eiusque seducem & comitem obtulisse. Alteram vero quae neglecto quidem atque paupere in habi tu, sed nativo decore pulchra videbatur,&admodum seria prudenti oratione Herculem, ut se, relim fallaci Voluptatis ignavia, sequeretur hortatam esse, a que ut difficili licet, & ardua per labores ac sudores via ad summa Deorum praemia secum pergeret. Sic Herculem pensitatis utrimque dearum rationibus atque promissis: tandem cupidine gloriae M immortalitatis incesum, Voluptate reli ei a, i Vi

14쪽

PRAEFATIO.

Virtutem ducem sequi voluisse. Haec quidem pul- Cherrime narrat ex ipso Prodico doctor artis imperatoriae clarissimus ille Xenophon, libro memorabilium secundo; aitque Prodicum, quo pacto Hercules a Uirtute institutus fuerit, latius commos rasse; atque sentefitias quidem ipsas multo magis magnificis, quam ipse secisset, verbis exornasse. Philostratus Lemnius item in Apollonii vita lib. VI. deas istas,& Herculis eleetionem eleganter describit. Meminit de M. Tullius Osficiorum lib. Primo: rursus in epistola ad Lucceium familiarium lib. V. quia Prodici fabula ista Herculem Prodicium, vel Xenophonteum appellat. Silius Italicus autem in Punicis totum hoc figmentum ab Hercule in P. seipsionem Asricanum majorem

transtulit. Ubi Voluptas Scipioni adolescenti de bello contra Poenos qui patrem patruumque in Hispania occiderant suscipi edo cogitanti sub lau

ro , Uirtutis incommoda proponit ac praedicat, eumque suis deliciarum blandimentis allicit &avertit ab adversaria sua: Virtus e contra Voluptata tem increpat, quod vanis lenociniis adolescentum animos irretire, & seducere conetur. Scipionem vero variis exemplis & rationibus,ut se sequatur, illa relicta, monet. Herculem, Liberum Patrem, Castores, atque Quirinum ad divinos honores : Romam ipsam suo ductu exiguis ab initiis provectam eo crevisse, ut totius orbis regina factast. Cum interea Voluptatis culpa florentissimae plures urbes,ocio, luxuque sint eversae. Sedaturam

ipsi de inimicis ultionem, dc devicta Carthagine praeclarum de Poenis triumphum. Qua

P. Scipio

ma ora

15쪽

Exempli, laetum, bultuq . audita probantem convertit Iuυenem. Sed enιm iniugnata Voluptas. I An tenuit voces. Nd vos Iam demoror ultra, Exclamat. Venient, venient mea tempo a quondam, Cum docilia nos iris magno certamι ne Roma Serviet imperiis honor mihι habebitur uni.

Sic quasians caput in nubessesus Iubi atras. At Iuvenis elenus monitis frientia corde Asolitur, vise , calet Hirtutis amore.

λώ, μ' quae sol quam eleganter poeta Silius Scipi

na. nem suum Herculis Prodicii virtutibus ornat: quod voluptate, desidiaque conte inpra, per labO- res & pericula virtutem sequi non dubitarit. Nec potuit Veterum Romanorum principum cuipiam aptius accommodari haec fabula, si eius indolem, Vitam a puero, resque praeclare domi, militiaeque sis --- gςst a consideremus, ut eas pulchre Livius, alii-- is elisa que veteres describunt. Tantum igitur huic nam Herculissi rationi Prodicianς videntur tribuisse Graeci &Ro-m mani, ut optimae spei adolescentum statuas, dc inragines Herculis Prodicii forma frequenter effinxerint : quia fabulae sinules solent animos juveri e num inolles adhuc faciliter ad meliores viasduces γιὰ - re. Talis videtur HerculeS ex aere pulcherrImus Hercistis in in Romano Capitolio, cuiuSacapite per humerOS,

robo armos,ac corpus leoninς pellis jubae diffunduntur, ερ - qua vellitus est: ut magni& generosi animi simulachrum prae se surre videatur. Facies ephoebi nitida, vultu jucundo hilarique renidet alacris ac gaudens. Sinistro cum brachio clava sua nodosa

nititur,

16쪽

PRAEFATIO. nititur, 3c dextra manu complexus tria mala, abscondit eadem , tergo, atque Conservat. Nimirum grata sibi Virtutis munera elle ostendit ; qui

bus haec Dea spiriciis ingcntes ad sepellicit, sibiq; obstringi T. Atque haec suavia quidem poma sunt;

iuris equiras, famae integritas,atque spes mercedis aeterni, quae es beata immortalita S. Horum enim fruetuum dulcedine pala itur animus ac piUS,& ad labores firmatur. Alter autem HerculeS, qui ex aere inaurato summae vetustatas & arti, ibidem in Capitolio conspicitur, maturiorem aetatem docet , dc instituit. Nam corpore juvenili grandior , atque validior est. Clavam expedite dextra tenet ad omnem pugnam paratus, atque leoni S exu io velut paludamentum, in brachium sinistrum collecto, ostentat manu tria item poma: monstrans se iam Uirtutis triplici munere instruebim non detrectare subeun/os ejus caussa labores Nam cla a Herculea plerumque signat virtutis exercitium ,& expeditionem in propulsandis, conterendisque vitiis. Ideoque ex duro robore gravis 3c nodosa pingitur : quod in expugnandis scelerum monstris tricosis difficultates, dc pericula gravia saepius Oboriantur. Animadvertimus etiam bonae spei pueris ejusdem argumenti exempla ad virtutis calcar fuisse proposita.

