장음표시 사용
231쪽
dament, peloeian I, quibus Intrepide sequitur
hane sententiam. Et primo se argumentatur Felicia n. Census non petest constitui alio modo, qua titulo ernytionis &venditionis, de pecunia prae senti, ac numerata: ergo neque per senten
viaque iacilis aperiretur ad extorquendas usuras. ut quia facit E pesset conueniri intee venditorem,& emptorem, ut ex consensu vε di totis simulatδ, & sct E sententia pro sera. tur , qua condemnetur ad eensus solutio
Terti6 aduertit eum Bart. non licere dare aliquid eonsistens in pondere, numero, demensura, siue quidquam mutuare cum pacta poenali, quod si non soluat ad certum tε pu . quidquam nomine pecuniς praestet umex quo Inseri, neque hoc sententia fieri posse. Quae argumenta fatetur suisse Nauarri in commen:
Qiiarto Felicianus ipse post Nauarr. in dἰ.
cto lib. 2. e. s.num. I 2. sic argumentatur. Sen
tentia debet esse conformis libello, cap. Ite et Heli de simonia eum vulgatis: sed ψ libello ereditor non potest petere mille , & interim , decem; ergo neque debitor ad id condemnari
Quinto considerit,quod poena adiecta ditioni quantitas continet usurae praesumptione m. l. rogasti. . si tibi. ff. si cert. petat.& latius ipse Feliei an .lib. .eapit. t .sed in praesupposita condemnationi poena adii eitur dationi quantitatis ; ergo condemnatio non sustu
Settio se argumhntatur. Luerari quε eum Iactura aliena ipsa quoque natura vetat .linam di hoc natura. e. de condit .inde b.sed debitor debitor recipiens lucrum ex sententia cum aliena laetusa lucratur:ergo.
Septimo sicinsurgit. , bi ex mor debito. risi lion est factum deterius, debitor non pote si condemnari ad inter sse: ergo ob debitam solutionem iudex non poteris debitorem ad quid , interim dum sors praestatur, con
Octauo ponderat pelle.in num. I s. text.In
Papiniano, iudice non posse debitorem condemnare, ut quandiu non paruerit sententiae, solvat usuras. Quibus argumentis praedicta sententia utitur Felicianus. E conuerto tamen ipse Felicianus. numer l. pro contraria sententia nonnulla resertfinda venta : dieit enim, qu6d elim licita stouligatio , quaquis ad stringitur d aliquid faciendum sub poena lium fibn est,si ea obligatio sententia confirmetur.
Secund6 debitor non solum tenetur soluerre sortem, sed etiam interesse,quod passus est creditor. l. i. C.de sentent. suae pro eo quod interest:ergo tu ste pote st condemnati per sententiam ad id soluendum.
Tertio 'titur vulgari argumento ἰ dicit enim; Cuilibet, quod est plus, Iieebit , quod
est minus; sed iudex pote st eondemnare simpliciter ad soluendur ergo alternatiue, ut quissoluat sortem,vel interim quid annuatim.
6 . Ego qui sere nunquam argumentationibus Vor, in hae di ficultate ita distinguε dum existimo. Aut ea sus sententiae iustus est, ut quia in eo licitum sit eleditori prxstari interesse; de in hae specie quis unquam dubit re potuit,quin debitor iust E condemnetur in eo,ad quod iure obligatus e stinonne obliga ἡtio reduci potest ad eondemnationem. & e6demnatio ad sententiamtergo sententia iustissima erit.Neque in hae specie procedere poterunt fundamenta Feliciani in eontrarium adducta, eum sit impossibile defendi , qubdquid per sentent ia non condemnetur ad prae standum id, cuius debitor est. 'di Aut enim casus sententiae inlustu, est noa
orie, ut quia nullo modo, neque easus condemnatus tenebatur ad interesse, seu annuum
cenim: &in hae specie verissimum eredo.
per sententiam censum constitui non posse quia si eondemnatio inlustissima est. vlo uia contractus notorie iniustus in sententia conis firmatur, vel quod usurarium annuatim solugdum praecipitur sente otia, confirmari non poterit c6demnatio, nec iniustitia notoria sentεtia su stinebitur;& in hae specie rectὸ proeedunt fundamenta Felieiani, quae prae Cpo
nunt,iniustam condemnationem,iniustum,&vsurarium eontractum ς proceduntq; Omnia. quae diximus in cap. de censu iniusto confit mando ex sententia. iustitis condemnationsi, sed de eonceptione verborum eiusdem; ut quia condemnatio sormatur in hune modum. quod Petrus a tempussi Lai,Ut in hae speete nefari non potest, nicti quod alternatiue in desectum solis. tionis sortis censuus annuus per sentent Iair, constituitur, quo casu succedit propti Edubitatio Felieiani, scilicet an eensus constitutio teneat,&praeter sundamenta Felieiani vide .hatur iniustam esse, ex eo qu6d census eonis signatiui creatio formaliter requirit, vel natu dialem numerationem pecuniae contempora.
