장음표시 사용
271쪽
sit incisum .vt ff. si tabulae tes extra. l. r. g. pe. Ite derogatur fidei instrumeti exarestiuo 3 ducta, si non sucrit nianu co-mcntariensis signatum. ff. de iure fisci. L8 in fraudem. g. quoties. t Derogatur si- dei instrumenti, si non sit originale, sed sumptum. Exemptu aute iudex & sui n-ptum id e supponunt originale authcnticum S cxemplar idem sisnificat;cxe-ptu igit iudex vel sumptu fide non facit,
aut h. si quis in aliquo documento. in Auth. ut sponsa. largi. g.& hoc quoq; iubemus;cOl.9 .st. D mil.ercis. l. si quae si intcautiones. it. de actio.emp. Sc vc.LTiti'. C.de fideic. l. instr. C. de diuersis roscriptis. l. sancimus.&is .ii. l. 2. Quida aut contrarium dicunt. f.-slandu sit sum- , pto vel exemplol, & hoe dicebat dominus Albericus. Mouebatur autem quadam ratione & quada lege. rone tali, sicut originale instrumentum dicitur authenticum & ci statur , quia consectum est a publica persona, idest a tabellione se&sumpto stadum csi si a tabellione, lacrit exemplatum; quod cnim praestat auctoritalcm originali. idem &sum I to,scilicet persona publica. inducebat opem pro se in Auth. vi fratrum fili j. f. illud ,collat 9. Et hanc opinionem tenuit donec inconuenientiam suae opianionis fide deprehendit oculata. cum cnim in causa de tacto, in qua ipse patronus erat, induceretur exemplum &pars altera sortiter allegaret, exemplo non esic credendum ipso cotraritim asserente , tandem deductum est originale in medium, in quo quaedam vitia sutinuenta, quae in sumpto non erant;& ex tunc visu ni cst sibi no sit: sicere sumpta, quamuis per tabellionem sumatur,&quauis in sumpto tenor originalis contineatur de verbo ad verbum, Ppter vitia, literas S correctiones quae pollimi esse in originali,& no in sumpto. Auth. Illa ut sea. fili; . non loquitur in simplici siuiapto, sed loquitur in sumpto auctoritate iudiciali. cui ctiam fm AZo. ita dum est.vt. C. de testa LPublicati C. de re iudi . l. gcsta.I. de confr. vii. vel inutic.cum dilecta. non cnim v crisimile est, iudicem auctoritate praestitisse funici
di, si vitia in originali suissent,ut 1. de
priui L c. cu olim essemus apud perusii L& l. eod.tit. c. vlt. Nec obstat his dcc . supra de probat. qm cotra salsam . quae dicit recurrendum fore ad originale, si de gestis quae rem aserunt apud partes, dubitari contingat .. Nam illa sumpta non siimuntur auctoritate S praesentia iudicis, & propterca recurritur ad originale .vt. s. de probat.col vicitHaec Scalia sunt, quae debilitant instrumenta, saluis liis quae de falso possunt obiici iustrii metis, & per quae de salsitate argui pol sunt. de quibus dicemus .i.de cri fai. 1 Et notandum m licet instrumenta cuni die & consille edi non debrant, ne fraudis fabricandet materia detur. ut i fi
eius. Si tamen de salso arguatur instrumentia ratione tomporis, in quo potest falsitas facilius dcprehendi. vi I.eo. titae inter dilectos.ne sarium csi instrumentum edi cum die & cosui c. ut C. de
I Traesumptis quid sit. 1 Praesumptionum species quot sint.
3 Praesumptiιnu alia est iuris tantum , aliae est iuris cir de iure.
Probatio an admittatur eontra praesu ditionem iuris ode iure.
sonum esse praesumitur recte factam.
mi plenam probatione faciut, Q pleritq; alias pbationes adiuuant,ntini quam per se probant ut vio
272쪽
Ienis. Ideo sub ijcitur hie rubrica de praesumpt.tractatui de probatio. de te. stibi . dc de fide instruinen.& inseritur.
Videamus igitur quid sit praesumptio. quot sint praesiuinitionum species,quiabus praesumptioniblis sictur, de quibus I non. praesumptio i cst alicuius facti dubi j aliquoties semiplcna, aliquoties a plena inuestigario. qt Tres sunt species p sumptionem, alia temeraria, alia probabilis,alia violenta. TCmer ria reprobatur. Vt 2. quaesLI .c.primo.
quisitioni. Probabilis admittitur ad semiplenam probationem, ut hic in multis decre. & i. de sentcn. ex comm. c. inquisitioni. s. de restit. spol. e. licite. &ad purgationem indicendam. vi 2.q. s.c.presbyteni. de purga. can. c. si quis degradu. violenta ad pronunciadum suffciens reputatur.ut 3 a. q. r . c. dixit dominus. i. cod. tit. e. literis .is de his qui sui 3 vel alio. iur. sunt. l.filium . t Sed circa violentas praesiimptiones subdistinguitur, quia alia iuris.& alia iuris, & de iure. Praesumptio iuris est,cum ius praesumit alliquid, sed non statuit super praesumpto. & haec praesumptio recipit contrariam a bationem. & cxempla si per
sumptio iuris & de iure est, cum ius finpit & statuit seper ficto,contra quam sictionem non admittitur contraria probatio. cxempla ad hoc, i. de sp Oct. c. ad id.& c. is qui fidem.i. de cod. appo. per tuas & c. de illis.i. qui ina. accit. pos e. 8 insuper. I. de iponsae. c.commissum s . sdistin c. fraternitatem 27. dist. c. quod Iointerrogasti 26. q. Σ.c. vidua. 1. de regula.& transe.c. vidua. Et generalitcr ubi IIxunque ius statuit & fingit si per ficto. ix Quandoq; tamen ius fingit aliud esse, ia
tali; fingit enim muliercni stipulatam I
otem, quae non est. vi C.dc rei uxo.ae.
