장음표시 사용
142쪽
Haec est veritas, quam professus est Georgius Driraehen contra Johannem Moguntinum, dictum Gutemberg, in praesentia Nicolai DuntZenheim & Nic lai gur Hellen.
BARBARA Tabernensis instita dixit, se colloquendo cum Andrea DritZ hen, versus Concubiam noctem aliquando dixisse: an non tandem petiturus es lectium; & illum respondisse: coepta prius perficiam; tunc hanc tellem proclamasse: Prohi magnam pecuniae summam, quam tu impendis, decem florenorum valorem paene excedentem ; illum vero respondisse: non bene sapis, credis ne decem tantum florenis opus mihi conititisse 'heisl si tu haberes id quod ultra trecentos florenos impendi, fortunata ad dies Vitae esses, certe quingentos sere florenos negotio unpendi, ne dicam de fiuntibus adhuc futuris, quapropter etiam non modo quae in dominio sunt, sed & futuram hereditatem oppigneravi. Adjecit haec testis: sed proh Deum i quid si male res cedat 3 ille vero: nunquam hoc evenieti Ante elapsum anni spatium sortem nos inde recipiemus , nisi Deus nos punire decreveriti Anna, Joh. Schesthei siti lignarii conjux, professa est, Nicolaum Beludeta aliquando domum suam Ad Nicolaum taehen, suum cognatum,
143쪽
naenioriae, quatuor paginas prelo subjecerat, quas ut inde auferres atque disjiceres, Gutenberg rogavit. ne quis rem incognitam addisceret, nolle enim se quenquam mortalium eam videre. Haec tellis porro euunciavit, se, cum apud Andream DritZehen suum cognatum commoraretur, noctu , diuque in opere hoc conficiendo et futile adjutricem; porro, sibi bene comitare, Andream initaehen illis temporibus sortem, ex qua annuos reditus percipiebat, oppigncrasse, caeterum se ignorare, an huic operi summam unpenderiti
Item Johannes Sidenneger enunciavit, Andream Dritaehen saepius sibi dixisse, multum aeris ipsum consumsisse in dicto opere; nec scire, quid tandem sibi iaciendum, cumque hic testis respondisset: tuum est Andrearem inceptam perficere; Andreas ad haec respondit, bona sua sibi oppi en randa, refellit ipsi hic testis: age id facias, sed vide ne quisquam illud sciati Fecit hoc Andreas; caeterum se ignorare, qtanta fuerit illa pecuniae
Item Iohannes Schestheisi dixit, Laurentium Middech aliquando domum suam venisse ad Nicolaum Dritzehen, mortuo jam Andrea DritZ lien, hujus fratre, eundem'ue Laurentium Belidech Nicolao Dritzehen sic locutum esse: Andreas Driraehen frater tuus beatae memoriae quatuor pa-mnas prelo stiriecerat, qu3s inde ausores, prelo imponeres & rumperes, Johannes Gutei erg rogavit, ne quis rem introspiceret. Nicolaus Driuigehen abiens formas quiesivit, nihil vero invenit. Idem testis edixit, se jam olim ex Andrea Dritzehen, antequam fato est et extinctus, audivisse, opus ipsi trecentis minimum florems constitisse. iItem Conradus Saspach dixit, Andream Helisann aliquando ad se in plateam mercatorum venisse atque dixisse: mi Conradet cum Andreas Drutgehen mortuus sit. & tu prelum confeceris, reique conscius sis, abi, exime prelo paginas, disjice illas, S: nemo sciet, quid rei sit; sed cum hic testis id facere voluisset, & ita proxime praeterito dic Sti Stephani scrutatus in t , opus jam mille sublatum. Idem testis addidit, eundem beatae memoriae Andream aliquando ab se pecuniam mutuo accepisse , eique operi impendisse, eundemque Andream aliquando conquestum esse, annuos suos reditus se cogi oppignerare, timc hunc testem re ondisse: mael sed tuum est te eripere; adeoque probe se nolle, quod reditus suos