232쪽
potirio, ut pella linus id uertit. oel interuen- tua, sorti . respectu cuius centus consignetur; eum igitur in sententia nee pretium in pecunia, nee vera sors de praesenti interueniat, sed sola eondemnatio sortis de usurarum fiat, censu sere' tionem sustineti non posse videtura ursus, si ex pretio eonventione fieri Mpotest , nee est conceptione testamentaria, iurid quis intra certum tempus sortem restituat, tinterim quid annuatim soluat; ergonee se nientia id fieri permittitur . Demum consideramur pro hae parte sundamenta Felicimi supra relata, quae aliquantulum urgeret
videntur. 'Sed hic omnibus p rum obstantibus, couistrarium omnino verissimum existimo , scilictet posse unum ex litigantibus per sent etiam condemnari &obligati . ut alteri collitigant certam praestet sortis quantitatem, de interim ann nam soluat pensionem; quod ex eo verissim uadetur quia si secundum merita causae indices repefiunt iustum esse,sortem praeci iati te restituendam. eiusque naturae eausast quod lieite debeantur usurae &interesse, ut nassim continstit .non solum poterunt praevisse sortem 3c alternatiuε sortem, vel usuras in condemnationem deducere, sed ad id omni iure tenerentur, tanquam si aliquid iuste
deductum in iudicio terminarent. Ud enim obest ereationi census sentontiat si enim ex parte sententig omne deductu,i md de de due bile in iudiei um terminati potest.& ex parte
causae eondemnatio iustissima est; qua ratiorine eauilari poterit cεsus,ignor .Rursu ,su santia ereationis census non eonsistit in eo,
qu bd in sentet liὲ itidicibus, vel in scriptura. eontrahentibus c5stituatur; sed in ipsamet iustitia census,ut quia iustὸ tam in sententia, qu m in contractii creati possiti ergo sublatis aceidentibus substantia amplectenda est, ac sorm 1lis conceptionis sententiae seelusis
coneeptio 8c terminatio ipsa sustinenda. De -mnm hae resolutio confirmatur ex his, quae in sequentibus sate sectionibus ad argumen inta contraria reseruntur. Et eam resolutionem sequitur Gasp. derie. lib. I. de ann. reddita quae st. t 6.num.1 2. v sque ad num. 27. ubi resis pondet ad argumeta contraria, Sc alios refert Felician. a. pari.decensib.lib. 1.c. .numer. 2 sol. 3o.col. 2. ubi etiam refert alios eoirari: opinionis.
Et prim6 non obstat dicere, qu bd elim e εsu non possit eonstit ut alio modo,quim titulo emptionis: ergo nec per sententum; quia negatur ante edens,cum certum sit, non s itim alio titulo. sed aliis modis, qu m titulo
emptionis & venditionis censum formati
posse: ereatuit ni fi H testamento ex honsuetudine I demum ex omni eausa iust a vi lata diximus in capitibus praecedentibus hidus yractatus,&praesupponit passim ipse Feliciantis: ergo proprie pro hac sententia argumentiam Feliciani retorquetur; regulariter enim fatendum est,qubd quindo ex partium con uentione eensus e reatur, titulo emptionisereari debet,ut probant Extrauagantes Maristini de Calixti prima de secunda de emptione ad venditione: sed si non ex pactione , t ed ex
nee essitate iuris,& aliisque causs extra con uenilonem census sermetur, non est negan dum creationε valere licet cotemporaneacia creatione n6lit pecunia: quia caeterae omneu dispositiones testamentaria,vel consuetudiis dinariae , ex quibus census ibrmatur praetexemptionem de venditionem, non requirunt pecuniam numeratam c6 temporaneam eum
actu ereationis, sed iustitiam etaindi,ut incεsu reseruatiuo prob tur in capit. constitutuet de religios. domib.8e in l. sin.C. de rerum pelt nut.ut in cen su testamentario,vel consuetu dinario,aut ex praescriptione, late sxlmussuis
lucis: ergo neque sentantia id requirit, sed t1. tum iustitiam ereationis.
Ru lus in iudieio quasi contrahituril. 3. Idem selibit de peculio, dc contractu ad
sententiam recte argumentatur. l. si procurai tor.ε.de procuratorib.l. 3.ubi Bald.C.de senis tentatust sine eerta quantitaIe:ctim igitur ex debito iusto antecedenti possit census creati . ut resoluit Roderic.lib. I ,de annuis redditi M. quaest. I. Ec nos in cap. de censu ex legitimo debito ereandor ergo ex sententia constituἔpotest. vi contra Felle. eosderat Rode. d lib.
sententia via facilis aperitur creandi cen sum iniustum,cum possit quisqliam simulate de se Oe eonsentire condemnationi soluendi ee sum:quia licet partes id efficere valeano, si timen iti iusta dederint eausa m. qtiae iudieem ad condemnandum mouere poterita non est attendenda fictio de simulatio, sed causa eo demnat innis,& iustitia sententiae, qua index motus fuit; n6 enim ex oecultis debet iudieare,sed ex meritis causae; ided simulatio pretia non est consideranda, sed iustitia sententiae;
scut quando partos conuenerunt, ut partium Ia pecunia eoram testibus aenot fio interveniat, Fcconfestim emptori eensus restituatur: quia licet simulata sit interuentio pretii, cum tamen iudex non ex oeeultis, sed ex fide tabellionis de interuentione iudicare debeat,eensom in s Piustum approbabit; ergo eade
233쪽
quae daretur in sententia; sed in emptitio non consideratur; ergo neque in ce nsu sentεtiae
e eonsideranda,sed demuni iustitia, donee alias de iniustitia eonstet. Aliter etiam respondet Roderie dict.q. 6.
Jertio minus obstat dicere eum Bart. de aliis supr non Ileere dare aliquid consistens in pondere,numero, &mensura, siue quid. quam mutare cum pacto poenali, quod si non soluat ad certum tempus,quidquam nomino
cenae praestetur,deinde in serre non posse id ipsum fieri per sententiam:quia praeterquimqu5d regula Bartholi multoties limitatur, ut quia multoties lieita sint similia pacta, & eonuentiones poenales,ut latὸ traditur per lora. Gutierr.de iurament.eonfirmat .lib.i .cap. 16.di traditur per omnes in l.si pacto quo poena. C.de pactis;& nos diximus in capite de censu ex poenaeon uentionali , non ben sequitur; Non lie t mutuare cum pacto,qu6d si n5 siluat ad certum tempus, quidquam nomine 'poenae praestetur:ergo neque lieita est simili, icondemnatio sententiae; quia mutuare sub
poena usurarum continet prauitatem viarae, elim ex mutuo nihil speretur; condemnatio ver6 sententiae, maximὸ iusta ex omni parte, ab usurae prauitate liberatur cum in ea no deintur mutuum verum,neque interpretatiuum,
nee vlla scti aut simulatio, d actio iusta ad
interesse in iudicium deducta declaretur, &terminetur;ide3 subuertitur argentum. Ex
quo Felicianum improbat Roderie. dicta
quaestion. I 6. numer. 22.in fine, versic. Tertia
Quartδ minus obstat vulgaris regula, qu6 deum sententia debeat esse conformis libello, et& ereditor non possit praeter mille,& interim decem. condemnatio etiam non sustinetur; quia lic Et maior regulariter vera si,multipliciter tamen limitatus,& maximὸ hodie attento iure Regio, quo iudicis possunt supplere a desectum libelli, & eondemnare secundum merita eausae; de quamuis in distinctὶ vera es.set,minor omnino subuertitur; qui alieεte teditor non possit petere mille, & interim deeεaecedente.Tamen iusta eausa petendi interesse,iustissime id peteret, de eonsequenter iuste:
creditor condemnaretur. Et si rectὸ consideretur,absurdum est in distincte dieere,creditorem non posse petere centum, & interim decem,cum tot, tantaeque iustissimὸ causae :aeeedere possint petendi interesse& v suras, di sint litet condemnandi; ideo nihil obstat argumentum. Quod etiam ad longum comprobat, ει respcdet Roderic.d. q. 16.num. 23.