l. i. in prin. fingit natum, quod non est. II
ut T de statu .ho. l. in utero, fingit vivere quod no vivit,ut Insti. de cxcu.tu. g. filii aut . fingit non usse natum , quod est natum, ut st de libe. Sc posthu. l. TI-tius testa inent .g. Lucius. fingit no conceptum, quia nascitur mos tuus,vt ff. deverb. sig.l. quae mortui. istas & consimiles fictiones iuris inuenimus, quo notat dominus meui in princ. summae circa Io.praedicamenta. Et est notandii,s, si aliquando lex singit bonum, ea non
autem malum, nam in liberae mulieris coniunctione lex praesumit matrimonuim .sside ritu nups. in libere. c. canon
praesumit contubernium , nisi probetis
matrimonium . Vt ro. q. s .c. I. & 2. Et
hoc propter periculum, quod accidere potest ex clandestinitate. nam etsi sunt aliqui vir & uxor, si tamen alter ab altero diuertat, ncc possit probare matrimonium, ecclesia non cogit eos eo habitare. ut 3o.q. s.c. si qs diuinis. g. his ita. a.dc clande. despon. c. r. qi In semina
notandum est, ' Omne bonum factum recte praesiimitur actum. Omne male sactum praue prisumitur actum, ut . . O.
c. I.&.6. quaest. I . c. si Omnia.
I. Iuramenta quid sit, ct quod iuramentum sit prohibitum. x Iusiurandum aliud assertorium, aliud pramissorium. Iuramenti a sertorii specier quoi sunt. Iuram etsi in quibus easis no deferatur. Iusiuradu deIerre qui post.er nu. 6.9 7. Iuramentum assertorium cui O quando deferri debeat.
Iurisiurandi effectus qui sint.
Iuramentum tres comites habet.
Iuramenta illicita Er temeraria seruari non debent. Iuramentum quando dicatur illicitum.
Periuri paena quae sit. γPeriuri r an si in amis. Periurium quot uplexsit,ct quod dicatur
Iuram Piu de quo in hoc ti est de veritate.
273쪽
sed quia ex inopia probationu recurritur ad iuran entum,nam finies olum litium est iura metum,ut T.e.ti. e.& si christus,eirca me diu . Et alibi dr. maximum remedium cxpcdiendars :Itium est iura metu ut T. eo .li. l. r.Ided
poli tractat si de probationib' annectitur iste de iureiuran. Videndu est igiatur.Quid sit iuramentu. Vnde dicatur. auotῖnteius species . Quis possit d ferre.& cui, Qualiter sit deserendum. Qualiter iurandum. & quid sit iurameli effectus. k quae periuri 1 poena. Iura 1 mentum ' cst aismatio vel negatio sacrae rei aucstatione firmata. Sacrae rei a ideo dixi. quia non licet iurare P erza-- tiiras non sacrario in an clio.Nolite omnino iurare neq; p calu &e. & i. eo .li. e.& si christus Q. l. I .c. clericum di c.eonsidera. in Auth. ut non luxurientur contra naturam .col. 6.Sed licci per illas creaturas de qnibus in iure permittitur. vi P cruce, per euangelium, per ordine, per altare,p salute principis , & psimilia verba .ut 226. I .c. si aliqua.& q. s.c.deierat. I.q.2.c. quoties Q.q. I. . trabemus. f. de iii retur. l.quae salute. 22. q. I .c. mouet te s.sciri ctiam. Per numina improbata iurare non licet. vi. ff. eo. ti .l. non erit. f. 2. Per mebrii aut Dei rhibitum est.ut 21. l. I. e. si quis per capillum in Auth .ut non luxurientur e tra natura circa medium. col. s. quod
prohibitum est propter quosda hqrcticos, qui dixerunt Deum humano momte membra habere distincta,ri 24. q. 3. c. sidam in vos. antropomorphitae. Potuit aute copetentius appellari factum siuramentu eo quod sup tacto iurat,vel iusiuratii in;quia super iure quod iurati copetit, iuratur, quasi iusiura. placuit. t si ut tactu ius dicatur, quia super sacto iureiuratur. Ad ijcitur vero iurandum,
eo quod id debct esse iuratu qS antea fuit iurandum relatione iacta no ad id r
iusti.& iure. l. itis. Iusiurandit duae sat specie aliud aflcrtorium,aliud sinissorium. Assertori u quod fit de praetcrito, vel presenti in quo assertitur aliquid esse vel Lisse. Promissoriu est qaeocipit super futuro, in quo promittitur da dum vel faciendum,uci non dandu, scianon iaciendum. Musiurandii assertorii tres sunt species,aliud voluntarium, Iiud neeessarium, aliud iudiei ale. Volatarium est otiod pars parti defert cxtra iudicium, ideo sie dictum , quia ex volatate desertur & suscipitur voluntarie,& delatum vel relatum voluntarie suscipitur, vel rc satur ut si .e.ti. l. ivsur. Necessariu dξ iusiur.quod neeessitate a iudiee imposta desertur, vel suscipiti are . ad hoc.sfide in litem iuran. l. vlt. fEt hoc sacramentum no pol reserri vel recusari,nis praetendatur iusta eausa recusationis,ut C. O.tit.l. generaliter. g.
