Aphorismi de cognoscendis et curandis febribus

21쪽

qs. Morbi quoque alii sub annua dominante observati aut ejusdem indolis sunt cum febre annua ; aut . titur a caussis Singularibus producti , ab eadem nihilominus reguntur. Exemplai apopleaeiarum , abortuum , arthriti

dis , hypochondi iaseos , hydropis , phthiseOS ,

multorumque aliorum .

46. Unde maximi momenti lex sequitur . ut eidem ad speciem morbo sub disserentis febris annuae dominio non eandem medicinam facias .

7. Febres annuae suam denominationem saepe a quodam praedominante Symplomateri aliunt , . unde pleuritica . peripneumonica , rheumatica , miliaris , perechialiS . Variolosa , morbillosa , scarlatinosa , erysipelatosa , tuSSis conuulsivae , dysenterica &c. constitutio audit . 48. Nihilominus notio practica & directrix morbi , non tam ex ejusmodi Syptonaate prae- Valente , quam ex annuae febris natura , cum stationaria collata , desumi debet . 49. Atque uniVersim . qui febri medetur , dc annuae simul , & stationariae rationem ha here deber ; cum eadem licet stationaria . di versis anni partibus , diversa annua , diversimode alteretur .so. An febres annuae nonnumquam Suos limites egrediuntur , vice temporum non Sup

22쪽

ro FEBRIS ANNUAE .

pressae λ an tunc in alias anni partes . aliis se-bribus dicatas proferuntur , atque ita Stationem diutius obtinent , spationariae effectae

FEBRIS INFLAMMATORIA.s I. Ad febres principes pertinet inflammatoria , seu synochus imputris. et . Sanissi mos persaepe corripit, sine prodromis , aut iis paucis , & pauco tempore . Avalido frigore orditur . Sequitur calor assiduus , citractu non auctus . quin potius mitior : pulsus pleni , sortes . duri , accelerati ; subinde vero suppressi & fictitie molles , praecipue , si alicubi gravis dolor saeviat ; facies rubra , Vultuosa Oculorum splendor , & dolor palpebrarum acrensio : olfactus deperditus ; lingua albida , aut praeruba , humectata tamen , nisi in gravissimo malo , & diu durante : oris Sc labiorum siccitas . Siris . Cephalalgia . Dolor lumborum de Iassitudo . Somni breves , & cum insomniis , vel & assidua somnolentia in infantibus , puerisque cum pavore & terriculamentis. In his quoque uti etiam in irritabilioribus tendinum saltus , & artuum motus leviculi convulsivi. Delirium subinde , dc cum ferocia. Alvus nulla

aut rara , & resiccara ; urinae parcae , fam- meae . Febris uno tenore pergis , VeSperis noctu que parumper aucta . sine frigore ramen , donec circa auroram modice miteScat.

23쪽

s 3. Amat haec febris tempora praeprimis frigida siccave, hyemem adultam, Ver primum, loca editioria . borealia . aetatem juvenilem , Virilem , fibram exercitatam . sub diaeta spirituosa , carnea , itemque graVidas.14. Ita tamen , ut non excludat infantes. puerosque . chloroticas , item phthiSicos . Nonnunquam quoque in hydropicis observatur . In de hydrops inflammatorius , plethoricuS. s. Decurrit non interrupta , & absque periodo , intra i . dies plerumque . Subinde citius , ut levissima intra nychthemeron termi

netur .

36. Nihilominus inflammatoriae febres etiam Chronicae sunt obserVatae . complurium me Π-Sium , annorum , in haemoptoicis potissimum , corpore gracili , collo longo , genis roseiS , thorace anguSto , Scapulis alatis , extantibus , fibra irritabiliore , & ingenio praecoci, acuto .s7. Hanc producunt evacuationes sanguinis conSuetae nunc SuppreSSae narium, menSium&c. Perfrigeratio calefacto corpore , labor in-rensus corporis animique ; insolatio . diaeta spirituosa valde ; medicamenta acria , frigus bomreale intensum. Graviditas , puerperium , Vul nera S c.