Quinta obiectio In es ectu & si,bstantia
idem importat quod tertia; unde ex eadem satisfactione diluitur , praeterquam quod in
ea conceptione, ut quis censum se Iiiat,& imqtim decem non adijcitur poena dationi quantitatis, ut inde possit inferri ad doctrinam I. rogasti.f. si tibi. s. si eert. petat. Sed fundameiusta eodemnatio in sorte Be interesse ut quia ex omnibus prseeptis iustitiς comutatiuae in messe, debitu erat. unde de iusta codenati ocne ad poena adiecta dationi qu titatis, malὸ aegum etatur.Rursus poena adiecta dationi qualitatis ex parti u coufitione reprobatur, ut omnes aduextunt in dicto f. si tibi; non tamen aduiecta a iudieibus in sententia quia elim iudices iudicando non conualiant inter se tan-
qu m priuati,sed decidant ut personae publicae,& inde pro sententia sem per prae sumaturi
omnem simulationem sententiam exclude
re, certum est;ideri long distat pcena adiectε dationi quantitatis ex partium conuenti isne, de condemnatio in sententia , iud ieibu, prolata, ut latε diximus decensu ex poenae6; uentionali formando. Sextum , de fragile quidem argumentum ex eluditur ex eo, quia licet lucrari quem eum
a lena iactura ipsa quoque natura vetet, vulgata l.nam Ec hoc natura de condit.indebit.denos id negare non possimus; negamus tamen in ea conceptione sententiae lucrari quem eii iactura aliena,quia neque actor quidquam ex condemnatio lucratur, elim luerum sit debitum,& legale,& id, quδd legitimὸ debetur, lucrum diei non pol sit, sed propri8 et editoris
lubstatia,neque condemnatus iacturam pati eur,elim nihil ab eo iniuste extorqueatur,ne que ultra sortem praestetur, sed in interesse legitime debitum condemnatus si, quod non solum natu ra ipsa non aborret, sed potius petiri uit,ec iubet,cum interisse iustum S l. Ie in praeceptis iustitiae commutatiuae sunde ἀtur rergo nulla condemnati iactura eonside-
Septi md minus obstat dicere,quod ubi ex
moradibitoris ius creditoris non est factum deterius, debitor non potest condemnati ad interesse de quod ideo ob dilatam solution εiudex non poterit rerum codemnare ad quid annuam prae standum, qu ia condemnatin i i stasententiae constituit debitorem in mora, imo de praesupponit moram debitoris praecisse: ergo non sine mora sententia proserturierso e
Neque etiam obstabit aliud sundamentum Feἰieiani de capite lic et Heli de simonia. . fi- . nai. C.de fideicomniis. libertatitaquia ad illud fundamentum respondit bene post Petrum Surdum.
234쪽
Surdiim stillos Rodericus dicta quaest. 36.D. 23. Ubi S: ' .a .respondet eti mad legem de si post te s.ff. si quis cautionibus. Octauo nihil obstit textus, quem Felieii-nus ex pre sum existimat in I. l. . socius. F. de usuris. qilia si textusiue tecth consideretur,ex3resse probat nolitam sententiam ; dicit enim Vlpianus, quod si socius ideo condemnandum est quod pecuniam communem in uaserit, via in suos conuerterit usus,etiam mora non interueniente praestabit usurast argo tui a causa prastandi interesse habetur loco morae,& consequenter ex ea iusta causa sicut ex mora rectὰ iudex condemnabit socium in v suras . Neque ebstabunt verba sequetula Vipiant .diim dica: Nesue latici. LMIII ijes; iabebit inte 'ni sentionem, v fisententia tande misera taruerit, futuri tem νει pendantuν usura. quia si dicta verba reconsiderentur, non contradicunt precedεtibus. sed potius ab eisdem praecedentia interpretamur.& confirmamur, ut hoc velit V ipianus in dicto verse. Ne3ue tamen; quia qua uis in priori easu Vlpiani iust E debeantur usu.rae, dc quis ad earum solutionem possit eondεnari,non tamen iudex ex ossicio suo iubebit interponi eautiones , ut si tardius sententiae condemnatus paruerit. suturi temporis pendantur usurae , Ac rationem reddit Vlpianus sitim dicens; Cum is te arasit actoris rudicaeum exuere, sortificans iterum rationem di cit: stu ad enim tertiaet ad .stiam i. dicis in
cantemnationeessetara tem opis tractus et ergo
non probat Vlpianus, quod in sententia sor- mari non possit condemnatio usurarum, chinin principio dicti f. contrarium potius deeidat. sed tantium constituit, quod iudex exosscio suo absq; vlla partis peritione in usuras non condemnabit; ideo nihil obstat texi ille,imo pro hae sententia expressiis est. Ad quem text. etiam respondit Rodetie. dicti
quaestion. I 6. numer. 27. ad quem vos mitto,
quia be ne loquitur. Sed lieet eensus ex sentεtia rectὶ possit creari, si tamen a principio in- iu ste creatis sit,est elegantis dubitationis, an semel iniuste ereatus possit per sententiam eonfirmari; quod explicandum erit in capite
principio iniuste creatus possit per
sententiam confirmari, cuius senetentiae in futurum obstet exceptio rei iudicatae.
