Aromatum, et simplicium aliquot medicamentorum apud Indos nascentium ...

81쪽

item animo tistinat vesci nolle Betolis Haec sunt stata nai Asyrumali frondis similitudinem exprimunt has enim frondes in cibata habent gratiss1mas, occ. Fructum huic re similem, quem noster Auctor suo Betrem-buit, communicauit mihi Rascius noster. Eit ver is duorum agriorum transuersorum longitudine, qui uetereribus illi iuuiis con1ransmutuoimplicatis contortis funiculi modo austu aromataco Modoro, pediculo oblongo. Quotquot Peruanam historiam scripserunt, reserunt earum regiouum incolas admodum delectati quarundam radicum, ramunculorum, aut herbarum gestatione in ore , Ut Orientses suo Betre delectantur: praesenim vero familiarem e re Petrici a testimonio quandam herbam Coca illis dicram,ouam a summo inane ad noctem usque perpetuo in ore retinent, tametsi neque eam mandant, neque deglutiant. Percontati cuream assidue in ore habeant, respondent eius Vitanoque tamen auctatim sibi molestam,in vires roburque Ibi confirmari.

Est autem haec pumila arbor, folio quod Coca vocant Myrti,

et, Vt atri volunt Rhin coriariorum. Suma Vulgus Medicorum appellat: Eius arbusculae solia sola desiccara oblongas angustuo ean:stris circite selibram continentibus reponuntur in sum quoria)anum. Seritur haec arbuscula magna cura plerisque locis in convallibus montium , quos Incola: Andes dicunt a Ciuitate Guamanga, seuead eam quae ab a mo, PlataVispanis, nomen mutuata est. Caeterum tanto ita precio apud eos est haec Coca, ut illam auro,ar Unto Ianique praeferant, et anno Commi, M. D. X LV III. Maliquot subsequentibus, singularum haeredaraeum , in ovanus seritur preci , alia octoginta , alia sexaginta, alia quadraginta, alia viginti ducatcrum milibus , fingulis annis climata sint Pollea vero, adeo eius culturae studuerunt, Vimian vilior sit , nuncium tamen detinet summo in preci esse: o plerique iam in Hispaniis uiuunr, qui scibus Coca mercimonio dicissimi evasere.

Fininis Indum a Berre disserre, diuersi , capitubina Auicemia describi, Iuperiora capis arti declarauiam in qua de re superuacaneunti duco eadem his repetere. P EAE LANT Atem Indifo xvi Tamalapatra,

batrum nuncuparunt. Arabes Cadrari ita est, bum Massatis istam icunt: qasdem interpres suum mertam per Ciam Indi.

boreddidit has non dicitur Folium per excellentiam dquoniam Austrara lib. 2. cap. 2 9. ita vocavit inam quod

83쪽

AMMus Mauritum id Tembul anesiarescribit, in eo fastitur, ut Alyplarique.

E sumero Filium indam Mili medicasei mile,an- potu histori. gustius tamen per extremum, colore viridi, tribus per Iongitudine excurrentibus costu qua notafacile dignoscitur)odoratum, Garyophysios quodammodo redolens , non tam vehementis odoris p Nardus aut Macu:neque tumsubtilis aut acuti ut est Canesta. A non aquis innatat hocfolium lentispalustris moia Dioseo id a Sedo, viscripsit Dioscorides seb. I cap. II. ct hunc sequut P 'Po punius sub Ia cap. 26. quibu impositum est in huius δε- scriptione. Sed naficitur in procera arboreproca ab aqais, cum multis aliis locis , tum in Cambya Eis ab utiqua Pharmacopola quem ipsi Graius vocant)Tam inparia si petieris,statim te intestsiger, quoniam pernacula est eorum

lingua.

o, fiunt per dilacfossa tum valis odoris atque vi

cimrdi ed*axioris,neque eo modo colliguntur ut Dios rides lib. I. cap. II. perhibet. Sed collecta infasticulos stigantur,atch ita veneunt. Dilatiori viridi taure nitent, non ex candido nigricant,ct praeferuntur int rari Uarustas isti melius consentiari credatur Odore nequaquam caputferiunt, ut reliqua odorata. A vi ro, est Phinim lib. 11. cap. 26. arborem es in Syrias olio conuoluto, ex quo exprimituroleum ad Pnguenta .fertibiorem tamen eius esse Ag ptum. Laudarius ramen ex India venire inpalaribus ibigum lentis modo, odoratius croco salugustu minissprobari candidum, porem eius Nardomitiem esse debere,o cuia odor in vitis feruefacti antecedatalios, ctc. Mala mAN in ria θυαγpto nasicatur iraso Perquisiui*ς 3. Πλramen a Medicu M phiticis, Damascenis, ulvii ηW-pto nascitau.

