Aphorismi de cognoscendis et curandis febribus

81쪽

HEPATITIS ET ICTER, Scc. 69 assimilatae , ad hepar ablegatae , ibidem obcOpram , impetum , acrimoniam , spissitudinem adhaerescentis , impactae , inflammantis ; con Stitutio anni huic morbo magis favens; tum nonnullae huic maxime loco propriae , qu ς multae quidem huc referendae : obesitas omenti ingens ; arrabitaria cruoris , bilisve temperies ;acrimonia stagnantis alicubi materiae purulen-rae , ichorosae , scorbuticae ; si his accedit calor , febris , motus , Victus , medicamentum , Venenum, quod eliquat, movet , in hepar promovet ; bilis pinguis , acris , exusta , per SUM caussas agitata ; lapis . gypsus , scirrhus , cal

luS coalitus , steatoma , apOStema , cancer, vermis. aliqirem Iocum iecoris . vesiculae fellis , meatus bilarii occupans , premenS , Comprimens , laceSsens ; si accesserit tum similis caussa excitans, ut moX enumerata; subita fortis frigoris per aerem, potum , natationem , calefacto fortiter prius iecori applicatio; sitis diuturna irr magno motu, aestu , sudore ; febris ardenς cum inedia & desectu potus ; summae animi perturbationes ; maximi motus per VO-mitoria excitati ; mala hypochondriaca inve-

rerata .

que Ex his tam multiplicibus caussis et set orta inflammatio varios habet effectus pro varietate dispositionis praecedentis in iecore , pro Varietate materiae motae & inflammantis ; tandemque pro varietate caussae pellentis .

82쪽

234. Dum Vero indolem communem in-sammationis sequitur, Vascula obstruit : fluida sistit; tumorem elevat; Vicina comprimit; eadem ac in suo loco producit; hinc sensim increscit , totum fere occupar , Ventriculum impedit , & ab eo repleto dolet, sic & d1aphragma ; omnem cruorem arteriae coeliacae . 3c binarum mesentericarum impedit , ad hepar si-Stit ; adeoque omnem Venosum , arterioSUm,

lymphaticum fluorem in visceribus primis abdominalibus integre impedit ; bilis generationem , Secretionem . excretionem , circularionem , actionem inVertit ; icterum producit , eiusque effectus , putrefactionem omnium liquo rum & viscerum abdominalium producit ; unde infinita mala .etues. Hinc . inflammato hepate, ponduS, dolor saepius obtusus . raro acutus , attactus impatiens ; decubitus supinus. & in dextrum latus facilior, in sinistrum difficilior ; respiratio solo thorace , potissimum SinlStro , peracta; inspiratio laboriosa . exspirario facilis ; os amarum , Vomituritio ; vomitus variae bilis . & δε- sumtorum ; cardialgia ; anxietas , iactitatio ;alvus pigra ; urinae parcae . croceae , oleOSae , cum sedimento lateritio . Uiscerum vicinorum in ammatio communicata. & Varia eorundem mala . Haemorrhois ad anum , vesicam , eiuScollum, urethram . Icterus multiplex , & multiplices essectus illius .

83쪽

HEPATITIS ET ICTER. dce. II

a 6. Habetque pariter exitum in Sanitatem , alios morbOS , mortem. 217. In sanitatem transit beneficio naturae , Vel artis . 238. Per naturam autem benigna resolutione , aut coctione & excretione materiae

morbosae .

et 39. Resolutione, si materies recens, lenis . Sc reliquae benignae inflammationis conditiones adsunt : tum ars diluendo , solvendo , leniter movendo , per epithemata , potus , ClyS mata , negotium promoVet. 26O. Coctione, de excretione, dum in

morbo hoc per sua signa et set et 33 23 CO

gnito . I. alvus fuit biliosis cum pauco cruore ante diem quartum ; 2. urinave eX cernitur multa , acris , crassa , rubra cum sedimento subalbo , diu continuata, ante diem quartum; 3. superveniente dolore mitiori lienis ante signa suppurationis haemorrhagia larga ex nare dextra; s. Sudoribus, materie, loco, rempore, continuatione , effectisque , bonis .et 61. Ubi primum apparet set 6O. No. IJ, statim epithematibus . clysmatibus , somentis , potibus , Victu , medicamentis , ea sunt subministranda , quae Valent diluere , resolvere , mOUere , abStersere , leniter expellere , putredinibitiosae inprimis obesSe . 262.

