Belli Dithmarsici ab inclyto Daniæ rege Friderico II. et illustrissimis Holsatiæ Ducibus, Iohanne et Adolpho fratribus, gesti anno post Christum natum 1559 vera descriptio, duobus líbris comprehensa, Christianus Cilicius Cimber [i.e.: Henr. Rantzau]

191쪽

mabant, pristino pedum robori ae agilitati restitutus es. Colle et deinde parua manu cum Christiano, Lube censes, non procul ab oppido Oetino, deiideratis muli is aufugere Segeber- sensem obladionem relinquere ac de sua propria ciuitate defendenda sollicitos esse coegi hi ac post haec Traue mundam vi cepisti, naues subsidio missis expugnasti. ipsamq; urbem Lube cani oblidione cinxisti, brcui a tempore ex

tuis perte collocatis castris tantu effectum, ut pacis conditiones vobis etiam non inutiles susceperint.Tu enim eo tepore cum Erico Erich-sen. alias Bannei nonnullis equitum alis ac militum cohortibus, in Gothiam siue Iuttai diam missus eras ut agrestium multitudinem. maxima ex parte rebellantem aut bona curri

gratia ad pristinum officium Taniora consilia reduceres, aut armis Opprimeres, meritas

ab illis poenas sumeres. Cui iniuncto. inci, tisfacere cupiens oppidi Alborch, in quo rustica plebs, Duce Clemente nauclero, congregata erat, fortiter illis defendentibus, cum tuis feliciter expugnasti, semeli non sine tu orii dolore. crem primus vallum concendisses, a summo ad imum dei eictus es ibiq; multiplici caede exempli causa facta, captu viuum Clementem quasi Regem plumbea corona dedecorasti is sic palo

conligendum curasti merita sis perfidi et poenas ab illo exegisti. Inde inruuenta huta, tribus di-

192쪽

versis itineribus, eum copiis tuis contendisti, ibi vacillantes in fide continuisti principibus factionis sublatis reliquos ad officium reduxisti, nouo irata ramento obstrinxisti. Hinc in Fioniam cum traiecisses, plebe etiam ibi maiore numero congregnam tuis copiolis adortus, in fugam coniecisti, ac paulo post non procul ab Assensen, in aperto campo seorsim ante primos ordines cum vno equite, te imprimis petente, cucurristi, illumque mortifero vulnere affectum. de equo non sine praesagio futuri euentus deiecisti, signoq; caeteris dato, exercitum comitis de Olde labor cli iusta acie ae

praelio superasti, interfectisque in illo proelio Comitibus de Hole de Techeliabor ch, castris hostium rurbe potitus es. Vnde in Selandiam profectus, ibi plerisque locis vi subactis, ite-

Tum V ante decennium, per XIIlI menses

Hasse iam obsedisti defendentibus fortiter urbem, o tuis virilibus conatibus egregi resistenti b. Duceis Comitri expectantibusq; λίς- sarianis auxilium, sperantibusq; eos occasioni non defuturos. ati et opinio illos haud fefellisse set, si tu ex tuo singulari consilio de solerti prudentia, certa equitum peditumq; manus, in tervam Gron ingensem Caesari parentem, nymis set missa quae vicum Dam vallo fossa lina uniret atq; teneret. Qua re effectum est ut Caesariano magis de oppidulo Dam reeipiendo, quam deo bis

193쪽

8e obsessis opem ferendo, aliena mora an se stamisda, cogitare oportuerit praesertim Carolo tunc Italicis rebus implicato, det Regno Neapolitano, ac Ducatu Mediolanensi defendendo, sollicito. Quare obsessi in urbe HasDia consumptis omnibus alimentis, quibus hominesve se poterant, extrema inopia premebantur ac desperatis tandem auxiliis cum illis nihil aliud reliquu es. t. quam ex fame lurida mors, ad pia es Christiani III. Ducem de Comitem se proiicere, de culpa agnoscere, delicti p veniant petere coegisti. Quibus rebus confectis, Christianus more Gothorum Regio diademate ornatus, ac patri suffectus est. Fuerunt sequentes anni utcunq; tranquilli, sed tamen semper timendus erat Carolus V. semel irritatus, pr pter aflinis sui captiuitatem. Contigit tamen deinceps, ut bellum exarserit inter Caesarem de Iulia censem de Ducatu Getariae, Gallus Q Rex Iulia censem, sub spe matrimoni sororis sui filiae, Reginae Nauarrae .in partes suas traduxerat, quibus si se adiunxisset Christianus, ex usu regni fore existimabat. Ideo te, ad percutiendum foedus cum istis duobus, Iulia cum versus misit. Sed tu, Regem Gallia omnes suos conatus eo intendere, facile perspexisti, ut Caesarem implicitu aliquib. negotiis redderet, ipsum plon se a finib suis amoueret. Ducis vero res eo loco esTe intellexisti,ut per aetatem ipse parum aut

194쪽

nihil do bello cogitaret. illi verd, qui biis bel.

