De Deo trino et vno, oratio Iacobi Albani Gibbesij, Brit. M.D. histor. & vtriusque eloq. publ. professoris habita in sacello Quirinali, die festo SS. Trinitatis, 1659. ..

2쪽

PRINCIPI

EST ENSI

S. R. E.

CARDINALI AMPLISSIMO.

RANT de supetiore loco nuper mihi coram Pontifice, ac sacro Collegio, id est, inconcilio totius orbis trerae grauissimo Sc maximC, Tu quoq; Senatus eiusdem magna pars, RAYNALDE Princeps

Cardinalis, auriunx tuarum henugnissime fecisti honorem atque ibi tum ego te, ex quo Romam es reuersus, quod unice concupiscebam, lariis sime primum vidi. Continueram me domi scilicet usque ad eum diem, tot inter salutatores de deductores tuos, certo anam prorsus l0bfirmato non ante inuisendi, quam literarium aliquod munus dignum te, pro ea perpetua consuetudine , quam in colendis Dynasiis tener soleo, praesintiae mihi tuae aperiret aditum. Hac via com

3쪽

in eoelesti quodam instinctu cogitatio tum in mentem, si sermonem illurn ipsum, quem habebam, ut summum

nostra religiorsis nysteriorum, sic eximiae pietati tuae co- uenientissimum, offerrem. Ecquidnam vero aut dignitve sublimius, aut restimatione pretiosius donari potuit, cum, berariotiti Druinitatis apex atquὸ lautitia,coelisiacarium habuerit praegustatore t Quo Sol rectis assulsit ra- dijs, caeteras tellas illuc obliquo lamine despecturas non est credibile. Securus igitur Urimis Z vultus, animi, nullo non tempore in eas artes propensi simi, quibus d ctrinae liberales coptinentur, hune ingeni qualia unque fetum in sacrario Amplitudinis tua depono, seu deuotae tabulam clientelae, siue obseuantiae tesseram in te meae. Non id ago nunc, ut operis argumentum pro misebi, quod satis habet ut vides, per se commendationis,sed ut Tationem offer edi leniter accipias,quae longe plurimum seruat ossicioia necessitatis. Nam ut omittam illa in gen re, Atestinam semper familiam iam inde,a prima domin

tus origine liberalissima quaeque studia Quisse, rectissimasque doctri a S promouille, quo nomine non a Mus stantum, sedi ci etiam Apollimr, obsequium extorquere

iure posset inde Ariosti adoleti,Sigonsi, assi, Steph nihi Deus bone, quae lumina: extitere, hodieque Grati ni existunt, fulgentque longissime priuatim ego de meo

nexu cogor erga vos costerii quod Roma mihiantequatuor annos a Francisto Duco, germano tuo glo saris mori uocato, perlibera proposito auctoramento,stris

piis item ad Cardinalem Spada cuius eram addictus seruituti, pro ipsius concessu plenioribus literis, Almericus Princeps eias filius, mel ac deliciae tuae, Quin o pura indolis

4쪽

lis, ad instituendum est commendatus. Quam sene Spartam excoqui sic de ornaui; ut, cum Abmerici praecipue, aquam Cyri,darem operam distiplinae,

eum ad omnem facultatem, qua equidem pollerem, linguarum, trium inprimis, Graecae, Latime,& Gallicae , riaeque eruditionis assidue insermando , tamen Dux ipse identidem, fiaterque Alphonsus natu maior, liaeres imperi , sibi partem vindicarent. Etenim uterque,Gallice genitor quidem, frater vero Hispanice, praeeunte me, legere ac stire voluit.Atque istud mehercle saxum, quoad tramquillo esse licuit, volvi non repugnanter: simulatque Vero tubar clangor increpuit, resque iam ad arma propius spectare videbatur, collegi illico vasa, meque rursus ad clausum Ianum Vrbis, unde Veneram, recepi. Oderunt Muta colubernium Martis scilicet neque ullo se tumultu implicari pacis comites, olhque sectae, facile patiuntur artes nostrae. Almericus, quod idem de Magno Pompeio id aetatis legimu ipse minor aliquando non futurus,

e ludo ac puerili institutione ad exercitu invictissimis tris, atque in militiae distiplinam prosectus est. Ibi quam

tum proficerit breui tempore, quid egerit, quas palmas, quot trophaea reportauerit, cum publici annales, gentiu-que monumenta omnium loquantur non luc videtur

dicendi locuS. Ego interea hisce ex montibus, tanquam in speculis, yigilanter excubans,obseruansque diligenter, fixa mente, vultuque semper eo versus intent, sentiebam enim absens tacita vi quadam,suti serrum ad magnetem, ita me ad vos quamuis longo interuallo allectum Sc attractum, per potentiam credo equidem illius aureae Catenae, nam

5쪽

inuenitur Scauro suus magnes,quam meo collo discedentis iniecerat Dux Franciscus Vt maxima quaeque re comtigisset . plausum illius aut lessum ad Lyrae modo resona-do celebraui. Sic Mortariae, ac Valentinae acroama Victoriae conceptum datum abs me suit, sic lamentatio fune

ris fratris tui, clarissimi imperatoris atque elicissimi, sic tua Regi anctissima praesectura, sic incitamentum Al-merici ad paternam gloriam, sic successori facta demque Alphonso gratulatio dominatus. Quae poematia,hisque alia similia, quoniam de vestris laudibus orta sunt, alteri Tibi gentis columini, magnam partem collecta, atque

huius calci oratiunculae annexa,visum est una consecrare.

