Aphorismi politici et militares L. Danaei, expliciti mille et amplius exemplis, in usum togatum et sagatum

521쪽

4oc A F Ho R. Is MI P OLITr e Tab hoste , se roboris exercitus parte smliari iramque a se divelli: itaque ea diducta vel sediti ines moventur. vel ignaviores redduntur ad Pu- .gnam ;ac proinde tunc maxime totus exercitus

est retinendus. Sic in exercitu Halantis dispersia

Ii Multa bella impetu primo valida, perim

dia & moras tandem Evanescunt. Sunonius Paulios .rs In bellis civilibus publicae privataeque opes,& immensa pecunia serro validior est Item copia commeatus,auctoritas ordinum,& urbs c piralis regni.Iraque sere i3 meliore loco sunt,qui in civilibus discordiis ea penes se habent : & iidem per moras bellum rrahere facilius possunt. Sed tamen ea omnia strenuitas partis adversiae eripere vel cunctanti, vel imbelli parti, vel vicis potest.Suetonius Paulinus. Mucianusaellorum eivilium Inervus pecunia. E. Pecuniam esse nervum belli assirmat Q. Curtius, negat Amadisi Meeosii eius I 2 discura potit. c.' Si enim cumulusargenti victoriae causa esset Darius vicisset Alexandrum, Graeci Romanos, Caresus Burgundu&Helvetios: nec non Papa junctis Florentinorum viribus, in ordinem redegisset Franciscum Mariam nepotem Iulij II pontificisin bello Vrbin. At omnes hi victi sunt inopes a strenuis militibus, non a vi argenti. Crdisus monstrans Soloni Atheniensi opes suas sine mimero sine et stimio.quae ivit ex eo quid videretur de hac sua potentiate uis bion;non te mdesti mo potentem; nam bellu ferro. non auro conficitur;facileque accidere posse, ut quis armis suin perior veniat de thesaurum occupet. Morzuo Mlexandro Galli venientes in Asiam, legatos mi rebant ad resem Macedoniae amicitias ur co

522쪽

E x TA cITO. traherent , quibus rex ostendens siuas vires in auro & argento, ansam dedit, ut pacem, quam fere iam fecerant, ruperint Galli , toti in eo ut Regem spoliarent isto auro; quod 3c factum. Hinc concludunt aliqui , nervum belli esse milioes, non pecuniam; quod aurum non potest acquirere bonos milites , sed boni milites facile Pinlini acquirere aurum. Romani si plus aestumassent aurum quam arma , non thesaurum sere totius mundi possedissent: at dum arismis rem fecere, nunquam auro dςstituti fuere, in hostes timidi illorum armis facti , ultro, aurum & pretiosa illis offerebant. Livius hujus est opinionis , inquiens , tria in bello neri cessaria sunt: numeros μ' strena ον mitra . Duae prudens & bona fortuna , excludens. Pecuniam , quae extra necessitateri belli cotiiocanda est. Dis. ais Iulio Casare , lib. 42. .Ideo pecuniis conficiendis intentus erat Caesar, quod duas esse res praedicaret, quibus & quaererentur , α conservarentur, & augerentur imperia, milites nimirum, & pecuniam. Nam& suppeditati

ne rerum necessariarum exercitus continerire armis parari,ao alterutro deficientereliquum simul concidere. monysius Rex Siciliae apeellavit exercitum et arma, & magnam vim pecuniae , adamantii

vincula regnorum.

r4 Raro ea praelia feliciter succedunt , quae

condes prudentum Ducum consilia commitistuntur. Sis Otho Dictur.

Is Ab ea pugna, & certamine, ubi de summa rerum semel agendum ac decertandum est, peis 'riculosissime semper summus Princeps abes. ἴse soler. Nam ejus absentia α Daces milites timu

s . . .