N eipite praeeedemi resoluIdmus,an de quando census possitiereati ex se at Elia emphyleoticus,reseruatiuus,vel consignatiuus: unde in praesenti dilauti ddum est; an census a principio iniustὸ creatus
possit per sententiam con firmari, ita ut ex eo firmatione sustineatur. In qua dubitatione. quae omnes censuum species eomprehendit, 'idebatur dicendum , quod centus iniustus per sententiam iustificetur, Ec confirmetur, ex eo qubd sententia habetur pro veritate. l. res iudieatas.de regulis tutis, ita quod non possit aduersus sententiam obiicit exceptici condictionis indabiti. l. Iulianus .fLde cudimindebit.l. I. eod.tit. Sed eo landimento pirum obstante, concitaria sententia omnino vetior est, quam se quuntur Alberie.Bald.Ias. Maranta, Auendedi Tiraquel.quos reserens sequitur Roderic lib. Iae ann.reddit. quaest. I 6.num. I. in fine. binum. 2.resert.Aneharranum, dc Alexanidrum , qui inter sesuper ea dubitatione pug-
' 3 Ex quo naseitur,qubdin ea causi sentenis iis,quae eonfirmat censum iniustum, nunqua1ransitia rem iudieatam, ut in causa usurarum ire soluunt Imola in t .stipulatio ista. alteri,eo Ium.ante penult.fLde verbor.& late prosequitur Ambros de Bignate,in repetitione capit
salubriter de usuris . num. 2I. dc I sq. Ioan. Baptista Lup. de usuris,eommentario 2. f. s. num. sit .de late Felician .de cesb.lib. 2. cap. I. num. 24. Balbos.in I. Titia.num. q. ff. soluto matriis monto; fc iterum Felician.in a.tom .de censiti.
235쪽
idem resoluit. Neque mirum est, sed aequitati. atque iustitiae summe conueniens; quia cuusurae vitium contineat peccatum , di exceptio rei iudieitae nihil obl et, quando admissa erteretur animae periculum, sententia in eo . easu transirὸ non poterit in rem iudicata ira, ut eonsiderant Felinus, &alii in cap. eonting linei de sententia fle re iudicata, Dominicus dolum. I . Franeus notabiIi s nati in c ap. Unico da exceptionibus in 6. IasLini. Diuo Pio. . sententiam Romae. numer. I 8. de re iudieata, Menoch. de arbitrar. libr. 2.casu q39. nu.
Ex quo ampliatur deeisio textus In l. 2.tit. Is . lib. s. nouae Reeopil.quq loquitur de redaductione eensus frumentarii ad pecuniam,vt procedat, etiamsi ea reductio, seu moderatio semel a uadiee per sententiam fuisset denega ta, quia non obstante exceptio rei iudiearet frumentarii census reducerento, ut quia r ductio naturalis, Ac iustissima, non potuisset a .iudi denegati; quod post Couarrubiam, de areiam aduertit Roderieu s dicta quaest. i 6.
.13. idem esse credit, si census redimibilis hi peri se per sententiam perpetuus declararetur quia ea sententia nes obstante potuisse eum odimi existimat st: Neque aduersiis hane veritatem obstabit, 'ubde ruptio eondictionis indebiti non imuPedit virtutem sententiae , ut qLii sententia habeatur pro uc Itate ex l. eleganter, del.Iu lianus .ff. de eo dictati debiti. quiares 'odetiir. quod lieὸt eontra sententia in non obstet c6. dictio indebiti obstat tam ε codictio sine mit , qua interueniente dabituere' et itio e iam contra sententiam transactam in rem iudici. tim, ex notada doctrina Rari .in l. I. C. 44 cim dict. indeb.in fin .se in l. li fullo in prine. F. ME6diet. sine causa. Paul. εἰ Ia Isin l. Iulian. 3. fin. 4Kde codiction .inde b.elegater Surd. eo 168num. I in . eum alii uadonde pondera et texti, - l. in' commodato 3. fin. st commodari, vBietiui pretium rei commodatae perdisae sol.
vitiέ si domicius rem perditam inuenerit, reet e illud conditione indebiti reperita. sim sdortem. f. siquis. S: '. sequenti. f. de eon dict.
Indebἰti, ubi si debitum soluton, ex pbst faetri4ndebitum fiat, datur condictio, ubi Fulgos.
multum notat, de in specie quod mutum uir, tute sententiae repetatur, si causisenuntiare ducatur ad no eausa, vel rescindatur sentetia ex testameto, vel instrum Eio salso, vel ex alia simili causa. post Bart. in dicta l. si pullo in fine
&ratio est,quites ellu non redargi Itur sent etiade iniquitate, sed decessante causa, te agi turde iure, 0, superuenit post sentetia, ex quo insurgit aequitas c5 edens repetionem si ossis in Mulianus, ubi Bart.n.9. Castr. n.9.uer. 2.& i7. ff. de condict. indibiti, Bald. ni. sub spe
cle. num. I. ubi Salicetus num. 6. C. de re iudiis eata. Paul. in i .eleganter in princi p. numeri 9. ubi Alexand. r. num .7.de condict. indebiti .Paul. Castr. cos. ln 2 7.n. q. vol. 2. ubi loquens
vin eo qui suit eondemnatus soluere , quod a me, soluerat,vel quod indebit soluerat,dicit, quod pote st repetere primam solutionem quia hoc modo non impusnat sentetiam, sed agit ex falsitate,vel errore sentetiae, Alexad.
consit. 69. num. 6.v l. s. Felin. in cap .suborta, eo l. s. ins ne,vera c.Dira , tamen, de re iudicata.Ruyn .consil.89. numer. Is .voI. I. Curi. in repetitione. l. admonendi, numer. ii .de rure 4urando.
. Quae quidem omnia amplianda sunt,etia si
. sententia suisset antiquissima, atque virtute ei I plures an miae praestationes uniformiter 'ae Naec est issent,quia antiquitas inlustiti Ieius,nque censu et suptore posset , imb tanto in tu stior esset census, quanto antiquiori sententia fuisset eonfirmatus,ex his, quae late diximus in cap. deeensu ex teporis cursu utituete tituli inualidi indueendo,& nominatim ad uertit Rodericus lib. .de annuis redd hibus, quaest. 6. num. 6. v bitrum. 17.aduertit, quod cum n eo casu intersit debitoris, ut instrum εtum originale exhibeatur, aduersus creditor εiu Rῆ a ret ad exhibendum, de ipse tenebitur exhibere; quod prosequitur usque adnuis meri ro . Quid tamen dieendum sit in trans ctione,videatis in cap. sequenti,
DE CENSU IUSTEI ex transactione nouiter creando vel iniuste creato confir- mando. Caput' XLII.
