장음표시 사용
221쪽
tis simum est qubdex debito quantuncumq;
iustissimum fit,creari non possit, quia debitu non eo q:fid immobile de sui flatura se ueliseiarum, neque pro re immobili de sui natura fructifera habetur, ut requiritur lanna iter id pensionis censualis reseruationem, ex cap. constitutus de religiosidomib. te ex his, quae lat Ediximus de natura iustitia. atque pretio census reseruatiui ; sed est debitum quaedam res mobilis da sui natura infructifera. quae neque etiam solo circumscribitur. aut cohaeret. Quod ad se hsum patet, quia quamuis aliqui censeant, actiones, seu nomina debitorum inter bona immobilia e6numerari, alii vero existiment mobilibus aequiparati,& alij
denique teneant, tertiam quandam speciem bonorum eonstituere,ut latὸ explicuerunt Tiraque l.de retract.lignag. U.gloss. 7. Pinet.in xubrie. C. de bonis nHernis. I. pari. receptissimum tamen est sine ulla contradictione, i quod actiones personales, seu no mina debitorum neque loco circumscribunis tur,neque fructifera sunt de sui natura , neque veniunt appellatione bonorum in aliquo Ioco existentium. Ita probat .l. Caius .ff. de lesbus. 2.in princip.l.si fideicommissum.*.tractatum. U.de iudicijs.L uxorem ..legauerat delegatis.& post plures Tiraq. l. si unquam,
n. 8 .eum aliis' ergo si debita legitim E eo tracta neq; fructifera sunt, neq; loeo eireum seribuntur,ex eisdε censum reseruari non possiet constat: quia praeeitare seruadus eli de rebus
immobilibus soli, Si de sui natura fructiferis,' Ee perpetua existentia habentibus, vel ex his, quae pro immobilibus habentur,& fructi sera smul sunt, ut suprὶ notauimus. Quod tamen intelligendum est indebito' momentaneo, quod sollim eompetit ad exi ε dam eertam pecuniae quantitatem pro una scilieet ψiee; sin vero debitum sit laeeessivum, vel perpetuum, ut ius alimentorum, sed aliud quodeunque simile annitatim percipiendum,
Illud quidem debitum,Iiehi verε quid imm
tale non sit. pro re tamen immobili habetur, ex obligatione perpetua,& sue des tua, maxi niὸ si non sit personale tant lim sed reale ersimul personale dc reale ex his .que lath Tiri que e retract. ligna g. . 92.gloss. unica nu
Matienso supr3 in dicta gloss. I .n umer. 81. de consequenter ex debito form1ri poterit canin' las reseruatiuus,dando scilicet ius illud perci
- piendi pensionem annirim cum resemyationualterius pensionis, ut latδ, ac eleganter dicendum erit in capitibus, ex quibus bonis ce. sus creari possit. In seeundo enim ea su census cons gnatiui
nostra haec dubitatio contingere potest, qtiado in e tinenti eum ipso venditionis cotractu pro sorte & pretio mercium seu reru Uynis ditarum census constituitur, vel quando ex interuallo transacto termino datur ad soluen in diim pro eius debiti quantitate censiis creatur;&in utroque casu vel in alio quocunque contingibili si pretium , quo merces v editisuerunt, instu in non fuis,ut quia venditoreas
virilis ad ereditum dedisset; vel quia ex alia causa d/bitum illegitimὸ contractum erat , ita qnod in pretio & sol te iustitia ι:esceret. .manifestum est,qubd census constitutio suta Ilineri non posset, vel saltem dicendum erit. quod pro eat altim parte sustineatur, pro qua ex pretio 1 vessitore te cepto a principio clea ri poterat, ex his quae Iath dixi miis in capi ii bus praecedentibus : sin verb iustissimo pretio merces venditae fuissent, atque debitum legitim E contractum esset, dubitatio liaec no- stra propriae contingit,&verisi eatur, S: quod census ereatio non teneat, isquentia urgentissima doceat fundamenta. i, Primo ,ea omnia,quae in capite precedent steripsimus de pretio census solarendo in ne is cunia numerata,&de vera, atque tiricta signis eatione verbi peeuniae, cultas meminerunt Pius V. in proprio motu stiper forma creandicens , Martinus de Calixtus in Extrauagin- tibias prima & seeunda de emptione be venditione, quae constitutiones debitum, ut quia . pecunia non est euidenter excludunt. c. oargumento, existinians fortis. imum esse, vilis fuit,hanc partum tenendo Felician .de ce lib.
lib. I .c. 8. n. is .in princi p.
Seeundo, se argumentatur pro hae semen Midam Felieianu sub idem in verite. Deinceps dieeas: Vbi pro debito quia quam datur, ni inest proprid emptio de venditio , sed datior,1
s. lutum, exi. si praedium. C. de euictionibus, sed ex origine substantia. & sorm i in censa formatur emptio & eenditio: ergo ex datione 4n solutum creari non potest. lodetia in argumentum prosequit ut latius i ple Felic. in
numer. I . repetit in effectu ac subitantia primum argumentum, quo ante, usu, fuerat, dicens, quod cu eontractus censuari , in 'i' lpretium non interuenit in pecunia nui erial i
222쪽
In soro eonscientiae : quia lex tanda a in praesumptione obligat in soro conscien
ra rei. atque de iure diuino fle naturali ad substantiam, validitatem, di iustitiam ceti sus requiritur traditio pretii contemporanea cum creatione; sed quando ex debito census creatur ea contemporanea traditio non interuenit: erg , eesiis creatio ex debito quantu cunq; lcgitime contracto non sustinetur. Quod argumentum ipse late tenetit atq; eo firmat lib.