84쪽

262. Si alter casus ac si 26o. No. et utendum dictis ceto3, ad curam et O7. No. a , inque iis addenda parum detersiva . 263. In tertio casu et so No. 3 eadem etsi et is et peragenda ; sed lieni simul . . toti viae ab eo in hepar , fomenta similia

danda . 264. In quarto et i O. No. 4 nares interne & externe emollientibus tepidis fovendae . donec ad levamen symptomarum fluxerit sanguis ; ruri vero, si nimius fluor, Compescendus lente per stiptica & diaetam ; ne nimis cito . et sue. In quinto denique No. s requiritur usus decoctorum diluentium , abstergentiumque larguS. et sis. Inprimis in his et 1 ad 266 cautio sit . ne aliquid materiae morbi in loco restet , difficulter postea superandae : dc inde prima , atque benigna icteri species curatur . 267. Si recens . vehemens, sine Signis Scspe fas 9 eti O J , erit tractanda eisdem cautelis , remediis , methodo . ac pleuritis Γ et o 9 J , paraphrenitis D et o J , & similes morbi : nisi

quod ea . quae leniter Vi antiphlogistica alvum emolliendo subducunt pota , dc per clysma iniecta, inprimis hic prosint. 268.

85쪽

268. In primis opera danda, ne aliquid inafanamationis restitet . aut ea diutius durans, ad vesiculam felleam , ductusque hepaticum, cysticum , choledochum producta . eorundem in caVo proprio , Vel ad partes Vicinas coalitus faciat . Unde icteri . universales, partiales , assidui . periodici ; calculi vesiculae felleae , duc-ruumque cystici , hepatici , chole dochi , ipsius hepatis ; infinita alia mala, nulla arte superanda . 269. Signa autem persectae sanationiς , color non amplius ictericeus in oculis, facie . urina , foece alvi, cum absentia Symptomarum

27 . Unde noscitur origo , natura , effectus , curario Secundae speciei icteri gravioris . et t. Iudicatur quoque hepatitis crisi erronea , materie phlogistica repente transudante Inde ventris tumor , intestinorum coalitus &inter sese , & cum vicinis ; dolores colici frequentes a motu , flatu , assumtis , insanabiles palvus segnis , soli tandem enemati . aut purganti obediens , ex indurata . caprilia . Vomitus ingestorum , craSsiorum primo aliquot a pasta

horis , dein & tenuiorum ; Volvulus ; ileus

et et . Si autem in hepate inflammato et sorsi , remedia 219 ad 269ὶ non, Sero,

frustra

86쪽

HEPATITIS ET ICTER. &c.

frustra applicata ; caussa maior ; tum orietur

suppuratio iecoris . similis ut alibi , nisi quod ob copiam multi hic liquidi cruenti & biliosi

Stagnantis raro bonum pus , nisi in parvis &eXterioribus , plerumque Vero funesta putredo . Cognoscitur id futurum, I. ex signiS praegressae inflammationis in loco , dolore in-nammatorio , ictero faVO in oculis , cute , urina . foece alVi , apparente , febre acuta ; 2. ex absentia resolutionis fet 19J, cocti excretionis

muratione Sympromatum , remissa acutie doloris . Sequente pulSatione . manente ictero , horroribus vagis ; 4. ex duratione inflammationis non pessimae ultra triduum . 274. Factum noVimus, I. eae signis et 3

praegreSSIS . a. tumore loci. 3. mutatione Sym-

promatum . loco doloris iam praesente gravitate partiS . manente ictero . 4 ex debilitate magna , febricula hectica , siti ingente . 27s. Tale apOsrema vel I. totum depascitur iecur; et . vel rumpitur in cava abdominis effuso pure sanioso ; vel 3. per vasa biliosa in intestina ; Vel q. per Venam caVam in cruo- reni ; Vel s. elato tumore accrescit peritonaeo, arque ibi abscessum externum hepatis formar, ibi apparentem . 276. Ubi .hepar consumitur , tum tabe lenta

87쪽

tenta icterica , cum febricula assidua , siti intolerabili , debilitate summa , anxietate ineXplicabili , urina sere nigra , tympanitide . fluore alvi sanioso , foetidissimo , diu luctatus mo

ritur .

et 77. Qui casus eouSque proVectuS, nullam medelam , vix palliationem capit ; haec nova icteri idea . et 8. Si ulcera facta hepatis, & iam ruptae fiderint suam materiem in cava abdominis , collecto ibi puri ass1duo novum addunt omne corporis humidum & pabulum in novum pus