236쪽
N 'eipite praecedεii seripsimiis quando eensus iust E a principio creatus,vel iniustheonstitutus confirmari possit sententia: unde in praesenti agendum est, quando creari, vel eonfirmari possit transactione; & si agimus de eensu emphyleotidore seruatiuo,vel eon signatiuo perpetuo .certuest,quod creatio, de eonstitutio eius contr-ctus regulabitur ex legibus transactionibus. de quibus in toto titulo.is.& C.de transactionibus; ut quia transactio regulariter permissa sit. Exemplum daapotest, quando res aliqua immobilis fructifera pertransactionem daturi in emptiyteosim vel censum,non tamen qua do is census emphyleoticus,vel releruatiuus ex pecunia transactionis creatur quia cum hi contractus ad eorum essentiam si aliter requirant bona vere immobilia solitivel solo cohaerentia,de sui natura Ductifera, stabilia, existentia,& non breuiter peritura,atque momεtanea, sicut pecunia , quae non solum mobilis e st , sed de sui naturi disructifera. dchreuiter consumptibilis ex pecunia per trafactionem creari non possunt, sed ex dictis immobilibus rebus, quamuis census cons gnatilius perpe- tuu , qui vulgo, lieὶt impropriὸ, dicitur ense phyleoticus. ex ea transactionis pecunia i Bec onstituatur: unde in his eentibus emphyleoticis reseruatiuis vel consignatiuis perpetuis, ton proprie cadit dubitatio eu regulariter 'modo supradicto possintereari., Casus vero, in quo dubitatio veriseatur,' contingere potest incensu eon signatiuo redimibili, viquando quis, ut alius discedat a lit pro certaqu1ntitate pecuniae no habens eam Paratam, quid annuatim soluendum sterim dum sortem restituat, promittit:quos asu ex εplis eat eam dubitationemFelicianus lib. a.decensibus cap. s. numer . I 6. ubi denique resoluit,ex pecunia transactIonis censum non posse creari; dicit enim,quod eensm non creatur alio titulo,quam emptionis & venditionis, M'quod in ea transactione simulatur, & absconcitur, quoddam mutuum , &P ad tempus, seu pecunia non recipiunt extimationem, ne
qae quidquam pro usu pecunis accipi potest.
quibus tandatur eonsiderationibus,& denim indistinctE loquitur in censu creando ex transactione. Qua ratione in ea dubitatione ita nouiter distinguendum esse existimavi, quia aut agitur de censu consignatiuo iniuste, vel pro iniusto pretio transactionis ereando, & inrisnecie lie et diei soleat,qubd super eausa usuraria potes transigi ex I. unica. C. de eluspiei
applicari non posse .eomprobat late Rodericis dicto lib. .de ann.redditibusqllaest. I 6.numea I. cum alijs; neque eius dubitationis resolutio indubium potet xt reuocari, si quide si presententia meensus iviusto pretio ereari minpotest neque iniustE creatus eonfirmari e .dem ratione transactione creari non polisse certum est . Aut enim census principio legitimo pretio creatur, nemp. ad ratiotieni. quatuorciseim pro uno: dc in hac specie cre rem, censiim pro trafactionis pretio creatum non sustineri; non tamen ex rationibus Felinciani in d .lib. a.cap. s. num. 6.Sed ex eap . tissimum ratione, quia eum pretiu transactionis non posset diei individuum & legale, sed
potius naturale ex partium conuentione deiasgnatum,ut quia solo arbitrio dc extimationa transigentium quantitas pretii designaretur: dicensu pro pretio naturali, quod habet latitudinem ad rationem quatuordecim pro uno creari non possit,sed demum sit creandus petalagitimo,&legali atque indiu duo, ut utilii me resoluimus in capitibus de pretio census, in merito pro sorte & quantitate pecuniae tra factionis census non ereatur, quia in ea fortudi quantitate pecuniae impossibile est, quod . detur,neque reperiri possit iustitia pretii indiuidui,euius respectu ad rationem quatuo decim pro unoeensus formetur, sed potius, reperitur latitudo pretij naturalis,ut quia piates transgεtes non potuissent in ea quatitata pecuniae designata attingete indiuiduitatem pretij trafactionis,ideo cisus pro ea quatitate ad rationem quatuorde ei m pro uno designandus non est,ut in simili casu resoluimus in cGsu consignatiuo pro pretio naturali rei immoebilis venditae eonstituto, & in alijssimilibus
casibus, in quibus non ex pecunia, neque ex pretii, indiuiduo,sed ex naturali, nempe exn minum extimatione ce osus creaturi & in hae speete eredo verum dixisse Felicia nucis In se eundo vero casu, sellicet quando census cons gnatiuus erextur ex quantitate transmo ionis maiori pretio,quam ad rationem quν tuordecim pro uno L nempe ad rationem v sint i , crederem ex sorte transactionis iusta fuisse creatum, quia c. in ea quantitas transa
Hionis legitime promissa,atque debita sit soluendaqlie fuisset tempore contractus,succedatque loco verissinii pretii. sicut debitum legitimum,& ex ea formetur sors,cuius respeactu praestentur usurae, merito pro sorte promissa census constitutus sustinetiir. ut tith dicendum est in eapitibus praecedentibus. In
qua specie si locutus suit Felieianus, lapsum esse dicerulum est, ex rati ibus supradictis.