Et quia ramisse in sermone Numero Deus impare a det, ad exo lum eiusdem Meroibus ut placerem, insequentia carmina disposui tripartito Tres Odae nimirum, ac totidem Epigrammata respondent proportione. Voluissem utique noli dico maius quidquam, at aliquid tibi certe magis proprium adornare, quod esset totum tuum sed hoc, tuo tam repentino accessu, tantillo tempore, minime erat aut ingenii aut opis nostrae:dacter cigitur ad plenioris laxamentu otis duxi satius. Aut gente, aut aliquid iam m in Maaere magnum ' Mi Mens agitat mim ,

ad RAYNALDVM singulariter ipsum, velut ad redi

iuuum Heroa Tamianum .rcserendum faueat incaeptis qui mouit, Deus Meditor sane autem panegylicum ab albis Estentam auibus carptum deductum, quam acrμbus in iras Aquilis, tam pronis ad pacem Columbis quarum te iugatarum faciam pra: cipuum pro re nata moderatorem Hic itaque in praesentia impono finem,commu

6쪽

ne interim gaudium cum Senatu di Quiritibus pro optato receptu tuo gaudens diuinas istas dotes animi, praeclaraLque virtutes reseruo in eam, quam dixi, priuatam gratulationem allud tamen non innuere iam non positim, sua turae laudis corollarium: Quod olim de Scipionum fani lia celebre seu dictum, natam eam ad subigendam Cariathaginem, Birmari simile quiddam de vestra posse, ad obstringendos homines diuinitus esse missam. De Te adeo

quid expectare nos oporteat, non ducit spes, sed monstrat experientia, nem continuum bonum. Vale, meque protego. ROMAE, Ex aedib. Eminentissi Princ Fernar ini Card SPADAE . Prid. Id. Iun. r 63 9.

EMINENTIAE TUAE

Mancipio ia nexu deuinctus in perpetuum cliens, Geobus Albanus Giusus.

7쪽

D Augustin. lib. I de Trinit. c. 3

Vbi quaeritur unitas Trinitatis , Patris o Fili , ct Spiritus sancti, nee periculasiiss alicubi erraturi, nec laboriosius aliquid quaeritur , nec fructuosus quidquam inuenitur. S. Bernard in Paru Serm. Inquirere de Trinitate, peruersa curiositas est Meredere, O teneresctit Sancta Ecclesia tenet, fides, O securitas est videre autem eam, sicuti est,perfectissumma felicitas es

AD LECTOREM.

HV quam prolixus ad Pontificem sermo Linquies, miraberis, LECTOR. Et optimo quidem itirm. cum ultra quadrantem horae Consessum illum sacrum orando rem inter diuinam detinere, nemini sit permissam . Mihi si praecipuum sumam quidquam praeter caeteros, aut arrogatum credi velim, non mod) vecors,sed etiam mendam impudens sim . . uicquid excurrerit amplius, id omne in publica commoda peccari, qui in ra, Dicam igitur O fatebor ingenae, quod res est. Cum praeceptum animo baberem Orationum volumen ad triginta concinnare, idque exemplo M. A. Mureti, clarissimi viri ductus, in Lyceo Romano decessoris mei, quarum decem iam septem sunt in promptu committere nolui, earum ut exiret, atque in vulgus emanaret ulla, quae minus absoluta numeras, aut partibns inperfecta censeretur uti us errorat ionis, quam ιb nunc propono circumscripto ad dicendum tempori morem gerens, pilogum expresse tantum, perpaucis versibus additis mere . Noe scire te motui , pulcherrimum factum ne nescires cuius velintus honore vocula in tanta celebritate emissa contentus abunde fuissem; ct cla ,si placet, mihi gratu

larere.