eum hoc deniq; residet Felie. existimans Uerissi nam esse eius resolutionem &nonnullos eandem sententiam tenentes reserens, & ite rum ipse Felic. r. io m. deeensib. libr. .c. 8. T. vers. Contraria verὀ, sol. 32. eol. i. v bibene
id prosequitur. 7 Quibus argumentis parum obstantibus,c6siderando ab origine naturam huius census, iustitiam eius, inem, quem in ipsoru contractu lim creatione adimplete Ponti sees desiderauerunt ex parte venditoris,emptotis atquei puus contractus, contrariam sententiam veariorem, &omninis tenendam ex illimamus, scilicet censu ni consigniti uel iust Eposse creari. Iicet pretium non interueniat in pecunia numerata, diim modo iustum. 3e legitim uexd bito ante contracto accedat. Et primo prpter . a. qu ae dicta sunt in eapite praecedentide celsante ratione prohibitione proprii motus. Extra urganti lim atque legum Regni, ex paete vendit ocis h ee veritas constat ex eo, quia Ionge satiora hi ius eidem effri pro debito tu sto,&liquido, ta ad cuius solutionem statim tenetur, cesilm creare,quim ad aeris alieni solutionem bona sui patrimonio vili pretio .vendere,im dZe creditori utilias esset debitam sibi peduniam unieta solutione incontinentiaciscipere; quam pro ea censum constituere , est sottam inueniret alios censu si venditores magis diuites, se idoneos, possetq; eo uertere pacuniam in emptionem aliarum rerum,ex quibus opulentiores,dc . beriores fructus proue ni rent. Rui sus ex debiti re inissione in effectu, se substantia integra sors a venditore recLpitur, quae aliter ab eo foret praecisse exigenda: ergo vendendo censum pro debito legitimo nihil incommodi venditor sentit, &co seq)ienter ex parte venditoris iuste similis eε γ
2 Ex parte quidem emptoris etiam euidenister luade: ur ex ratione lucri cessantis, vel dant emergentis, quam 'assim Pontifices conlia derauerunt in fauorem eius, qui si prae mani.
set, ne ilὸ,&breuiter veniando, vel alio m do eam distrahendo, posset ex pretio tantumdem tueri de dueere, ut praeterea A quae dixi mus in capite de natura, & iustitia erasus reseruatiui aduertunt bene Paul. Castren L in l.
Lectura a. numer. o. C.de summa Trinit. pertexi .inl.quemadmodum. l. item labeo. s. ad l. Aquiliam, Cassan. in Consuetud. Burgund. rubric. . f. 2 .in principio numeri r s. Asilict.de eis. Neapol. 2 .num. 2. de quo per Palae. Rub. in cap. per ve stras.6. notabili. per totum,& eleganter Cagnol. in I. curauit.
C.de action. empti: si enim in emptore hab ri potest consideratio lucri cessantis,&damni
emergentis, mirum non est, si usura restaura tiua, quae iustificatur ex damno emergenti, vel lucro cessante, aut reeompensariua, commodi stili et percvti venditore census, qui debitum non exmule, sed locuplectatur cum iactur. aliena ,debeat ut . atque iustὸ peti possit.
, similiter ex parte debiti , quod datur in
pretiu m census, tu stificatio ereationis iustis. sima est; qnia licet debitum in actu peeunti non sit effectu aliter tamen,& in habitu, atq; potentia propinqua pecunia est, non quidem ficte, sed vere , elim facile in peeuniam sit reis ducibile, vendendo, vel exigendo ipsum . ex. quo verba Extra uagantium, quae demi ineratione pecunia meminerunt, non diseremur
ficte adimpleti per debiti traditionem , sed
potilis vere,& proprie veri sicari. atque mentem Pontificum deliderantium veram pretii traditionem, &considerantium in ea traditatione pretij aequitatem iustitiae eo minutati uae, scilicet quod emptor ec venditor aequila commodum sentiane , istegre, &sotmalia ter adimpleri. Quae resolutio ex his regulis iuris confirmatur; quibus probatur,qubd potε-tia propinqua actui habetur pro ipso actu, quam feriplit Sebastianus Medicis intrin.date gauris regula. . io princip.n. s. di quod pa4ria sint, quae in actu existunt, vel ire via de duiactionis ad actum, ex Socino cons. o.n. 8. U. 4. 3e qu6d idem priuilegium competit rei, quae est in fieri, quod comperit rei sectae, ex his,quae resoluti Felician.cap. . in pri- p. de iudxis, de quibus regulis latissime ultim Sebasti us Medicis egit Faenutius intrin.
de momento temporis cap. 28. perinta .r.isi
enim ex natura ipsius debili corviat . di facilis reduci posse in pecuniam, & in effectu & substantia idem esse quod pecunia ex eo Deu ex pecunia num rata censum creari posse constabit. Rursus
223쪽
obligationi soluendi debitum, perinde habendus est .ac si naturaliter pecuniam numelatam aceepisset, ex Paulo Iuriiseonsulto in I. si quis 1 I 6.s .de regulauta sentiens debitum, & pe cuniam aequiparari . quod etiam tradunt omnes per text.ibi, Sc probat text.In l.si landum μ. si titio fundum .ssalelegat. r. l. si mulier. ff. de condit.ob causam .l. 3.3. si stipulantide donation.inter virum .i .promittendo. 3.3a .licet.
sside ivr.dot.ex quibus legibus propriE deducitur, qu bd debitumine siectu dc substantia locum pecuniae tenet a & eius resolutionis
ratio est quia elim debitum iust uni , &liquidum statim a debitore si soluendum
spro eo census constituatur , non impresente diei poteti qu6d debitorin effectu, Zelabstantia soluit peeuniam, & creditor bretii manu pro sorte census eam ipsi vendito ψri restituet , ae si naturalem eius numerationem secisset, exi .singularia.ε. si cert. petat. l. licet. f. quoties de iure dot. & Ω-cit i. s. snat. de donat. inter virum, ubi ex celeritate coniungendatum actionum v-uam occultari videmus a & ita in simili, casu aduertit Paulus Castrens 1, in 1. Iulianum. ff. de condit. di demonstrat. per text. in l. si sponsalibus. f. I. in fine .ff. de iure dotis quem reserens sequitur Decius in dicta l. si quis obligatione. num .6. ff. de regul. Iur. Vnde , ite ut non his fundamentis , hanc nostram sententiam sequitur Salasar de
usu ω eonsuetudine capit. 8. numer. 63. vcrsic. . Sed vin parum , dicens , quod chm Pontisces damnauerint eos contractus ceninsuales , quorum pretium non interuenerit in pecunia numerata , ea potissimum ratione , qued in eis verisimiliter fraus praesumitur,metito cessante fraude, & acee dente vera quantitate pretii lieet n6 in peeunia numerata, liciti erunt,chm eorum iustitii 1 quantitate sortis pendeat, di non qualitate pretii. Quam sententiam ante Salagar in effe
βαε ρ MedeaΔ. ii Quod quidem verum existimarem, etiamsi debitum deberetur ex redditibus annuis de-
cursis alterius eensus: quia quamuis emptor duplicem qtiestum ex uniea peeuniae sorte percipere videatur scilicet fructusfructuum, accessionem accessionis,& usuras usurarum. quod iii ire reprobatur. l. fin. C. de usuris .l.
