Alberti v. Haller,... Primae lineae physiologiae in usum praelectionum academicarum Auctae & emendatae

361쪽

s uterus neundur. cap. tione exigui, solidi, ut sun dum petant, qui ab omni aere mediis in aquis seclusi sint. Quare ,

cum tantam sanguinis copiam absque respiratione pulmones transmittere nequeant. quanta inaduutis transii 29a. 279. aliae viae in stetu paratae sunt, quibus maxima pars sanguinis ex vena umbilicaiali. & cava inferiori, in a ortam arteriam intacta pulmone transeat. Et primo ipse paris, qui dextram aurem pum finistra conjungit, lato, ovari foramine, pertusus est, per quod sanguis, ex ab . domine advenie , & aliquantum a valvulari auriculae dextrae margine 84. repulsus , magno flumine in sinistrum sinum transit . Sensim tamen membrana sinus utriusque retrorsum elevat ut , Aead sinum pulmonalem , super Ovale foramen , utrinque librilla suprema , tune multis ex ordine inferioribus, palmatis, annectitur , & exiguam ιdeinde majorem partem hujus foraminis obturat . ut solus transversim ovalis aditus liber sit , qui inter rotundum marginem, impositum foramini ovali, & valvulam increscentem liber est, in maturo foetu decimae quintae stre parti ostii venaeca Vae aequalis .

84t. Eam autem viam esse sanguini, neque contra a sinistro sinu in dextrum quidquam fluere, omnia suadent. Nam & sanguinis columna in sinu dextro maxima est, ut major ne dari quidem possit, sanguis nempe ab omni corpore redux : an iitra vero auris tanto pauciorem sanguinein ι quam dextra, habeat, quanta pars per duetiam atoteriosum transit, hine etiam multo minor ea dextra est: & valvula maturi foetus tanta est, ct itas sterior isthmo, sive musculari artu 84o. utiminpulsa a sinistris valvula taui quam velum foran enclaudat, a dextris vero impulsa cedat libera ue &satum sanguinemve transimilat , ipsum etiam flatum a dextris timuissum retineat, neque dextror um remittat.

362쪽

8aa. Sed etiam de eo sanguine , qui omnino dextrum cor subiit, exigua portio in pulmonem venit. Nam pulmonis arteria , in istu maior Izam a orta , recta via continuatur in ductum ar 'trris sum , majorem utriusque rami pulmonatis conjuncto lumine, majorem longe quam hiatus foraminis ovalis, qui in aortae partem, quaeve rrebras prima contingit, sub esus ramo subclavio subit, atque adeo plus media parte sanguinis aristeriae pulmonalis inferiori aortae dat, quem ab uuin sinistrum cor, &rami ascendentes a ortae ac tepissent, quae ipsa causa est, quare. Orta, ubi e κcorde prodit, in istu adeo parva sit. Ita & a pulis mone onus avertitur, & magna pars sanguinis reoctius ab umbili cales arterias ducitur, & vires uintriusque cordis in propellendo auriae sanguine u-' Cum stetu uterus perpetuo crescit , dum

arteriae serpentinae , ab impulsor anguine extenduntur, & in rectitudinem is exporrigunt. Ita cral- sities eadem manet, cum arteriarum venarumque roniosior sanguis extenuationem labricae lolidae

compenset. Crescit inprimis ipsae landus suremus

uteri, ut tubae ex medio nunc utero gravido discendant. Exit adeo de pelvi uterus, ad colon &ventriculum usque, dc abdominis Viscera, vesi eam, rectum intestinum comprimit. Os uteri eo toto tempore non quidem clausum unquam, sed muco sinuum di sorte muco pariter vesicularum in cerulae uteri sitarum obducituri ab aere defenditur. Denique & cervix extenso corpori uteri cedit, & brevis fit, & osculum planum, latumque est, absque longitudine, & versus partus tempus perpetuo latius hiat. Una istus grandescens, quill tenera aetate incerto situ fuerat , α igraviditate in glubum irequenter actus erat, ut caput inter genua reconderet, istus iste estpdpon