237쪽
de arbitris; sicut nec .set simonIacum arbitri lim,ex d. ea. .& Ioan. Bapt. supra rno enim in materia usurarum stad vinest pictionibus, seu conuentionibus partium , ut Rodericus Iate probat lib. 3.de ann. reddit.q. . a. o.cum enim v surae naturali &diuino iure probi beantur , non poterunt partes suo consensu,t vel transactione usurarum prohibitionem tollere, seucontractum illieitum & reprobata facere,ut ex pluribus leomprobat Tiraqueil. lib.2.retract.ad finem . num. Is 2. ubi ampliatis etiamsi iurauerint c6tractum de quo egit Felicianus 2.tomo de eensibus lib.I.capit. 7. nu
s Poterit tamen transigi super usuris praeteritis,quae transactione remitti possunt, sicut di dolus praeteritus remittitur.l. si unus. f. ii
ia specie aduertit Baldus in eap. I. f. similitende controuersia in uestiturae in usibus Reudorum, Octauian. decis.Pedemoni. I 4 .n. Iairaquei lib. 1.retract.ad finem .n. I 3
nihil obstantssius eIsdem eonsideritionibus:
quia vetaim non est, absolutε, & in distincte. censum non posse ereari, nisi pro pecunia, caex pretio legitimo census ere et ur , nihilque dominus centus quidquam recipiat pro dilationeaed vere & proprie pro sorte sibi debita& soluenda, neque in poenam non soluentis censum pensio promittitur, sed pro vera sorte
datur. ut ita in eo eontractu interueniant prae cepta iustitiae commutatiuae, quae consistunt in aequalitate, ita ut sicut venditor census pro pecunia transactionis,quae vere emptoris est, tantu dem percipit,ae retinet usumque sortisti tructus aceipit, imo &sorsan utilissimus est sibi contractu ,,eu n ut solueret pecuniam tra. sietionis, v Edere viliori pretio bona sua coge retur,ita&emptore fisus pro eadem sorte pecuniae,quae sibi danda erat a ve nditore, cuius usu m,commoditate ii, imo & fructus habere poterat,annuam pensionem ius E reeipiat, ne alias locuplectetur veditnrcum eius iactura, quae cos de ratio aequalitatis inter eo nutates inh taeensus materia urgentissinia est, ut si con tractus ab ea regulentur,impossibile vidatur posse continere iniustitia.Sin autem census maiori pretio, qua ad rationε quatuorde cim pro uno pertransactione eonstituatur, supradicta omnia eessabunt, & in eo tantu consisteret dubitatio an ex alio titulo, qua emptionis de venditionis posset erearit in qua spectu cum certum sie.quod iustitia substantia, atq: essentia census a quantitate pretij magis quaa titulo eontractus pεdeat, si iustum accedat, iustissimus erileensus, & eonsequenter nihil interesset,an per transactionem, seu alium iii
3 Fortior quidem 3t vitentior dubitatio eoatingere potest in confirmatione census eo signatiui iniustὲ ereati, an stilicet partes consentiendo, vel transigendo possint censum iniuste creatum coit firmare . In qua dubitatione praeterea, quae diximus in capite praecedent rde confirmatione census iniusti per sententi aduertendu est, quod licet transactio, seu eo promissum aliquando valeat super causa via raria. ut pertextum in d. l. unica.C. de plus petitionibus aduertit Roder.d. q. 16.nu. 2I. hoc tamen limitandum est, si eompromissum, vel transactio facta suerit in fraudem usuraru, veluti si per fraudem aliqua pars inducta suit adc6promittendu ,vel transigendu; quia eo casu non obstante transactione, neq; compromisso, usurae repeti possunt, ex I apa allegat. c&post Ioan . Andi .tradit Io .Baptist. Perusin. in tract. de arbitrii lib. I .ean .l a. quando enim transactio dicet materiam faenerandi, peccata nutritet, Sc consequεtet nulla esset, ex cap. t.
dendum sit in actu celebrationis instru menti coram testibus,ac notario, vel sufficiat, si imstum & integrum anth
238쪽
iusti pretii tradition E esse nece LAEVult siciendam in pecunia nil merata, seu in aliis rerum speciebus, quae legitimo &iusto pretio exti,nitae in locum sortis suecederet ad iustitiam creationis census,d ximus in capitibus praecedentibus,sed quo tempore traditio pretii iii, tervenire debeat,an in actu celebrationis in. frumentieen suasis coram tellibus & notarici vel sufficiat, si anti ei petur, ita quod census creari possit pro voto & legitimo pretio,ite et anticipato est vulgaris, licet notanda , ac fretquens et eontinetVilis dubitatio, in qua, ultra omnes,quos legerim, qui hac rem, no vi oportuerati discussam Ec intellectam relinquerunt videbatur dieendum,quod traditio sortis necessiri 6 est si ei inda in actu creationis contractus censualis de quod 'on sufficiat, si meti etiam legitimum anticipetur, quod ex seque.
a Primo ex verbis proprii motus Pii V. se per forma cyzdicensus qui lipissi n. in hoe opere reperitiar, dum dicit; ursim, nisi te ἔ in
pecunia nam e sta prcsentibus ten bus, ac rita.
ri. ct in acta celebratianis ipfrmenti, Quae verba scit mali terra quiIRnt,quod eo tempore,& non alio sat tradit io sortis, & quod ex
fide tabellionis ac thstibus eoi stet, veram, δι non fictam, atque.simulatam, neque anticipatam traditionem inter enisse, R iterum veris hi illi: S.Iuti.=ies quas Mitiaitata tappellant fers, aut deauci prahibemtis anticipatam sortis traditione impugvant, cum ex fide tabellionis pr, cedens probari nequeat; ode si verba si, τmilia sum respectu tempori traditionis pretii , necessario eo tempore traditici facienda elt, alias corrueret actus. cum receden, a tempore recedat a sorma Zeaci um nullum essici t, ex Baldo de s liceto in a itheni. quae supplicatio. C. de pῆecibus Im' er 't ,rio sterendis,dum dicit textus: Nasi subtac sui ma, per text. in I. scire oporte I. 3.
rus, de idem tenet ipse Baldus in l. obserua re. f. post hae e. ff. de osseici Proconsulis pertext. in l. quae Romae. q. Augcrius .st. de Uerborum, idque resoluit Tiraque li. plurimos referens de retrast. Iigna g. f. I. gloss. q. nu mer. 3. 8e q. Est enim sorma lex indiuidit a.di naturaliter debet ad impleri , non ciui liter , neque per aequi potens , ex late traditis per Tiraque . de retract. ligna g. s. 2I. gloss. I. per totam, maximὸ num. I I. cum I raecedentibus di sequentibus; ex quo traditio sortis necessario saetenda est tempore 3 proprio motu formaliter designato; quod quidem die cndum est, quocunque modo fateantur adiecta suisse in eo proprio motu 1 qua Iitatem illam e erit teniporis , siue per modum causae finalis, siue standamenti&existentiae, ut utroque casu formalis si temporis designatio, quo traditio facienda ess, ut in tempore formali declarant elegan ter Bald.