luni demandati m erat, segniter rem administrarent. hiare tu summa prudentia foedere ii Jo infausto regem tuu implicare noluilli, cum ex longo reruisti ac notitiai: dicisses, magnos Reges propter priuata commoda, publica sanaci re foedera ac raro sancta inuiolatassi praestare. Id tamen fauens partibus Regis Galliς, promi- iisti, te legionem veteranoru militum, oc quingentos equites nigros, i plaus sumptibus in Brabantiam, ad Martinum de Rosse heim mi Turum esse dc apud Regem tuum tantum effecturum, ut classem suam ad depopulandam infestanadam ram marit ima inferioris Germani imitteret, fac una cum aliis Imperatoris opes distraheret siue distineret quod utrumque summa fide praestitisti Quantam enim vastitatem J Drtinus,adiunctis sibi tuis eo piis Brabantiae attulerit, ruina testantur,e An tu erpia fere capta perenne testimoni ii praebebit. Naues vero,

Vento contrario orto, per totam aestatem optatum cursum tenere non potuerunt, sed tamen

homines maritimos, ne alijs opem ferre ponsent, fui pensos tenuere Succedente autem tempore, aliquotiescum et sarianis non uno in loco, ut cum Maximiliano Bureno ct aliis, def

195쪽

opera esse ei sti ut Christianus honestis amicitim

legibus Caesari Carolo V. iunctus fit, catenaque auro. grandis valoris, tu ut de collegae tutia Caesare dii cedens donatus es. Qua pace facta domum reuersus, Princives tuo Siccul'. Os e se in diuidendis princi p. illius auitis at 3 paterinis cernens, quod tibi mo X in te ex grauissimis causas displicebra diminui enim hac rationepotentiam corii uinetam vidcbas, ac facile oriri posse inter principes simultates tinae bas, quaeipiis iatr ae extremam allatura essent perniciem' te omni magistrati praefecturis, quibus cras insignitus, volens abdicasti, e cum tuis in posterum honorinc vivere decreuisti. retentis solummodo illis quae erantisque ad mortem tibi literis scriptis confirmata de merito datae Iue recelsus Christiani pristinam eraga te beneuolentiam planὸ euertit,ac tali suspicione animia eius pupugit, quasi alijs ex causta sis te ab eius negotiis subduceres, adiuuantibus clandestinis plurimum inimicis nam virtutem inuidia sequitur nitem ib. praesertim ed, ut fictis de futilibus rationi b. viam inueni rentiqua alioqui praeclarum regem, erga tem gratum e tacerent, Ait is ingentis tui benenc ij merita insigni aliqua iniuria persoluerct. Nam qui apertus tibi inimicus esset, regetum alienato, Nemo inuentus est. Sed hoc tibi cum clarissimis Ducibus commune fuit: hi plerumque in

bi s ultima

196쪽

vltimo vita actu invidia cireum ueniuntur, ut Hannibali, Scipioni, Bellicario, Narset contigit. tua aetate Confallio Magno accidit qui non tantiam circumuenti sed etiam diminuti dignitate in ipso iniuste illa corit ameli ard Iore mortui sunt tu tamen ipsis omnibus Ion-s beatior ac felicior ruisti. Rex enim tractit poris qui re S nomme ver ἡ Christianus erat)iritimis animi sensibus tua praestit officia per-r enderi y, te plauso ab inimicis clandestinis qui aperto aggredi innocentiana tuam non poterant delati intes gens, prius a te data suo fi- Iioi de ac manu te necessitati K. ingruentibus, illi non defuturiim, additis his expressis verbis si filius ea . quat essent tibi ab auo suo ipsos propter summam trita usq; ad mortem collata, Non reuocaret sed rata haberet non tantiam sacte, sed etiam filii regis tibi obstringens tibi est reconciliatus, unimo pie in honore, ut antea, ad supremos usq; cineres habuit de coluit. Filius regis quom factae promissioni conditionem adiunctam probe intelligens regia plane indole summam erga te beneuolentiam ostendit, is sese tibi non solum iusta laborumpra mi a parta conseruaturum, sed si velles etia cumulaturum pollicebatur cui tum respondi-ni,nihil te amplius optare quam sua gratiam: tui offici nunc esse, veterib meritis auo ac patri prastitis iam fere obsoletis, nouis illa aus

197쪽

rect splendidiora efficere. Elapsis postea pari cis

annis, Rex Christianus longo morbo paulatimc Osumptus, ct ex his aerumnis ac laboribus ut illi per sonantia indicatu erat ad semper mansuram patriam de re quac ira per mortem translatus est. Continuo regni habenas, ridericus II. Christiani IlI. filius, a patre dela gnatus, suscepit. Contigit autem, ut eodem tempore Dux Adolphus ex cupiditate hone Icae vindictae, claneulum contra Dithmarsos Xercitum conscriberet Illorum enim terra saepius vestrorum uia cum ac nobilium S populamum angia metaria. Eia est, cum vestrates redintegratis viribus clades fatales a maiori b. suis, sed non sine forti ac virili repugnantia, in Dathmarsi accepta S, NO-tiis partis victoriis resarcire studerent, ac iustam sumere de crudelibus barbaris vindictam properarentha deo ut contentis omnibus

