Opuscula philologica ad Ioannem Nicolaum Madvigium per quinquaginta annos Universitatis Hauniensis decus a discipulis missa

291쪽

Do colonis sagricolis) disputatio.

non certam pecuniam, Sed partem frugis mercedem accipiat.

Unus locus Marquartiti sententiam defendere videtur, de re rust. 137 I p. 6b Bip.): si Vineam curandam partiario bene curet, fundum, arbuStum, agrum frumentarium. Partiario foenum et pabulum, quod bubus satis sit, qui illic sint; cetera omnia pro indiviso.' Sed hic difficultas aliqua insesso videtur in eo, qu0d fundus, quae VOX totum praedium

vulgo Significat, cuiuS parte S Sunt vinea, arbUStum, B gerfrumentarius, miro modo inter reliqua nomina insertum est.

Vereor ne hoc Vocabulum depravatum sit; sed quid scripsserit Cato, non Video. An fundus quoque certum agrigenus Significare potest, ' velut pascua 3 Colorum hic locus docet, politore8 etiam in agris arandis et ad semen aecipiendum parandis adhibitos esse. De ratione, quae inter locatorem et redemptorem intercedebat, hoc primum animadvertendum est, Paeti O-nem inter eos fieri solitum esse, quae tabellis consignaretur in), et pecus, familiam, in Strumentum rusticum pro meroe de pignori dedisse colonos ), quibus quum in agro colendo uterentur coloni, in poSSessionem domini venire non poterant. Itaque praetor quidam Salvius interdictum proposuit, quo domitio fundi idem ius concessum est, quam Si ab

initio possessionem pignoris habuisset '), quod genus pignoriS' Varr. de re rust. I, 2, 17. II, 3, T. Sen. de bonos VI, 4, 4:ἡColonum suum non tenet, quamVis tabellis manentibus, qui segetem eius proculcaVit, qui succidit arbusta, non quia recepit, quod pepigerat, Sed quia, ne reciperet, e citi μ' Plinius amicum quendam consulens, omnine praedium agris Suis Vicinum, haec scribit Epist. III, 19, 6: si Sed haec felicitas terrae imbecillis cultoribus fatigatur. Nam possessor prior saepius vendidit pignora, et dum reliqua colonorum minuit ad tempus, tres in

posterum e ausit, quarum desectione rursus reliqua Creverunt. μ

' Gai. Inst. IV, 147: ἡInterdictum quoque, quod appellatur Salvianum, asi80endae posse88ioni comparatum est, eoque utitur dominus fundi de rebus coloni, quas is pro mercudibus fundi pign0ri futuras pepigisset.

292쪽

proprie hyp0theca appellatur. λ) Longius progressus est Ser-Viu S praetor, qui domino in rem notiotiem dedit. Ceterum certae interdum condiciones aut praestanda redemptoribus imponebantur, veluti ne capraS in fundo paScerent, quippe quae arboribus nocerent ), ut ligna domino praeberent ε). Id etiam caveri poterat, ne praedium minus diligenter a redemptore coleretur. β) Contra Plinius quum praedium aliquod emere vellet, colonos propter SeVeritatem prioris domini egenos etiam servi S instruere cogitasse Videtur. Ut apud nos fit, colonus usum habuiSSe videtur villae, quae in fundo conducto aedificata e S Set. Ant0quam huic disputationi finem facio, unum locum commemorabo, ubi coloni vocabulum ita positum est, ut

Dig. XIII, 7, 9, 2: ἡProprie pignus dicimus, quod ad creditorem

transit, hypothecam, quum non transit, nee possessio ad creditOrom. Isid. Orig V, 25: -Depositum est pignus commendatum ad tempus quasi diu positum, hypotheca est, quum res aliqua commendatur sine depositiono pignoris, pacto Vel cautione sola inter-

Veniente.

