장음표시 사용
121쪽
6 D t v o C EIntellectu poetarum , & rccte loquendi scribendique rati0ne. Huius plerique quot partes tia di
cst ἐξηγητικh8 Quae enarrat. Quae .eις ' Quae definit. Vt Varroni placet, Ars grammatica quae a nobis litteratura dici cur) scientia est, quae a poetis, historicis, oratoribusque dicuntur eX parte maiore. Eius praecipua olficia sunt quatuor, ut ipsi placet, scribere, lege te, intelligere, probare . Vt Aristoni placet, Glammatice,cst scientia poetas &historicos intelligere, sormam praecipue loqucndi ad rationcm & consuetudinem dirigens. Def-nitio est, ut ait C icero, quae, quid sit, de quo agitur, ostendit quam breuissime.
D E V O C E. V Ox est aer ictus auditu percipibilis, quantum
' in ipso est. Graeci qualiter' α e πεπλήγμis
culata, & confusa. Articulata est, quae audita intelligitur & scribitur, & ideo a plerisque eXplanata a nonnullis intelligibilis dicitur. Hanc Graeci quid appellant ' Huius autem species quot sunt Duae. Quaei Nam aut Musica est, quae tibijs, vel tuba redditur, aut quolibet organo: aut Communis, qua promiscue omnes vistuntur. Confusa autem est, quae nihil aliud, quam simpliccm vocis sonum emittit, ut est equi hinnitus, anguis sibilus, plausus, stridor, & caetera his similia. Alij eam, quae dicitur in usu a
122쪽
LIBER PRIMvs. Iticularis, litteralem dixerunt, ut, nomina, ver ba , ad uerbia, & caeteras orationis partes. Omne autem explanatiuarum vocum initium & indiuidua vox est littera , ex qua articulata VOX EXisit, inque vitiinam resoluitur. Vnde consequens est, ut de littera dicamus. Sed prius est, ut elementum atque orationem definiamus. Elementum est cuius est littera minima figura significantium Vocum, aut a quo unumquodque sumit incrementum, S in quod rc soluitur. Oratio cst ordinatio vel compositio dictionum significantium continuam sententiam.
T Ittera est vox simplex, una figura notabilis. litteram quidam putant dictam, quasi legitteram, quia legenti iter praebeat. Quidam dixerunt leuitteram, quia leuat ut iteretur. id est delectat iterum ut scit batur. Vox simplex quare Ideo, quia eius vocis, quae a Graecis dicta est, sub significationem aliquam venit, Vel xt minima pars. ideoque a nonnullis Nota vocis articulatae dicta est. Una figura notabilis. Ideo unaquaeque littera suam figuram habet . Nam syllabar pluribus fguris, id cst, litteris notamur: nisi cum vocales vice syllabarum funguntur: Nam accidunt unicuique litterae, Nomen, Figura, Potestas. N o M E N est , quo appellatur.
F I G v R A, qua notatur. POTESTAS qua valet.
Litterarum aliae sunt vocales, aliae consonante S.
123쪽
Vocales sunt quae per se proseruntur, & per se syllabam faciunt: Sunt autem quinque, a. c. i. o. u. Harum dure i & u transeunt in consonantium potestatem, cum aut ipsae inter se geminantur, aut in aliis vocalibus iunguntur, ut Iuno, vates. Consonantium vero est ipecies duplex. sunt enim aliae semivocales, aliae mutae. Semivocales sunt quae
persequidem proseruntur,sed per se syllabam non
1aciunt: sunt autem numero septem f. l. m. n. r. s.
x. Ex his una duplex littera. x. Constat enim aut ex g.& L ut rex regis, aut ex c.vt pix picis. Ideoque haec littera a quibusdam negatur. Mutae sunt autem quae neque per se proferri possunt, nec per se h llabam faciunt: sunt autem numero nouem, b. c. d g. h. h. p. q. t. Ex his superuacuae quibusdam videntur. Q. Quia c. littera, harum locum Iossit implere. H. quoque aspirationis notam, non itteram aestimamus. y. S Z. propter Graeca nomina admittimus . .