similibusque defunctos statuis ad ipsorum effigi

em atque aetarem accommodatis honorari solere. Documenta sunt huius Opinionis nostrae insculptilibus antiquorum operibus plurima. Sed unum ac certum argumentum hoc loco nobis erit

CLAEA Her cialis quid

17쪽

PRAEFATIO. Hercules ille Prodicius quadrati Hermae figura Neratur ' factus Hermeraclea non inepte vocaremus cujus pictura m in huius operis frontispicio expressimus.

propter tituli atque materiae nostrae congruenti. am: uti cognosceret Lector, quomodo veterum, quisque Prodici fabulam istam adaptare suo scopo consuerit. Posuerat statuam istam Felix qui- dam,in cujus epigrammate puer ipse loquitur,cus

ius ad effigiem faeti est: quod distichon tale est:

Et quidem Latine sic sonat,

Solibus exiguis puerum mens te. Felix Herculeumsignum collocat, ct Prodici. Caput tamen statuae dictae temporum injuria periit: alioquin terminus,& Hercules integer est, ex marmore Pario bas insertus quadratae, cujus imaginem olim Romae delineavi in aedibusJacobi Benzonii, non procul a S. Marci palatio. Ejus praetextam puerilem imitatur δc supplet leonis exuvium. quo tegitur, & sub quo brachium pueri dextrum implicitum latet; ut intelligas aetatis imbecillitatem Sc rectorum operum ministram de tram necdym sufficere ad virtutis munia rite su eunda,

18쪽

eunda, muneraque ejus promerenda. Jam vero quam annis puerilibus serium virtutis studium, Ac executio recta , sit dissicile , atque laboriosum, demonstrat insuper grandis atque impolita clava humero sinistro innixa, quam manu tenera, atque vix capaci sustinet: uti videlicet hinc appareat, messe nata, virtutis apud tales in herba adhuc esse.

Cum igitur illud opus Prodici de Hercule nil aliud quam doctrina Principum fuerit, quemadmodum ex Socratis illa pulcherrima cum Arisbp-PΘ disputatione, quae apud Xenophontem est, facile colligimus : non videbor tam inepte hanc meam historiam, in qua seb fratris tui exemplo adolescentem Principem nobilemque juventutem nostra religione, disti plina, moribusq; bonis huic saeculo commodis instituo, sub Herculis titulo promulgasse. Nam & hic voluptate pretierita,cOmsiliisque mollibus spretis, iter Uirtutis arduum ac dissicile quod non minus vere, quam eleganter Hesiodus poeta superos sudoribus obsepiisse cecinit haud ignaviter ingressus: in eodem constanter domi, forisque per ignotas etiam provincias peregrinando, quamdiu vixit,ducem suam sequutus est : ut optimi Principis spem omnibus In adolescentiae flore dederit. Quod si nervos, MHerculeas a natura sertitus vires fuisset, & aetas illi maturior, vitaque diuturnior contigisset: Herculis item, id est, laudatissimi principis famam ac gloriam haud dubie fuisset assecutus , cum animo ipsius generoso,promptoque nihil defuisse vi. deatur. Sed hac nimirum lege Deus animam in

19쪽

hujus corpusculi praesidio' militare jussit , ut qu6

cunque die, quocunque momento decedere hanc volet, protinus inde sit exeundum. Et evocat promiscue singulos, prout ipsi visum, nec solum veteranos ac emeritos, sed & tyrones, & qui militiae nomen nec dum dare postular. Quare is denique legitimus missionis dies est , quem imperator ille noller cuique supremum esse voluerit. Caeterum, uti nefas est, injussu hujus praesidium deserere, vel sine commeatu castra relinquere ue ita magnae ingratitudinis esse videbitur, missonem honestam a summo Duce celerius datam non libenter amplere; maxime si ad praernium. n ad ignominiam, vel ad poenam evocetur. Omnes quidem cuirimus, luetamur Sc certamuS in hac miandi palaestra pueri, juvenes, senes : nec non sortes ac imbecilles :& quemq; suum manet praemium. sed obsecro , per Deum immortalem l anne terque quaterque beatos dicere poterim US,quoS agono thetes ille lii premus tanquam sibi Elia rose tot laboribus ; Zc periculis, e tot adversariorum insidiis eripit, atque mature vocat ad brabium t Sic

Carulus frater, Princeps illustrissime, tuus in prae claro sui primi cursus ardore studioq; gratiam meruit, brabeutae placuit; tibi lampada tradere ut veteri proverbio dicitur γ& ad caelestem immortalitatis coronam e palaestra media pergere jussus est. Tuum igitur erit eius reliquas partes gnaviter tueri, ejus in virtutis via persequi vestigia: ut ad veri honoris, summaeque felicitatis fastigium scandas.

Quod haud tibi gra ve suturum autumo, si parentum