Jo. Danielis Schoepflini vindiciæ typographicæ

151쪽

DOCUMENTA

153쪽

DOCUMENTA

VERSIO LATINA.

NOS. Cuno Nope Praetor & Senatus Argentoratensis notum facimus omnibus, praesentes literas inspectiaris vel audituris, quod Nos adierit Georgius DritZehen, civis noster, tam proprio nomine, quam mandato Nicolai Dritaehen, fratris sui, instructus, agens contra Johannem Gens. sesteisch de Moguntia, dichim Gutenberg, incolam nostrum , & expianens, Liuncto suo fratri Andreae Dritachen luculenta ex paterna hereditate obvenisse bona, ex quorum oppigneratione non parvam redegerit pecuniae summam, quam societati, cum Iohanne Gutenheri aliisque inutae, intulerit; diuque illos in societate perstitisse, quaestumque magno emolumento eXercuisse. Andream Dritzehen diversis in locis, ubi plum-hum aliaque ad id necessaria comparaverint, fidem suam interposuisse, ac lacta Iutione liberasse. Andrea igitur mortuo, se statremque suum Nu. colaum petiisse saepius a Johanne Gutenberg, ut socios ipsos in locum fratris defuncti reciperet, aut de collata in societatem pecunia cum msistransigeret; quae Vero Omnia recusaverit, pecuniam istam ab Andrea Uriataehen in societatem collatam esse negans. Cum vero dictorum veritatems se probaturum confidat, ideo se petere adhuc, ut Gutenbein se &statrem suum Nicolaum in partem collatae pecuniae & lucri societatis loco destini fratris admittat, aut collatam a statae pecuniam, ipsis legitimis ejus heredibus restituat, aut cur recuset, exponati Respondit ad haec Iohannes Gutenberg : Georgii Dritzehen petutum

154쪽

stum sibi injestium videri, cum re, scriptis & schedis, apud deiunctivustatrem Andream Drioinen repertis. iatis ipse actor leges societatis. a se Gutenherg cum ejus statre contractae, intelligere possit. Scilicet.

- quini Andreas Uritetehen ante aliquot annos secum conjunxerit, quandam a se artem discere conatus. Annuisse se ejus petito & lapides poliendi a tem ipsi monstrasse, unde & lucrum non e guam ce t. Diu post secum Johanne Rist , praefecto Lichtenaviefisi, quandam artem exercere coepule, qua in Nundinis Aquisgranensibus uterentur, ita ut duae tertiae lucri Guteliber o, reliqua pars Johanni Riff obvenirent. Andream Dritas hen, hac re intellecta, petiisse, ut & sibi artem istam explicaret, pra mium, quod vellet, promittens. Interea Antonium Helisami pro fratre suo, Andrea Hei linam, eadem rogasse; annuisse se amborum petitis, a tem suam illos docens, ac emolumentorum fiuctuumque dimidiam par- . rem ipsis spondens; ita ut ii ambo unam partem, Johannes Riff alteram. ipse vero uimidiam consequeretur; pro mercede traditae artis ambos sibi Guten rg I in florenos 1olvere debuisse, ac definito tempore quemlibet illorum 8α sibi aureos persolvisse. Cumque omnes persuasi essent, Numianas Aquenses eo anno celebratum iri, omniaque ad eas parassent, illae vero ad annum sequentem differrentur, socios a se. Guten in petiisse, ut omnes, quas calleret, artes mirabileS atque secretas, nulla excepta, ipsis . traderet. Respondisse se illoriun voto, ea conditione, ut priori sum easta florenos adderent, unde summa 4IO.. florenorum prodiret, quorum centum parata Recunia ex his statim solvendae; id quod etiam praestitum sit ab Andrea Helisinn, qui sta florenos exsolverit, in ab Andrea Dimigehen, qui solvetii 4α florenos; adeoque florenorum decem adhuc debitor exiliat; 7s. florenos autem, qui restent a singulis solvendi, aino adnumerarent tribus illis, de quibus tum Convenerint, definitis temporia hus. Cum vero Andreas Uritaehen interea temporis obierit, istaque pecunia ab ipsis persoluta nondum sit, ad hoc inter ipsos quinque annorum terminus placuerit pro mercenda arte mirabili, & additum sit, quod, si unus quatuor contrahentium intra definitum quinquennium decesserit, omnia artis utensilia & opera instrumentis persecta apud reliquos manerent, qui finitis quinque annis defuncti heredibus centiun redderent florenos. Cusus, rei acta apud Andream Driteteirin deposita, ita ut solenne instrumentum sigillo multitum deinceps conficeretur, id quod ipsa quoque acta testen- . tur; Johannem Gutenbem quoque postea hanc se erum & minabilem artem ipsos docuisse, quod & Andreas Dritaehen, morti proximus: confessus sit. Cum itaque chartae, hac super re confeste, & apud Andream

