장음표시 사용
41쪽
Ceterum exordiri telam hanc nostram a staminum emplicatione Prima consultius nobis videtur, atq; proponendi a me Principis antiquam patriae stirpisque nobilitatem ab ipsis velut radicibus primu describete: ne sordidos ac ignavos nautas imitari videar, qui in alto pelago inter fluctus ac tempestates deprchensi primum rudentes ac sines connectere, vela resae cire, antemnas, & alia instrumenta nauti ea reparare volunt. Quibuscum navigare, me Hercle, non
minus injucundum ; quam periculosum est. Quyd si origines inscitia superiorum temporum penitus sepultas, Fc veritatem veluti in profundo tenebrarum puteo latentem magno labore in lucem protrahere conor: spero candidum Ioiactorem aequi bonique consititurum. Nec vereor quod idcinco prolixitatis assicietur taedio, dum res obscuras & hacte nus ignoratas accuratius explicare pergo : sed potitis confido ii quo vinulis aut literarum amore capiturὶ me varieratate historiae rarae, jucundaq; absti usae cognitionis lectione ipsium aliquando recreaturum. Ne igitur a Saturni js Lemis, aut a Becceselenis Belgarum originibus incipiam, Tuisc nes, Gygantes, Mannos, Bavones, Belgiones, Batones,item Troilos, A rabones, Cambros, Trebetas, Tongrotos, Totagotolve reges longa serie recensendo ex Hunnibal dis, Suysiis, Rechinoidis aliisve putidis auctoribus: constitui dumtaxat huius civitatis, atque provinetae veterem statum a flore Romani imperii, cujus auspiciis, atq; potentia magnum ei incrementum accessit, ex classicis auctoribus, quorum fi- ades & auctoritas semper integra manet, explicare, simulque lex antiquorum monumentoriim reliquiis accuratius in lu-llcem eruere. Est in Gallis Belgicae finibus oppidum celebre.& vetustate summa, non procul a Rheni ripa, & ab ejus divomo, ubi expandere sitos ramos, & Batavos in insulam in scipit redigere. Cujus amplitudo magna fuit quondam,sicsiti ex ruderisus in agro vicino passim apparentibus colligitur. Nomen antiquum huic est CL I V I A , quod in tribus clivo sis collibus pendulum versiis Rheni ripam panderetur. Qi in
propter a nonnullis etiam CLIVI nuncupatur,Latino pi or sus nomine. Discrepat unius dumtaxat vocalis mutationilingua popularis, qua C LEYL nunc oppidum, ut & divus Omnas appellatia . mminet
42쪽
Imminet Rheno in eminentissimo trium colli quadrata turris praealta lataq; cum arce longe conspicua, quam tradunt a C. Julio Caesare bello Gallico constructam este, vehit propugnaculum cius ad ripam vicinitatis adversiis Ger .anos. Quod ipsum in atrio Palatii maiore veterum Principum jussu annotatum legimus his verbis :ANNO. AB. URBE. DCXCVIII. C. IULIUS. DICTATOR HIS. PARTIBUS. SUBACTIS ARCEM. CLIUENSEM FUNDAVIT.