ConV2Γttant , cuncta Viscera putrefaciunt ; hinc asciren , mentiendo tympanitIdem , creant; unde post lentam , terribilemque tabem , & eius Sympromara, mors : similis sere priori set Jhaec icteri species , nulla arte sanabilis. 279. Quoties Vero suppurata materies Scichor, exesis finibus meatuum biliosorum, in horum amplitudinem . indeque in intestina flu-Xerint , pro Varietate affectatae viae , VomituS foetidos . putrefactos . purulentOS , ichorOSOS , albi , cinericet , fusci . flavi, nigri coloris, vel similes alvi evacuationes producunt, cturi Summa virium iactura , titulo fluxus colliquati vi , brevi letales . Novus hic iterum icteri exi

hinc

88쪽

6 HEPATITIS ET ICTER &c.

hinc in ipsam , denique in massam sanguinis eadem liquida Γ J se effuderint , miscuerintque , te terrima oriuntur brevi exitialia ,symptomata ; animi deliquia enormia , frequentia ; debilitates summae ; pulsus omni modo malus ; perturbatio omnium functionum simul; mors improvisa . Novus iterum icterus .

et 8 i. Quo quidem casu s et 8o J nulla valida medela habetur , largus autem USUS eorum , quae vires focillant . sputredini resistunt, humida restituunt , aliquid proficis . et 8 et . At si ultirlia obtinet mali' species et s. No. ue , tum deprehensus rumor , lino, causticis, lanceola aperitur ; Vulnus leniter ero dentibus & suppurantibus fana profunde exeditur , donec ad vomicam perVelarum. et 83. Si tum albiun , aequale, IaeVe, in

tare ; simul inferna depurantia medicamenta adhibere is et 8 . Si autem flavus, susciis . lividus. niger, foetidus , specillum colore irridis inficiens, sanioSUS . a natarc OSus ichor prodir , sensim e Xe- detur iecur ; consumetur aeger ; fientqNe sere

eadem symptomata s et 8od .

28s. Atque rurstim si imateries insanamaroria

89쪽

HEPATITIS ET ICTER. J c. 7

toria , febre cessante iecinori impacta manet , scii rhus ibi nascetur ; qui tumore . duritie , incremento , &.suam sedem. & vicina laedir, hinc iterum eadem sere mala , sed lenta pruducit ; mollibus non auscultat : acrib S in cancrum horrendum Vertitur , cuius dein terribilia effecta intelliguntur ex indole cancri comparata cum hac sede affecta : praecipuum scirrhi talis effectum , icterus perpetuus ; rabes istericea,

hydrops immedicabilis .et 86. Unde patet , id malum per sua signa

cognitum , mitissime tractandum , sanari vig

28 . Si autem in parva modo parte iecoris exigua talis inflammatio haesit , calculo, Scirrho eXiguo , pustulae , eXiguo abscessui, Originem dabit ' quae per Se parum , sed Orta

febre multa mala pariunt Γ etpo J .

et 88. Tandem etiam inflammatio hepatis

desinit subito in mortem , si caussae inflammationis tam validae . ut nihil per totum iecur transire queat . febre simul intensa urgente retum strictum ad fines , dilatatum ad vasa hepar . nullam functionem obit; fit icterus subitus& ingens : ruimpuntur vasa ; effunditur sanguis& bilis ; moritur illico aeger. Id sururum praedicit , t. Vis morbi in hepate cognita. 2. inflammatio erysipelacea ad hypochondrium dextrum , in hominς cacochymico. 3, summa Scis subit

90쪽

ν8 HEPATITIS ET ICTER. ct c.

subita resolutio virium mox in morbi principio . At vero iam fieri docet anxietas ingens , iactitatio , attactus regionis hepaticae vel levissimi impatientia ; vomitus , aut SeceSSus Sangui nis . bilis , foecis amurcoSae , Viridis , nigrae , foetidissimae . cadaverosae ; singultus magnus , perpetuus et febris intensissima ; aestus intolerabilis . sudore interim frigido , in magnas guttas Collecto . lingua & artubus frigidis ; sitis inextinguibilis ; subitus admodum pallor; pulsus debilissimus . celerrimus, formicans ; meteoriSmuS; facies hippocratica.

289. Ex his omnibus expositis et so ad et 89 δ intelligi possunt insinita symptomata in

morbis acutis occurrentia ; quorum ignota ratio inanes malignitatis fabulas produxit : nam ab hepate omnia viscera abdominis, adeoque omnes illorum aptiones, digestionis, assimilationis, nutritionis , refectionis sanguinis , e Xcretionis alVinae , pendent. In hepate triplex , facile in calore putrescens humor . Sauguis multus & so-1utus , bilis vesicaria . Jc hepatica: hepatis cum diaphrasmate Sc corde magna vicinitas : finibus biliosis obstri lcris facile liquor portarum bilio-Sus in cavam transit. Tum ex iis solis perspicitur , quam Varia , quam multiplex icteri idea cur aliquando facile sanetur, Sc quando i cursaepe sit pertinacissimus ' Cur Saepe cito , saepe tarde admodum occidat i cur per Vices accedat , maneat, abeat , redeat i cur cum tantis naeietatibu , Vomitu , dolore , cola Vulsione,