sin aute. Iudiciale est illud et, in iuditio desertur vel refertur a parte parti qr non est necessarium subire, imo delatu pote st recusari, potcst & referri. ut C.
eo .li. l.delato.FcΟ.tit i. generaliter.β- sin aut is cui. Sc I. eo .li. e. vlt. Olim autenon poterat recusari, sed referri, ut Eo. titu. l. manifestae. Vel loquitur lex illa cum iusiur. delatu suscipitur ab eo euidesertur. In casibus tamen non de se tur iusiuran. ut in actione rerum ain tarum,serti, alijs famosis actionib',
non magis. R idem credo ubicunq; lex desere iusiuri ut C. de fideico m. i. quaestioncm.C.dc iure dclib l. scimus. i. ii cent iam. C. de iure domi. l. vi. g. vl. nisi cadem lege permittatur potestas deserendi. ut C.de bonis aucto. iudi . pos. l. vlti . Potest i iusiurandum deserre ois ille, ad quem spectat negocium pro prio nomine. procurator vcrd non potest dcferre,nisi in tribus casibus, si h beat speciale mandatum, si sit datus in rem sitam, vel habeat liberam & gen
274쪽
& ff. de procv. l. procurator, i libera ,& l .procurator tuo riim.' Quid de praelato agente pro ecclesia vel defendente, nunqIlid Hiram ctum deserre potest Puto e ste,na & tutor,& curator,& d sensor uniuersitatis deficiuntibus alijs probationibus possunt deserre iusiurandum super re dubia,seper certa no pos. sunt necre gratiam, ut m eo. ti. l. tutor.& l. iusiuranslum ' g. vlt. & C. de transac. l. praeses. Iusiurandum necessariuε desert iudex .el Sed quando, & cui de .serri debet, videamus. Et est certum, O si actor nihil probat, reus est absoluendus ut C.ducd .l. qui accusare s. q. vl. e. actor infra codem. titul .cap. vlt. Hoc
tamen sallit in quibusdam ea sibi is, in qbus desert lex iuramentum reo,si actor nihil omnino probet. vi. C. de his 3 adcc.consu. l. vlt. g. sane C. de fide litur. Lult.C. de iure delibe. l. vlt. g. licent i a. Et feci indum hoc posset intelligi infra eo. est. c.vit.& in Auth .de instr. cau. II inruisquam. Si autem actor probauerit, mi plene, puta per scripturam dom sticam.per collationem literarum. y Huni testem, vel per sug*m rei. qui si esto officio debuit ibi respondere ubi gessit Oiscium, desertur iuramentu aetori, qui nouit veritatem rci, maximEsi res petita sit modica,& actor sit honemis.ut in Auth .de instra. caii. f. si verbmoriantur.& de collatione .galip hoc. S g. si quis autem col.9. & sside re miliisl non omnis. g. vlti.& ff. de legiti.tu. l. lo itimus. Respon.j. nam & vnuin testemico inducere praesumptionem. vi Ede dote praele.l.Theopompus.& Tqucm- ad. testa aperi.l. I .g. si unus. Item si duo faciunt plinam probationem, ergo v-nus facit semiplinam. Nec obstat. st .de quaest.l. maritus. ibi enim non prohibuit quaestionem haberi de ancil la , qa non procederet iudicium; sed quia a cilla non debebat torqueri contra dominum sium in pecuniaria causa etiapraecedetibus ind iciis. ut ad c quaestio. i. I. Item propter enormitatem delicti a reo commissi desertur actori tur
mentum, si actor non possit qirat pe rdi-d it, vel ablata singula,copa Obarc. t. C. unde vi. t siquando s. quod metus causa.c. vlti. 2.q. I .c. in prianis. Item proster cnormitatem rci& improbitatem tigandi desertur actori iusiurandum . vi Ciae iudi . l. properandum. I. sin aute Alias aiat ubi actor no nouerit veritatem rei,vel summa non cli modi c.i,& Psona actori est si specta, vel non siilpecta , sed reus est ita honestus, ut actor desert reo iusiurandu ut absoluatur in icontractibus bonae fidei,vel stricti iuris in delictis, de quasi delictis propter regulam quae est meo. ti .l. admonendi. C. 7 co.ti. l. in bonaefidei. Iusiurandum: voluntariia dcfercndu est sim voluntatem partis deserentis . Necessariu vero desertur secundu arbitri u iudicantis. Debet autem iurare is,cui delatum cst ii
ramentum, prout est delatum . ff. eo. ti.