Vetus incolarum est opinio a multis faeculis patrum, avorum, proavorumque memoria Veluti per manus tradita, trecentis amplius armis ante Cluillum natum, arcem illam
stetisse. Sed vulgi fama mobilitate vigens sui nobilis poetardicam verbis) semper vires eundo iiimit. Quae ii vera, sane concedendum multo ante Caesaris in Galliam adventum turrim illam aut oppidum ibi fuisse, qui anno circiter siexa-vesimo ante Christum natum, cum exercitu in Beleticam venire primum coepit. Ceterum a Romana historia, & Cae satis scriptis aliena non videtur opinio. praesidium ibi post, isse Caesarem , & arcem fitndaste; propterea quod constet ex ipsius commentariis C. Caesarem, eodem Urbis anno DCXCVIII. Cn. Pompeio I M. Crasto iterum consulibu , ibi Rhenum transgressos Tentheros atque Usipetes ex Menapiorum agris expulisse trecentis triginta German rum milibus in ipso interamnio ad Mosae Rhenique confluentes praelio victis: Verisimile ei igitur ipsium post victo nam illam, Menapiis in deditionem acceptis, ripam advem sus barbaros ibidem muniisse: Deniquc,Galliis tandem adjectis imperio Romano, praesidia castellaq; in limitibus per Rheni ripam primum constitui coepisse constat: quae magnis postea provincialium sumptibus Augustus, &ejus successores non solum imunierunt: sed&sparsim colonias deducere, hiberna legionum amplissima locis oportunis e struere non destiterunt. Testantur hic cum historiae Romanae, tum quoque veterum aedificiorum fundamenta 3c ingentes murorum ruinae diversis in locis adhuc extantes. Muales cita in furitimo Cliviae pago videmus, quem Caiul- burgum nunc corrupta, contractaque voce, quasi a Iulii A a burgum
43쪽
Cetenim exordiri telam hanc nostram a taminum e plicatione prima consultius nobis videtur, atq; proponendi a me Principis antiquam patriae stirpisque nobilitatem ab ipsis velut radicibus primit describere: ne serdidos ac ignavos nautas imitari videar, qui in alto pelago inter fluctus ac tempestates deprchensi primum rudentes ac stines connectere, vela resarcire, antemnas, & alia instrumenta nautiaca reparare volunt. Quibuscum naVigare, me Hercle, non minus injucundum; quam periculosum est. pd si origines institia stiperiorum temporum penitus sepultas, & veritatem veluti in prosundo tenebrarum puteo latentem magno labore in lucem protrahere conor: spero candidum i chorem aequi bonique consulturum. Nec vereor quod idci co proli xitatis assicietur taedio, dum res obscuram & hacteanus ignoratas accuratius explicare pergo : sed potius confido si quo vinulis aut literarum amore capitur) me varicratate historiae rarae, jucundaq; abstruis cognitionis lectione ipsum aliquando recreaturum. Ne igitur a Saturni js Lemis, aut a Becceselenis Belgarum Originibus incipiam, Tui se nes, Gygantes, Mannos, BaVones, Belgiones, Batones,item Troilos, Brabones, Cambros, Trebetas, Tongrotos, To gotosve reges longa serie recensendo ex Hunnibaldis, Su 1iis, Rechinoidis aliisve putidis auctoribus: constitui dum taxat huius civitatis, atque provinetae veterem statum a fio re Romani imperii, cujus auspiciis, atque potentia magnum ei incrementum accessit, ex classicis auctoribus, quorum fi des & auctoritas semper integra manet, explicare, simulque ex antiquorum monumentorum reliquiis accuratius in tu cem eruere. Est in Gallis Belgicae finibus oppidum celebre.& vetustate summa, non procul a Rheni ripa, & ab ejus di-vonio, ubi expandere suos ramos, & Batavos in insiuiam in cipit redigere. Cujus amplitudo magna fuit quondam,siccit ex ruderibus in agro vicino passim apparentibus colligitur Nomen antiquum huic est CL I V I A, quod in tribus cliv sis collibus pendulum versiis Rheni ripam panderetur. Quapropter a nonnullis etiam CLIVI nuncupatur,tatino pro sus nomine. Discrepat unius dumtaxat vocalis mutatione
lingua popularis, qua C L E Y E nunc oppidum, ut di clivus O m. appellatur. Imminet
44쪽
Imminet Rheno in eminentissimo trium colli quadrata turris praealta lataq; cum arce longe conspicua, quam tamdunt a C. Julio Caesare bello Gallico conitructam esse, velut propugnaculum cius ad ripam vicinitatis adversiis Getamanos. Quod ipsum in atrio Palatii maiore veterum Prinopum justu annotatum legimus his verbis :ANNO. AB. URBE. DCXCVIII.