363쪽

rio inerar Meundus. cap. rara. deorsum magis de magis in pelvim demergit,&versus uteri cervicem dirigit. . 844. Hinc oriuntur vagi primo uteri irritati ad se vindicandum conatus, dc denique, novem s laribus mensibus absolutis, quando tunc & sce. tus pondus, ct inquietudo , dc incommoda maistris, dc verbera calcibus inflicta, de tractio pla. remae summa sunt, adeo nunc molestus a capite laetus impacto, sensus nascitur, qualis faecis in reocto intestino collectae est, quo adeo dolore mater ad partum moliendum cogitur.

serendis, adhibet vim omnem vehementissimae insispirationis, qua viscera imi Ventris, deorsum pulsa, uterum premunt s. dum & uterus contra. oeli vi foetum constrictus urget, qui solus etiam,

absque nixu matris, se tum nonnunquam expetistit . Amnion aqua plenum , in conum a capite foetus expulsum, dilatat os internum uteri, ait nuatur, distenditur, rumpitur, effluunt aquae, lubricant vaginae iter, laxant omnia. Tunc nudum

caput scelus, facie ad os lacrum ob ipsum ponisdus conversa , eunei modo impulsum , os uteri porro distendit, donec summo nixu matris, laxatis saepe nonnihil pubis ossibus , eum dolore intolerabili dc tremore corporis universi , caput etiadatur , & per vaginam dilatabilem , nullo esse valde pressam, facilius prodeat, dc insans in i

cem edatur.

846. Placenta, connexa lando uteri sio. plerumque in maturo partu non dissieulter solvitur, vi nixus levioris, a matre editi, vi attrahentis O

stetricis. Ita flocculi placentae de meri villis exeunt, sequitur sanguinis insigne profluvium , dc secundis nunc mater liberatur. Una umbilicatis funiculus ligatur, non sine perieulo scelus liber relinquendus, ct resecatur. Ita vena umbilicatis omni

364쪽

Uterus Feeundus. cap. XXXV. 33Iomni sanguinis affluxu privatur, & langui ui arateriarum cognominum obstaculum insuperabile opis

ponitur .

747. Tunc uterus. super omnem modum hactenus distentus, contrahit se vi fibrarum elasticarum 1O4. tanta celeritate & robore, ut & manum obstetricis, & placentam nori bene solutam saepe adstringat. Ita comprimuntur vasa, etiam propria vi in minus lumen nitentia , uberrimus languis in utero collectus exprimitur, effluit lochiorum nomine, purus primo, deinde, quando vasa nunc connivent arctius, flavus, & albidus denique , & sanatus vulnus latum uteri, id emisque ad molem, virginea non multo maiorem, cito redit.

848. Sed biduo, triduove a partu, quo tempore lochiorum primus impetus deserbuit, insigniter nune intumescunt, & quae sero modico in gravida scemina stillabant, eae nunc turgent se roso primum tenuique liquGre, quem paulo postiple chylus sequitur. Lae nempe chylo simillimum est, album, spissulum, dulce, & dulcissimo sale essentiali stetum, sponte acescens, halitu odorato, volatili, multa pinguedine, & aqua, & caseos aviscida , dc terrestri , magis alealescente materiem istum. Diutius a pastu , iam verso in serum chilo, salsum fit, alealescit , & foetui displicet.

Naturam ciborum quorumdam, ut chylus , saepe retinet , di medicamentorum . Causa auctae in mammis secretionis videtur in revulsione esse,&succedere suppressae magnae illi in utero secreti ni, quae foetum aluit , uti diar rhoea suppressae su

cedit perspirationi. Nam & aliis locis, &ex ipsis vulneribus, lae verum exivisse verum est. Anastomoses autem mammarum cum epigastricis,

etsi verae, adeo tamen parvae sunt, ut nihil hic peculiare quaeri oporteat.