Et icuit .si. eodem. I. si non sortem in principη i
causis infamia irrogetur. l. neque eorum 11. Ede usuris; eum tamen ex calculatio in
ne iuridiee facta eonstiterit de quantitate di quida & certa prateritorum reddituum, de eo casu redditus deeursi non ut usura, sed pro iusto interesse deberentur, at e exiti possint, merito pro eisdem census legitime crearetur,sicut & pro usuris legitim E debilit ruri peti dc aeeipi possunt, ut elegantes sere in simili ea su te soluit Carol. Ruyn.cons l. s.
ita debet intelligi resolutio Cagnoli. in I. uni. ca,nume. 7. C. de sentent. quae pro eo qliod interest, de quae tradunt Ruyn .eon sit. 6.nu. Is.lib.1. Cephal. cons. 8 s. n. .cum alijs,die ε-xes, quod neque fructus fructuum, neq; usu arae usuraru .neqne aceessiones aeeessionsidabentur,ut intelligantur, quando accessiones
liquidae non sunt, neque ealculatae, sed inceratae,quia si liquidam efficeret quantitatem,ex ea, sicut ex debito certo Zi liquido iust E eeti. sus formaretur , ut Ruyn. &alii suprὲ re lati sentiunt. Quae resolutio de dueitur ex L plaeet. 29. ff. da usuris , dum Martia nus Iurisconsultus improbat usuras usura. rum,quando a principio ex stipulatione de du ctae suerunt, ut quia tune incertae essent. Idem etiam deducitur ex l. neque eorum Is .iLeodem tit. ubi paul.Iuriseosultus ideo ma lae fidei possessorem non teneri ad v.laras fruactuum pereeptorum eonstituit, quia nondum in sortem redactae erant, neque quanti in liquida & eerea: se etiam accipitur Vlpian. Ia' l. si non sortem in princip. cum usurarum usuras neq; in stipulationem deduci, neque
exigi posse constituit , ut se ilicet 1 principio neque super eis stipulatio formetur, neque aliquo modo exigi valeant. Idem in effectu constat ex l. 'improbum xo. C. ex qui buseausis infamia irrogetur , ubi usuras vasuratum improbat Dioclecianus, quando pe- ' cunia credita ad eertum diem soluta v surae in sortem eomputantur, di totius sortis usurae
l, Et quamuit aduersus eam resolutionem forti si im obstare videatur l. fin. C. de us ris , ubi Iustinian .plenius, ae per se citus prohibuit usuras usurarum,quam veteribus legi bus pro hi hitae erant,nempe q)iando in sorti redigeretur,& tot ibi summae usurae stipulat
di promista suerunt; nillil tam ε huic vetasati
224쪽
. contridicit; quia Iustinianus ibi loquitur.
quando usurae praereriti, vel suturi temporis cum torte cumulantur, Et totius eumulo usurae stipulatur, ut quia sors erat de rem, ecvsura quinque; quo casu, 'umuis ex veteribus legibus poterant creditores utrumque, di usuras congerere, &totius summa uturas stipulari vi aduertit Iustin.ibi: attritas su--a υμνώ stipulari, cum tamen eo ea su fui set lugem imponere verbis , di non ubus constituit stipulationem usurarum non va-ιere , sed usuras semper usuras manere, di nullum usurarum 4ncrementum dari ; nos
vero loquimur in longe dissimili specie, scilicet non quando , principio usurae suerunt stipulatae, sed redditus cum sorte mulanis 4r, ut exeocen sufformetur; sed quando
ex radieibus decuriis liquide , & legitividebitis, cpii praecis exigi .poterant , constituitur; quo casu caim debitum certum sit, IieEt ex redditibus proueniat. pro eo census iuste crearetur , ae si debitor soluisset ; Sesatim eandem quantitatem recipiens, pm eadem censum eonstitueret, ut in specie pertext.in l. singulari.ss. si cere .pelatur, aduertit 'Aeursin dicta. l.fin.gloss.fin. C. de usuris. Et hane sententiam, quod ex redditibus de curas possit census suem ri , probat . lieri summariε. Caualinus de usuris. quaest. a . disie intelligenda sunt , quae eradit Rodutaphus de ann. redditi b. quasi. I. ad med. oeatius de interdicto recuperando. gap. i8. num. 36. Ex quibus hκesententia verissima videtur,ic omnino tenenda tq;.iniudicando
di consulendo sequenda: quam tenens plures,' quos refert Felie .decensib.1.tom .lib. NeaplΣ.numer, T. versic. Quoad pu mum, col. 9.eum alijs, lic Et teneat contrarium Roderie. de ann.redditib.lib. I.q. 3.n. .cum alijs, Ex quo insertur,quod Felie.decens. lib. c' e.s in flain. i 6.versaecmadam non vectὰ resoluit ex redditibus decursis censum creari non posse; qui quidem prs terqua quod meminem tdfert, neq; suam resolutionem his re comprobat, sollim sundaturin commoditate, qua inde prou enire Reipublicae existimat: di ego nullam video, neq; considerari posse credo; quia si certu est, quod annui redditus vere delegitime debiti e u debitorisfincommoditate , atque bono distractione exigi posι sunt, certu etiam erit naiorem incommodi tactem debitoru sentire in tuoru bonoru distractione quae lapissime vilis imo pretio ουεd tur, qua in census creatione pro legitimo. iusto & liquido debito facti. Ideo eonsideratio Feliciani contra ipsum retorquetur.