8. Caussae leviores , symptomata milia ,

24쪽

12 FEBRIS INFLAMMATORIA

Corpus antea sanum salutem : contraria pericUlum portendunt.

alia Vero composita , quae aliam febrim sibi junctam habet , insanimatoriae comitem , ese secrUm , caussam : Estque composita frequentis- Sima ; Varietate symptomatum , discrimine, Sanandi labore summopere noranda . 6O. Frequentior est inflammatoriae complicario cum biliosa , variolosa , morbidosa , miliari , petechiali , scarlatinosa , erysipelatOSa&c. Inde Medicorum dissentio componenda , de antiphlogistica methodo in hisce febribus , V rioque illarum stadio . 61. Ea sepius quoque , ac vulgo putatur , sub schemate febris putridae delitescit , aut cum eadem complicatur . Hinc & infammationeS occultae . perniciosae , pulmonum . Visceram ab dominalium in ipsa febre putrida . Diagnosis adcurata hic summe necessaria , sed dissicilli

set. Simplex aeque . ac composita Vel est universalis , dc sine topica inflammatione cujusdam parris , Vel vero cum eadem . 63. Hinc nova divisio fit , febris inflammatoriae sive simplicis , Sive compositae varie Lares ccmplectens , phrenitidem , anginam Iariam

25쪽

FEBRIS INFLAMMATORIA . 13

mam , Sastritidem , enterit idem δα. de quibus infra . 64. Terminatur , si simplex fuerit , Imo in salutem a benigna resolutione , b crisi bona , Saepius sudoribus , haemorrhagiis , urinis , rarius alvi fluxu c abscessu tempestive CXtrorsum Verto . etdo In mortem vero inflammationis magnitudine ; criSi erronea ; abScessa interno ClauSo , non aperiundo ἔ gangraena ;3 tio in aliunet Vero morbum . eumque Varium , pro Varia Variorum viscerum laesione per se. hrim inducta . 6s. Composita vero terminatur & hisce modis . & aliis quoque , febri complicatae propriis . Nonnunquam abit in febrim proxime instantis conStitutionis , aut cum eadem compli

catur .

66. Composita peior est simplici. ς . Curatio fit laxando Stricta, minuenis do humorumi moVendorum quantitatem. Sc. phlebotomia larga , iterata ; sinu emolliente , po tuque eodem , Sal Mnaceo, acidiusculo . refrigerante . diaeta consimili , quiete corporis animique; atque iis omnibus . quae Sub nomine regiminis antiphlogistici sunt nota.

26쪽

FEBRII INFLAMMAETORIAE CUM INFLAMMATIONIBUS TOPICIS.

68. Nune febris infl inmatoria consideranda , quae singularem inflammationem sibi iunctam habet . huic illive organo inductam , unde ab ejus functione laesa toti morbo imponitur nomen ; talis est phrenitiS , coma . caruS , angina , peripneumonia , haemoptoe , pleuritis, inflammatio mammarum . di aphragmatis , Ventriculi , hepatis, lienis . mesenterii , intestino

PHRENITIS.6ς Si delirium perpetuum , non raro ferox , a terebro primario as secto , cum febre acura continua inflammatoria oritur . Vocatur pfrenitis mera; ab alia phrenitide , alias δc caussas caussarumque sedes habente , distinguenda . Si a malo aliunde in cerebrum delato in febre , inflammatione &c. phrenitis symptomatica , Παρας ἰροσυνη , desipientia , dicitur. TO. CauSSae Sunt eae omnes . quae febris inflammatoriae caeterarumque inflammationum . illaeque praeterea , quae sanguinem validius ad encephalum urgent , ira , insolatio , opium . nocturna aut pocula , aut Studia , Vis externa

capiti illata dcc. I. Antecedunt veram , calor , dolorque

27쪽

FΗRENITIS.

anternus capitis , ingens , & inflammatorius ;sanguinis copia nimia ; dispositio inflammatoria ;rubor oculorum , faciei ; somni turbulenti ; desipientia levis : adolescentia ; calidorum uSus ς insolatio : vigiliae ; ira ; moereor ; proterVi3 seu ferocitas ; oblivio subitanea ; siccitas totius, maxime oris , faucium , gutturis ; oculi lucis impatientes , scintillantes , in voluntarie lacrymantes , lemosi ; collectio floccorum.

Alteram vero omnis fere morbus acutus

cum febre ; dolor artuurn , lateriSque , velut a pleuritide rheumatica . & vagus , cum levi perturbatione animi ; inflammatio pleurae , pulmonis , diaphragmatis , quae pessima ; hanc prae

sagit lingua nigra , alvus suppreSSa , urina aut parcissime secreta . aut in VeSica retenta , aut LXcreta parca . pallida . decolor . tenuis , ubi antea contrarium obtinuit ; urina cum suspenso

nigro ; ferocitas a rubor ; pervigilium ;cutis sicca , Strigosa imperspirabilis : foeces albae hae ubique lethales in respiratio cita in

morbo non pectoris , pulsui non respondens ;deglutitio per vices laesa . potu in nares regurgitante , absque angina ; sisna instantis inflammationis in capite.

et . Utraque I ubi praesens est , haee

habet symptomata. Imo idearum sensilium depravationem , ut Sc sensuum internorum , i rationis. assectuum . etdo ferocitatem auctam,& efferam , inquietem , vel saepe SOmnOS rur-

28쪽

PHRENITIS.

narium .