belli disciplinis soli eonfisi causae iustae vinia dictae, se ipsi in palustres voragines demiserint, ubi iniquitate loci circumuenti, ct magna cum patriae calamitate oppressi, ingens sui desiderium uictimaque suis reliqucrunt. Adolphus igitur, cum Dithmarsos priuatis viribus aggredi festinaret, Vt hinc naaiorem nominis sui claritatem compararet, ct fines suos dilataret persuasus se opinans, Frideri cum

consanguineum, moerore X morte patris, ac

198쪽

hoe sibi praesertim armato concessurum tu statim e Xactae prudentia senex olfaciens, adhibito Andrea de Barbis, Episcopo Lubeeensi desilio tuo Henrico tunc temporis Friderici in Ducatibus vicario ne simultas ac sinistra sus picio inter consanguineos oriret tir, in istusta tum reni perduxisti, ut ab onanit, tribus Principibus publico decreto sumptiique bellum contra senapiternos scauit os host esserendum sic maiorum ossibus insepultis parentanduesse conclusum sit. Prius rebus necessariis, quat una in tanta festinatione fieri potuit, ad id coaparatis, Fridericus S Principes die constituta cum suis, nempe quatuor legionibus peditu. ct tribu simillibus equitu in num socum conuenerunt, ac te num inuictae virtutis belli istiua ducem delegerunt, sperantes fortianam viseeminam, a te factis generosis Olini stibadia semper usq; ad exitum vitae morigeram fore. Quo honorem primo repudian sciam fere septuagenarius , Ec aetatis excusationem adduceris, tandem victus illorum precibus ac postulationibus suscepisti. Acquando cum principibus hostiles fines ingressus fuisti, semper eo animum intendisti, ut principum iuueniles ic' generOsos insicos mimis conatus qui cupiebant aspora audacter aggredi rac tigia ana impigre ciere Lerii licitan statione reprimeres, quam e clarrini postes , hostium in aetnam lon-

199쪽

nimcnta cum legionibus, captata prius cmporis uoci opportunitate, tr anscenderes, memorabilem detrimentum , ubi barbari sese se- euros es se crederent, illis inferres. Primo oppidum Meldor p, diuiso exerciti, tribus locis

uno tempore ad Ortus non : ne vulnerbius tuorum X p Ugnasti, interfectis p multis hostibus, caeteris fusis fugatisq; ibi castra, tanquam in medio Dithmarii secundum longitudinem, inter Suder strandi Nord strandi, quibus duobus locis flos de robur militiae Dith marsicae habitare solet posuisti atq; sic eorum copias, ne coniungi possent, diremisti ac separasti. Inde in Suder strandi cum parte copiarum profectus es, reliquis copij in castris Scapud principes manentibus eo consilio, ut si fori reliqui Dithmarsi periclitantibus Suder astrandientibus ore ferre vellent, illis ob ij ci possent quo in loco maxima strage edita, reliqua multitudinem , exercitu circundato, sine ulla conditione sese dedere coegisti quorum pars Holsaticis carceribus sit ad belli exitum damnata, pars Aliot: n deportata alienis oris impositata.Tertio Heydam, quae Dithmarsorum nobile Emporium fuit, cum Principibus circa 'es perana castra mouens , per noctem contendisti. Inde non procul rustici, adductis tormetis infustis ivolitatibus signis, cu equitibus vestris ere

200쪽

longa nocturna ac diurna pro fe istione assis. defessis, cunctantibus nonnihil tuis in ilitibus, o diutius, quam par erat in itinere hae rentibus, audacter arma cotuleriit. Ibiq; tui omnes principes, primis in ordinibus hostes aggressi, linguli specimen virtutis ediderunt, maiori bus suis fuso sanguine hostium litarunt. Dux Adolphus fortiter pugnans gr.auiter vulneratus est. Ab hostib ter praelium redintegratum, eo euentu, ut maxima pars illorum vitam, retia qui superstites diu defensam barbaricima libertatem ac terram ipsam amiserint, verosq; eo die tuos principes Dithmarsiae Duces effeci iii. Quo bello conficiendo, o solum acutissimi Ducis nomen, qtii nihil absq; summo consilio susciperet, sed etiam humanissimi tibi comparasti. Si enim acerbesu indictam exercuisses, fraternus

amor te excusare potuisset: num enim fratre tibi Dithmaritantus'. annos fortiter pugnantem interfecerunt. Tu aut econtra multorum

sententia quingentos Dithmarsos alioqui trucidandos, Friderico Rege in tuam sententiam traducto incolumes conseruasti te palam humanum ducem belli esse glorians, non carnificeria. Orta deinde seditione inter Legiones, qui inhiantes rusticorii bonis discedere e finibus nolebant cum tamen excepta Schon uelis Legione, non multu vera virtute dignum edidis ient tu Dithmariis nonnullis restitutis armis, Lesi O- id aliae Glula ni mali riod istulis: a