. g. vi.& l. .& l. s. in prin. S l. qui per salute. eo saluo st per improbatas relirones iurari non debet,ut in princ. diis uest. Effectust iurisiurandi est,ut exit
eo detur actio in factum,si iuraucuitus sibi deberi non adiecta forma, vel rem sitam csse. ut C. co.ti. l. actori. Si asit diecta forma quis iurauerit, dabirur tilis actio ex eo contractu, & non tantaei,sed aduersario; ut ecce iurauit quisse emisse a Ticio Stichum. pro. Io. nam& agit ex cmpto ad stichum, & tenetur ex vendito ad I o. Vel iuraui me dedis.se Sticha pignori p io. quae accepi mi
tuo,ago pignoraticia pro Sticho, & t neor certi condictione P mutuo ad.IO.
vel iuraui milii fundum in dote data,& ipsum positam prosequi & soluto matrimonio teneor ex stipulatu. ut T. cod.tit .l si duo. g.is qui iurauit.& f.Marcellus. Item ut seruetur quicquid per iusiurandum firmatum est, dummodo uua metum scrvatu no vcrgat in interitum salutis aetemae;vt i co-tit.c. si vero & si vergat in praeiudiciu temporale. vii. tit. c.debitores etiam si praestetur si per contractu non obligatorio dc iure. vd infra eo .ti .c.cum contingat. In sua
275쪽
dum iura eanonica non placent.nam dico periurum infamem csse, siue de praetcrato,siue de praesenti,si scicnter & prudenter salsum asserat sub iureiurando, siue iuramentum sponte pnaestitum de
dando vel faetendo volens violet. ut 6. q. I .c. infames. qui Cnim periurium spote committit,mortalitcr peccat. vi 22. q. I .c.Vl. ergo in infamis infamia canonica .ut 6. q. I .c. illi qui . Item periurium crimen cst ut infra co.ti c. qtierclam. sia pra de tempo. or ca. vlt. crgo cst famo- iiiin. ut isaei. g. nunc autem, in vcr. in
epistola vero. Ad l. autem Lucius,& ad dcc .cu dilectus,respondeo.tcstes quorum testimonium rcprobatur, inter insanies haberi non debcnt,verum est i
famia legali quae generaliter non ipso facto sed per striam irrogatur. Vel aliter, possibile est quod testimonita testiuxeprobatur. Nee ex hoe solo deperiti-xio conuincuntur, ut si negatio apta noPstrat.Vt 4. q. r. c. si testes g. item in eriminali. in ver. si testes nude d cponant. t 4. q. 3 . . item in criminali, in veri s Iam, & eam sui testimonii non se est manifestam .ut in Auth .de testi. g.&licet. vel quia per plures contrarium probar tur. Periurati l autem multiplex est, dicitur cnim periurium salsa iuratio, is ignoranter fuerit sacta & adhibita oldiligentia nullum inducit peccatum.o Q. q. 2.c. homines. nonaghibita omni diligentia est veniale peccatum. vi 2 s. dissi .vcrum,in fi. Dr periurisi transgresso liciti iurameti.& hoe est mortale. ut 6. q. I . c. qcunq;. Si vero illieitum sit iuramentum,scieter hoc iurare,pctili est. sed contrauenire,non est peccatu . ut dixi.7.prox.f. dicitur icriurium indiscretum iuramentu, R istud est veniale peecatum .ut 2s .d I. s.criminis,in fi . dr pc iurium me dacium iuro firmatu,& illud semper est mortale vi 22.q. 2.c. homines. nisi fiat loco .ut in .q. a. . quod ait. vel simulatorie .ut 22. q. 2.cap .utilem.
de quo hie tractatur,est de veritate. HE .eo.ti. l.quoties j.e.ti.c. ex literis.& IO
si deseratur alicui qui non nouit veritatem, impetret sibi remitti vel dari sibi
tempus ut certiorctur.vt.Teo.titu. l. iusiuran.& ad pecunias. T rerum amo. l. mar. f. qui rerum. Iura metum de catu. est de opinione seu credentia;ut dixi. s. de iuramento calum . Iuramentum v
rd, qa praestatur in litem,est de an ectione & assertione . de quo tractatur. C.&sside in litem iurando. S V ML ML A U M. I Exceptio quid sit.
v Exceptio peremptoria qua dicatur, quam do is qualiter opponatur.3 Exceptionum dilatoriarum diuisio in multiplicis differentia. Exceptienes tam dilaro riae Pam peremptoris,seu an Ormati in qua parte iudicii na
s Exe ptionis esse sequi. r. 6 Litis contes iis angas per exceptionem pe
Excommunicatus an repelΠιur a v. o. 8. Exceptio excommunicationis non tollitur per replicationem excommunicationis , si de maiori exeipiatur O replicetur.
bus,dc fid. instr. de psump. & deiurciurand. ad quod recurritur in desectum probationis. vi s. in prori. ti. dictum est. Sed quia is, qui exceptione utitur,onus probatiois in se recipit. vi st e.ti .na p cxceptionem quis de se dit & iuuae, sicut D actione. ut insi. eo. tit. in prin.Ideo subi)eit hic rubr.de exceptio. Videamus igitur, Quid sit cxceptio. Quae sit exceptionum diuiso. Quando,Qualiter,& a quibus opponatur. & quis sit exceptionum citcctus.