in l. humanitatis .num. 28. C. dei impii l. verse. uuandocunque, Ripa in I. ex facto . nurner. 36. oe vulgat i, Dec. consit. q. rapit cons l. rotrium. 3 ι .Paris consit. In I. num. 32.lib. I. Eclo nus consit. I. nuniet. 9. ergos designatio illa momenti temporis sol malis est, trais
ditio pretij eo tempore formaliter seri debet. '3 Seeundo iubator praeeedens resolutio extilia communi Doctorum , de qua pi r te xl. lbi in l.Modestinus .ff.de solui. dicunt enim, quod actio, quae cedenda i si in cohtinenti e x dicta l. Modestinus,cedi non potest ex interuallo; quia cum sat post solutione . nillil est. quod cedatur,cum solutione tollatur omnis obligatio,*n: principio, inllit ut . quibus modis tollitur obligatio; dc se actio qii ε n 6 e st, cedi non potest. l. decem. T de verb. oblig. e. ad dissoluendum de sponsat impuber. & declarae glos in l. r. f. clim praedium. ss. de Dier or. Et quod cessio sacta ex interuallo nullius sit mo
. . Plinc etiam & tertio videmus, quod pluria
π ma incontinenti ficta valent, quae si exint: uallo fierent,non tenerent, ut latis siniere luit La Zaius Faenutius in tractatu de momea o temporis capit. 22. perrorum, &ἐ conuerissci plurima ex intei uallo Dcta tenent , quae si fierent in continenti, non siilisisterent . veetiam latissime resoluit ipse paenutius in ipso
239쪽
ipso trictitu ea p. 23. per totum Ex quibus,' atq; ex argumento totius tractatu si lius Fς-nst ij sorm i haec momenti temporis . leruanda omnino est in traditione pretii census.1 in arto haec nostra sententii nominatim videtur prnhari in l.8.tit. l . libr. 3. nouae Re .ecipit. quae habetur in quaterno legum Recopi lationi additariam, dum agens de traditione pretii ad iu stitiam creationi censu. . subdite
assare et c. ne rara de la Ise de I numerae una pa-ga de . dat ad Hira saerae principal. iasiae verbo expressa lusita a probancum, quia a traditio pro ii in actu creati cinis centus necessario interne ii ire debet, et quod non luisicit, si antici
6 Demum hine sentem iam tenet M telis ely Iae .lio Q. cap. s. verite. Items 3uόd prcunia
delirilis id proseqititur in a. rom. liri. . cap. 8.n imer. a. verti c. Verum ex dispositione, cum
- Ego tam 'ri ultra supradicto et nouiter proihac sententia conli derabam, quos si pretium in pecunia coram testibus ac notario , &ia adiit celebeationis contractus non interueniaret. deficeret indiuidua, Sc ς qualis eorrespon
dentia de pensione ad laetem , non sollina m quantitate, sed in qualitate pretii. atque simul. defigeret certitudo traditiones integri pretii, quae r maliter ad elux census iustitiam ethnecessiria; quod patet aq sensum ; quii aequalis, de indiui jua eorrespondentia depensione ad sortem, e conuerto in quantitate 3c qualitate leo se ficeret . quia sors in peeunia rectὸ correspondet oensioni pecuniariae, cum viritque pecunia sit, & ideo in utraque pensione& so die datur indiuiduitas, atque aequalitas, ident: tasqile in quantitate &qualitate, elim nulla lititudo in eo casu detur : ergo utrum que, ut tultitia dc corre pondentia sit aequalis, in peetio debet id te eum ire; Se similiter traditio eius sortis pecuniariae ε quilis, 3c indiuiduae coram testibus ae notaria est saetenda,eii n per ea n tridisionem in actii celebrationis eo a tractas factim veritas receptioni in is
tegi pretii euidentius probetur, neque ali ter clarius.' atque verita, probari passit: igi- tue mirum non est, si utrumque lit formale,
de traditio integri pretii in pecunia , 8c quod
temnore creationis contractu, fiat. Ex qua
consile ratione utilissima dc vera sumpserunta
Resiae, quae censu seu mentarios, etiam antiquissimos ad pecuniam in torte & pelisio ἀεὶ u reduxerunt cum enim in eis daretur In aqualitas depensione ad sortem in qualitate, V. quia unum erat speciet , alii id pecunia, nec ossaribdanda erat inquant late. Ex quo clum resultaret intultitia , reducendi
2 His tamen omnibus fundamentis, atq; considerationibus non obsta mibus , coiit artam sententiam veriorem ex sequentibus credimus. Primo, Extrali agantes prima & secund1 Martio idec ali xii de ein pyione & venditione non solum non reprobant scit uti nes pretii creationis census anticipatas, dummodo vere&integrEpraeces Ierint, neque in Deca nia numerata eas seri formaliter deiiderant, sed integro B legitimo pretio recepto. licet anticipetur , dc non in pecunia uulnerata iustam esse census ereationem probant , ut
lat E probauimus in capitibus praecedenti
cit: Solutiones. quasv xtto antic paras appetis Iane, fieri cr3npactam desaei prehibemur, qii ὁ pro contraria opinione sit pra r tulimus , de qui communiter iacontrarium ex teditur, hec sententia noui in albo, ic expresse probatur. dicit enim proprius motus constituens regulam generalem, ut in pecunia numerata pretiu rein. gulariter aceed ait Rursum, nisi vere in pecunia numerata prasentι Insis ι L. s. ac tario, σια actaeelebi a tr. ηιε iastrumenti, Zc continuo petaduersaliuam illam, Nan aurem. excipit ex regula exceptione ni iustit sima. ut scille et integro iustoq; pretio recepto, solutiones, quas vulgo anticipa 'as a puellant, praecedentes duverd, Ac integre fiant, legiti triae lint, ut e ni at ex ser his continuis obi: Nan aatem p νιλ recepe. interra i , i fetia . saturiones . quas vulgo asticitatas a teuat,feνi,aat in pactum deiluci. prohibensas, sentiensem des ter Pius V. quod ciuam iis regulariter requirat, quod pretium cr'ationis census in pecunia numerata inter ueniat, non autem prius recepto integr o, iustoque pretio. solutiones, quas vulgo anticiis' pata, appellant, fieti reprobat; quati dixerit quod non in incipaliter res icit actum rium emrandi pretiit, sed potii ix seri rate recipi edi sorte, neq; momentu celebrationi, cottactus desiderat, sed vera nictit tri litione, ex qua equi ualente atque iustae poliant prouenire Pensiones. Est nemo ire irimit te priris causa finalis productionis eenso stan vero intc gra sortis traditio 'Prri ducit ne terr po i, montes risi fru-