155쪽

DOCUMENTA

Druetinen repertae, hoc clare contineant ac ostendant, ipseque praeterea probatis teitibus se demonstraturum confidat, petere se, ut Georgius initaehen & ejus frater Nicolaus 8 . florenos, quos defunctus eorum v ter sibi Gutenberg) nondum ibivit, de illis centum florenis detrahant; se residuos quindecim florenos ipsis redditurum, quamvis dies 1blutionis nonnisi post aliquot vinos venturus sit; adeoque heredibus se se dum literas super hac re Conscriptas satisfacturum. Quod autem Georg. Driraehen porro alleget, Andream DritZehen, destinctum tuum fratrem, musta ex paterna hereditate partim oppigneresse, partim alieneste, hoc sibi praejudicio est e non posse, cum praeter dictam pecuniam & praeter dimidiam vini coccti mensuram & canistrum pirorum acceperit nihil, nisi quod is DritΣ hen ) atque Andreas Helimanti sibi dimidiam carratam vini dono dederint, cum illi plus lare pencs se consumserint, pro quo tamcii nihil perceperit. Frustra quoque ipsum Georgium petere, heredis titulo tu emolumenta secietatis admitti, cum nullas ejus rei obligationes noscat; neque Anti am Diligehen usquam pro plumbo aliisve rebus comparandis fidem suam interpoluisse, nisi apud Fridelirum a Sechingen, qua tamen ipse Gute herg), post mortem ejus, numerata a se pecunia, eum liberasset, quae vera probaturum is orari per testes. Nos P etor & Senatus audita dicta actione & exceptione, petito & . responsione, probatione & teitimoniis, ab utraque parte allatis, & pra

cipue charta conventionis eraminata, judicamus & statuimus, ratam esse conventionis sormulam, quam initam esse, ex charta patet, ita tamen,

ut Diu mis, Andreas Helisam & Joh. Gutenbein jus urando adiunctos praestito fidem dictae Chartae supplediat, & affirment, dictam Conventi nem publici Instrumenti firmam accepturam suille, si Andream initae-hen mors non praeripuisseti Joh. quoque Gutenberg insuper jurejurando si asseveret, illos 8s. florenos ipsi ab Andrea Dritaehen nondum fuisse s lutos, deducat ille istos 8s. florenos h centenis, quos debet , & si residuos quindecim Georgio & Nicolao Dritaehen reddiderit, centum illi

florent soluti censeantur, secundum tenorem supra dictarum chartariun G tenbergioque ratione operis & cietatis nihil amplius cum illis sit commune.

In dictam 16rmulam jurarunt Iohannes Ri in Andreas Helisann & Joh. G tenbein , nobis praesentibus, nisi quod Joh. Rus enuntiaverit, se primae

deliberationi non intermisse, acquievisis tamen, cum ipso superveniente conventionis formulam repetierinti Jubemus ergo, standuim esse dictae Com

156쪽

, seuerimonia.

l , EX PROTO COLLO SENATUS ΛΙAJORIS,

i Queremonte & testes registrati MFni Consilii, Anno mi M' CCCC'. XXX nono.

Post medium huius Protocolli, ubi enumerationes t stium in diversis stasis, sequentia laguntur: Dis is unbeus Morheit nvider Jerge mitrahen.