84쪽

sed nes o ore negarunt aut in Syria aut in Ums gigni. At ita cio, neque tam validi odorises, Crocus est, neque Nardi 19sapore. Ouod vero talia in vinostii strue fas odorem alios antecedere scribit, ea tempestatsporum id essepotuit, cum ignota adhuc essent equide Bonmas, Ambarum, Moschis , Calamba quod agail ctamna tantissmum est aromata odoratissma S,' uicenna lib. a cap . J9 isdemD-

i Mare eradice, nonnutisse putasse Duis Impher esimile elingilaum Laserpitjfacultatem habere oeolei crocini, palantius, esse.

ignorarint. nIonem falsam esse demonstraueri min,plura in medium esse proferenda non duximw. In hoc autem omnes conueniunt, prinam ciere, oris halitum commendare, vestes aberosione tueri, easdem1 cum ardo vir sortiri. SuNT ex recentimb-nonnul,qui Matibatrum μbi ignota essescribant. Isti measententia cordate loquun-

rum lium JjDeitinere abest ab ea in qua Malabat rumprouenit. SCRIBI Franciscaninquidam in Aethiopia, i, sibiqvidatum esse eum inscriptionefoliorum Canestae. Sed valde hallucinatur. Nam in Aethiopia nuta est Cantae nascissit eum missa ni Canesia folia cum ipsa Canesti ea enim non minum. disserum Indo, nisi quod Canta focaneta soliv. δε--MMOMo mininaculum est,tribini istis costis ae iscini, quos Fotam Indum haberediximus.

85쪽

pia hinc exportari poterat, quae uniuersa Europae sceret. Folii iraeda. Elin aut penutria, Canetas suis utantur Leana ci- scentur: n minus, Spica Nardi, non autem Maci, vi νο-

Herunt nonnulli. Iubet etiam Avicenna, bib. 2. cap. 19.

interprete pessuneo, Thalis asar substitui,sed quidybi bestiam, via Thalifaser, plane ignoro.

Folium Indum quale hi Auctor describit, ad nos etiamnum assertur , ipsis tenuioribus ramis interdum adhuc inhaerens,in intenti, quale nos hic expressimus: gustu laurini fere soli . Longe vero illud differt a Garyophyllorum tolio, quod postea describetur ipsorum

tiam tenuiorum ramusculorum cortex aromaticum quiddam sapit. Huius historiam cum Betre confodit Amatus enarratione et MLx VIII. Cap. de Malabathro. Malabathmno C E TAE R , cum nunc stibi lo esset nostra haec Epitome, a cepi ab Amplissimo viro Domino Iacobo Antonio Counso fructum quendam exiguum glandis forma cum hac inscriptione. ctio Caneia

Eum, quoniam intellexeram interdum una cum folio Indo vulgari ad nos adferri, atque id legitimum esse solium ex Garciae nostrid scriptione coninciam, sequandoquidem embui fiuctus longe sit diuersus rex Betre descriptione colligere licet adpingendum hic c taui ea magnitudine qua ad me misitis est. Legit hic noster Auctor foliis Goliam simile quod ego Nym Goliam. pheae reddidi, siquidem aliam interpretationem habere non potui Aznostra exemplaria nusquam Goliam meminerunt, sed Nereidem ratae, inest Nardi Indicae quod fiatis euidens es: argumentum Avicennarinterpretem in plurimis lapsum esse, aut alium inueniri Avicennam

Arabicum.

Ego per Thalictis Avicennam intelligere puto, id quod lib. 2. e p. 69 ali sita describit, quod*i noster hic Auctor Macerem craecorum significare sequenti capite dicet.

om dubium est, quin Macis,de quo nunc acturis mu' plurimum a MacereGraecorum discrepet,sptrium descriptionem facultates consideremus. Cum igiturr centiorum quidam satis manifeste id demonstrarint,non .vii esse exstimaui eorum argumenta his recensere Sed

86쪽

historiam his breuiter contexerem, quandoquidem Gris rum Macerem hoc tempore ignorari 'sto. igitur arbor qua Ursicam nucem est Macim

9subrotundu i ue,ut verius dicam arbor estPersea malo haud absimilis,bremoribis tame obis. Fructumseri de ooperimento munitum,quodper maturitatem dehiscit,aro tenuiorem corticem ue membranam quae nucem sumsuo putamine arebi ostendit. Tenuis ista membrana Macis est. De externo id operimento suepuluinato calice nutam mentione acimin, ames his saccharo condiatur, , plurimi m commendetti cumit odoratinis grati sa- ris in morbis cerebri, Pierio neruorum Maturo uictu, se dehiscente, ut dixi primo isto operimento calissum echinatorum, qui castaneas amplectuntur, modo Macis Cocci modo rubescens con sticitur, pulcherrimo allectu, bene onustispraesertim arboribM. Exsiccata nuce, dehiscit etiam Macis , accescente rubore aurein quodam modo colorem a Girit. Eius pracrum triploma quam Nucu Ursicae.