365쪽

' Vierus Ferendas. cap. m. lissimo , & albissimo , adipe , dc conglomera a glandula, convexa , acinis ex rubro lividis , rotundis, duriusculis, facta , extus firma cellulosa tela obductis de conjunctis. Vasa ipsi pluscula a mammariis internis adveniunt, de ab externis thois racteis, dc omnia inter se prope papillam com munieant . Nervi multi dc majusculi, ut in culaisneis partibus, a nervis inter eostas superiores positis accedunt.

8so. Ex glandula illa media mammae , & ex ambiente pariter adipe i infinitis radiculis, ductus

oriuntur numerosi, tenerrimi, eandidissimi, valde molles, de dilatabiles, qui undique ad mediam papillam, tum in circulum ambientem, tum in area circuli constunt. &in radicem papulis emeragunt. Ita vocamus cavernosum corpus, in quod languis effundi potest, dc erectionem iacere, ut in pene . Per eam papillam ducuntur viginti de ultra excretorii ductas tactiferi mammae, nulla inister se ipsos unquam facta anastomosi, in papilla multo quam prius angustiores , & in ejus laxo statu eompressi , rugosi , collapsi, conniventes, in papilla vero ex titillatione qualibet erecta recti , ostiolis inter cutaneas rugas latentibus patentes. Papillam are ambit , plena sebaceis glandulis, quae teneram cutem defendunt i a frictione, a madore perpetuo guer. Hie primus infanti cibus est, quem tune novit capere, quando nondum alterius officii humani experimentum feeit. Complexus ore papillam , blanda vellicatione cogit erigi, premit labellis, ne aer medius subire possit, inspirat una, spatiumque in ore suo parat, aere leviori plenum. Sic pondus aeris, labiorum infantilium vis comprimens , emulgent lae de papillat alioquin sponte, prae copia, ad emanandum proeliue, & sugit infans de alitur. Primum serosum laesive colostra alvum teneri scelus laxat, mreonium expurgat

366쪽

Utersis Fecanias. cap. XXXV. 33 3

cum summa ejus utilitate. Sed etiam absquae loetu, sola titillatio lactiferos ductus erigens , &affluxum sanguinis augens, lactis fluxum in viringinibus, vetulis, virisque obtinuit. 8sa. Sed magnae mutationes in foetu aecidunt. qui in lucem editus est. Et prima est respiratio.

quam in ipsa vagina materna iam molitur, dol Te , ut videtur, vario , & anxietate ad vagitus eos Iacessitus, quibus lucem novam salutat . Ergo in pulmones aerem ducit, eos, hactenus parvos, sexoso vapore plenos, dilatat, mutat ex atro ruben

tibus , parvis, solidis, in aqua etiam salsa mersis, in laves, spongiosos , innatantes, magnos, ple saere, di subalbidos . Ergo . facilius in pulmones istos magnos laxosque sanguis subit 292. multum adeo de sanguine arteriae pulmonalis, qui per a teriosum ductum in aortam serebatur , nune in

Pulmonem per reliquos ejus arteriae ramos venit.

Et eo magis ductus iste deseritur , quod novum obstaculum sanguini, in abdomen descensuro, natum sit , arteriae nempe umbilicales maximae nunc ligatae sunt, ut sanguis aortae inferioris non nisi inixu suo , quo Omnes arterias pelvis pedumque dilatat, viam nunc invenire possit. Denique, ut plus accipit pulmo, ita plus sanguinis nascens ex Corde a orta accipit; interque eam tumidiorem , dc arteriam pulmonalem, medius eliditur arteriosus ductus, ut in adulto non vacuus solum, sed brevior reperiatur, alioquin peculiari modo intus ru- hellus, mollis, ad conerescendum eum stagnante sanguine aptissimus. Haec ergo via sanguinis cito aboletur, di sere intra annum, 833. Deinde etiam soramen ovale sensim obturatur, per easdem causas. Nam, quam primum in pulmonem via liberior facta est, etiam in cor dexistrum iter facilius est , & sanguis venae cavae utrius. que copiosior eo venit , quo a laxa pulmonali arteria invitatqr, neque adeo eget via illa, in s