157쪽

DOCUMENTA

158쪽

EGO Laurentius Belidech desero ad Vos, Dominos Magistros, Geo gium Dritzehen, quod cum ad Vos, IncIytos Magistros & Senatum, me citasstet, ut dicerem verum, egoque quidquid ista de causa noveram jurato dixissem; Georgius ille Dritaenen postea iterum ad Vos accessit, , per alium nuntium, ut verum dicerem, denuo postulavit, antea mu'nus vera me edixisse incusans. Ρraeterea publice me compellavit his vem his: Audisne, homo veridice, cogam te verum dicere, si vel patibula tecum suspendi deberem; adeoque penurum nebulonem me esse, nefarie, arguit, quamvis gratia Dei sim innocens. Imputatio gravis l

Ρost medium notocolli legitur:

Haec est Guimbergit veritas testes contra Georgium

Item Dom. Antonius Ilesiman. Item Andreas Helisan. Item Nicolaus Hettam. . Item MutariusSt Ocher. . . Item Laurentius Belaech.

Item Fridesinus de Sectangen. .

159쪽

DOCUMENTA

Item Conradus S pach. . Rem Iohannes Dunne. . 'Item Alagister Hirta. Item Dom. Hei cus Olse. Item Johannes Risse. . Item Dom. Jota es migehm

Haec est Georgii Dritrehen veritas testes contra Johannem Guimberg.

Item Parochus ad SL Martini. Item Fridesinus de Sectangen. Item Jacobus Meler. . 'ItemMohannes udenneger. Item Midhartus Hono e. Item Iohannes Schulmeis, signarii Item Anna Driraehen, uxor ejus. Item Iohannes Dunne, auratius faber. Item Magister Hirra. Item Heinricus Bitager. Item milhelmus Schutterens Item meriatarus Sinairiem. Item Thomas Steinbach. Item Saspach Conradus. Item Laurentius, Gutenberii semus, cum more sua. Item Reim uius de Ehenheim. Item Johannes Ne jor de Bischossilieim. Item Agnes Stoeffer de mentietis. Item Barbara muliercula. Item Dom. Georgius Salamiter. Item Heinricus Sydenneger. Item chirographum X. librarum argenti, quod canonici D. Petri Jun. Dom. Andreae pignori dederunt. . Item chirograpnum II. librarum argenti, quod in mur morum luaanibus est Item Johannes Ross, faber aurarius, & uxor ejus. Item Dom. Gosse Sturm ad S. Arbogastum. Item Martinus rimer.

160쪽

NUM. V. Instrumentit m emptionis redituum, ubi Gutenbergius,

duriis Gens stetsch, condebitor est. EX LIBRO SALICO ECCLESIM THOMANAE ARGENTO-

VK γ' ORAM nobis judice curiae Argentinenss constitutus Iohannesae C 2 Karte armiger pro se & ejus heredibus universis vendidit & libere Ummis, nonestis Viris dominis Decano & Capitulo ecclesiae Sancti Thomae Argentinensis & eorum succc ssoribus in eadem Ecclesia cum centum libris denariorum Argentinensium ex remptione Orundam reddituum, quatenus ad praedictum initulum dictae ecclesiae spectabant, &de bigeniis & de trunco in choro dictae ecclesiae Sancti Τ mae coram Praeposito ipsius ecclesiae existente tabitis & receptis, ut dicitur, ementibus redditus annuos quinque librarum denariorum Argentinensium usualium super bonis & redditibus constritis in instrumento, cui haec praesens litera, uigillo curiae Aigentinensis sio illata, est transfixa. Quos quidem redditus jam venditos praenomin is venditor pro se & ejus heredibus univem sis dominis Decano & Capitulo clictae ecclesiae,pro tenviore existentibus, singulis annis rin sino beati Hilarii episcopi, de bonis & redditibus in dicto instrumento conscriptis solvere, Gare, & in civitate Argentinensi praese lare, bonaque in aedificiis & in cultura bona conservare tenere promisit. Nullo casu grandinis, geWerrae, litigii &c. ipseque venditor pro se & ejus heredibus universis bona & redditus in dicto instrumento conscriptos, esse velint obnoxios, obligatos & ypotechatos dominis Decano & Capitulo dictae ecclesiae &α Ut autem dominus Decanus & Capitulum annis sinMlis de solutione & praesentatione dictorum reddituum, ut praefertur, certiores existant, constituti coram nobis Iudice supradicto strenuus vir Lutholdus . de Ramstein miles & Iohannes uictus seMista alias mmcupatus Gutem heril de Magunti argeutine commorantes, pro se & eor heredibus unu