C. I U L I LI S. DICTATOR HIS: PARTIBUS. SUBACTIS ARCEM. CI IUENSEM FUNDAVIT.
Vetus incolarum est opinio a multis taculis patrum, a-Vonam . promorumque memoria veluti per manus tradita, trecentis amplius annis ante Christum natum, arcem illam
stetisse. Sed vulgi fama mobilitate vigens sui nobilis poetardicam verbisὶ sempexu: res eundo stimit. Quae ii vera, sane concedendum inulto ante Caesaris in Galliam adventum turrim illam aut oppidum ibi fuisse, qui anno circiter sexa gesimo ante Christum natum, cum exercitu in Belgicam venire primum coepit. Ceterum a Romana historia, & Cae saris scriptis aliena non videtur opinio , praesidium ibi posi- iste Caesarem, & arcem fundasse; propterea quod constet ex ipsius commentariis C. Caesarem, eodem urbis anno DCXCVIII. Cn. Pompeio& M. Crasso iterum consulibus . ibi Rhenum transgressos Tent heros atque Usipetes ex Menapiorum agris Qxpulisse trecentis triginta Germanorum milibus in ipso interamnio ad Mois Rhenique eonfluentes praelio victis: Verisimile est igitur ipsum post victo ijam illam , Menapiis in deditionem acceptas, ripam adver- ως barbaros ibidem muniisse: Deniquc,Galliis tandem ad jectis imperio Romano, praesidia castellaq; in limitibus per Rheni ripam primum constitui coepisse constat: quae ma-priis Ton ca provincialium sumptibus Augustus, & ejus successores non solum imunierunt: sed Sc sparsim colonias deducere, hiberna legionum amplissima locis opo; tunis e seruere non destiterunt. Testantur hic cum historiae Roma-Hoc, tiam quoque veterum aedificiorum fundamenta 3, Sc in sentes mororum ruinae diversis in locis adhuc extantes. Qiantes et ia in furitimo Cliviae pago videmus, quem Caiul- burgiam nunc corrupta, contractaque voce, quasi C. Iulii
45쪽
burgum vocant, ut quidam ingeniosi interpretantur. Indigena namque & antiqua prorius voce, Germani turres &castella Burgos , Cornelio Tacito suffragante, non secus ac Graeci oerileγους appellare solent. Ccterum inter antiquas ejus tractus Romanorum munitiCnes oppidum arcentque
Cliviam celeberrimam aliquando strage plures cae stimant, eamque propter loci commoditatem , vcluti prae torium quoddam a provinciae pr. Vsidibus ac limitum praesectis fre. quentius habitatam: quamdiu Imperatores Romani Gallias Germaniamque vicinam legionum pravidi js in ossicio continuere. Equidem ut non prorsius ausim assirmare C. Caesarem auctorem vel conditorem primum Clivii castri fuisse, cum ex ipsius commcntariis hoc colligere quicpiam nequeat, nec ex Tacito, vel alio quovis vcterum auctorum, qui res Romanorum eo tempore in Belgica gestas, vel historia complexi sunt,uel sicriptis sitis attioete: sic etiam Omnino recalcitrare opinioni receptae nolo', nec dissileri obrationes ante dictas quin Cesar auctor esse potuerit.Etenim manifestum est ipsiim primum rcpiones illas bello subii gatas in provinciae formam redegisse: easdemque pacatas, atque idoneis praesidiis firmatas, Nim decederet bello patriam invasurus, reliquis le..Sed vicina,ni fallor, Vetera ab Augusto successore non diu post paulo altius constituta legionum praecipuo robori: ac deinde colonia Trajana cum Ut piis castris Caesarei istius pravidii famam obscurarunt, ut cito vivo qui Veterum tapius meminit in exigui nominis fuerit. Quo autem tempore, aut quibusham Imperatoribus post Augustum aut Trajanum Clivia in civitatis, aut coloniae formam stirrexerit, necdum etiam liquet in tanta historiarum eius temporis inopia : cum Tacitus truncus ad nos pervenerit; Sc ceteri, quos habemus, scriptores bella , resque gestas hujus provinciae carptim attingant, neq; Cliviae mentionem ullam faciant. Si probabili conjemirae locus datur,potuit fortasse Trajani iuccessor Hadrianus Augustus, cum per Gallias peregrinando, urbes, Oppida , ca-ura restitueret, R augeret: Clivium quoque castrum in formam urbis ampliaste, atque coloniam eo deduxisse, quos atris siti Trajani colonis vicini quid decoris adjiceret, atq, imitem tibim fortis sinus Germanorum populis opposita validiore ve cranorum praesidio mum ei. Quod si ita: tunc