ualententia ormiter cetenta , non obis stant fundamenta In contrariam adducta: Mad primum de needissime soluendi pretium
in peeunia numerata, atque numerandi foristem in actu celebrationis instrumenti ineonis
uineibiliter responsum est,ex his, quae dixi. mus in eap. praeced. in quo probauimus sumacere, si austum pretium interueniat in alia specie, qu im pecunia dummodo iust- ει legitimum aecedat, & ex his, quae latius dicenda erunt in eap. an pretium debeat interuenire in actu celebrationis instrumenti, vel sumaciat si anticipetua. in quo non solum non re probantur amici parq solutiones, dumodo vorae fle integrae sint, sed omni iure iustissimas esse demonstratur; ideo Feliciani argumentsi subuertitur. ias Adseeundu argumentum spondeturnea gando, qu6d quando pro debito census crea . tur,detur quidquam in solutu, clim certii sit. quod emptio & venditio formetur. Quod paetet, quia aecedit res vendibilis,ius nempe pee cipiendi penson ε annua, di simul Meeditpretium debitum,scilicet ipsum, pro quo censuu creatur; quod in effectu & substantia pecunia est,ut suprὶ diximus: emoeensas creatio non est datio in solutum , deficium enim eo ea susubstantialia dationis in solatum; quia datio insolutum formatur, quando sundus. soluendi eausa datura. vel soluendi. E. de publiean. in rem act. vel cum pro soluto datur. l. eleganter in princip. s. de pignorat. action. at vero quando census prod
bito legitimo creatur , nihil datur in soluisium, sed debitum . quod in effecta & sis stantia peeunia dici potest, 'in sortem aceeridit, &ex eo, tanquὲm ex pecunia, census ineatur; ideo Felician. male argumentatur.' '
Rursus,quamuis sateamur, quodin hae te sus creatione ex debito te timo quidquam datur in solutum , adhuc mala argumentatur Felieianus; suia datio in solutum vim haber emptionis , di venditionis .l .praedium. c. do euictionib. & latὸ tradit post Deeium. mis inarum, Pinetum, & alios, ipse Feficiamri
Ith. l .cap. 8. numer. I . versica a erue sy- nram, Sc Tiraquel. de retract. lignag. 3.1.gloss.14.numer. .cum aliis, ubi numeri .refert plammatum, quae nominatim probant,dationem
in solutum habere vim emptionis τ emo m. troque easu emptionis &venditionis, aut d tionis in solutum censuvcremio ex debiici lo gitimri sustinetur; quamuis verius sit . dationem in solutum in e creatione cen sus sorma Ti. sed potius veram emptionem, ut supra di in
.ue Ad tertium argumentum sicile etiam resis pondetur negando maiorem, scilicet, q iod
225쪽
Eensu, si ἴti Uni eieἔtione fretium non inte r- dente in ereitione legitimis pretio, venditioia
uenit in peeunia numerata, nullus sit: quia ut nem census nullam esse existimauetit. Ego saepὸ dictum es .atque euidentissimis tand1- , quidem ignoro tandamenta , eum qualitas
mentis morobatum . quamitis non aecedat numerationis pecuniae, in qua sundatur. ex
peeunta .sed iustiim, dc integrum pretium in traditione iustissimi pretij in ellectu adimalia specie , iustus erit contractas: erga di- .pli. tur,&ye ilicet tr. ei non poterit, qu53 eum nullus sit census Quae quidem omnia intelligenda sunt, dux x debito ereatus in foro interiori, imopo in m db pretium huius ereationis, debitum scitius argii mentum illud Feliciani non violen- licet , omnino verum, &eertum sit, atque teri, sed proprie pro hae sententia retor- precisse a debitore exigendum , ut constat exquetur; si enim iustas esteensu pro debito verbis notandissimis proprij motus Pii U. legitimo cieatus in foro exteriori, iustus etia ibi, ntegro, a laque preti , R Extra uaganti t. exit in soro eonscientiae . ex eadem ratione, ac 2. Martini& Calixti de emptione divendi quamFelieianus designauit,scilicet qubd lex tione, & satis suadetur ex eo. quia pretia infandata in praesumptione obligat in foro eo G non solum est de substantia emptionis Ac vε, esentiae. ditionis .l. l .dc a. F.de cotrahi d.empl. pre Demum ad quartum irgumentiam Felieia. ni faeit E etiam respondetur negando, quM ex natura rei , atque de iure diuino,atque nain turali ad substantiam &iustitiam census requiratur traditio pretij eontemporanea cumiereatione , & in actu eelebrationis contra ctas: qui aut etiam supri diximus, atque latius dieendum erit in eapite de traditione laetis in actu eelebrationis contractus, non est de natura, neque de substantia atque da iust tia census,ut pretium tradatur in actu eelebrationis eius, sed potius omni .iure receptissimn m est,& quod magis est, 1 motu proprio. Pii v. nominatim deeitum . quod ex integro Iustoque pretio anteli recepto possit census creari, ut in dicto eapite ad longum serip si
mus tergo non benε sie argumentatur: Ne cessaria est traditio sortis tεporanea cum ere ἐtione contractus; ergo anticipata, lic Et vera, non susticit; quia elim antecedens verum non sit , consequentia subuertitur. i.
hus satisfactionibus ad argumenta Felieiani se urgenter adductis, nostra haec sententia
Ex qua etiam verissima resolutione reprobatur re talutici Felici ni lib. i.de eensib. cap.
centis non sufficere, si a principio eonuenia tur de creando censu ex peeunia,& poste tantundem loco pretii detur in specie; quia si pretium legitimum accedit, ita quAd in pretio iustitia non defietat, nihil interest,quod
in pecunia , aut alia specie traderetne . Se eundo etiam reprobatur ipse Felieianus, dum statim dicto numer. r. resoluit, quod si amplor census dederit pretium in pecania,&smul in alia specie, corrumperetur creatioοῦ quia eum ipseFelieian. post Bittol. raraquel. Couare. Pinet. &'alios libenter sateatur . e casu formari veram emptionem 3c venditio
tium,& 3.item pretium institui. de emptio nil divendit.& late tradit Paris. consit. 64.vol. r. sed debet e Te omninoeertum ., . pretium,ibii crati elydebe institui. eodem . . haec vendi
num. i.&quod debitum debeat esse certum,
ita quod praeelis exigi possit, pro tin simi.