276쪽
Exeeptio ' est aliquando actionis e
cluso, plerunque enim competit actori actio, & eam per exceptionem excludi oportet. Nam si nactu coacti is,vel dolo inductus, aut errore larsiis tibi stipulanti promitto iure ciuili obligatus sum. si ex stipulatu agatur, recte quidem agiatur; sed inique,& ideo per cxceptioncm quod metus causa,vel doli mali, aut in iacturn,ex cludis diis. eli et dior. Item stibi pecuniam promisi spe suturae numerationis, & si non numerati eris teneor tibi ex stipulatu, & potes contra me a-fexu sed te per cxceptionem repellam.
tem si pactum feceris mihi de non pctendo,nihilominus remanco oblirat'; quia pactum non tollit ciuilem obliga tionem, sed elidit. unde exceptione op' est. Ite si contra me egisti,&per sentcntiam extiti absolutus, si verus essein debitor natura maneo obligatus.1fide co- di. itide. l. vi. R propterea necellaria est exceptio;vt probantur haec omnia . In-sti. dccxcep. Aliquando cxceptio eno actionis, sed intelionis exclusio; ut si petas a me. Io. Rogo dico solui, si veru est v, excipi edo dico sciliret soluerim, nulla competit tibi actio. quia solutione eius quod debctur tollitur omnis obli- satio. vi Insti. qui mo .lol. ob. in princ. t Q cxccptio aliquando non actione, sed intentionem vel actorem excludat, probatur. T. eo. ti. l. 2. Exceptionum talia dilatoria, alia peremptoria; alia a- normala. Peremptoria est quae sempobstat asenti et quae perimit actionems quam inii enit perimendam , vel saltsi intentionem excludit ut siperius dictucst. vi exceptio doli mali. rei iudicatae, pacti conuenti perpctui. Nam si pacta de non petendo ad icmpus interii cnerit, exceptio quae orii ex hoc pacto non xst peremptoria, sed dilatoria. vi Insti. EO. ti. g. appella tur. Regulariter autempereptoriae exceptiones opponi possunt usque ad sentetiam. Hoc tame fallit in quibus iam quae ctiam post sententiam Sponii tur ut exceptio Macedoniani,ia Velleiani. v tu. ad Mace .ltitia si no opposita .imo solutum per errore omissa cxceptione Macedoniani repetitur. vist. de condi. inde. l.qui exceptioncm. I tu fallit in qualibet peremptoria a mili in per simplicitat cm omissa. Na eam post .lcntentia opponere potest.ut C. de iuri& sac. igno .l I . Fallit in exceptione, qu competit donatori, ut non condemne tur nisi inquatum facere pol ; qa & si insolidum codemnetnr,adhuc locum habet exceptio .vt st. de re iudi . L Nescet nius .f. vlt. Item sidchissor insolidu condemnatus etiam post sentetiam impi rare potest mandari sibi actioncs contra fidei illsores. ut st. de fideius. l. si fide iussores. g. idem respodit. Item sallit in quibusdam exceptionibus, per quas cotenditur iudicium retro nullum suisse, ut uo. stupra de proba .g.actor. Dilatoriarum exceptionum t quaedam sunt declinatoriae iudicii, quaedam dilatoriae
solutionis. Declinator Ili dici), ut cxceptio contra rescriptum, contra liberulum. Exceptio contra persisnam iudicis de suspecto. Exceptio de scrijs. Exceptio de loco non tuto. Exceptio procuratoria. Nam potales exceptiones nolitem inficior,sed distero vel cuit O pe sonas, ut i . e. l. r. in si . Dilatoriae solutionis,ut exceptio pacti conuenti temporalis, ut st. co ti. l. 3 .f. I. Item exceptiones quae dantur quibusdam personis, ut non conueniantur nisi inquantum sacere possunt. ut isde re iudi . l.sunt qui .
Ided autem dicuntur dilatoriae solutionis, quae disserunt integram & totale solutionem, donec debitor vol cius haerex ad pinguiorem fortunam deuenerit. Echoe respcctii exceptiones praed ictae d i
cuntur temporales,nca Dpetuae; quia nocli verisimile θ nec debitor nec cius liqres vel haeredis haeres in infinitum non deueniant ad pinguiorem fortuna. nec im pauperibus industria vel augmentum patriinoni j quod laboribus & multis casibus quaeritur, interdicendum cst ut C. aritutes. l. si deiunctus. Alio tamere spectu dicuntur peremptorix, quia
pollunt proponi ante litem, S post lite conteii
277쪽
eiuste a. imo Ac post sententiam. cundu ne plus extorqueatur quam condem ntitus tacere potiri.ut 1 f. de re iudi . l. inter eos in ii.& l .cum cx causa. f. de veris: g. l. in condemnatione. Et lia e ratione ornia laedici possitnt, quia nec dilatoriarum nce peremptoriarum regulam imitantur. Quando autem proponendae sunt& probandae tam deest natoriae quam dilatorix duxi supra de proba. g. restat videre. Sed hoc seled si est, st si dilatorie non proponantur suo tCmpore, quia competer ignorantur, nihilominus & postea locum habent. vi l. c.ti. c. pastoralis .s .ae tini. c. praesentium. s. doois. dele. e. insinuate. 3. qui ma. acc. posc.consuluit. Anormalae sunt per quas contenditurniillum retro suisse iudiciu ilix ideo dicuntur an Drma.lc. quia non sequuntur rcgulam vel naturam aliarii exceptionii. nam Iocum habent ante litem conte.& post lilcm conte .ante sen- stentiam,& yost. vi no. s de proba. g. actor. Sed illae exceptiones quae danturre reis personis, ut non conueniantur nisi inquantum facere posunt, an Ormata dici pollunt. ut dixi.ῆ. g. proxi. Itemcx- 6ceptio non numeratae pecuniae,& cxceptio no solutae dotis, quoad quidanormalae diei possunt; quia cum alias exceptiones obiiciens probare habeat quod
opponit: ut F. eodem.tiri l. in exceptionibus. In praedictis duabus secus est, quia non is qui excipit probare debet, scd si
petit probare habet . ut C. de non nri-mer pecula. l. 3. Quod vcrum cst in rabiennium. ut C. eo dc m. titia. l. in contractibus. Et idem dico in exceptione non solutae dotis, cum secundum varia tempora, qtiae circa hoc statuuntur in Authen. de tempo. non solutae dotis. coli.