et Hlan vero tuitum pretius pendet ne iustitiao x creati a
240쪽
oestionis eensus , momento, quo pretium tradit uti an ab eius iustitia, atque vera eius
traditione ergo nullo modo, neque casu, ne fictio vincat veritatem, poterat Pius V.re probare iustas, veras,integras, atque legitimas anticipatas pretii solutiones:& ideo eas non reri probauit, cum esset iustitiam ipsam reprobare. Quid enim important verba illa: Non oιερνius quae sol malia sunt nisi quod integro, iustoq; pretio. an te a recepto praecedentes solutiones piet ij iustis imae sinitio Quo verissimo, atque nouiter pensitato intellectu ad proprium motum Pii V. retento, quaerenda est ratio, qua moti fuerunt omnes ad dicendum, in eo proprio motu nominatim N e xpresὸ prohiberi anticiparas solutiones, di qua Regnum fuit coactum ad interponendam supplicationem ab eo proprio motu, ut supplicatum fuisse testatur caput Matriti conditum anno 3 3 contentum in l. o.tit. . lib. 3 .nouae Reco p. quae habetur in Quaterno Legum additatum, & certὶ videbatur, nullam 'Doctores,neque Regnum habuisse rationem supplieandi; si enim proprius motus intelle ctus,vi supra diximus,ueras & integras antiis ei patas solutiones admittit, a nullo graua minis rigore ipsius proprii motus Regnum supplicare potuit: ergo supplicatio, quam Regis num interposuisse caput Matriti probat, necessaria non suit. E conuerso tamen dici po
test , qu/d supplicatio Regni landari potuit,
intelligendo proprium motum, ut unica tariistiim retula in eo designetur,his verbis r Id. μ-, nisi veνἔ in Mamia numerata praesenti,M ee libas. aenotario , o in actuas ceιeιrationis ικ-pramenti. Nan autem pννῶι reteris iustoque pretia .' quae quidem unica regula ex supri
dictis .eibis deducta aperte ire prohat anticia pata licet veras pretii solutiones; sed adhue non possunt liberore Regnum a superfluitate supplicationis, quae ne eessaria non fuit; quia verba dicti proprii motus non sunt ita intelligenda , v tunica tantum regula ex eisdem formetur neque sol mala,contextura preprii
motus sustineri potest, ut ad sensum patet; sed ut contextura propria sit, Eccensus vetitia simus,duae clausula distinctae secundum lite
pretium clebis interuenire In Pecunia numerata coram te stibus, ac notario εἰ in actu celebrationi, c 'ntractus. Secunda clausula formati r ad iter ati ae . tu per exceptaonein, dum dictu Non autem prius recello integro , rusor e
bemus. In qua excipitur a regula. qtiod 1 lutiones anti ei patae dummodo integrae , iustaeque sint, non prohibentur: ergo de seniadi non potest Regnum a taperfluitate sit pia
plieationis , elim suplicatio necessaria non fuisset , se eon seqvrnter propritis motus non sollim non prohibet veras & integras anticipatas solutiones, sed nominatim eas approbat , & nostram opinionem de senia
Terti δἰ ex sine ipsius proprii motus lixe
sententia apertius suadet ui ἔψltimus enim si . nis, atq; intentio primaeva Pontilici, no prin- cinaliter respicit i ε pus traditionis pretii, sed actum tradendi, atque veritatem solutionis eius,nempe qued pretium integraliter in e fectu & substantii , venditore recipiatur, veinde iustὸ Ductus proueniant; non enim te mispus,quo pretium traditur, est causa produeendi redditus , sed traditio integrae sortis tergo non temporis momentum,quo census creatum sed vera traditio sortis, qua fructus producit,consideranda est, si enim Piu
V. seu alii Pontifices temporis ri omentum, potius quim veritate traditio nis respicerenti Leilius fraudes,quas Pius V.submouere deii derat contingerent, cum posset pecunii numerari in actu celebrationis in thrum emi coiram te stibus, ac notatio, dc confestim tra dea di, Qt fieri solii re stitui, quod secus e mei in vera anticipata traditione soti s , cum veritas traditionis simulationem , atque fraudem ex eludat . de sola fides tabellionis de receiapto pretio multoties, & sacile veritatem o eis cultet, ideo contra veritatem anticipatae δε- lutionis probatio non admittitur , de eon.
tra solam fidem tabellionis rectὸ admitti potest: ergo eadem ratione, qua pius V. motus
fuit ad desiderandum traditionem preti j in actu e elebrationis instrumenti iusti si eari potest vera x integra anticipata traditio. ii Qui quidem nouus, atque verus intellectus I proprium motum Pii V. notissimus ruit Feliciano amico meo , cui ego proposui , ae ipse summὸ illum laudauit & te
perio, quod postea in a. tom. de censinus lib. I. e p.8.mum .6. versi . sis ad 'νimum. & .erso sequenti eum improbauit , dicit enim. quod in eo proprio motu non sunt duae clausulae distinctae , sed unica rant sim, quae virum inque probat , atque requirit . scilicet numerationem pretii pecuniari; , atque tradi
tionem eius tempore creati nis contra.
ct iis ; sateturque te legitie codices . ia quibus ille ptoprius motui typis excusius est, N