Littera est humanae vocis pars. Litterae Romanae ad imitationem Graecarum factae . notias etiam habent, ut, h. q. v. item superfluas quasdam videntur retinere, x. & h. & q. Nam y .& Z. propter Graeca nomina additae sunt. Nec dubitatur his litteris omnibus absque sola u. remotis, latinae
linguae reliquas decem & septem posse satisfacere. Nam proli. aspirationis nota, ut Graeci faciunt, poni posset f. & p. & eadem aspiratione compleretur. Nihilominus pro L. & q. c. littera facillime haberetur. X. autem per c. & s. possemus scribere
124쪽
LIBER PRIMVs. 9beter sc &. z. si modo Latino sermoni necessaria esset,per. d. & s. literas faceremus, sed ut omnes, quae usui traditae sunt, recipiamus, sunt viginti tres.ὶEx his aliae sunt vocales ut supra diximus aliae consonantes, aliae mutae. Vocales sint quae plenam vocem proferunt, per quas etiam separatas sy llabas feri contingit. Consonantes qui nunc praepositae nunc subiunctae vocalibus consonant. Mutae, quae neque proserri per se possunt, neque syllabam sacere.
PLacuit aute, antequa de natura sellabarum que
nunc longar,nuc breues in motris asserutur, dicere incipia, prius de enuciatione singularuliterarii di sono, qui in ore nostro Vario quodam vocis ictu, nisuque formatur, exordium silmere. Non solum autem vox sonusue icto aere, ut audimus, exprimitur, sed & omne corpus verberatum &impulsum, sonum consuis vocis dabit, & quidem varium ac multiplicem pro qualitate plagarum. Diximus igitur litteras in duas species,id est,uoca. Ies consona tesq; discerni:quaru alias. sine quibus
syllaba coire vix potest,vocales,alias,quae coniun.ctae stupetioribus vocis sonum adiuuent,& sensum auribus ex utriusq; coniunctione, velut geminum asserant, consonantes adpellari: Eas quoq; in duas
partes, id est, semivocales. mutasq; digeri. E queis semivocales in cnunciatione propria ore semicluso
125쪽
io DL ENvNCIATIONE LITTER.s repunt. Mutae autem nec ictu oris, nec linguae nisu sonum cedere coniunctae vocalibus queunt et
igitur singulae qua oris nostri sede conceptae, quo spiritu nimve formatae vocis suae vim, potelialeq; exprimant, Vt potero, explicabo. A, littera rictu patulo, suspensia neque impressa dentibus lingua enunciatur. E,quae sequitur,reprehenso modice rictu oris, reductisq; introrsum labijs effertur.
I, semicluso ore, impressisque sensim lingua
dentibus,vocem dabit. O, ut Ggeminum vocis sonum, pro conditione
temporis, promit, unde inter nostras vocaleS. η. &ω. Graecor um,Vt superuacuarpi Stermissae sunt: igitur. O. qui correptum enunciat, nec magno hiatu labra resci abit, & retrorsum actam linguam tenebit: longum autem productis labijs. rictu tereti, lingua arcu oris pendula sonum tragicum dabit, cuius obseruationis S in e. littera similis pene ra tio est. V, litteram quotiens enunciamus, productis &coeuntihus labris efferemus. Et ne. y. conne Xam Graecis vocalibus praetermiserim, cuius frequentevlum quaedam verba seu nomina deberare nos .cuntur: ipsam quidem Graecis vocabulis, cum inciderint, reseruabimus, loco autem huius. u.litteram, aptam nostris vocibus finximus, qu. anisi pery. coniunctam Graeci scribere ac pronunciare non