144쪽
Item mer rus Schmatrimi dixit, se tres vel quatuor emtiones secisse, cujus nomine vero id secerit, se ignorare. Harum una centum & tredecim renorum fuit, de qua summa ad sexaginta usque florenos caverunt tres, inter quos Andreas pro viginti. Paulo ante praefixum solutionis tempus Andreas huic testi dixit: voeat domum & viginti istos florenos accipe; t stis vero respondit: totam summam collige. Andreas hoc facto rediit &totam summam in domo Domini Heilmania positi in esse dixit; abiret modo, eamque inde tolleret; secit hoc tellis. reliquam vero pecuniam omnem Fridetinus a Sechingen solvit i Item Mydehari Stocker dixit,Andream Driruehen beatae memoriae, cum, stria Sti. Johannis mit seitum Nativitatis Chriiti tempore processionis
aegrotare coepisset, in hujus testis hypocausto decubuisse. Tettis euut accedens interrogavit: Andrea quomoao vales 3 sed hic respondit: fati male; & porro dixit: si moriendum mihi est, optarem nunquam me istam contraxisse societatem; & huic testi rationem ejus rei interroganti sic respondit : praevideo discordias inter statres meos & Guten in Interrogavit porro hic testis; nullum ne instrumentum super hac Qcietate consectum, nec testes actur interfuerunt 7 ille respondit: imo conis in est instrumentum ; atque huic testi leges societatis stire cupienti hunc in modum respondit: Andreas Helisaian, Iohannes Riste, Gutem here & ego Andreas Dritrehen) societatem inivimus, vi cujus Andreast eisnam & ego quisque octoginta florenos contulimus, quantum memini Durante igitur societate, ego cum Andrea Heilmann ad St. Arbogastvinonvenimus Gutenherg , hic vero nonnulla artis suae arcana, tanquami ad illa revelanda non obligatus esset, celavit, quod nobis iusplicuit, de r pta hac societate aliam inivimus, ita ut quilibet nostram, ego sciliceratare Andreas Hedmann prioribus octoginta florenis tot superadderemus. onec numerus quingentorum impleretur, amboque in hac ibcietate pro . uno stetimus: Conventioni insertum, ut Gutelabem & Johannes lime toti-: dem quisque pecuniae praestarent, quantum hi duo praedicti; quo facto: Guten rg omnia artis tuae, quae nosset, arcana Communicaret De his omnii hus cummune instrumentum consectum, hac conditione, ut uno veI altero sociorum mortuo, reliqui socii ejus heredibus centum florenos restitus rent, reliqua vero pecunia. & quicquid ad Communionem pertineret. i in eadem permaneret. Testis adjecit, Andream DritZehen eodem temporei sibi dixisse, satis insuper ipsum nosse, quod aliquos redituum sitorum op-
145쪽
pigneraverit, quanta Vero ejus pecuniae summa sit, & an eandem huic operi impenderit, se ignorare.
In praesentia Theobaldi Brant δc Jacobi Rotgebe.
Dominus Petrus Ecliliari Parochus ecclesiae Sti Martini dixit; Andream Dritgehen seriis Nativitatis Christi iplum ad confessionem audiemdam vocasse; qua lubenter persecta testis hic eum interrogavit, an aes alienum contrinisset, sive an cuiquam mutuo dedisset nec ne 7 respondit Andreas, se in societatem cum Andrea Heilinam aliisque ducentos vel trecentos florenos contulisse, ac ne obolum quidem habere; addidit, A dream vestibus suis indutum tum cubasse ad lectum.
