장음표시 사용
231쪽
α28 DT PLICA.habituali cephalaeae obnoxii fiunt. Interea, Si Cuti extrema saepe se tangunt, ita et hic abusus velamentorum capitis ad plicam excitandam
valet. Revera plica frequentius aest O , quam hyemali tempore evolvi Observatur. Evolvitur autem praecipue in regionibus humidis, et uliginosis, in locis scilicet, in quibus vel Vistilla, vel alia flumina ob frequentes inundationes paludes producunt, aut ubi aquae ex nivis liquesa -ctione , aut ex pluviis stagnant, et a solo non arena eo aegre absorbentur IOo . Et victum ad generationem plicae apud praedispositos contribuere credimus, inprimis Carnem porcinam, quam nostrates omnibus sere in morbis pro su
specta habent I , aut halices, aliique pisces,
quibus potissime Iudaei vescuntur. Peculiare vegetabilium acidorum desiderium, quo non SO-lum Poloni, sed et extranei inter eos Viventes incitantur , attentione hic plane dignum est. Nil autem magis ad plicam producendam Valet, quam
animi pathemata, inprimis terror I). Immundi-
1oo In Lithuanta plica communissima est in districtibus Luce et Sisch. 1 Rarissime vulgus Lithuanorum apud medicum quaestionem, utrure liceat carnem porcinam Comedere' silcutio prae
α) Vir robustus a cane terresuetus illico in Plicam incidit. Diustirco by Corale
232쪽
ties hic non aliter, quam tu reliquis morbis cuintaneis agere videtur. Extra autem dubium est, Plicam , saltem recenter evolutam, ac humidam conta iosam habere indolem. Communicatur inprimis per lactationem , per lectos , Vestes , et mitras. Plicae per coitum acquisitae nullum habemus exemplum. Ab equis contagium plicae
in homines transivisse 3) haud verisimile vi
detur, quamvis trichoma tum inter illos, tum inter VaCCaS, Canes, Capras, vulpes , lupos, Ob
3. Plicae caussam Proximam quaevis schola per proprias hypotheses explicare satagit, at incassum. Immo singulae hac in re desquisisiones non sine taedio perleguntur, ac doctrinae in- Cremento evidenter obstant. Nec ignoratio circa plicae naturam intimam iis mira videri potest, qui caussam proximam sebrium intermittentium, inflammationum, aliorumque morborum Vulga- . riurn prosundius latere , quam quod oculo humano cerni possit, candide fatentur. Merum impuritatis essectum plicam sistere ex dictis sponte
Plura quoque exempla trichomatum ex terrore ob ineendia, mortesque parentum, Vel amicorum numero.
233쪽
suspicio moveri amplius potest, si consideramus, uam lange ante luem veneream in Europa innotuisse , vix aut ne vix quidem per coitum communicari, lentissime evolvi, ac mercurii virtutem non solum cludere, sed ab eo potius exasperari. Caeterum plicam cum lue venerea saepe complicari haud negabimus. Nec arthritis utpote in universa Europa plus minus obvia, de morbo unius tantum regionis endemio rationem reddit. Non ita, uti cx sequentibus opparebit, diathesis IγΓΟSa.
I. Si enim consideremus, in plica pulsum
esse constanter debilem , urinam iumentosam , turbidam , sedimento instructant, alvum tardam eum flatibus, et ructibus: transpirationem foetorem peculiarem prae se serre : morositatem , melancholiam, formicationis sensum , varices , ' Potissime haemorrhoides , tumores glandularum lymphaticarum obvenire: Ρilos, et ungues Prae-
234쪽
cipue laedi: cutim ulceribus de edari, ac tabem tot malis sinem imponere; quid ad morbum DProsum constituendum deficiat, plane non videmus. Addite plicam ex oriente, leprae Scilicet patria, originem frahere, eam Seculo dein cimo tertio, tempore igitur ob lepram per universam Europam vagantem praecipue insenso, divulgatam suisse, eamque teste pellagra, aliisque morbis infra recensendis, non unicas leprae in Europa sistere reliquias, regionibus sep
tentrionalibus minime exceptis 5). Si quis objiciat , intelligi haud posse, cur lepra in Polonia
tantum Armam plicae induerit, id libenter concedimus ; at nequaquam pro objectione habemus. Quot etenim res non sunt, quae explicari nequeunt t
onitas cum Pessura. I. Ρlica, utpote quae communem cum PeDIagra habet stirpem , nonnullas etiam hoc cum morbo offert assinitates; sunt enim utrique morbiendemii, lento contagio instructi, haereditarii, rusticis inpriinis familiares, s3mptomatibus nervosis stipati , quae, apparente Vitio ad superficiem externam Corporis, Sublevantur quidem,
5 α Regio hujus mali leprae inductrix est, tum quae
valde calida est, tum quae vehementer frigida cat. M AETIualetrab. IV. sem. I. Cap. Iam
235쪽
ac re ipsa tractu temporis quotidie invalescunt, donec, laesis unguibus, vires frangantur, a labes, vel hydrops vitam certe citius in pellagra quam in plica, terminet. Pellagra magis cum
lepra squamosa, ac plica magis cum elephan uasi convenire videntur. An plica et in aliis reoonibus Oboeniat p3. Plica vorassica et in aliis regionibus, practor Tartariam , et Poloniam , visa eSt, nempe
4. Interea non omnis capillorum implicatio illico pro Plica genuina dcclaranda ost. Datue enim trichomatis species, cui neglectus pectinis usus ansam porrigit, quodque ubicunque post
236쪽
DE PLICI: 933diutornos morbos obvcnit. Ρlica haco spuria dicta inter ipsos Polanos communis observatur, utpote qui dum morbis obscuris laborant, Saepoconsulto pectinis usum, et capitis munditiena
negligunt spe, non semper inani, Deli, depositionem materiae plicosae ad capillitium it utiliter promoveri posse. Capillorum ista artisicialis implicatio integrum capillitium detinet,sguram irregularem exhibet, capiti minus adhaeret, mobilior est, patientia extricari potest, desuvium crinium socium habet, pediculorum saepe nidum constituit, ac potissime signis universalibus morbi plicosi destituitin .
