장음표시 사용
21쪽
REsT A T descriptio trium Pagorum, quoS videre propter obstantem sylvam antea nequibas. Hic igitur pro gressu facto ad Pagum , littera C notatum, Amerem cum dioptra & Regula dirige versus Pagum D. ante tamen ablata papyro in Assere, & alia imposita:) move que Regulam cum dioptra versus H & L reperiesq; ambos Pago uni incumbere lineae squanquam nihil interest sive uni in cunia bant, si1ve non & item versius Κ Regulam move,lineamque duc per Afferem. Progressus inde ad stationem secundam D.& mota linea stationali versus primam , nempe C. acu que ex C ablata,inque puncto D fixa, habebis 1 C ad D perticas sa8. si porro Regulam moveris versus H. I. I . Eo modo, ut ante, reperies a statione tua C distantiam ad singulo, Pagos quaesiitam.
De Dinumenti usu in descriptione Convalgis, Chorographo in monte exivente. E S c RI Ρ T V R V s e monte, vel alio loco supero,siubjectam Convallem duas itidem stationes commodas elige. Tunc disposito ita Assere ut decundi versus locum describendum, eoq; diligenter firmato, Regulam primum move versus secundam stationem, ducque per Asterem lineam move deinde Regulam etiam versus locum describendum , itidemque lineam per Asserem duc. Progressus ad stationem secundam, Assereque iterum disposito ut ante, sia videlicet ut declinet, metire stationum spatium intermedium, reperiesque pedes a6o.
22쪽
Si porro Regulam moveris etiam versus locum describendum in Convalle ad quem visus quoque fuit in prima statione & denuo lineam duxeris per Asserem secundum Re.
gulam , itemque mediante Circino in Assere lineam n tam metiaris, quae tinea dicitu LIIonatu, ut nosti, eamque transtuleris in scalam mensoriam, reperie S puncta 26 O. Sic mensus alteram lineam Circino, e usque distantia iit scalam tranStata,reperies pede S Sao. quae distantia est a prima statione tua secundum lineam rectam, in subjectam Convallem deorsum,distantia videlicet quisita.
DE sc RiBAn in Convalle distantiam subtus montem aliquem, cui turris vel arx superstructa est. Hic primum Asterem dispono perpendiculariter: tunc Regulammo eo versus stationem secundam sNam hic etiam duplici opus stationeὶ tertio duco lineam per Asserem : quarto Regulam moveo versus montem & turrim vel aiccm.
ubi quia per binas dioptras altitudinem montis vitu assequi nequeo, perpendiculum binis Goptris applico, tantis per dum altitudinem datam pcrspicio : ducta tunc linea per Asserem, progredior ad secundam stationem , & illic
mota Regula ad primam, necnon ad montem,& superstructam turrim vel arcem, perpendiculo mediante, ut ante,
metior spatium intermedium stationum, reperioq; perticas oeto. His translatis de Astere in scala,eademq; peracta descriptione a prima statione in penetralia montis,subtuSturrim vel arcem superstructam, reperio perticas a 36o. Atqui comoditatem aucupatus sum perfodiendi monotis ad locum, qui est subtus turrim vel arcem . Mensus igitur ab Assere eo usque ubi fodiendi initium faciam, reperio perticasao o o. Fodiendae ergo supersunt perticae 3 o O. Est vero statio perticarum oro. quae faciunt pedes 992 o. dimidium fere miliare. Astatione subtus molem sunt perticae a 3 6 o. quae faciunt pedes 3776 o. ultra videlicet sesqui miliare.
23쪽
INSTRUMENTI CHOROGRAPHICI, 8 c. armiliare. Ab Assere, ubi fodiendi initium fit, sunt perticae 2O OO quae faciunt pedes 3 acio O . sesqui miliare. Fodiendae ergo sunt,ut dictum, ad turrim vel arcem, monti superstructam, perticae 3 6 O. quae faciunt pedes 37o o. dimidium nimirum miliare. C A P V Υ XI. De Instrumpnti usὰ in describendά krbe cum plateis portis,moemb. turribu ,tempus, ct aliis aedificiis.