Thomas Stellabach dixit, Johannem Hest proxenetam aliquando ad se venisse, & quaesivisse , an non quendam nosset, qui pecuniam mimo cum diano erogaret 7 cum sciret aliquos, & inter hos.nomin vit Johannem Gutenberg, Andream DritZehen & Hedmann quendam, quibus pecunia parata opus esset. Tunc hic testis quatuordecim Luineti .hurgicos pro illis emit, aliumque jam scivit emtorem, Cui eosdem venderet , vendiditque cum damno duodecim cum dimidio florenorum, ejusque summae praedem se obtulit Fridetinus 1 Sectangen, id quod e
iam in Rationes domus mercatoriae relatum.
Laurentius Beldecli dixit, se aliquando a Johanne Gutenbeis ad
Nicolaum DritZehen post mortem Andreae. fratris ejusdem, missum esse, ut ipsi nunciaret, ne prelum, Dod apud se haberet, cuiquam monstraret; idque se curasse. Addidit, Gutenbein ipsi insuper mandasse, ut subito ad prela se conserret, & illud prelum, quod duabus cochleis munitum esset, aperiret, ut paginae dilabantur in partes, easque partes vel intra vel supra prelum poneret. Ita neminem rem vel inspecturum , vel aliquid ejus intellecturuin ; utque justis solutis ad Johannem Gutenberg extra urbem veniret, sibi enim cum eo disserendum. Testis hic bene sibi conicius est, Johannem Gutenbein nihil debuisse Andreae defuncto, sed Andream Johanni Gutenberg; cujus debiti portiones definitis temporibus solvendae, intra quae mortuus sit. Idem testis assirmavit, se nulli sociorum conventui apud ipsum habito intersuisse, qui post sestuin
146쪽
Nativitatis Christi haberi coeperit; seque saepius Andream DritZehen cum
Gutenbergio naensae' accumbere, nunquam vero denarios erogare vidisse.
Rei oltus Elienheimensis dixit: se paulo ante festum Nativitatis Chri- si ad Andream venisse, eumque interroFasse, quid de rebus, circa quas tam solicite versaretur. laceret y illum respondisse: easdem jam sibi quingentisi minimum constare florenis, sperare tamen se, ire, ut opere laliciter Consummato, largos inde denarios reciperent, quibus eidem testi aliisque satisfaceret, & animum post tot aerumnas relaxaret. Idem testis enuncia avit, se tunc temporis illi octo florenos mutuo dedisse, cum pecunia maximopere indigereti Testis hujus uxor praeterea Andreae 1 aepius pec niam mutuavit; qui aliquando ad testem hunc accessit cum annulo , quem triginta florenis aestimans Judaeis in taenheim pro quinque florenis oppigneraviL Idem testis etiam inirmavit. Constare sibi, illum tempore vincemiae duas dimidias mensuras mulsi duobus doliolis praeparasse, alteramque Johanni Gutenbein cum multis pyris, alteram vero Midetano donasse. Andreas quoque roPvit hunc testem, ut ipsi duas dimidias amphoras vini emeret, quo facto Andreas Dritzehen & Andreas Helisama commmnibus sumtibus unam Gutenbergio donarunt.
Johannes Niger, Bischosfheimensis. dixit e Andream ad se venisse, ipsique dixisse, opus sibi esse pecunia, ideo cogi se ipsum aliosque debit
res compellere; liquidem aliquid tractaret, ac 'uoa perficiendum non satis pectiniae corrogare posseti Cumque hic testis eum interrogasset, quidnam tractaret 7 responclit: speculorum consectorem se esse; tunc hunc is stem tritores conduxit Ie; lar suum Molfhemii &.Εhenheinii venum e posuisse, eidemque satisfecisse. Hic testis quoque edixit, Dritaehenium cum Reinboldo aliquando duas dimidias amphoras vini a se emisse, laque restem illas Argentoratum advexisse; cumque ad SL Arbogastum venistiet, dimidiam mensuram . mulsi, cuiae eidem carpento imposita erat, Andream
in domum Gutenbergii portasse, cum multis pyris, & ex illis duabus dimidiis amphoris Andream desunctum & Andream Ileumana Guimbergio unam dono dedisse.