Inst. IV. 6, 7: si Serviana autem experitur quis de rebus coloni, quae pignoris iure pro mercedibus fundi ei tenentur. Varr. de re rust. I, 2, 17: ἡLeges colonicas tollis, in quibus scribimus: colonus in agro surculario splanteSkole) ne capra natum pascat.' Ibid. II, 3, 7: si ob hoc in lege locationis fundi excipi solet, ne colonus Capra natum in fundo pascat. μColum. de re rust. I, 7, 2. Dig. XIX, 2, 5I: ἡEa lege fundum locavi, ut, si non eX lege coleretur, relocare eum mihi liceret, et quo minoris locassem, hoc mihi praestaretur; nec convenit, ut, si pluris locassem, hoc tibi

praestaretur. μ

') Ρlin. Epist. III, 10, 7: si Sunt ergo instruendi eo pluris, quod frugi, mancipiis; nam nec ipse usquam vinctos habeo nec ibi quisquam. μ7) Sen. de benef. VII, 5, 2: ἡNec mirum est, aliquid ei, cuius est totum, posse donari. Conduxi domum a te; in hac aliquid tuum

est, aliquid meum; res tua est, usus rei tuae meus est. Itaque nee fructus tanges colono tuo prohibente, quamvis tua in possessione nascantur, et si annona carior fuerit aut fames, Heu frustra magnum alterius speetabis aQervum, in tuo natum, in tuo positum, in horrea iturum tua. μ

293쪽

De colonis sagricolis) disputatio.

pro mercenario dictum esse videri possit. Sed is locus siugularem habet rationem. Est Senecae in cons Ol. ad Helv. 12, 5: ἡ Αtilius Regulus quum Poenos in Africa sun deret, ad Senatum Scripsit, mercenarium suum discessisse et ab eo desertum esse rus, quod senatui publice curari, dum abesset Regulus, placuit: fuitne tanti servum non habere, ut colonus eius populus Romanus osset γ' Id primum dicam, mercenarium et Servum hoc loco non eundem hominem intellegendum esse; constat enim, mercennriOS semper liberos homines fuisse, qui Operam Suam mercede locarent, SerVi mercedem non accipiebant. λ) Id igitur dicit Seneon, quum mercenarius discessisset, ne Servum quidem habui88e Regulum, qui agrum coleret, quamobrem Senatui placui8Se, ut publice curaretur. Quamquam ab hac re aeque abhorrere videtur notio mercenarii atque redemptoris, hoc tamen poSteriore Sensu Senecam hic quoque posuisse coloni

vocabulum, Veri similo sit sex loco quodam Val0rii Maximi, qui sitio dubio sex eodem fonte hausit, quod Seneca, sortaSSee Livio. Is enim eandem rem pluribus verbis narrat IV, 4, 6 p. I90, 4 Haim.): si Consulibus scripsit, villi cum in agello, quem Septem iugerum in Pupinia habebat, mortuum

e SSO, OCCBSionemque nanctum mercenarium, amoto inde rustico instrumento, discessisse, ideoque petere, ut Sibi SU0-ceSSOr mitteretur, ne de Serto agro non eSSet, Unde UXOΓ' Cio. de oss. I, 41: ἡEst autem infima condicio et fortuna servorum, quibus non male praecipiunt qui ita iubent uti ut mercenariis: Operam eXigendam, iusta praebenda. Varr. de re rust. I, 17, 2:ἡOmnes agri coluntur hominibus servis aut liberis aut utrisque; liberis, aut quum ipsi colunt, ut plerique pauperculi cum Sua progenie, aut mercenariis, quum conducticiis liberorum operis res maiores ut vindemias ac foenificia administrant. Sen. de benes. III, 22, I: se Servus, ut placet Chrysippo, perpetuus mercenarius est; quemadmodum illo beneficium dat, ubi plus praestat, quam in quod operas locavit, sto Servus. μ

294쪽

H. M. Gemgse: De colonis sagricolisin disputatio. ac liberi sui alerentur. Quae poStquam SenntUS R CODSU-libus accepit, et agrum Atilii ilico colendum locari set alimenta coniugi eius ac liberis praeberi reSque, quaS amiserat, redimi publice iussit.' Rem eXaggerans Seue ea ipsum populum Romanum colonum appellavit. λ)' Apparet, hanc locationem prorsus extraordinariam fuiS8e, ne- quo ex his locis concludi debere, iam primi bolli Punici 10mpore apud Romanos institutum fuisse, ut praedia locarentur. Si l sentium Catonis in hac re sufficit. - Ceterum in hoc loco Valerii Maximi et eo, quem supra posui Catonis do re rust. 5, id miri inust, quod villicus servus hominibus liberis, politoribus et mercenariis, praepositus fuisse dici Videtur, quod, quamquam eXtremo liborae roi publicae temporo villici condicio multo melior quam ceterae familiae et partes eius in praedio administrando satis magnae fuisse videntur, tamen illo praesertim tempore factum eSSe, ΠΟΠ

ΡOSSum non valde mirari.

296쪽

C. P. Christensen Schmidi:

II. PROMETHEUS.