ualc.decis. 6.nu. 33 &in cessione probatur in l. 4.tit. I s. p. s.ibi De moera et n. se paedahae specie creationis census maiori quidem ratione requirituη
certitudo pretii debiti nempe, pro quo celusereatur,eum ex iustitia sortis iustificentur annuae pensiones.
io Et non solum pretium debet esse certum debitum nempe, ex quo census creatu, sed consi re oportet euidentissimὰ per eiusde . biti scripturam,aut legitimas probationes, itaquδd indubium reuocari n6 possit,an pretiudebitum sit, neque susti deret consessio e en suarij clidentis se debilo εem esse. ut ea sola cofessione probetur debitum , ex his, quae latissime dicenda erunt in capite, an consessio
de recepto pretio probet veram numeratio-fiem:imo & non sollim debet constare de te eti. udine preti j.&debiti, sed si debitu constitperscripturaria, vere,& realiter venditori census tradεdi est; quia elim in locum sorti de bitum succedat, si eut pretiu erat naturaliterarumerandum, seu aliter ver tradendum ; se traditio scripturarum eius debiti caensuario tacienda est, ea text. in I.6 . tu. I 8. par . 3. ilii,
minus dubitabili loquuntur. Ut Lit quibus omnibus cessabunt op7niones eo atro uersae AzonisiIoamiis Ericurii, Fur
226쪽
ff.s ceri petat. dubitantium, an debitum ex no eontractu antecedenti possit transfundi In causam alterius eontractus. Quam dubitationem applicat Felicianns ad materiam cen
Nae autem, sol mihi 33.eum filiis; quia si centsus ex vero debito antecedenti ereari potest, etiam potetit antecedentis debiti eausa in alia transfundi. dia Ex quibus omnibus iam eonstar, quddere debito legitimὸ eontracto de antecedente preetii iustitia eensu iustὸ ereari potest , indeque insertur, qu Ad si pro auro, argento,tritico, vino, di similibus rerum speciebus census sommetur, ereatio sustineatur, ut dicendum erit In capitibus sequentibus.
tiuo , vel consignatiuo pro , lauro , seu argento' creando. Caput
pretio legitimo accedente , liis eὸt non in pecunia numerata,in aliis tamen rerum speciebus, ut
ex debito legitime contracto,mercancijs, NI tico, v ino, oleo, aut aliis similibus; ex quo inasertur ad quaestionem contingibilem de cestiere ado pro auro, vel argento, qua seni et des cto vidi agitatam in Regia Pinciana Chaneel- Iaria ei rea eius explicationem,omissis quae desgnis eatione verbi pecuniae.de natura pretiν emptionis di venditionis de qualitate illa nuisna erationis pre iij, quam plures ne eesta exta stimauerunt, in capitibus praecedentibus scripsimus breuiter in hae dubitatione ita distina guendum existimavi. Αnt agitur de ereando eensu resernaqua ex auro,vel argento, ut quia detur argentum, vel aurum alicui cum teteruatione pensionis annuae,& hae in specie eertissimum est, cenis Tum ex auro, vel argento ereari n6 posse: qui e cam reseruatio pensioni praesupponat bona immobilia de sui natura fructifera, perpetua, atque stabilia,& soli, vel solo cohaerentia, aue quae perpetuam habent existentiam, ut latε d ximus in capite de natura & iustitia census reseruatiui,& dicendum est in eapitibus , ex quλbus bonis eensus formari possit, aurumque, vel argentum non sit quid immobile de sui hatura fructiferum, ne elue perpetuum,aut stabile, sed potius res mobilis de sui natura in sinia resera , atque a communiter aecidentibua
breuiter peritura, certum est, ex eo argen to , vel auro non posse pensionem reserva.
xi, ut In simili diximus in eap. de pretio soNuendo in numerata peeunia in principio, , Aut enim agitur de ereando censu eonfigis
natiuo ex auro, vel argento, dando scilitet in pretium, vel sortem, argentum,vel aurum, ut
inde eensu constituto fructus proueniant; Min hae speeie ossiissiς etiam, quae diximus davera, & stlicta signifieatione verbi pecuniae. de sorma tradendi pretium in numerata petunia, de aliisque , quorum meminimus in capitibus praecedentibus i ad speciem nostrae dubitat
227쪽
idvititionis quantum est possiuile ae e e denado, viciebatur dicendum, qudd pretium crea tionis census in auro, vel argento conli stere non possit, Se hoc ex sequentibus fundamentis. Primo per text. in I. clim aurum in prinei pio. l. Quintus Muci iis . . I. ff.de auro & arge tolegato, ex quibus eo nitituitur, quod auro,&argento legato, pecunia sigmata, seu numus non continetur; dieit enim vi planus indicti . cum aurum. I p. Peeu iam autem Ignatam pia 3e statim ipse Vlpianus in Q l. Quintus Mueius. 2 7. F. i. subditr Erin puron.n tantineri: ergo Vlpianus differen- Raam constituit inter peeuniam &aurii: quod uti a ii ipse sistitit in l. praetorie satisdationes: T. frtae praetoriis stipulationibus ibit cunia vel auri, vel a gentι, scin l. i quis stipuae ur. ix ad finem. ii. ue relig. Sc sumpl. sun ercre consequenter proprius motus, atq; Extra- ganees, legesq; Regni, quae pretium in pecu nia interuenire decreuerunt, traditione a u. ri, te I argenti eontentae non sunt, sed pecunia praecisse requirunt. Secundo debens peeuniam non satissaei e
soluendo massam aura, vel argenti, seu alterius metalli, ex re tolutione Decii in l. 2. f. l. n. 6 ff. si cert. petat. ubi Alciat. n. tr. dieit commune. Ec Ruti gela I 7. atque Ripa la. idem aduer- 'unt: ergo sῆ emptor in peeunia numerata de- t soluere pretium e ensus non satisfacit sol uendo illud in auro, vel argento, quod prosequit ut Felie da 2. to m. de censib. lib. I. c. 4 nu .