523쪽

US A PHORISMI POLI TI cI timidiores facit: M parte exercitus ad ip sius stadia,& saepe eria meliores abducit.sM Othopecis

E. Melicus capnd uan. adan. Is 78 ne victoria sibi & cum victoria regnum fratri Hameti successbri designato eriperetur , cum ' videret suos retrocedere indignatus lectica egressiis in equum se subjicit, & ira viressissiciente in meis dios perrupturus pergit , ut pudore praesentia sua iniecto fugam suorum sisteret. sed precibus a suis vix revilcarus & prae ira compresse spiritu pene ex equo licubans cecidit; indeque in lectucam illatus εc adductis repagulis ac prius moniatis qui circaeum erant. tanta futuri cura Melico fuit, ut mortem suam celarent, admoto ori diagito animam emavit. - Vrget enim, ait mro, praesentia Turni. Smpe siquidem prςsentia Principis fugam exercitus repressit, ut Caesar ipse adversus Marinos, dei de adversus Pompeii liberos, eum de vita dimicarer . QMd item Uuardus IV. Rex Anglorum

novies ex praelio victoriam reportavit, hoc ideo ei contigit, quod exercitui semper imperare ac pedes cum hoste manus consereret. Similiter cum Eumenes Imper. regnaret, & exercitus eo aegroto pugnam dctrectaret, in lectica vectus est in campum , ut ejus auspiciis & ductu milites Eraelium inirent. 2odin.Ls de Re .c. s. . Solitus tamen dicere est Paulus Amilius, per- raro nimis bonum Principem aut Imperatorem collatis signis decertare debere, nisi summa n cessitudo, aut summa occasio ei ata esset.

16 Magna militaris scientiae pars est observare hostis imprudentiam ac temeritatem, eaque ad tuum commodum& victoriam uti. SisC-

. . ' cinna .

524쪽

E x Y A e r Υ Ο. Assorinna , malens vineunt athonianor. φ. E. Polybius stribit non aliud ducis praeceptii. momemi habere , quam ut non modo vires , .sed etiam ingenia sensusque hostiumn

- x Bellis diseordiisque civilibus asiue gentes aut milites, vix pacem domesticam ferunt.- eitur de Romanis mi 1 Sylla ter C aris. bella

x8 Victis militibus unicum in contentu Inter se mutuo , praesentiaque, animi levamentum. Ann, Galli' sententia.. I9 Dissicile est temperare felicitati , qua te non putes diu usurum. O3bonu sententia. Stati-Non parcit populis breve regnum. αα In bellis civilibus etiam post Partam victo riam non statim pax ; sed varius metus, di prae sertim victae partis Proceribus restat. Ssc mortu Othone senatus , qui eum eo erat, fatigatus : O

Roma cades facta. . . .

2I In bellis civilibus victoris crudelitas In victosmilites animos suorum etiam saepe 1sese venat. Sic Vitelaus Illyricanos milites a 'se alie

E. Hispani crudelitas in devictis Harlemenu-bus satis nota est : contra fidem datam OO.. V vallones suspensi, is milites in lacu Haris mensi suffocati, octingenti capitis supplicio aufecti: Milites aliquot in propugnaculo de Fulck cognominato fame extincti. Quod hoc impio praetextu excusavit Dux Friderieus Toletanus , quod vitamquidem illis salvam promisisset, sed ..cibum illi siporrigi non pactus esset. Denique. sexcenti Germani ad triremes damnati, qui tamen nostrorum militum auxiliis sunt liberati, custodibus eorum occisis.Demet. lib. sis. Be g.

525쪽

φο . APHORISMI POLI Tt: rPetrus Hisp. Rex Alfonsi urulecimissitas , suis Pra modum crudelis fuit, ira ut in fratres etiam vitis civierit et Rubeum. Granatae regem h spitem suum, opem dc auxilium implorantem jugularit, hospitii jure violato; nec non omina crudeliratis exempla in bonos dc probos viros exercuerit. Q gare omnibus exosus, a fratret Henrico bello superatus, gladio consonu p 'riit. Hinc verum. Instabile est regnum, σώση clementiar' at Iob. Tvt. Lambori in theat res.

Hio adau. I so. χα In bellis civilibus victores milites dissiciu Iime in officio inceris,& inodestia, praesertim ab ambitioso vel Iuxurioso Principe, continentur. St. Vi; esitani victores petulanti mi. 23 Imperium cupientibus nihil :medium i ter summa aut praecipitia. VHpasans . EAE Caesar Borgias filius Alexandri VII. Pontificis hoc habuit apopthegma. O Casare, o num , id est,aμt Casar, aut nutari Tandem nihil factus est, cum propter nefarias technas et impia facinora trucidaretur. Ponta. depr lantiai. c. 16. Ideoq)ue bic versus in eum iactus:

CD dixit ornum:' in 24 Eorum consilia solent esse tutiora , qui sese periistilo & consilio socios nobis adjuris sunt. αρ In bellis civilibus λllieitandae semper in nostras partes, urbes, exercitus, &Provinclae vel dubiae, & adhuc nutantes isset etiam ad 'orsariae. die Vespasianuε est,

in . .