147쪽
Item Fridetinus de Sechingen dixit: Guten in emtione se ut praedem constitueret, rogasse; neque aliter sibi conitire, nisi quod Ant nius Hesimann ejusdem emtioms parti s fuerit; postea vero idem do. bitum solutum flume. Edixit quoque Gute eri et Andream Heilmann& Andream Dritgehen aliquando ipsium rogasse, ut praedem se ofkrret genero Petri Stolia, pro centum unoque florenis; id quod secerit, ea tamen lege, ut literas indemnitatis triumviri isti sibi traderent, signatas sigillo Gutenbergii&Andreae Hethnam; verum Andream DrkZehen sigitilum suum adjicere semper diltulisse, imo nunquam adjecisse, Guteliberi nihilo minus postea illud debitum tempore nundinarum quadragemalium Droxime extinctarum solvisse. Idem testis quoque dixit, se phule ignorasse , societatem horum triam, cum ad illam vocatus suerit nunquam, nec ip. interfueriti
missilio Testium Gutenhergii contra Georgium
in praesentia Francisti Berner & Bost iter.
Item Dominus Antonius Heli nn emine vitet se cum anima e tisset, quod Gute eret Andream Dritgehen pro tertia parte in societatem suscepturus , esset ad Nundinas Aquisgranemes speculariam , eniX rO- msse, ut Andream, fratrem suum, eandem in Dcietatem admitteret, quod de eo bene sit meriturus; tum alterum respondisse, vereri se, ne cohati Andreae dicerent, rem esse praestigias, ideoque non facile se id permisi rum; iteratis vero precibus & oblata schedula, quam duobus alteris monstraret, ut rem bene ponderarent, conclusum esse, laclaros sese, iit in schedula pers iptum euiet, atque sic societatem cum eo initam esse later haec Andream Dritaehen ab eodem teste pecuniam mutuam P
tiisse, huncque respondisse, bona se pignora habere , quibus confestim subvenire posset, eique tandem so. libras dedisse, quas ad St. Arbogastum portasset, & a Monialibus S. Agnetis reditus duarum librarum redemictet. Regessit hic testis: quid tibi tantum pecuniae, cum octoginta mod.
148쪽
florenis opus habeas ' respondit vero ille. Ω ad alia se pecunia egere, hia duoque vel triduo ante festum Annunciationis Mariae Guten inio octogu in florenos se daturum, quantum nempe u ni daturus sit testis, cum ventio fuerit 8o. florenorum a singulis solvendorum, pro reliaua tertia - parte, quam Gutenbergadhuc haberet, pecuniamque eam ipsi Galam proj receptione in societatem & pro arte, neque communi serti eam adjectami esse. Inde Guten in huic testi dixisse, de alia re sibi mentionem 1aciem' dam, quomodo nimirum in recognitionem tot praestitorum servitiorum in omnibus aequales fierent, neque ulla res in posterum inter ipsos celaretur; s idque ad reliquum opus pertinere. Laetus hoc sermone testis, reliquis dum' bus eum retuliti Longo post tempore eadem Gutenberg) dixit, testi l que hic eum, sicut antea, obtestatus est, promittens, bene se de eo eami ob rem meriturimi. Quo facto scheda ab illo sibi tradita cum hoc mo-- nito: jubeas reliquos rem ut hene perpendant, videantque num sita pia .ceat 7 Fecit hoc testis , illique inter se diu deliberarunt. Gutenbergipsum conlulentes, qui alio postea tempore dixit: nunc tot instrumenta comparata sunt, ut pars vestra pecuniam , vobis illatam sue aequet, Ssic artem gratuito didicistis. Itaque cum eo convenerunt super duos a ticulos , quorum alterinabrogaretur , alter vero illustraretur. Aniculus abrogandus erat: ut nullo modo de Johanne Riis caverent, nihil ipsis cum praeliitisset, omniaque Gutenbergio