His tamen parum obstantibus, contrariam sententium veriorem existimamus, & praete ee . quae in capitibuς praecedentibu script Lmus de lignifieiticine verbi peeuniae latissime fici 'nda, de natura creationis census . quae
principaliter requirit iustitiam preti j,atq; cor respondentiam sortis ad pentionem, uec Eeo'- uerso de mente 'ontis eum, atque legu Regni de siderantium veram Si integram sortis recepti onem in pecunia seu alia specie, ut inde fructus iusti proueniant , sequentia ad speei εnostrae dubitationis conducibilia ponderantur. Primum, quod ex communi usu loque nadi, quem omnino sequi debemus. l. libroru 3.quod autem, Cassius. ff. de legat. I. etiam ilstitutis. de aliis strictis clispositionibus, ut re soluit Tiraque l. de retract.ligna g. 3. 2. gloss. t. numer. I. appellatione auri de argenti omne genus monet picuiuscunque materis sit, lignis eatur. ae comprehenditur; quod ab Hebrii prosectum videri potest , ve tradit D. Auguis sinus libr. . quaestionum in libro Iudicum cap. I. reserens illud Esaiae. r. Gratis vendi
nam, Sciterum cI. 3. O res iis ientes venite ad aruas σ1uδ transabetis αν entu ρνι perare, de rurium, Venite, emite absueemni argento, de Acior. cap. s. Argentum, Ecaurum non camilii; in quibus sacris ii teris argentu m accipi pro pecunia consta t; imo & veteres Romani argenti appellatione pecuniam numeratam contineri probant, ut post Iulium in Topycis, Boetium, Salustri uin,&cios, probat Ti-raqitui. de retract. ligna g. 3. 3 .glost . 1 .num. 6 est similiter probatur in l. r. as l. Aqui ia, ubi Ita sci ibitur si si se νuum alιenum . qua I pedem, Dei pecudem ama νia μιι erit, quantum ιά iis eo anno pluνimi fierit, rant mas dare dιm inridamnas eno. &ini. I. E. de ali inentis & Oba xij I ligatis, ubi legitur: Minimi aris promiam m. 'ν et ιo, di in I. liquis pignori. q. r. ff. de pignoribu , ubi fit mentio de re ampla ad modicum aeris pignorata, ideo in l. etiam. s. de verbor una tignificat. aurus quoque nurrus aes dieitur, & in l. quae extrinsecus . iunctari risI. veth. Denarios, T de verbor. obligat. probatur, quod interrogant ι de pecunia au-xea si respondeit ut de aurea , vel e comi eris, valet stipulatio ; quamuis aliarum rerum diis uersitas eam vitiet. f. si de alia, institui. de inviatilibus stipulat. ει ita aduertunt Bald. S: Aleia xand. in l. lingularia, colum . . F. scere. Pearat . ergo si aurum 6c argentum pro pecun a &.ὰ contrape eunia pro auro multoties at ei pixur, durum non est, imo iuri cons nutri, quis lappe Ilatione pecuniae aurum, S argentu comprehendatur.3 i Secundo ad sensum patet, quod argentu. 8c aurum facile reduci possunt in pecuniam, ut quia eadem substantia sit: quo casta potentia tua propinqua re ducibilis ad actum pro ipso actu habenisa est ut in cap. praecedenti ad longum probauimus, 3c per ext. in l. penu Ithe.de testamentis tradit Bald. ibi, Fc Panormi tan . in c. Pisanis de restit. inoliator. S: cons. F sr,sulatἰ., libi. i. de quo pini ima per Palac. Ruli. in lubr. de donat. inter vir. 6. 38. per totum. Quod Probatur ex Vlpiano in l. vestimentum. 12. ff.de auro dc argento legato, ubi appellatione vestimentorum con inetur panonus remotus a texet do ut quia substantia ea indam sit. 8e breuiter in vestimenta reducibilis, idem Vlpian .in l. librorum 12. sed neq; delegat. 3. ergo si in effectii di substantia aurum, vel argentum pecunia e st, in locum pecuniae recte datur. is Tettio eonsidero, qii Adqnamuis metari forma alicuius rei regulariter mutetur eius substantia. l. Iulian. f. i quis. F. ad exhibendus l. Iepcti. M.ff.quibus. modis usus se uel tis
228쪽
de inseratur, quod ex mutatione materiar a
ri, vel argenti in pecuniam substantia mutetur.& quod ea ratione appellatione pecuniae
argentum vel aurum non continetur ι ea tamen vulgaris regula, quod mutata forma mutetur eius substantia debet intelligi, quando ita mutatur materia, ut in primaevam sormam ipsa materia reduci non possit, .ut quia triticum in sarinam, seu vinum in acetum conuertatur; sin verb mutatio formae & materiae iterum admittat reductionem in primmuam sormam,vr in argento & auro contingit; quia simulantur in pecuniam, in primaevam argenti oti auri materiam reduci valent, mutatio sormae nunquam mutat substantiam. Ita distin,
guit, & intelligit Paulus turil consultus in laquaestum. 78.3.illud. ff. delegat. I. ubi loquens de mutatione materiar assignat notabile praeeeptum Hicetis: qua talis naiatura sint, ut possint initia,
materia visa nunquam eius vires ese
b Ex quibus notandissimis versis Bartol. 8e ibi longi additio Alberici indicta l. Iulianus.