526쪽

DRiusquam bellum eivile juste suscipiatur,pro

spiciendum Duciei partium , qui amans erit Patriae, ne in terim limites regni hostibus extra areis& vicinis exponantur et aut prorsus praesiis dio justo destituantur. Sic rispasianur fecismissu ad Parthor legatu. Sie Paunonieiu exercitω sumptis Iaciom aerine pirim. 2 In hellis civilibus spes adversiam partem tuentibus facienda eorum omnium retinendarum, si nos sequantur, quae apud hostes habent. Sic Cacinna vicit M. . 3 In bellis civilibus Ducum adversae partis ad nos desectio, magnum ad res illius ad nos inelunandas momentum affert. Sie S deficiens .

ni Vespasianum, Titellium perdidit. 4 Expugnatae urbis praeda ad militem; dedulae ad Duces pertinet. r obsidio nisi provisis rebus ad eam neexilia

xiis suscepta; aut nunquam , aut raro feliciter cedit: Nunquam autem noctu oppugnatio urbis tentanda. sntonii Trimi consili--. . 4s Exercitus , quantumvis magnus,sed sine Duce proelians, faciter funditur ab exercitu mi nor qui a bono Duce regitur. Sic Vitelliat inex, ercit Mosuri

Cum seipio AEm illa us Numantinos vertis set in fugam . illique indigilarentur., querentes, quod Romanos fugissent, quos toties ante s sa vissent ; quidam respondit: oves quidem demesse,sea pastores diversos. ' . .. 7 Strategema hoς, nempe fama sparsa des pervoni tibus auxiliis in ipso proelii servore,facile

527쪽

ά A PHORISMI PDLIπI cI cis terret hostes & fugat. Me Antonius Primus Vitia norfregit. Sie exercitui ordinum Belgii Daventriam obissidenti magnum ad victoriam adjumentum Minaulis , quod octo audaces fortesque nautae am- . plissimam navem omni genere armorum instructam quibus milites Germani sub duce Schonhovero mili turi, de obsessam urbem lia heraturi instrui debebant ripa Rheni Colonic ingrippinae abduxerunt, illamque secundo Rh

.no Noviomagam vel Arnemiam advexerunta

quo facto urbs illa, destituta auxiliaribus Regis Hisp. copiir, mox ordinibus foederatis dedita est

S Testudo scutorum a militibus facta magna ὀn oppugnationibus urbium ad murum subeunis dum commoditatem affert: Sic Antoniani in

oppugnanda Cremona.

s In bellis civilibus maxima crudelitas, pratis Artim in captas 4rbes , ω in caprivos exerceri Iet. sie a Flaviansι actum in cremonenses or tellianora E. Triste exemplum est Meehlinia. Haec enim Anno 8o. ab Anglis iterato oecupata est, nium civium bona funditus direpta, & militum praedae exposita: ut durante hoc intestino bello belgico nulla civitas toties 3c tam misere dc -- rociter sit ab ho stibus spoliata. In rebus desperatis, & in quibus remessio citissimo est opus, semper est teterrimum media κonsilia ancipitia, a ut cunctationes sequi. Me

Valens damn arina .

II Magna viris militaribus Indignatio oborti tuo quum laborum & periculorum militarium praemia ij assinuuntur, qui illis periculis hun- qua interfuerunt. Anton. yramina HVλs M. In Stu