3. Prognosis hisce sere describitur :Ρhrenitis vera est acutissimus morbuS ;3tio . qtO , 7moque die necat , raro hunC transgreditur. Inde aut convulsi. aut a poplectici pereunt , magnitudine inflammationis ; lympha coagulabili intra meninges transsudante ; sero copioso in ventriculis collecto , vicina premente . Aut abit in maniam insanabilem mening1bus duris incrassatis , conCreriS . Paulisper adscendens immanis fit. Saepe desinit in lethargum , coma , calo

chen . l

Vomitus aeruginosus ratione inflammari cerebri ; sputatio frequens Sc indecora in adstantes ; tremor ; sic e X alvi dc urina interceptae , vel albae ; urina cruda ; convulsio ; venatus floccorum volitantium ; Oculi pulverulenti, si xi , obliqua tuentes , distorti , alter altero major , albuginea prospectante , pupilla ampla , ad lucem immota ; masticatio continua , cum Oris spuma ; degluritio laboriosa , Sonora . Suffocans : dentium stridor ; plerumque con vulsionis praenuncra ; permutatio sympromatum perpetua ; ulceris tumentis Subsidentia , frequentia sunt praesagia periculi summi , δc mortis.

29쪽

PHRENITIS .

1 A pexi pneumonia letalis ; a variolis mala admodum ; ab ileo letalis . Inflammatio paulisper fixa , 3c asperitas saucium ad superiora vergens creat phrenitidem mortiferam ; hi palpant . dc laboriosi sunt.

Quae Versatur circa necessaria , peSSima.

q. CadaVera defunctorum a phrenitide exhibuere en cephalum inflammatum , gangraenam , absceSSum, Sphacetum cerebri, aut acres rodentes ichoreS .τs Ex quibus cunctis elicitur caussa prOxima phrenitidis verae . inflammatio Vera ei Cephali primario orta ; symptomaticae Vero , inflammario similis orta a raptu materiae phlogisticae in encephalum.

6. Qtiidquid has producere potest , fung3 poterit caussae propioris munere 7 . . 7. Quin hinc vera diagnosis utriusque

mali. 8. Curatio requirit attentionem ad Sequentia .Phreniticis varices , vel haemorrhoides fluentes proSunt . Alvi fluor bonus . Dolor ad pectus , artusque , Vel Sc vehemens tuSSis SuperVeniens , Saepe Solvit malum .

Ut Jc haemorrhagia .Phrenitis vera requirit citissime vali-

30쪽

PHRENITIS .

dissima remedia , quibus tolli possit inflammatio ad encephalum orta. 8O. Qtiae petenda maxime ex curatione inflammationis in genere , observatis hisce. Venae sectio instituenda larga , per amplum Vulnus , repetita , in pede , brachio , jugulo ,

fronte. Hirudines ad tempora , retro aureS , cruenta nuchae scarificatio post phlebotomias. Diluentia ex decoctis antiphlogisticis , nitrosis , affatim haurienda. Clysmata antiphlogistica , additis laxantibus . Ad anum hirudines , maxime , si haemorroides olim tumuerunt. Collutoria , gargarismata lenia revocanda in crebrum LISum . Nares , Oculi , aures fovendae. Captarradendum . Pediluvia , epis patica , Cucurbatae , ad inferiora adplicanda . Corpus moderato frigore reficiendum , & erectum tenendum . 81. Si vero phrenitis ab alio morbo in , flammatorio jam facto oritur , ante omnia ar- tendendum , an genius ejus mali patiatur adhiberi modo dicta 8o ) ; si non , tum curanda ex methodo illi morbo debita , semper additis derivantibus , & topicis remediis .

82. An camphora cum nitro in Vera phrenitide , an potius in delirio a systemate nerVe per febrim nimis irritato t an moschus , Scquando an post usum Venae sectionis , &aliorum refrigerantium , opium t an hoc serius magis convenit , febre cessante , delirio levi , desi-