deberenti Articulus illustrandus veroi casum mortis respexit, ut si quis sociorum vita excederet, reliqui pro soluta pecunia, omnibus initrumentis, firmis & impensis cujuscunque n nucis, nulla re excepta , ejus heredibus centum norenos post quinquem, nium solverenti Gutenbein ipsis magnum beneficium se dicebat praeitare, cum scilicet suis heredibus centum quoque tantum florenos sit stipulatus, i ita ut his centum florenis omnia impetua, suo proprio nomine antehaci iacta . comprehenderentur. Haec omnia iam sunt eo fine, ne uno vel l altero ex sociis mortuo, ejus heredibus ars manifestanda esset, quod sim gulis aeque gratum soretis Deinde uterque Andreas sub tribu pellionum testi huic dixit, se
convenisse cum Gutenbergio de obligatione, atque articulum, Johannem Riff concernentem, abrogatum, posteriorem vero ab illo approbatum esse; insuper Andream Dritzehen Gutenhergio quadraginta florenos & fratrem
hujus testis quinquaginta dedisse, quippe ita inter se pactos, ut sub finem Septembris quinquaginta storent, I postea sesso Nativitatis Cluisti ubginti solverentur , idque 'eilectum esse dicto scito nuper elapso; dem-c ii Disit iroo by Corale
149쪽
que sub medium Quadragesimae adhuc quandam pecuniae summam, vi o ligationis ab hoc teste productis, mille solvendam t Idem testis quoque dixit, hanc obligationem veram affirmare, S pecuniam istiini non communi ni ista esse illatam, sed Gutenbergio fuisse
addictima. . Andream quoque nunquam pecuniam in comptune contulisse. nec erogasse pro victu & potu mira uroem ipsis ministrato. . . .
Idem testis insuper di xit, se probe scire, Gutenber paulo ante Nativitatis festum famulum suum ad utrumque Andream misiue, ut omnes 1brmas peteret, quae in conspectit ejus disjectae , quod nomina in illisi
Deinde cum poli mortem Andreae hic testis haud ignoraret, multos curiosos esse prela videndi, Gutenheri mandasse, ut quendam mitterent. . rui impediret, ne quis prela videret, suumque famulum mitisse ad ea isjicienda , se vero otio dato cum illis collocoturum promisit. Dixit quoque, de Re boldo Meseler & de se nunquam esse mentionem fictam.
Item Dominus Antonius Hellinania alibi dixit. inter obligationes duas de quibus in supra dicta sua deposit one serhio esset, istam, quae in
joris formae, eandem esse , quam Guteiaberi utrique Andreae dedisset perpendendam, de altera vero & antecedenti Obligatione sibi non con- stare, ejusque se plane oblitum esse.' Dixit quoque, Andream Driraehen & Andream Helimam Gntenhermo pro convictu ipsis subministrato dimidiam amphoram vini, & Andream Druraehen proprio suo noniine mensuram mulsi, centunique circiter pyra dedisse. Edixit insuper. se fratrem suum postea interrogasse, quonam tempore addiscere inciperent Τ eumque respondisse : Guten in adhuc decem norenos restantes, ut summa quinquaginta florenorum promissa compler tur, ab Mesea DritZehen expetere. Item Johamaes Dunne aurifaber di xit: se jam ante tres vel circiter iatinos, ad centum florenorum pretium pro rebus ad impressionem pertinentibus a Gutenbergio accepisse. Item Mideliartus Stocher dixit, se audivisse ex ore Andreae DritZ hen: si Deus benedixerit, ut res , societate persectie emtores inveniant. tum se sperare atque confidere, se ex omnibus angustiis suis esse emersurim. Disitired by Corale
150쪽
Sententia Senatus in Gutenbergii causa,
EX AEOTOCOLLO CONTRACTUUM. Anno M'. CCCC'. Tricesimo nono. :