Recondita plica.5. Nisi progenies aegrorum, aut probabilitaseontagii suscepti indicio sint, reeundita adhuc plica difficulier cognoscitur. Nec illius evolutio omnino ad diagnosin morbi plicosi requiri videtur. Sicuti enirn febris variolosa, aut Scar- latinosa sine variolis, aut scarlativa obvenire potest, ita et morbus plicosus sine ρlica. Interim nisi in crinibus, saltem in unguibus ocyus serius plicae indicia comparere solent. Antequam hoc contingat, de plica potissime inter nostrates suspecti sunto morbi nervosi praecipue affectionem medullae spinalis indicantes ' , et
Multa sane phaei,omena ostendunt, quod haec systematismn vosi pars maxime in plica Patitur. ,
237쪽
α 34 DE PLICA. morbi arthritici rebelles, praecipue si urinam jumentosam, dolorem epigastrii, et affectionem auditus certissima nempe plicae reconditae Sym-Ptomata socia habeant.
i 6. vlicam, quam muriam vocant, nequaqNam genuinae plicae speciem, sed vitium ac identale, et locale capillitii sistere, quis non concederet 'Sequitur inde, divisionem plicae in meram , et vuniam omni fundamento destitui. Idem de divisionibus plicae ab AL1BERTO cxcogitatis 13 ,
Contendimus, cum serma varia plicae caussas Plane accessovias, ac nullo pacto ad Variam morbi indolem spectantes agnoscat. Sic qui capite raso, incepto vertice, incedunt, Plicam solummodo solitariam exhibere queunt; sic seminae crineS Circumvolvere solitae ρlicam curet men dusae; viri autem, quorum capilli libere peram dent, Plicam longicaudam offerre solent. Summi e contra momenti est plicae divisio in eam, quae ex vitio totius systematis pullulat ρlica ecundaria ), ac in eam, quae recenter acqui εita est, et solummodo periculum universalis
insectionis minatur inlica ρrimaria . Praetere non inanis plicae divisio a periodis suis deSumitur, , quo sub respectu plicam in ,
238쪽
Maxime tandem resert co licationes pli-Cae eum aliis morbis rite eruere. Nulla inter eas menerea frequentius occurrit, inprimis in Lithuania, ubi syphilis inter rusticos non solum per coitum, sed et convivendo sibbens, et scheriaevi instar propagari solet. Αffectio saucium characterem venereum exhibens, vel Condylomata circa anum, et genitalia, utpote
symptomata soli syphilidi propria, praecipue complicationem hujusmodi indicant. Postremo et scortatica diathesis haud raro cum plica societatem init, quod ex gingivarum potissimo Conditione, nec non ex haemorrhagiis, utpote plicae simplici non familiaribus palam sit.
I. Ρlica morbum rebellem vix unquam radicitus evellendum sistit. Homines eo detenti rarissime provectam aetatom attingunt. Evidens
hinc in plica deseetus incolarum in solo Polo-
239쪽
, 36 DE PLICA.nico una invenitur ratio; reliquas alio loco enu
a. Debita evolutio trichomatis magnum quidem levamcn reliquorum malorum, Vel eorum pro tempore absolutam CeSsationem sperare, at nunquam promittere sinit. Vidimus enim aliquoties, morbum irrita plicae evolutione continuasse, immo hinc inde auctum fuisse. Cum emolumento contingere solent sudores habitu a Ies, urina crassa, haemorrhoides modice suentes, et erysipelas periodicum; e contra de gravi morbo testantur sensuum vitia, diuturna cerebri , et nervorum mala, et inprimis assectiones
Prophylactica publica. 1. Plica publici regiminis attentione quam- maxime digna est, nec eam Borussia sprevit i5). Dolemus tantum, in regionibus plicosis plurima adhuc rerum adjuncta legum me-
240쪽
dicinalium executioni obstare. Interea Sequentes proponimus: I. Ineatur, quantum fieri potest, calculus incolarum plica laborantium, sautem rusticorum, et pauperum quavis in provincia, vel urbe. I. Constituatur medicus unico negotiis de plica in toto imperio moderandis i tentus. 3. Erigatur nosOcomium, vel dicetur pars nosocomii pro quodam plicosorum numero, ut morbus accuratissime examinari, utque nova in eo curando pericula institui possint. 4. Esto ad latus hujus nosocomii bibliotheca libros , ct dissertationes omnes ContinenS , quae
hucusque de plica publici sacta suere juris:
item museum ρathologicum. 5. Stabiliatur ab initio Praemium modicum , et annuum optimis circa plicam observationibus , et promittatur elapso decennio remuneratio insignis quaedam moliori de hoc morbo opcri. 6. Conscribatur liber ργularis, quo vulgi attentio ad plicam dirigatur, praeconceptae opiniones deleantur, et legibus medicinalibus promulgandis via quodammodo paretur. I. Exciteutur quicunque circa plicae curam, sive peculiare auxilium, sia 'Ve aliquod secretum possident, ad illud aut humanitatis , aut remunerationis gratia patefaciendum. 8. Revocetur praecipue attentio parentum, ut in siliis matrimonio iungendis stirpis plicosae rationcm habeant. 9. Vetentur rusticis Plicosis