24쪽
poliis. in turrium deinde una, Asiere rite &perpendicula iter clisposito, juxta doctrinam cognitam, Regulam move et sius turrim secundam, hoc est, stationem B, lipeamque
duc per Asserem. quς linea sit stationalis:& item lineas ducversus singula aedificia praecipua has lineas separatim nota omnes, veram litteris vel lineis duntaxat occultis: ut in ad jecta figura litteris A. B.C.D. EP.RBEM cu praecipuis aedificiis descripturus, duas in duabus turribus stationes elige. unde quasi ex specula ς dificia omnia descr i b c n d a cinc u in spicere
25쪽
Ad secundam tunc stationem conscende, Asseremqucrum linea stationali iterum, move versu S primam stationem: hoc firmato, itidem ii eas occultas facito versus singula aedificia, & curato ut lineae in Assere omnes sese inrem secenti Hoc peracto, & statione tua sive linea nota mensurata perticis ab A ad B. reperies pcrticas s o. Hac distantia ab A ad B Circino translata de Asseruin scalam, reperie Ssimilitor pertica S 9O. Sic ab arce I cognoscere potes distantiam, ad reliqua, praecipua aedificia: adeo ut inde ad singula propugnacula reperias perticas Iab. ad portas vero principales pcrticas 9D 'Praeterea propugnacula singula distant a se perticis i SO.& locus ubi, arx sita est , ab uno angulo ad alterum distat. perticis Io. Inductio talis est υ
LGI Singula porro propugnacula distant a se perticis I 8 o. quae faciunt pedeS 2 88O. Area denique quadrata constat perticis 7 o. quae faciunt pedes II o.
Si in turri vel monte existens, disposito Instrumeto perpendiculariter ut disponi debet) per dioptras in Vallem vel profunditatem iubjectam despicere nequis, ita tunc Ο-perare:sume perpendiculum,& illud ad ambas dioptras ap
26쪽
plica in Regula,secundum directum: erisque voti compos, adeo ut profunditatem visu pertingere tibi liccat, sitque nihilominus haec vera & proportionata loci descriptio inferne a fundo illuc facta. Idem judicium est, si vice versa MValle existens altitudinem montis visu nequis assequi. Verum haec & alia usu potius & exercitatione, quam praeceptis deprehenduntur & dignoscuntur. Denique sit datae Urbis sit tum et jam cognoscere cupis, An videlicet vergat ad Orientem,aut Meridiem, aur Occidentem, aut Septentrionem, sit c operare: Assere immoto manente in turri,& posita in ejus medio Regula.am usium sive compassum quadratum bene justum ci applica: quem cum Regula tantisper move dum Magnetis lingula lineam meridionalem directe indicat: si tunc per Asserem ducas lineam occultam, quae cruci linea intersecetur, nominaque plagarum singula adscripseris habebis Vrbis, vel partium ejus, situm quassitum.