quemadmodum nec ea qua in ellan prouenit.. ἡ IJ Atei hac Nax cum so Mac veteribi Graia nota cis incognita, quemadmodum uexrois etiam testatur, qui hoc medicamentum ex eorum numero recenset, quae Graeci incognitas uerum quamuis Serapio lib. p cap. a. in huia medicamenti descriptione Graecorum auctor

tate nitatur

H v I v s meminit Avicenna tib et iap. 416. Nam i hin quamsub nomine Tali artib. a. p. 69 .describit,G corum macer est. Eos

87쪽

Otemperarumtum. Q Tam , hac nux ab incolis rivi regionis Vbina Palla. Bunascitur, Palla, Macis vero Banapalla vocatur in Decun pul ,i P m, nux ipse sapam Macis Pero jaifol. Avicennalib. 2. cap. Iesset

3o 3 lingua Arabica nucem vocari scribitiatas hid, id rausibaad. est, o B densis, Macim vero Bes base, cuivi nominis sei bile derivationem nunquam scirepotui. His c sunt perio legitima nomina Arabica,tametsi plerique Mauris io Arabe, Turci aliis nominitas ν- tantur,quae temporum iniuria deprauatasunt, ut etiam in

Serapione pleraque inueniuntur. M Cara autem appellatur ea membrana quae nucem Macis a Maes

amplectitur,a Maceris inhailitudine,quem Graeci rubentem Ud μή depingunt,

Ex aes fit oleum in neruorum morbis utilissimum. Consule Matthicili Commentarios in lib. r. Dioscoridis de m teria medica, cap. de Macere.Ludovic Roman.lib. 6. cap. 24. Sc Maximilian. Transit de Molvecis insulis Nucis Myristicae historiam re

ciunt.

Aduehunture iam ad nos integrae nuces myristicae saccharo conditae, quarum summum operimentum crasitim & densumqst, ut in iuglandibus , mox sequitur Macis ligneum puramen ambiens, quo nux ipsa includitur, rotunda fere: tametsi interdum inueniaturis longum quoddam genus, mas vulgo appellatum 4 mulieribus alia nuce longe utilius aestimatum . Nos nucem integram summo perimento permedium secto, ut ligneum putamen suo maci in I tum ostendat, nucem putamine tacto oblongamo illam seum rem eadem tabella expr1mi curauimus. Aut alia habet noster hic Auctor Aueninis exemplaria, aut: ma mendosa sunt. Nam secundum nostra exemplaria Aummis s.

89쪽

Drum mention fecis inuenio tametsi Serapio ex Ga laniau tu e Garyophyllis tradiderit. Quamobrem crediderim aut Galani uisum in quo de Garrubilis disserint,periis e num tiber deminamidiis se Galeno a scribitum aut Pauci potivi quam Galem testim=- de his Serapion scripsisse.

GARYOPHYLLI meminit Pliniin lib. I 2.cap. -- bancsententiam.Est, inquit, etiamnum in Indialiperisyanismiis,quod vocavit Garyophytaniaranssiin I C UT UR; vh tam ,sive Garyophysio vocatur Arabibus, Persis, Turcis, o plerisique omnibus fere Indis Calafur in Malaccis vero, biselum gignitur,tum Calas etiam in his regionibus dicitur Chanque Nomina au c histem qua in Pandectario sunt Armuses carrumfel, Armum aut imperitia libra' Arabici corruptaseunt, aut aratis vita R-tio. Sed de nominibus minimes ab euandum, quandoquidem res ipsa omnibuspersticua est. NAsci TVR, ut dixi, duntaxat Gar ophyston in caryophylsi Malacci insulis quaesuntquinque numeri quarum i l maria est Gi is nec procul humium a mari,nec etiam is cis marinimu*κmis Nasicitur etiam in Zeiis, nonnul G IF phyllonisque abis locis, sed uadibistuctifera est arbor, quam in ta Iain.

Romin o arbor est Lauriformae magnitudine,D-liu etiam lauriniso angustioribus, multis adita ramis, i ira copiosostire primum candido,dtinde virescente, postremu Uscenteritum rasus,est Garyophyllum ipsum cla-

vim vocant, quod capitatiust in modum claui, exertis in