. contingit & aliud mirabile in praedietis exceptionibus . nam qui alteram
ex illis proponit, simul & litem con
testatur est exceptionem opponit, cil malias nor exceptiones perci aptorias conteuatio litis non soleat fieri. ut infra notabo. Fiunt i S aliae di nisi o-nes cxceptionum .. quia alla: pcrpetuae,
aliae temporales.' sseo .li. l. . aliae personales, aliae reales. Porsonales non trasgrediuntur personas earum quibus copetunt. Rci cohaerentes alicui compstunt, & omnibus qui ex persona illius
ptioncs. in prisc.& g. rci. Opponuntur ex ccptiones peremptoriae,cum agitur; unde si nunquam agatur, nunquam cxcipietur. & hac ratione dicuntur exceptiones perpetuae. ut is de doli cxcep. l. Purc.I.Vl.& C. eo.titu. l.si pactu in. In qua autem parte iudicii proponatur tadilatorie qu am peremptoriae siue anorma is, dictu est. Exceptio datur reo. R plicatio a ctori; ut supra dc renuncia. c.
si per hoc. infra eodem. titu .c.a nobis.& eap.dilecti sit j. Institu. de replica. Aliquando largo sumpto vocabulo diei turrcplicatio etiam exceptio quae ctori eompetit. ut Ecodem.titui. l. at . 1 Effectus exceptionis est, ut per dilatoriam disseratur iudicium, vcl euitetur persbna iudicis , vel procuratoris per peremptoriam perimatur actio agentis, vel intcntio cxciuitatur. vi su pra in princ. not. Sed quaeritur an i per cxceptionem percmptoriam sat contustatio lit . ut si vendicem a te sundum ,& tu excipias de praescriptione. Et videtur quod nO. Nam exceptio est actionis exclusio. ut supcrius dictiun est. noa utcm Opus est actionem excludi cui co tradictum non est. Ante enim nccessarium in ut contestatio precedat & demum quandocunque usque ad sententiam. locum habeant peremptoriae. ut C. cod.titu. l. si quid c m.& l.praescriptio
dictionem ordinarium iudici,& domu ad defensiones accedi. ut not. supra delitis contesta. g. sit autem contestatio. Sed contra.nam instituta actione & opposita exceptione semptoria, videtur esse iudicium .vt st. de inter. aditio. l.si fiat ius. g. cxceptionibus. Ite pcr cxccption noa num cratae pccuma, & non solu
278쪽
species praescriptionum. Quae secudum iura canonica praescribi non possunt. Quibus modis interrumpitur praescriptio. & quis sit praescriptionis effectiis.
Praescriptio t est ius quoddam substa
tia in ex tepore capiens, i. firmitatem. Habet autem locum praescriptio in rebus immobilibus, usucapio vero in mobilibus rebus, quae aliter describitur si e vidclicet, usucapio est aequisitio domini, percotinuationem posscssionis i , poris lege diffiniti ut aede usucap. l. 3. Exiguntur in t praescriptione canonica quatuor. Primum bona fides, se is et possidet credat rem suam quam possidet, vel crodat traderem cste dominum& tu, distrahedi habere, licet erret in facto .ssde verb. signis. l. bonae fidei. Et haec bona fides semper praesumitur, nisi
probetur mala. cum lex dicat praesumi ignorant iam,nisi probetur scientia. vest .de Dba. l. verius. Praesumitur autem mala fides, si denuncietur emptori, ne emat.C.de rei vend. l. si fundum. vel 'a opus contra legem mercatur. ut C. de agri.& cen. l. queadmodum, vel si emita procuratore meo per collusionem. vel cum quis cmit a luxurioso, eum sciret protinus cum scorto pecuniam daturum. vi st.de usucapio .pro emp. l.quisendum. s. qui scicns. & l. si quis. Sed quandoq; quis habet eonscientiam rei alienae,& tamen usucapit, puta si decretum iudicis interueniat. vi ff. de noxa. I. generaliter. I 6.q.3.c.placuit. & c. ut 'ilicunq;.i. O. tit. c. l. Illud autem non obest aecipieti mala fides tradentis. viff. de diuersis S tempo. praescri. l. an vitium.& argu .i. o. tit .c.de quarta. Sed argu .contra. m. te praestri. Io.vel 2Ο. anno. auth. hodie .sea illud de praescri. ro. vel ao.an. In praescriptione vcrd. 6 o. annorum non nocci,dum modo nolit possestor uti acee stione icmporis illius. viff. de acquir.poss. l. Pomponius . . cum quis. Item dieitur bona fides,licet e Tet in iure,Vt I. de iur.pa. c. cura pasto
ca. l.nunquam. Item bonae fidei est qς, , licet conscientiam habeat dubiam. Maede vica .l quid sit. f. bonae. Secundu , iustus titulus. ut j.eo. titae si diligenti.