46쪽
PRODICIUS. s Cia Clivia, vel AElia Cliviensium appellari deberet. Sed
Iiax quae obscura & dubia fiunt, in medio maneant; atq: ex ingenio sito fidem quisq; demat, vel addat. Caeterum .multis anatibus ante Diocletiani & Maximiani tempora prata claram urbem, celebremque civium Romanorum col niam sivisie, sit nobis mani: cstum ex una ' Eumenis Rheto ris oratione, quae adnuc inter panegyricas extat, habita ab eodem Clivis in sua patria sub jam dictis Imperatoribus coram Galliae praeside, cum ex comitatur Constantii Chlori Caesaris adoptati a Maximiano Aug. Jc Galliarum Britananiarumque gubernaculis adhibiti cuius erat magister naci moria: mitteretur, ut scholis praeestet, atque in ca urbe Gallicam iuventutem ingenuis literis atque oratoria institueret arte, cum annuo sexcentoriuri serientum stipendio ex ejus civitatis viribus dependendo. Quod ipsi ina omne liberaliter patriae temisit, atque in usum aedificandi publici ai ditorii , scholarumque vcterum instaurandarum, quas M nianas appellat , quoad opus esset, condonavit. ln quibus avum olun situm, hominem Athenis ortum, ac Romae propter doctrinam diu celebrem multis annis octogenario majorem summa cum lauda docuisse affirmat. Igitur respublica Cliviensium videtur gratitudinis ergo posuitie Eumenio uuam iconicam in ipsis Maenianis , eamque trip daneam. Quae quidem mensura, teste Plinio, temporibus etiam anti lissimis Romae honorata fuit. Extat adhuc Cli- .viae in Palatio principum. Stat in vestitu sui temporis ; &, ut apparet, usitato Galliae comatae: Tunica videlicet talari tectus, & calcei cae aluta pedem ac talos cingunt.& supra pedem execti atque senesinati sunt. Comam in fronte & cervice decurtatam aequaliter constringit vitta; sicut ventrem latus balicus atque bullatus. Quae quidem apud veteres vincula quondam honoris ac dignitatis erant insignia. Et nunc temporis etiam similes baltei auro vel argento operose bullati Gallicarum matronarum sunt ornamenta, praesertim apud Batavos & Rheni accolas. Ipse dextra massam vel aurius argenti in patera positam praesentare videtur, atque eodem symbolo notatur cjus liberalitas & munificentia, qua patriam cst prosequutus. Sinistra tenuit ferulam d missam magi isterii insigne, ac veluti gubernaculum ad lesccntiae. Qitae nunc quidein injuria temporum confracta
47쪽
periit: quousque manui ac tunicae contigua est. Sed hare gestauia vcl imagine latis Ccterum hortatur oratione sua luacidenta noster Elimcnius Galliae praesidem, qui tum ui bis ill iis Imperatorum jussu resta mandae caussa Clivis man bat : ut hanc sitam largitionem apud Principes commendet, di ad vinii: um, studiorumque commodum acceptet, exequaturque. Maenianas ut illas veteres in pristinum nito rem non lotuna restituat: sed etiam picturis citorographicis omnium populi Romani provinciarum, cum rerum in iis praee . sestarum historiis ut ante fuerano exornet. Preic tina cum maxime gratum Impp. Augustis . de Caesaribus ecse sibi periit adeat, quod publicam eorum in reitituendo orisbe Romano pietatem, pro sua quisque potestate in ren vandis vcterum operum reliquiis aemuletur. Excitare merito uenerolbs animos asserit Principum T cxempla, quorum liberalitate cuncta, quae temporum superiorum labe conciderant , casecul i felicitate tum restagebant. Tot urbes diu fulvis obsitas, atque a feris habitatas initaurari moen. bus, &incolis frequentari: atque inter eas etiam ipsa Clivia. Quae prius latrocinio,ut ait, Batavicae rebellionis obsessa, demum que eravissima clade perculsa & consternata fuerat. Eam igitur tum pio admiratione meritorum no solum, ted etiam pro nati cratione casuum Romanos illos Principes attollere,& recreare volu sse: ruinarum eius magnitudinem immortalibus libertatis sitae monumentis dignam judicasse: ut tanto esset illustrior gloria resti utorum, quanto ipsa In tes restitutionis immanior. Indulsisse maximas pecunias, ac totum , si res poscat, aerarium, non modo templis, ac locis publicis ; sed etiam privatis domibus reficiundis. Indulsisse non solum pecunias, scd & transmarinos artifices,& examplissimis provinciarum ordinibus incolas novos ; nec non ad aquaeductus reficiundos vicina legionum hiberna : ut conrodis illius urbis studio gratiar hospitalis sui ejus verbis ducam in operarentur, de resides aquas & novos amnes aridis fessae urbis viscelibus infunderent. Haec& similia milita pulchre d si erit in oratione sitia Eumenius. In qua veluti in tabulis pictis intueri, & undequaque Cliviae veteris amplitud: nem , atque magnificentiam priscam quisque considerare poterit. Civitatem enim semper appellat atque coloniam , non municipium, non castium: ut magni nominis iubem,
48쪽
inbem , splendidamque Romanorum coloniam multo anare Eumenii tempora sutile colligamus. Ait enim,eam more Romaro sinum Capitolium, templa magnifica, & aedes s cras, aqiuaeductus,aliaque opera publica perampla habuisse: Ex quibus conjiciunt plures majorem coloniae partem a clivis per plana secundum Rheni ripam prolatam suisse,quam bellorum clades atque Rheni inundationes frequentes funditus aboleverint,atque inde quasi in vestigiis remansiste vicini pagi nomen nunc , Collen, dicti. Est J: aliud celebris urbis hoc manifestum indicium, quod academiam habuerit famosam: hoc est, sicliolas literatias publicas quas Maenianas Eumenias appellat. An a Maenio quodam cujus impensis primum illae scholae ad studia exercenda juventutis provincialis sacrunt crectae: an ob aedificii ipsius formam, obscuram nobis est. Nam pliues habuisse depictas porticus, Elimentus 1n fine orationis ostendit: quarum projecta adumbram faciendam, vel ad ampliandum superiora aedificia Romani antiquitus a Maenio quodam inventore ' Maeniana vocabant. Hanc quidem a dcmiam in facie, vultuque civitatis praecipuo loco positam fuisse docet,inter Apol-lmis icta plana ,ec Capitolium videlicet. Ut veluti cognato vicina & amica doctrinae numina tenerent eam amplexu: quam hinc ' Apollo Musagacs. inde Capitolina Minerva Athenarum conditrix e propinquo conspicerenat. Haec quidem de Eumenio, & antiqua suae patriae urbisque, de qua sermo nobis est, nobilitate latis dicta suit: Cui, ne io quariam levi ambitione, Belga quidam perdoctiis alioquin &celebris nostri temporis juris confiitius detrahere, irrimo vetustam illam academiam se furari, & ex inferiore Germania Belgioque transferre in Alduos Augustodunum c natur. Et quo hoc magis dextre Mercurio favente, faciat : sacram ipsius Constantii Caesaris ad Eummum cpistolam interpolare non dubitat, di ex eadem genuinum ac proprium civitatis ipsitus nomen eradere. Nam ubi Caesar Au ustum Clivientium oppidum nominat : vitium csse, M Augustum oppidum legi debere censet. Ergone anonymum erit hoc oppidum Z Recte quidem, oc rite CSIar,appellatione civitatis adjuncta, vocat oppidum Augustum, tanquam augurato conditu; sicut omnes colonis deduci,atque muniri solent. Quemadraodum Virgilius cum Augusta Λ In lacpiensi
49쪽
maenia regis, dixit: & item Eumenius noster Maenianas illas tecta Augusta in sita oratione nuncupat. Pulchro igitur,& apto Caesar epitheto coloniam istam ornat, nec detrahit ejus nobilitati quippiam; eo quod oppidum appellat, non urbem ; quo nomine peculiari per exochen tunc solam Romam gaudere volebant Romani Principes. Ceterae civitates mamitae quaecunq;, licet florentissimae, vel Ser. Sulpicio Jurisconsulto teste,quodam tempore dicebantur oppida. Quis igitur praeter Eumenia Intelligeret Constantium C farem nisi proprio civium Cliviensium nomine limitasset oppida quando quodcumque, ut palam est, augurato conditum , Augustum nucupari potest. At ego per oppida Augustii,im quit ille, Augustodunum Aeduorum intelligo, Aeduos a tem vocatos esse Flavientes, ut Augustodunum appellarunt Flaviam a Flavio Constantino, alter Eumenii panegyricus