367쪽

'3 4 Uterus Feeundas. cap. 6 .pto sinuum effossa. Sed etiam per umbiliealem venam, omni sanguinis penu destitutam , obligatum umbilitum, 846. minus sanguinis in venam cavam inferiorem affertur, minor ergo nixus in ostium o-uale est, quo sanguis superioris ea vae ob isthmum aliunde vix subire potest. Denique, eum plus sanis guinis per pulmones in sinistrum s num adveniat, dilatatur iste, & extenduntur una cum toto sinu, cui inhaerent, cornioula valvulae ovalis, & elevant valvulam, ut in maturo foetu super istum isthmo meducta totum ostium obturet, & isthmo ipsi valvula ad primatur , & una sanguis sinistri sinus fulcit eam valvulam , contra impetum sanguinis sinus dextri. Sic accedente aliqua frictione orae supremae valvulae contra isthmum supremum, sensim coale scit foramen o vale, & agglutinatur summa ora valinvulae ad posteriorem faciem isthmi, &adnaseitur. Sed lente id fit, ut saepissime etiam ad magnam aetatem , aliquis inter isthmum ci supremam valvulspartem, tubulus liber supersit. Ubi neque tubulus adest, vestigium tamen totum finistrorsum cavum, re tubuli in suprema parte derrerorsum aperti, sinu strorsum caeci super sunt. 834. Vena umbilieaιis cito coalescit, ut sangui ne destituta. Venae portarum sanguis, nullo nunc opposito fluento ab umbilico adveniente impediatus, occupat sinum sinistrum , partemque curvam lassae umbilicalis 674. & sanguinem per eos ramos mittit, per quos solebat umbilicatis vena ad cavam sanguinem mittere. Duris venosus negligitur & coit, &oboompressionem, quam diapnrag-ma in inspiratione descendens, novam hepati a Disti, & qua sinister lobus ad Iobulum ad primitur,

forte etiam ob angulum obtusum , quem eum sinu sinistro venae portarum essicit: ad sedem certe venae portarum primum clauditur. 7 s. Arteriae umbiticales ita clauduntur, ut aliubi ligatae arteriae latent, parte sanguinis in poly s

368쪽

Uterus Fecundus. cap. XXXV. 3sseo acta, quae finem caecum occupat, & sanguine , qui renitentes experitur membranas, in vicinas minus resistentes divergente. Neque nihil tribuo vimusculorum abdominis, qui eas arterias in respiratione contra plenissimum abdomen comprimunt ;& ungulo peracuto , quem umbilicatis arteria, ex iliaca egresia , nunc cum eadem secundum vesicam recurva. facit. dc rectitudini, in quam crura, ac uintam in stetu cum corpore plicam facientia, nunc exporrviuntur. Cito adeo hae arteriae clauduntur , minimo superstite tubulo, qui ducit in duas, vel tres, vescae arterias. Urachus facillime aboletur; ut qui recta ex vesica ascendat, dc tenuissimus tu bulus sit, & exitum non habeat, dc negligatur, a. perta nune & descendente urethra.

816. Ex similibus causs sensim hepar minuitur, ct recipit se sub costas; dc crassa intestina ex gra.

cilitate, quae in foetu est, in magnam diametrum intumescunt; & ventriculus in longitudinem exotenditur; dc eaeeum intestinum nascitur, a faece ad dextra appendiculae pondere suo deorsum nitente sci pedes insigniter augentur, a sanguine, diligatis umbilicalibus arteriis repulso, dc reliquae mutatio ones fiunt. quibus mediis scelus in naturam persecti hominis sensim migrat. 8s . Quae causa struendi scelus 3 An anima proin pria λ Nimis ea ignara sui. & praevisorum finium, ec ossiciorum futurorum, ad quae scelus membra Parantur. An delineata in ovo materno, in semi. ne virili, stamina unice evolvuntur, ab affluenteuherius liquido distenta , exporrecta Neque in matre delineatio hare reperitur per 326. neque in pater no semine 783. An adeo vis attiactrix viscidum liis quidum primo in fila aliqua, ea in fibras , in memobranulas, in vasa , in musculos, in ossa contrahit, in artus format Magis hoe quidem probabile videtur. Sed quanam regitur sapientia haec adeo fa-