528쪽

Ex TA cIT . ' xx' Stesta est dissimulatio cladis aec irae facta Principe, cui resarciendae idem non projicit. sie Vitiatus stolidaM. 13 In meru publico consili videnriun , de vulgi rumor imprimis auditur. . I Initia bellorum civilium & proeliorum

permittenda sortunae: Victoria vero eorundem eonsiliis de ratione perficitur. Antonius

ir Tempore bellorum civilium periculose In

adverta partis castris, opidis , dc exercitu ver- statur ij, qui alterius partis Ducem sanguine vel affinitate contingunt. Sic Sabinur frater Vespa F-i pericuisses it Romae. νE. Exemplum vidimus in Comitibus de Monte, qui licet illustris Comitis Mauricij Nas. .savi, consobrint,tamen Hispanorum castra sunt secuti et Unde dc in nullo aut exiguo pretio apud hostes sunt habiti: unde tandem ultimo Comes Henricus relictis Hispanorum partibus ad unitos ordines se recepita

semper est periculosa nobis ea pugna, in qua interjectus equiti pedes est, dc depugnat ex

parte hostium contra nos. .

. E. Cum Normanni hostes imperij Romani prope fluvium Diliam castra sua munivissent. Imper. Amulphus cum expedito equitatu illos adortus,iubet equites ex ephippsis descendere,de pedestri congremone cu adversarijs decerr re. Qui dicto citius facta ex equis in planum d sultura; praesidium inimicorum repentino im

petu irrumpunt, Deoque vires caelitus subminia strante . paganos usque ad internedionem ferro concidunt ac pesiundant, ita ut ex infinita adeo Normanhorum multitudine, centies videlices

vitie militibus vix unus ilippeteret, qui rei tam

529쪽

so A N 'RISMI POLITI cI improspere gestae sociis ac commilitionibus suis

urbem , quam a rapina dc incendio & caedibus servare Volunt, asperatus miles ingrediatur Mne jurebelli potius, quam expactione ea urbs r

EX LIBRO QUARTO

HIS TORI AR)u M.

Difficilima est in bellis praesertim civilibus vu

cioriae moderatio. . Nam etiam Duem ipsi, qui accendendo bello acres sunt, remperandae . victoriae sunt impares. POLF necem Vire d. x Nullum majus boni impersi est instrumenis tum, quam viri boni Principis amici. Helviis. Priscἱ sententia.

E. dyrus tradens sceptrum filio Cambysi, I

quit Non est aureum hoc sceptrum, quod reo gnum servet, sed amici multi sunt sceptrum re gibus verissimum, maximeque tutum. . . Curtius ibro 7. Non exercitus, neque thesau.

ri praesidia Regum sunt, verum fideles amicidi: consiliarii quique sint amantes ueritatis. 3 Cum semper interest . qui ad Principem a Regni Ordinibus seu proceribus delegendur .dcilli adjungantur: tum vero maxime quum est primum omnium excipiendus. Nam ex eorum. qui primum ipsi occurrunt,ingenio,&qui illi ez,Proceribus dantur, Princeps quos probare,quos reformidare debeat, sta ruit. Itaque semper qui .dem,sed tunc maxime, innocentissimi, sanctissi-- mi, honstitissimique sunt ad eum delegandi , qui . ipsius aures honestis primum sermonibus imo buanta Helvidii Prisci sententia.

530쪽

Εx T Acrae sos 4 Maxime vitandum ne quorundam.Pervi-eaeia M in alios simultate novi Principis anunius laxitetur statim,tunc enim dc vultus,& sero mones omnium maxime circumspectat. It que ii novo Principi adjungantur , qui nequa ambitione , neque inimicitiis suis ducantur. Mareellus Ephris s Et si vetera exemplasime nobis propone 'a ad imitandum o tamen praesens Reipub. si tus est sequendus; estque sapientis se ad eum, ruantum bona conscientia potest, accomm

are.

qualescumque tamen tolerandi.

expetitur et bonis autem Regibus etiam modum libertatis imponi place acgratum est. 4Mameiatis Dbritu. ν

mi Magistratus imperio sublevandi ac modo. randi.

Philippus II. Rex Hispaniae Anno Iss7. eum fames & inedia Germaniam inseriorem gravia Ier infestaret, curavit aliunde quae suum frumetum per Rhenum devehi. ad usum multorum, &ipse supra tria millia pauperum suo aere in ea fame aluiste dicitur. i

rum, neque Principes neque Populi ipsis irritandi, nam fac. te seditionem movent. De C ti

Batavis.

iraus exercitus indigenae cum conjuncti. Si Civir Ain Batavis manos perdidit.

tello civili facile est illius provinci is spe liber-Y tatis