27쪽
In quo continetur sabrica secundi Instrumentisterυientis itιdem describendae Regront,ct pari bus in ea contentu, velut urbibus castris est ilibus.' 'gE R A E T E R jam descriptum Instrumentum &usum ejus, aliud insuper instrumentum, eundem
i ad usum,potest fabrefieri, hunc in modum Confi-
28쪽
16 FABRICA ET V s Vsce Asserem itidem ex ligno duro,solido ac firmo, pollicem
circiter crassum: hunc bene dolatum accurate quadra singulis lateribus sesquipedem circiter continentibus, & insignitis litteris A B C. D. In medio Asseris facto puncto, Circini crus unum pone in puncto iam facto, alterum vero extende, fere ad As eris extremitatem, ac peripheriam circumducito: hanc peripheriam ad dimidii pollicis crassutiem excavato, & orbem ei inserito, qui in cavatura illa facile circum moveri possit, sintque orbis & Affer superne in eodem plano. Fac porro ad Orbis extremitatem locum excipiendae magnetis lingulae accommodum, itidem Orbi & Ameri aequi planum. Quadraturam tunc in Orbe fabricator, tam magnam, quam dari potest: hanc itidem excavato, ad grani hordeacei crassitiem circiter. Canaliculos item cavos Striis Vitruvius vocat ad Asseris latera facito inter A B.&C. D. nec non Regulam ex orichalco, dimidium circiter pollicem latam,vel amplius; quae ira fabrc fieri debet, ut ae qualiter Asseri incumbat, inque bini S canaliculis excavatis libere circumvolvi queat. His confectis binas inter B C dioptras erigito cum binis foraminibus minutis : cujusmodi dioptrae in Quadrantihus uve Assrolabiis vulgo visuntur. Vel, quod magis placet, dioptrarum istarum loco duos apices vel acus facito, quae in linea recta stent erectae r cujus generis dioptris in Mitis etiam instrumentis usus sum, ut quae commodissimae&certis iuriae sunt: quum e contra aciei oculi transmisso per minuta illa foramina vehemeter fallere possit, in locis pret sertim subcreperis & tenebricosis. Regulam porro ex orichalco,& ea, qua dictum, magnitudine factam,in certas dividito partes, sic, ut primum per ejus medium ducas lineam rectam, unumque Iatus dividas in partes 2O O .alteram vero in partes IOO O. eritque integra haec instru menti fabrica; quod velim Chorographiae studioso,
29쪽
INSTRUMENT 1 CHOROGRAPHIC I,&e. a studioso hoc etiam nomine commodatissimum esse,quod in durissimis helli casibus felicissime eo usus est summus nostri temporis imperator &hostium suorum victor gloriosissimuS.C A p v T XIII. De DErumenti huim uos in describendis Cactris
30쪽
Rς Hi τ RATE GV S, obsessurus propugna
culum vel oppidum, vult prius castra sua describe, te, quam metari, ut cognita horum descriptione ea communire possit fossis, vallis, praesidiis, & reliquis rebus necessariis, contra hostis vicini impetus. Sic igitur ose retur : Papyrum cera, glutine, vel alio modo infigat Instrumenti quadraturae: Instrumentum deinde pona Lin plano perpendiculariter: admoveat tunc oculo suo Instrumenti
angulum B prope a in Castris datis, dirigatque visum per
dioptram versius b in campo. Volvat inde Orbem tantisper, dum lingula magnetis lineae meridionali incumbit, Assere immoto semper manente. Mota porro Regula deorsum in locum quem piam papyri,quadraturae incumbeatis, & linea ducta per quadraturam, metiatur certo instrumento mensorio, quot perticas vel pedes habeat ab a ad b. eritque voti sui compos. Quod si loci quaesiti distantia nimis magna est, proindeque Castrorum descriptio horis vel miliaribus definiri debet, accola quispiam de distantia rogari potest: eritque res exploratu facilis per perticarum αpedum mensuram Elio tale exemplum.
Fingat a distare a b pedibus 1 oo o. Hic igitur Circinum
sumat, & ponat eum in Regula. antea in certas partes divisa : vel si Regula displicet, aliam initituere potest divisionem pro libitu,ut notatum videtur in figura. Progrediatur tunc cum Instrumento ab a ad b. quo in prima statione collimatio etiam erat, disponatque Instrumentum iterum ut ante, versus e in figura, ac Orbcm denuo volvat in lineam meridionalem. Volvat inde Regulam sursum vel deorsum, tantisper dum puncto directe incumbat, perinde ut cum Orbe ante operabatur. Hinc de puncto iterum lineam producat secundum Regulam,&distantiam denuo exploret, ut dictum, reperietque pedesa Ooo. Posito porro Circino in scala mensoria, & sumta distantia