Qui an probari habeat in iudicio,dubitatur. Et videtur st sici quia cum exigatur in praescribcndo, ut dictum est, necesse cst illum probari. o s. de probat. cilicet.j. de decimis. c. dildum . tempus enim solum non est modus inducendae vel tollendae obligationis. o sfide aedi& oblig. l. obligationum kre. f. placci. Et hoc verum est, si titulus pro non titulo habeatur. vi in praedicta deere. dudum. Appello autem titulum possidcndi causam,utpote donationem,emptionem, permutationem,& cosimilcs. Exigitur ergo in praescriptione causa vera, no legit ima. nam si legitima foret, praescriptio locum non haberet ; quia non potest eadem res cx duabus causis aegri, ut s. de fide instriimcn. e. inter dilectos. Nec pollet titulus duplicari. ut C.
de aequi .post l. possideri. faex pluribus Institu. de actioni. g. discretis. Inuenio tamen cx duplicato titulo excipi. vi I. de conces. praebcnd. e. post clectionem. Sed illud ideo cotingit. quia no prohibetur quis diuersis cxceptionibus uti. vi ff. dc cxcep. l.nemo.& st de inoff.testamen. l. Pomponius. g. sed nec impi beris. Ex pluribus autem causis nobis aliquid deberi potest, ut faede res. ivr.Lnon vi cx pluribus. & solui. vi st. de sol ut .l. cum qui s. g.de peculio. Non tamecx pluribus causis aliquid nostrum fi ri potest, sed ex una ut in d. l. non ut ex pluribus.C.de iure dot. l. i .ff. ad i. sal. Liundo. Item possumus ex pluribus causis rem possidere. ut in praedicto .g.ex pluribus. Nam quamuis una sit possestio, tamcn plura siuit genera pollide di,ut in praedicta l. possideri.g. generaliter . unde de causa pr.escribendi sic intellige, ut vera causa interueniat no legitima. In hoc pono cxemptu. In donatione qui fit ab episcopo fine cosesii capituli. hic cst verus titillus. no legitim
279쪽
, tra nce suis cientem praestat causam possidendi &pr scribendi.& secundu hoc
potest intelligi .i. eo .lit.e.de quarta.I. la iure pa. c. ra pastoralis. Sic&erro Deus titulus pilat causam prescribedi. U.pro emptore. l. qa vulgo. ii .pro suo. l. viti. Verius in puto,non esse nee sarisi
probari titulum possessionis, nisi quis possideat pro heredo, vel pro possciso
1 .vel nisi si si sumptio cotra posscitore. H C. de proba. l. siue possidetis, vel nisi
quis sponte titulit at lcgct.H.s .de proba c. licet.j. de deci .c.dudu, sufficit. n. probari temporis continuationem. ut sipra de proba.c.ex lit cris. I 8. q.2.se
nuata possesso. s. st res sit possessa continue usq; ad fine praescriptionis sine interruptione, ut. i. co.tit .c. illud.& c. au3 ditis.' Fita sit interruptio naturaliter ut cum praediti, quod praescribitur, inundatur. H ff. de bonis authcn. iudic. pos . l. unus .f.viti. Et haec interruptio prodest omnibus habetibus ius in re. ut T. de usuca. l. naturali ter. Fit interruptio ei uiliter a synodala proclamatione. uti. eo .lit.c. sanctoru. Per quasi contestatione .ut C. ubi in rc in actio. l. 2. supravi lite non esi testata .c. qm frequenter. in fi .Pcr contostationε. ut C .de lon.te-po .pi Sscrip. l.nec bona. Per executoris eonvcntione. ut C .de praescrip. 3 o. an.
I. um notissimi. in prine. quae quasi contestatio dicitur. ut sifile actio. Sc obli . l. eonstitutioniblis. Per debiti agnitione vcl scenoris solutionem. ut in l. cum notissimi. f. sed & si quis per solam precaoblationem, S ad rescriptionem in annalibus. &praetorijs actionibus. ut C. quando li. princi . litis con .sa. l. I.& 2.C.dc anna .excep. l. vi persectius. Itemst interruptio, si is cotra quem praescribitur, nanciscatur post estioncm rei,querxseribit . ut in l. ca notissmi .g. imo.
te si interruptio per sola libelli oblatione surore, insantia, vel dignitate aducisati; impcdiete me agere. ut in I .ut persectius.Item exigitur in prescript onc canonica, ii, res sit praetcriptibilis. Quaedam enim sunt quae praestribi iisi
tra sit biectionem & obedientiam prostribatur. Ad qJ respondeo, subiectus perstim non praescribit libcrtatem cotra sit biectionem,sed si priuilegium libertatis cocedatur a superiore in enorme laesionem illius cui stibicctio debetur qua nauis possit implorate ut priui
huic iuri hoc imploradi pscribit a subiecto. Ad hane solutione accedit C. desiliadis patrimonia. l. vlti. Vel subdituueontra obcdientia prescribit,dum camilli debitam esse pretendit, tui tanto tempore se pristitisse allegat, ut piris criptio sit inducta. & se loquitur d.c. cum olim. Et licet se dixerim,pot in subiectus contra praelatum situm praescribere per seipsum quod pcrtinet ad praelatum. Vt. i. Od. iii N. C. de quarta. infra de iure pa. c. ra.Visitatio,& procuratio. ut infra eod. titu. c. cum cx Oisc ij. Item
non praescribitur limes,nee quae limitibus adhaerent, ut infra de parroch .c. superco. supra de proba. c. cum causam. t s. q. 3.c. licet. Sed cotra.I.eo. tit.