369쪽

3 6 Utervs Freanaus. ca . XXXV. nes structio Divinis procul dubio legibus, quae suo modo glacialia spieula , erystallos salium , tum mueulas ct laminas metallicas, deinde globulos lapiadum terreos, arenosas crystallulos, porro lichenum pulvisculos, byssorum fila, fungorum gelatinam, Inde plantarum succos , cellulosos utriculos, fibras, denique animalium simplicissimorum gluten, nobiliorum fila, fibras, cellulosas telas , in corpus ejus speciei jubet coagmentari, quae sola, per eas

leges, ex ea materia, sub iis conditionibus . parari potest. Nonne demonstrant veram sententiam aristus laetus, sensim ut polypo efflorescentes, tuberiscula primum, deinde longiores eminentiae, non graci Ita fila. quae unice erescant, dum dilatantur: cordis in pullo generatio successiva ex tubo 788. ejus cordis nudi receptio subcostas, Omnis denique, attento animo facia, series incrementorum in polypo, pullo, dc homine, plantisque An certa parin tui dies fixa Supra undecimum mensem vix extendi, intra sexti mitium vix contrahi, vitalis sce. tus partum, collecta exempla docent . An naevi structricem potestatem ammae demonstrant λ Deficiunt viae, quibus matris anima in foetum poten

tiam suam exerceat, materies, quam eo mittat ,

motus quo propellat. conscientia lai & sapientia ,

qua ordinet. & ipsa demum experimenta aut Vana sunt, aut ad leves foetus morbos eutaneos pertinent quorum causam , dum anxie matres quaerunt, ter rores inveniunt, qui hus tribuant. Unde monstra

an a commistis ste tubus semipersectis an quod eontinuo talis fabrica structa sit, qualis editur, neque unquam alla fuerit f Persuadent hane sententiam veriorem esse cordis, non absque funesto eventu Iaedendi, coalitus varii, intestinorum in bipartitosce tu longissimum syrma, summa eum constantia ordinis in unum tubum connatum : novae & insolitae partes ad destinatos ste tuique monstruoso

proprios usus formatae, partes superfluae solitariae

370쪽

merus Feeundus. cap. XXV In sano laetu. An superistatio possibilis, eum tamen osculum uteri clausum, tubae breves , Penis dulae, ineptae ad complectenda Ovaria, uterus suo

ovo plenus repugnet In principiis gestationis super fretari posse certissimum est, cum toties uterus semiplenus priori, contabescente , gypseo foetu . vel sceleto conceperit, istum ediderit; & stet sanus perfectus aliquot septimanis, Vel mensibus, post sanum & perfectum istum partu editus sit. Quinam terminus seecunditatis humanae j Quadrigemini rarissimi, quinque foetus uno partu ediisti semel vel bis apud veros auctores leguntur . Quae causa piest gravidarum λ Aliquaminauseam facit primo ipsum, ut videtur ἡ resorptum in sanis

guinem semen malaulum , aliam deinde compressus ab utero ventriculus, menses retenti . Reliis qua serax malorum otium di imaginatio addit. An in corpore luteo succus, plenus Organicis parriculis est, quae cum similibus moleculis , in virili semine habitantibus, in novum animal uniacitur Corpora lutea non adsunt in conceptura virgine, sed a conceptu primum apparent , nec quidquam in eorum 1 ucco est, quod non& rei quae partes corporis humani contineant.

FINI S.