testis est. Sed quia id factum videtur post Constantii tempora : suspicor cum hic seriptum simpliciter esset Augusto oppido quendam in margine addidisse Flavientium) quod
deinde in contextu irrepserit mendose, Cliviensum. Sed bello, me Hercle, siti picionum colore fucum suae tabulae inducit, non ex una veluti proverbio dicitur, fidelia duos paricles i scd ex pluribus unum dealbare, seu potius deni grare volens ; ut intuentium oculos fascinci, & ad scopum situm perducat. Cogitur tamen fateri multo postea, quam haec Eumenii oratio de scholis restaurandis dicta est, A duorum civitatcm stib Constantino Constantii filio primum ex inopia restiscitatam, & Flaviam appellatam sume: ut non audeat epistolae contextui Flaviensium pro Cliviensium inserere. Obseuris itaq; cuniculis aggreditur cius urbis antiquae fundamenta subvertere. Sed quid λ stramineis anne sublicis ipsum fodinas sitas sus pendere quispiam merito dicet c a nisi divinationibus quibusdam, dc incertis conjecturis contendit, Eumenium nostrum natione Aeduum, S pania Augustodunensem sutilia: qui tamen ne semel quidem Aeduorum aut Flavi ensium in fila hac pro stliolis Clivi crisium oratione mentionem facit. Attamen,inquietioli in patriam suam fraterno populi Romani nomine gloriatamesie jactitat, quemadmodum Aedui fratres Romani populi antiquitus appellati sunt.ὶNon diffiteor. Sed illud con
50쪽
PRODICILIS. o qui fratres a Rominis appellati sulit; non tamen contare, rquod ultimi fueriat. Nani cum Aeduus ille Orator qui Flavi ensium nomine Constantino Augusto gratias egit, in oratione fila dicit quod primi omnium inter immanes de barbaras Galliae gentes Aedui plurimis S.C. fratres appellati sunt, quod soli consanguiditatis nomine gloriati sunt, fa- .retur ipsie inter vetera haec censeri, & primis bellis Gallicis contigisse, clim a ceteris Galliarum a Rhodano ad Rhenum usque populis, ne pax quidem posset, nisi suspecta sperari. ..
Fuerint olim loli, non tamen propterea negat, Celtarum, Avelgarumque populis postea sociatis, aliisve civitatibus due I 'inde Imperatorum aulpiciis populo Romano foederatis simile quid honoris,aut nominis indultum fuisse. Primos quidem Aeduos suill e constat, quos in primis illis transal RV 'pinis bellis, Caesare etiam teste, sepe senatus fratres & con ' ρε
sanguaneos appellarat: applaudens eorum videlicet ambitioni simplici ac innoxiae; cum eorum utilis ellet amicitia fi rdesque bellum gerentibus inter tot infestas nationes. Et IV . Cor. Tacitus quidem Aeduos Gallorum solos fraternitatis hoc nomen tuo tepore usiurpasse scribit. Jam verisimile est, plures alias civitates Romanoru potentia perculsas AEduo- 'rum exemplo similem amicitiae necessitudinem affectasie: non quod ad Troianos sutili vanitate stram reserebant originem , sed quod Gallorum, Germanorumque Uicinorum mos semper i uerit : sitque nunc etiam, sua Celtica lingua et 2 fratres ac Germanos appcllare,quos blande,& amisic Volunx h s. misassari. Quo factum fuisse videtur, ut Germanorum nornen qinter eos ob Latinam si nificationem ubique facilius increta 'grbuerit: nimirum Romanis victoribus acceptius cum fuerit, quam Tet toniam , cimbrorum , aliaque nomina Italiae quondam metuenda, quaeq; Romano difficile est ore pro- Tiseisi . fari. Cor. Tacitus Germanicarum rerum scriptot peritissi mus, qui librum peculiarem de his scripsit, recens esse Ceramaniae vocabatum assirmat, ac nuper auditum apud eos, qui primi Rhenum trangressi in Galliam, nunc Tungri,
nunc Germani vocabantur, atque nomenclationem geniis evaluisse paulatim, ut omnes primum a victore Ob metum, in vulgaris mox a seipsis, timcnto nomine, Germani Vocarentur. Atq; Mitur,m
hoc modo mihi videtur intelligendus Taciti locus ille, de- λιὸ nisu pravatis in exemplaribus non parum alioquin obscurus. ori