e. quia indicante. Ad quid ergo fines praediorum praescribuntur 3 ut ibi.& is
q. q. c. nolumus.ῆ. de prob.c. cx literis. Fincs autem prouinciarum, parrochiaruna,& dioecesium non ut in primis iuribus. Ite publicae iunctiones . vi. I 6. q. 3. c. dilectio .f. psit.circa fin. Ite dccianae alaico. vii.co. tit. c.causam. Ite coloniisn 6 praescribit fundii, que colit, ut C. de fiscrip. 3 o. vel so .annoru. l. male agit. Item via publiea nsi amittitur non vindo .ut iis de via publica. l. via. Ite aquaeductus. ut C.de aquaedi ictu. l.dili peter,
280쪽
nae domus Lusus aqui lib. I r . Item queda insignia Romanae ecclesi. ut 93 .di. c. illud. g Sut etiam quaedam,quae prcscriptiones impediunt, uacatio ecclesiae,ut infra e .litu. cap. I.& cap. de quarta. Hostilitas,ut infra cod. tit.c. zx transism illa. I 6.q. 3 .c.p rima actione &. c. pom
re qu s intendit . ut insta cod. tit c. I. in s.Vita male alienatis. ut I 6. q. 3.c. si s cerdotes. Tepus schismatis, ut inse. e. c. cum nobis. Item minor aetas. C. in quihus caii. non est neces m Integri r stit. l.
Mit. Patria potestas impedit, ne filio currat praesciit ut . C. te bo. quae libe. l. quaecunque. Item matrimoniu impcdit, ne contra uxorem praescriptio currat in rebus dotalibus. ut. de iure do. l. in rebus. g. omnis. Ite te inpiis absentit,ut cuis, contra quem pr scribitur,prosectus in insib si diu terrae sanctis,ues alias demat lato domini Papae uel sine, cum sorte occurritur Orracenis uel aliis fidei hostibuς christianos cxterminare uoletibus, impedit praescriptionem quoad effectum, quia subdiicitur de tempore praescriptionis lepus illud, quod in absentia esluxit per in integru relli tutione. Primum fuit medium ultimum ve.& sc non prosit nec obsit quod euenit.
delicet.& tinde si pr scriptio sit eo pleta in praesentia eius, contraque praescribitur, adhuc postulari potest per interi stres iit . ut subdueatur illud tepus quod lapsum est in absentia. Sed &s in pluribus uicibus quis abfuerit, omnium absentiarum tempora subducentur. Haec sententia aequitatem habet, & iuuatur legibus.C. de test.mili.l. quod ipc militis. st ex quibus caii. ma. l.nec nO. f. si sis saepius. C.de tepo. in intcg. rest. I. ult. C. quibus non obst. lon. tem . praescr. l.praescriptione. Nee mireris si dica de praescriptione currere contra ecclesia, sed tempora de praescriptione subduci, nacontra ecclesiam currit praescriptio. ut supra de in intcgri rellit. g. r. Sed aliud est in minor ut ibide notavi.' Alio uerbdicunt,tuc demum restitui aliquem, . & tempus de praescii ptione subduci, est in absenti eius contra quem praescribitur,completa est praescriptio , uel parupost reuersionem illius. Et hoc colligui CX uerbis praetori; s, qui ait. Si quid ex bonis abi cntis causa reipublicae prae-criptu sucrit, cum is abest et postea uel restituam. quod pollea, ad modicia i pus resertur scilicet, dum quis post reuersionςm suam conducit hospitiu, c ponat sarcinulas, querit aduocatu; lixe
cnim modica praeientia, abscntia rcputatur. ut .st. quibus ex causis in a. l. ab hostibus. g. sed quod sin plici literiti similetf. de uerb. si g. l. haec adiectio . Qui hoc diciat, habet ratione tale,si prescriptio m absentia copicatur uel paru post,' Ptempus I absentia reputatur , ut dictu est, iustum est ut restituatur, qa lediturdum est in absentia. Sed ubi in pn tia copletur, qua uis is contra que fici ibitur aliquo tre de pscriptione absens fuerit nuclaeditu reii copletur,&no tunc cum ab suit. Ad qS in respondet disis me', Petsi tu e no laeditur, laedebatur iii, na ex totali tre I scriptionis intelligitur quis laedi, non tantia ex eo quo ρ scriptio co-pletur, alias ultimo monacto tris p scriptionis tatu deberet quis restitui. Eo. n. Ne quo praescriptio consili matur. Et sie,m cos,eo tant utpc quo Isditu restective .Quod est satis absurdu. Dicit in dominus meus in sumina,quod si prima se tentia sit etquior, posterior tamen est securior sm lcges. Species praescriptionum multi sunt.' Eit. n. praescriptio. ΙΟ.dieris,quae currit cotra appellantcna, ut
2. .f. c. bidui im. Est & sex mensiti, ut in redhibitoria actione,ut.'. de redhi. ac. I. si tantii. g. 1 . Et in bcnc fictorii collatione. ut infra de conces praebend. capitul nulla . Et in expectatione absentium, est agitur de spirituali coniugio contrahendo,ut supra, ut lite non cote. . quoniam. f. s uero aliter. Item est praescriptio trium mensum, quae currit capitulo non cligenti. ut s o. ii. c. post qua 63. dist.c. Obeuntibus, supra de clec.ca. uae.