6. si quis rem.&eos reserens Gregor. in l. I9.tit. 2. par t. s. resoluunt, quod quotiescunque
mutatur forma rei ita quod mutata res ipsa in primaevam non est redueibalis,dieeretur mutata substantia: non tamen si natura reduci potest in primaevam sorinam: vlidexum pecunia aurea, vel argentea reducibilis sit in anrum, vel argentum,. idem in effectu te substantia utrumque opei atur, de argentum, & peeunia, & alterum appellatione alterius proprie conti
t Quartδ, licet ante i qu, ni materia auri, vel argenti cud itur, propriὰ dici non possit pecunia, sed masti,de metallum, ita ut vere &pro . prie existimetur pecunia, exi. qui salsam. t 9.
ibi Iormare. s. ad i. Corneliam de falsis, de post
Tiraque l. aduertit pinet in l. 2. C. de rescindἔvend. I, par. rubrici. cap. 3.num .7.ad finem in Valore tamen,&extimatione idem in effecta
Et substantia, elim pecunig extimatio ex pondere mater ς sat, ex l. t. C. de veteri numisereat. N post Platea aduertit Pine l. in d. e 3.n l. explieans l. l. ff. de c5trahendιempl.ibi: pua ιlita odi perpetva ext matio, ut quia pecunia valor publicus & perpetuus sit ex pondere &qualitate metalli ergo eadem iustitiaversatu
in quantitate pretii auri, vel argetl qu 2 in pecunia versari pσtest, unaq; indiuiduitas pleatij viroq: casu datur. . s Quinto, licet innum is non e s gererat
materia. e x qua formantur, sed quantitas publice constituta in numo, seu myneta, yiadis uertit Pinel .ind. cap. I.nutri 7. hoe tamen Inadistinctὸ non procedit , quia ex sola forma de quantitate pecuniae valor ipsius pecuniae non constat,sed simul ex valore, di substantia se
πε metalli nempe .crescit,& minuitur, ut resoluit Caualin. de usuris num. 7o3. Ek79S. de ita debit intelligi l. 3. T de contrahend.empl. ibi: ramex substantia,quam ex gnantitate, veeu Fulgosis ad L eriit eleganter Fine l. in rubris d.cap. 3.nu .7. & 8.ergo recte, dc proprie aurum, vel argentum loco pee uni succediit, cueadem quantitas indiuidua in auro vel argeto
accipi poseli. Sexto s pissi in ε eontigit . quZd pretium
Iustius constituitur in auro de argento , quam in pecunia; quia praesupposito quod Princeps
ex iusta causa malo em pecuniae valotem constituere potest, quam valet metallu, materia,& pondus, ut aduertit Pinet. in d .cap. q. ntim. 3. cciperet venditor census eo ea sumino rem Iortem in pecunia, quam in materia. Rurasus recipiens massam aut i&argenti adpon ldus, satisfacit soluendo in pecunia non solum
eiusdem bonitatis & substantiae , sed minoris
ponderis,ex gloss. in l. 1 f. r. ff. si certi petat.de Bart. Alexand. dc De eius,&' post communem. atque Iasoneni num. .Ripam numer. 3. ibidem aduertit Pinel .in d. cap. numer. s. ad
finem, ex eo, quod pecunias qui ualet auro. vel argento in extimctione,licet non in pon dere & substantia: ergo multoties est malo tis mmoditatis materia pecuniae quina pecunia. septim δ, pro hae sententIa sac*t text. in I spro auro. 23. C.de usuris, ubi text. subditi re aura, o argeηD, σνese factobi urus. Heitat silui, vel premitti usuras ius imas. Cuius responsiim necessatio debet intelligi, quando datur aurum, vel argentum extimatum e Y pondere : quia specierum non prae statur usura, ut adueriit A cursi ibi verb. E istἔ, reserendo ad id alia iura,& antea de erea uerat imperator in i .cileo. 13. C. eodem titula de usuris; ciuius responsum, licet procedat respectu in certi pretii, de in certi exitus Ductuum. ut aperte probat ibi: Ineeνti reti, ra addisamenta Ma=tim ei vi materis με sit a lita; & εnte, senserat Imperator Alea
ctuti substantia prx dicta iura probant nos
stram sententiam, cum ex mercibus legitime extimatis , traxisse ex auro S argento seu ctus possint protienire redditus nempe ex ei
229쪽
dum usurarum; qua ratione hae est verissima sententia, quam . lieEt non his landa mentis, sequitur Sala ar de vis & consuetudine cap.
S. num. s. versic. Sed non parum.
,1 Qtra retenta non obstine sundamenti in contrarium adducta.Et prim b ad text. in I.eu aurum,& in l. Quintus Mucius. F. de auro &argento legato respondetur, quod ibi auro de argento legato non desinit contineri peeunia ex desectu signifieationis verborum auri, vel argenti; sed quia tempore iuris consuetorum non iacit Equisquam argenti numero numos computabat, ut expressis verbis pro ratione designauit Vlpianus in dicta l. Q ninius Mucius. q. . ibi, Nosse id enim quἰ8uam argent, numera m mos e tutabat Ec inde ipse Vlpianus statim probar contineri pecuniam sublegato auri, vel argenti, si eonstet id testitorem voluisse; quasi sentiat, ui ibi non eoprehendistor peeunia sub legato auri , vel argenti, ex desectu voluntatis est, non ver6 signifieati
nis vocabuli. Ad secundum sundamentum eontrariunt respondetur, quod lice Lex Decio in l. r. q. t . noth. 6. C si cert. petat. debens pecuniam non latissaeiat soluendo magani auri vel argenti, eontraria tamen sententia deducitur,ex Bari. In l .diuortio.ε. ob donationes. num. ψ.F. soluarto matrim .dum resoluens, quod debitor massae potest soluere in peeunla,subdit; a te cotia cuius sontentiani sequJtur Iasr in h. in bonae siderianume. 62. institui.de actionib. & hoe sortiori si creditori detur impensa reducendi massarn in pecuniam .ex Bart. in l. Paulus. 9.ff. de solui. 3c post Abb. & alios resoluit in si Amili casu Pinet in rubric. de rescindenda 1 .pι. cap.; .nume. 2.&hoc modo lunt intelligenis' di quae statim tradit ipse Pine Lindicto cap. 3.nume. q. Ex quibus omnibus de iure eom iam uni haec videtur verissima sententa, quam istas aliter praedictis non relatis, consideret Fe