Nunc de consonantibus,quae sibi vocis sonore,
126쪽
atque ipsa oris expressione sunt proximae, ut sese
obtulerint c narrabimus:ex quibus. B.& P. litterae
colunctione vocalis quasi syllabs na muta portio penitus latet, neque enim labiis hiscere, ullumve
meatu vocis exprimete nisus valet, nisi vocales ex iitum dederint, atq; ora reserarint) dispari inter se
Oris officio exprimu tur: nam prima explosio E m dijs labijs sono, sequens compresso ore, velut introrsum attracto vocis ictu explicatur. C. etiam &G. Vt supra sono proxime, oris molimine nisuque disientiunt:nam. c. reducta introrsum lingua, hinc atq; hinc inter molares surgens, haerentem intra os
sonum vocis excludit: g, vim prioris, pari linguae lapsu palato suggerens lenius reddit. D, tamen & T, quibus, ut ita dixerim, vocis vicinitas quaedam est, linguae sublatione ac positione distinguuntur,
nam cum summos atque imos coniunctim dentes suprema siui parte pulsauerit. d. litteram eX primite quotiens autem sublimata partem qua superius dentibus est origo, continget. t. sonore vociS eX-plicabit. Κ. R. superuacuo numero litterarum inseri doctorum plerique contendunt, scilicet quod. c. littera harum officiu possit implere: Nam multa&otiosa parte, qua c. incipit, pro qualitate coniunctae sibi vocis supremum exprimit sonum. Nonnihil tamen est, utra earum prior sit c. seu. q. sive . h. quarum utramque exprimi saucibus, alteram distento, alteram producto rictu manifestum est. H. quoque inter litteras otio.
sam Grammatici tradideriit, eamque aspirationis
127쪽
notam coniunctis vocalibus praefici, ipsi autem co- sonantes tantum quatuor prsponi, quotiens Graecis nominibus Latina forma est, persuaserunt, id est,c.t.r.p. Vt Chori,Thymos, Phyllisa hombus, quae prosundo spiritu, anhelis faucibus, exploso ore fundetur. Superest ut septem reliquas semisonas, spiritu quoque instrepentes, ordine quodam persequamur, E queis Llitteram imum labium sua remis imprimentes dentibus, reflexa ad palati fastigium lingua, lent spiramine proferemus. Se quetur.L. qua validum nescio quid per partem palati, qua primordium dentibus superis est, lingua trudente, diducto ore personabit. At. M. impres . . sis inuicem labijs, mugitum quendam intra oris specum attractis naribus dabit. N.vero sub couexo palati lingua inhaerente, gemino naris & oris sipseritu explicabitur. Sequetur. R. quae vibratione vocis in palato linguae fastigio fragorem tremulis ictibus reddit. Dchinc duae supremae.S.&.X. iure iungentur, nam vicino inter se sono attracto sibilanti ictu: ita tamcn, si prioris ictus ponὸ dentes excitati ad medium lcnis agitetur, sequetis autem crasso spiritu hispidum sonet, qui per coniunctionem. c.&. f. quarum & locum implet, & vim e primit,ut sensu aurium ducamur,efficitur. Z. apud nos ultima, in qua non sonus litterae sed vocabulum.& duplex syllaba est, Graecis tantum, cum inusium venerint,apta Vocibus,Vt. J. superius propter peregrina vocabula recipiemus.
