Gerardi Bergensi ... De praeseruatione et curatione morbi articularis et calculi, libellus

11쪽

ri DE PRAE S. ET CURAT.lis, ex natura sua facile mobiles attrahuntur, Vnde totum membrum calidum, rubeum,& similiter urina colorata pulsus celeriores ess-ciuntur, aegrotantes febricitant,continuo sitiunt; atque Vigilantia: ex

quibus verisimiliter putat medicus,quod principalis causa sit cali , da,quae tamen est frigida : nam fu

mata inducunt. HIs itaque, atque alijs modis plurimi decipiuntur in cognitione doloris arthritici, quia materia continetur interius in neruis, lacertis,& ligamen iis,& non apparet CXte rius. Considerandum itaque diligerer, num locus tactu calidus percipiatur si complexio, consuetudo, aetas, aci, & anni tempus, reli

12쪽

Mc kBI ARTICVLAR. I 3 quaque particularia,conueniant in

caliditate: quod ubi cotingit, probabile est, quod materia sit calida. Si locus tactu percipiatur frigidus,& omnia, vel saltem plurima parti cularia conueniant in frigiditate, satis nobis indicatur,qu0d materia sit frigida . Si autem dolor fucri sine grauitate, &dillentione , 1

lam intem Periem sine materia mali caussam esse thatuendum est. Si vero sine mauitate cum distentione

percipiatur, flatum esse caussam putandiim est

Hisce ita generaliter de signis' explicatis 'ad magis particularia

deice radamus. DOLOREM sanguineum arguunt tumor magnus, rubeus

pulsativus, locus tactu calidus,Vri

naru

13쪽

i DE PRAE S. ET CURAT.na rubea,spissa,pulsus plenus, complexio sanguinea , tempus Vernale, vitae suauitas: & si multiplicata fuerint cibaria, quae sanguinem generant dolor magis affligit tempo

re matutino.

A B I L E malum prouenire indicant dolor pungitiuus,& acutus,& multum intensus.Vix tumor est, ita ut aeger potius caliditate, quam distensionem,aut grauedinem per cipiat e color licet etiam rubicundus appareat) magis tendit ad ci- trinitatem,quam in tumore sanguineo, & si digito prematur, sanguis utpote tenuis facile fugit, reditque quam ante rubicundior: nam ante pressum, biliosior eius ac sauior portio summam cutem Occupabat, induior enim, qui flavus est, ad

14쪽

MORBI ARTICULAR. Is

eam partem magis fertur, crassior Vero ac ruber minus) digiti autem

pressum , qui sub cute latebat famguis effugit,rediti ad compressum

locum cum flavo mixtus,cum premere desinis, unde rubicundior apparet, sed tamen minus, quam in dolore sanguineo,& refrigerantibus medicamentis magis iuuatur, quam calefacientibus: urina est colorata, & admodum tenuis, hulsus Velox,particula patiens,multum calida,aegrotans natura cholericus,&iuuenis, qui multum laborauit in tempore calido, & regio est calida,ec praecesserint quae multiplicant choleram, & ita de alijs particularibus,& dolor magis affligit in meridie usque ad horam quartam. . Si a pituita malum proueniat,

15쪽

is. DE PRAE S. ET CURAT.

dolor est modicus, & color non est immutatus,de quo su inultum curandum , & urina est spissa, de remisse colorata,egestiones surit muccilaginosae, & locus patiens in t ini frigidus,& patiens est senex, phlegmaticus, ociosus , mali regi minis,& mu ltiplicauit cibaria,quae generant phlegma,tempus est hye- male, ®io frigida, & tumor est molliis, in quo post pressionem di giti,fouea manet ad Umpus,& dolor magis affligit de nocte, quam lde die et quia pituita inouςtur de

O Si dolia est modicus, & a resti

extenuatus, & melancholicae natu: ,rae,ir in declinanto aetate,

plicaulicibus a generantia latici

16쪽

MORBI ARTICULAR. I

& dolor magis affligit post meridiem circa vesperam,a materia me

lancholica malum prouenire putandum est. Si autem dolor fuerit extensi uus , sine grauedine, & praecesserit regimen multiplicatiuu ventositatis, & tumor fuerit mollis, qui prementi digito facile cedit, sed foueam no retinet, flatum mali caussam esse putamus. V E R v M quoniam morbus articularis raro est simplex, sed fere compositus ex pluribus humori bus, diligenter animaduertendum cst, quis n umor magis abundet, quo quoque maior iudicatio curationis sumi debet, reliquo tamen

humore non neglecto. Antequam tamen ad particula B rem

17쪽

is DE PRAE S. ET CVRAT. rem curationem deueniamus, generalia quaedam pr mittenda sunt, quemadmodum in signorum quoque tractatione faetinii est. CONTINGIT non raro quod COIPus plenum multis crassis dc vis colis humoribus, eorum partem expellat ad articulos, partem vero ob

imbecillitate in intimo relinquat, qui in aliquo loco inpacti obstiu etionem faciut,& putredinem, Vnde febris,intermittens quidem si in primis venis, continua vero si in

magnis. Hic medicus non tantum mombum articularem considerare debet, sed multo magis febrem, quae cum continua fuerit, semper periculum affert: cum vero intermittit,

facile in continuam transit, si non debita

18쪽

MORBI ARTICULAR. Is debita adhibeantur remedia, quae sunt ventris lenitio, venae sectio, si perito medico necessaria videatur, deinde humoru praeparatio atque concoctio, noumime vero eorum purgatio. Caute tamen in hisce febribuς materia expurganda est & praeparanda , ne inde morbus articularis exasperetur, quod omnino contingit, si quis medicamento purgante

materiam moueat &non educat,

aut fortiter aperietibus obstructiones tollat: nam ita materia ad iuncturas facile fertur, & morbum a ticularem auget: praeparantia itaque mediocria esse debent, aut si emcatiora fuerint squale est Oximet& omnia diuretica) ea adiungenda sunt,quae moderate astringui, qua-

19쪽

1o DE PRAE S. ET CURAT.lia sunt mel rosarum, absynthium Romanum, plantago,rosae,& similia,quae fluxionem ad articulos impediunt, & interim obstructiones febrium tollunt: purgantibus quoque ea adiungenda sunt, quae aliquali astrictione fluxionem impediunt, & interim purgationem adiuuant,qualia simi mirabolani, rha barbarum, aloe , syrupus rosarum

solutivus, & similia. Febris lenta,

quae ratione doloris omni fere morbo articulari coniuncta est, tam magni facienda non est, ut peculiarem& specialem curationem requirat, quemadmodum putrida, quia naturae laesam vim & molestiam non

infert,& ablato dolore tamque sua caussa, ea etiam tolli solet

20쪽

V I certis temporibus morbo articulari laborare solent,& ab eo sep seruare cupiui sum- moperuabstinere debent ab omni largiore potacionesve vini,siue ceruinae,siue etiam aquae coctae fuerit: nam cibum natare facit in ventriculo , & calorem naturalem extinguit 2 vnde dissiciliores concoctiones, & multae & magnaetcruditates sequuntur: progignit etiam ex sese plurimos humores tenues & ser

ses, qui suapte natura facile feruntur aci iuncturas ,secumq rapiunt,

si qui humores crassiores in medijs vijs fuerint: sed bibendum est tantum quantum natura sine graued i- B 3 nex