8쪽

ORATIO,

oratbres,praestanti viri doctrina, maximo ingenio , summaque eloquentia praediti, usu sibi venire testati sunt,ut exalbescerent urci in principijs dicendi,&tota me r. de te atque omnibus artubus con orβ tremiscerent; idem si mihi hodierno die, nulla ex parte cum ijs comparando, umbratili rhetori, e Lyce spatijs, exedris in hanc tuae clarissimam . BEATISSIME PATER, praesentiae lucem dicampi anne solem , in tot circumfusorum siderum primae magnitudinis illustrem coronam , in puluerem

atque aciem concertationis, Pro unius omnium graui D

simi vel laude vel veneratione mysterij Christianae religionis, contra Hydrarum Lernam, ac barathrum Ceria herorum cillarum quidem cristas arrigentium vibrantium linguas, horum vero impuris faucibus mille probra euomentium, ,quod solum ipsis licet,alla trantiumregresso illud ipsum si. inquam, mihi hodie contingat in tanto apparatuin expectatione nulli prosecto mirum videri debet. Nam siue eius, qui praesideret, doctores illi amplitudinem horruerint atquό authorita- Iema

9쪽

tem quid Pontificis Romani hoc est, praepotentis veri Dei interris Uicari . a state gloriosi siue pru-

r. in dentiam&iudicium extimuerint auscultatorum , quid hoc sanctissimo Conscriptorum Patrum concilio Lapietius siue causiae denique tortunam, quorsum euaderet,

dissicultatemque reformidarint . quid illius arcanae ΤRIADIS in uno Deo discretione, quae nunc per spe- ς' culum nobisi in aenigmate proponitur, nec intellige '''' mus persecte aut videbimus nisi facie ad faciem ut Omquitur D. Paulus, effractis scili coccorporis vinculis ad Superos translati,aut obsurius,aut implicatius Equidem, si decisionis arbitrium permitteretur aduocation Imeae, vererer quam maxime, ne ingeni j culpa detererem, atque inuoluerem amplius sed cum eam praecipue partem assumpserim, venera di potius mirificu istud diuinae persectionis pelagus,& celebradi, wadmirandi, lex rebus enim captum hominum supergressis nascitur admiratio, i, quanto sint magis inopinatae , non Pa riunt vel ba , sed silentium' nolo dissidere, ne haesitante ista qualicunque lingua verbisque metum inter

reuerentiam tanti Sacramenti reciprocando balbis, ac partim sequacibus non Di immineque sim, atque morta- lium generi quasi oras semperditer te, placiturus. Inchoat siquidem summi rectoris ac domini timor, perfi- , ' citque sepientiam ι infantium idem linguas reddit et

at quentes, hic est sermo bEatarum metritium, quae iaciem Patris aeterni temper intuente S,muto alarum ac tremoris eloquio nunquam cellant collaudare. Deum in mundo aliquem, qui mouet, qui regit, quι tuetur omnia, nulla gens est neque tam mmausueta , neque tam vecors,quae nometiamsi ignore tritialem habere deceat, existere tamen in habendum pleno ore fateatur. Quid sit, ea vero semper mansit dissicilis inquisitio, nec satis unquam apud philosophos alienae legis explicata Quemadmodum igitur nihl certi, proprio sensiud suopte ingenio freti, circa rem ipsam protulerunt, ita etiam de numeIO Deorum miram in modum

10쪽

dum dissenserunt. Ac M- Uarro quidem apud Romanos, Ut de caeteris taceam gentibus supra triginta millia ex omni turbat innotuine, in honorem puluina I et

ris venisse, scriptum reliquit. Invaluit autem opinio 'Cis. vi plures esse Dij crederentur, quod obeundis tot muneribus qui unus lassiceret, stultissimi homines non viderent Itane vero sic ratiocinamini, praeclari Philosophi,corporeis instrumentis, tanquam fabro vel texto ri, perinde Deo opus esse admolitionem rerum atque conseruationem manus apponi vultis oculorum aciem requiritis' si pedes venire neget, e coelo in praesentem

actum subiecta machina deducitis Uestra sunt ista αλ similes illis fiant , qui confidunt in eis vestra sunt nu D

mina: Os habent, non loquunturi oculos habent, non Vident, aures habent , non audiunt nares habent,non odorantur manus habent, non palpant pedes habent, non ambulant tamen . Ex argento auro conflata simulachra, manu arte accedente laborata . Deus autem noster, quem unum simplicem, aeternum ac omnipotentem confitemur,in solio residens suae gloriae,

quaecunque voluit, fecit cuncta creauit, expers ipse principii mouet, ipse immobilis conseruat, praesens ubique,& diffusius; peragit denique uniuersa secnndum consitum absolutae voluntatis . , 'h Posito itaque certissimo fundamento Deum essetnam

Atheos nihil moror, quantumuis barbatos magistros ira A f.

quos ure sacra pagina vocat insipientes 2 eundremque e tres

Deum necessario num infinita bona late condidis: ν , omnia,&eadem qua condidit, virtute moderarii Si 'uenim non foret unus, non omnino esset, ut recte Tertullianus colligit Deosque multos ponere , perinde C N.

habendum, ac statuere nullos, probauit Athanasius sex Sequitur nunci ut cuius potissimum gratia praemissa ista fuere, imponamus multo magis mirabile fastigium, nodum quidem plusquam Gordium, illam lucidissi. . mam sacrosanctae Triadis caliginem quam usi diuini: tu reuelatam nulla via ingenii, nulla mentis acies, nul-