128쪽
luoniam res admonuit, non absilrdum videtur de Orthographia paucis scribere, vel Analogia.Est itaque in principio dicendu, quemadmodum antiqui scripserint, dehinc quid nunc debeamus obseruare. Consonantes litteras non geminabant, ut in his, Annius, Lucullus, Memmius, & caetera his similia, sed supra littera, quam geminari oportebat scilicet, Sicili cum imponebant,cuius figura haec est, quod erat signum geminandi, sicut apparet in multis adhuc veteriabus, ita scriptis libris. ijdem voces, quae pressiore sono arduntur, ausus,causa, fusus, odiosus, per duos. scribebant, ausius, & caetera. Iuxta autem non ponebant c m. deinde nec Alcmenam dicebant, nec Tecmesam, sed Alcumenam. inde Alcumaeon & Alcumena tragoediae, donec Iul. Caesar qui Vopiscus& Strabo, qui &Sesquiculus diebas est, primus de Tecmesa scripsit tragoediam suam, &in scoena pronunciari iussit. Accius vero cum scriberet anguis, angueis imponebat. Item nec. 2. litteram, nec. Y in libro suo rettulit, quia quae ante secorant Naevius & Liuius cum longa syllaba scribenda esset, duas vocales ponebant, praeterquam quae in. I. litteram inciderant, hanc enim per E.&. I. scribebant: Gn eius Pompeius Magnus &scribebant & dicebant: Κadamitatem pro Κalamitatem. Nigidius Figulus in commentariis suis nec.Κ.posuit pro. in nec. X.Idem.H. non esse lito
129쪽
1 DE O RTHOGRAPHIA teram, sed notam aspirationis tradidit, Licinius Caluus. q. littera non est usus: Consultum sic nati ipse scripsit: & ad Caium Caesarem, senatus consultum. Idem, Optimus Maximus scripsit, non ut nos per. V. littera. Diuus Augustus genitivo casu,
huius domos meae, per. o. non ut nos per. v. litterasci ipsit. Menafa, Brutus, Agrippa, pro sumus, simus. Nos paucioribus litteris scribimus, quam antiqui scribebant, ut, narus, navus, natu S, nosco: &illi has voces, & similes illis. g. anteposita scribebant: cuius consuetudinis nos vestigia retinemus, cum scribimus ignarus,cognatus, ignauus,cognosco: Nec sol u litteras eximimus, sed voces quoq; ipsas commutamus, ut cum dicatur, nemo di nullus, ex quibus prior vox ad homines Qtos pertinet nemo, quorum genitivum casum aliter quam nos veteres extulerunt nemini enim & nulli, dixerunt: Item, bonae frugis quoque, nos bonae frugi, quamuis nullum nomen singulare Latinum per omnia genera, numerosque omnes,& per casus. i. littera terminetur,tantum omissa parte eius, solum frugi scribimus. sed nos nunc. R aduentum,& apud ,per. d. potius, quam per. t. scrib uS, atuentum&aphat: ct linguam per. L potius , quam per d. praesidium per. d. potius, quam per. l. Hactenus autem & hodie, non ut antiqui, haccetcnus, hoc-cedie. Et illuc, potius, quam illo. Et pro lavabro, labrum: simul; non semel: & Alcmenam, quam
Alcumenam: Alcmeonem, quam Alcumeonem:
Tecmesam potius, quam interposita. u. Tecu messam r
130쪽
L1BER PRIΜvS. 13 messam: Et ubi duarum consonantium sonus percutiet aures, ut in sabbatis, saccis, estert, effugit, sallit, gallus, vallus, macellum, nullus, pallium, Pallas, per duo. l. sicut per duo. n. annum, Cynnam, & similia. Sic di per duo. p. apparatum, Iappam: Per duo. r. Arruntium, Varrum, currit, serrum. Item per duo. s. assiduum, Cassium, sesse sum : Et per duo. t. Attius, Vattius . & similia: Nam ut color oculorum iudicio, sapor palati, odor narium dinoscitur, ita fionus aurium arbitrio subiectus est. Clarorum autem virorum, quos stupra nominaui, consuetudinem in libris reperire possiimus eorum : Sacratum debet scribi, non secratum et Sacratum autem in compositione consecratum secit, per. S. &. e. non per. S. &.a. Sic & castus, sacit incestum, non in castum: Proiniscua etiam promiscue iacit, non promisce. u. enim perduci debet sicut assiduus, assidue facit. Quotiens numerum significamus, per. t. non per d. scribendum erit,. ut tot, quoti sic"iens praepositio erit ad, ut, Ad mortem si te sors. El. Ad quem sic rolio, &c. Si erit autem coniunctio per. t. Vt, At regina graui, &c. Antiqui pro sed, set scribebant, sed cum nostra aetas partem ii Ierarum in eo reseruarit, partem, breuitatis gratia, ex eo detraxerit, nonnullam immutarit:& nos persed, quam per siet scribamus. Nomina quae singulari nominatiuo casu in us litteris terminantur, ut Atticus, Brutus, & similia, genitivucasu una recepta. i. declinabuntur & scribuntur,