finem. Sed nillil obstante praedicia lege Reagia,tenenda sunt quae supra diximui, de iij . eam legem respondetur in capit. 7 praeeed ii v biveram eius legis interpretationem trari uidi mis; atque iterimi in specie hostri castis,lespondetur,quod dicta lex Regia non
tur,neque proeἐdit,quand6 pretium censu accedit in massa auri, vel argenti eiusdem ponderet, valoris,atque quantitatis, cuius est pecunia . sed quando datur pretium census. aenoreo plata labrata O jvas, ut verbi express s lex ipsa decidit ; quo casu praesuppCnit,
quod ultra pondus, atque valorem auri, vel argenti extimatur indu stria, atque labor eius materiae. Ideo cum praedicta industria non essetat verum,atque eertum pretium,in pondere &mari,sed illud excedat, mirum non est, si pro auro, vel argento atque limul quantitate industriae & laboris cenius non constituatur. Cum tamen pretium non sollim in pecunia numerata, ted in alijs rerum specie bux, dummodo iustum, sit accedere pol, it,viden indum est, an accedat, quando ex sentetia ovis condemnatur ad soluendam certam quantitatem,& interim decem, vel quid annuatim, veita sententia ipsa sit verum pretium creatio. his census,&censualia eontractus ex ea r metur,&creari possit, de quo dicendum erit
rtionis,stu venditionis numeris θ
230쪽
soluimus, quod pretium census cons gnatiui non polsim potest interuenire in peeunia numenta, sed in alijs rerum speciebus dummodo iustuiri,&le gitimum interueniat,&siarnii: ter in prkiribus capitibus huius tractatus
aliter qu,m titulo emption 8e venditionis, ex testamento nempe, & consuetudine, se praescript one,eensiim etiam induti valere demonstrauimus. Vnde in praeis mi examinana dum se offert,an formari possit ex sententia, ita ut ipsa sententia possit esse pretium creationiseensus, ae si in pecunia numerata crea Fetur. Quam dubitationi in dissiti eiὸ examuniuit Felictan .de censi, lib. 2.cap. s. m. I l. usque ad numer . I s. resolvens denique creationem iniustam este , reserens pro utraqua parte non nulla tandamenta: unde ad eius duabitationis veram resolutionem sequentes ea-sus, quibus veri scatur, proponuntur, & examinandi sunt. ν Primux in censu reservativo ut quando negans reseruation malleuius annitur pensionis in eoncessione fundi incensum sui ire facio, condemnatur, ut censuarius ad soluendam annuam pensionem ut quia probata suit reseruatio N eoiis es, in landi eum reseruatione;&in hae easus specie dubitari no potest, quin ex ea sententia census iustὸ formari possit, climci siem eo casu omnia,qua de interuentu pre u in pecunia numerata, &in actu creationis clam tactu in censu consignatiuo traduntur:
δέ qui x cen us reser tuus in substantia sorismi.& iustitit omnitio a eon signatiuo dissiliit lis est ilion enim in eo dicitur, neque dici potest aliquid recipi ultra sortem, cum ex sorte ipsa concessa censuario, re nempe immobili data in eensum pensio reseruetur, sitque pargiundie ensualis ipse census, ut diximus in ea pite de natura & iustitia census reseruati, senistentiaque condemnatoria nihil aliud operetur, quam decidere, 'c declarare contractum
de sui nitura ius um formatum fuisse, perinde ac ii super alio quohoeteontracta iustissimo. ει eius perfectione suisset prolatarquod diu ex sum omnino est a sententia,quae in emi suc6
signatiuo profertur , clim in ea non sol a declaretur eontri abs Ipu,sed exH eiusactemptionis &vεditionis,&c5tra Extrauagates Μartini & Calixtieensus contignatiuos soriametur.Vnde in reseruatiuo secure renc dumi
est . formari posse In sententia;nee de hoe quidquam disputat Felicianus supra, sed tan-thun de eensu eonsgnatiuo, ut infra dieεdum
v Seeundus ea sus principalIs consideratur di figurari potest incensu eonsignatiuo . in quo quidem aliquibus modis subdimnsu
tur; quia si versatur lis circa iustitiam erea xlonis eensus , ut quia venditor iniust/, emptor verbiustissim ε creatum fuisse conteii dant,&super eius iustitia sententia profera-xur, ite inon verὸ , & propriὸ ex sentenatia miridieendum sit, clam in ea non sorinmetur sed de elaretur creatum fuisse, non tacmen improprie ex sententia proeedere diee retu selim sententia ipsum contractum ce sualem inuitum fuisse de elaret,& persectum
atque iustum esse deeidat;& huiusmodi contractus censualis ita in sententia declaratus iustissimus erit; quia non a sententia ipsa ,sed 1 priori eonventione, & creatione, quae pexeam sententiam declaratur , &confirmatur, originem trahit,ex primaevaque conuentioneta iudicium deducta, & sententia de ei se, α non ex ipsa sententia formatur , & nasciis tur : &his easus non est, quem Felicianus
axaminit, sed alitu longὶ dissimilis infri reserendus.
cedit ad eensum consignatiuum, figurari. Ecconsiderari potest . quando lis non versatua circa tuli itiam ereationis alleuius census, sed super solutione,aut restitutione certae quan intitatis,vel sortis;&e6demnatio ita sequitur. vi certa fuanseas vel si s ρυβ et , et interimas m ηψν Muri 3aid auatimsiliisnaum is hae specie est viilissimae, &irequentis duin' hirationis, an census iust E sustineatu . in qua dubitatione Nauarr.in comment. de usur. nuia D.distinguit inter eausam mutui, & alterius citractus,ut in primo eata,vel quado lis sute mota super rebus eonsistensibus in pondein
re in umero, &mensura census ex sententiantin Waleat, extra eos tamen casus iuste for- .metur. Cuius resolutionem. reprobat Felieade censib.lib. 1. Op. s. nu .ir. Gasp. Roderici lib. t .de an .redditib.quae st. 6.numer.27.ad sinem et unde eam ouaestionem explieoetunt
ad longum ipse Felician .numer. I. usque ad x .di deniq; resoluit,censum non posse erea ri,M Roder.post eum d.quaest.16.exnum. 21. usque ad 27. enm reprobans ; sed ut ab oriis