De praescriptione ex solo temporis lapsu procedente

2쪽

PROOEMIUM.

Ε materia, seu objecto habetidae Dissertationis Iuridicae inauguralis sollicitus, tale

prae ceteris argumentum eligere constitui, quod quam

maxime utilitate aliqua se commendaret, nec tamen prolixam requireret tractationem: Imprimis cum dum perlustrum, & quod excurrit, practicis negotiis addictus, partim temporis penuria includari partim quoque in theqreticorum argutiori lima inexercitatum me agnoscam, ac multitudine allegatorum superbire fastidiam. Nulla autem mihi ex vasto juris ambitu materia, majorem utilitatem forensem praebere videtur, quam illa, quae de praescriptionibus agit, ex qua Pro temporis ratione Unicam tantum prataicam quaestionem, quan- A et tum

Diuit

3쪽

tum ingenii vires & scientiae circuli permittent , eXaminare ae enucleare intentio est. Hocque modo in praesentiarum ostendere conabor, minus recte fundatam esse. Dd. quamvis plerorumque sententiam: hodie in quacunque temporis praescriptione ex morum aequitate. & de sure Canonico, solum temporis lapsum nihil juris tribuere, si non accedat ab initio & in progressiu ignorantia rei alienae, seu bona fides; Hancque ita sine distinctione tam in praescriptione, quae usucapioni aeci uiparatur, & dominium adjicit. quam in ista, quae saltem exceptionem tribuit , ita necessariam esse, ut nunquam in tempore in LL praescriptioni determinato, abesse possiit. Quam opinionem in tantum

veris argumentis, non tam eX Dd. Commentariis quam ex justa LL. interpretatione, α& rationali usu forensi desumptis, destruere audeo, ut in contrariam eVincam: praesupposita praescriptionum differentia, in LL. fundata, & communi Dd. calculo adprobata, ad illam, quae saltem exceptionem tribuit, nihil amplius quam solum temporis lapsum requiri: Hancque sententiam tam in jure Civ. quam

4쪽

de Praescriptione exfilo temporis lapsu praeedente. s

quam Canonico, ad auod in hac materia

tanquam ad sacram ancnoram confugere so- 'lent, immo in vera praxi fundatam esse. Cujus laboris mei ut telix sit ac prosperus successus, eoque vera juriutri interpretatio promoveatur, divinum supplex aurilium, ac OL .ficiose B. L. favorem imploro. l.

cessitatibus, ex peccato inductis, inter homines ortas esse, ac in statu naturae perseitae exulasse, eo minus est dubium, quo primaeva observata eharitate, homines non nisi in absolutissima rerum omnium communio. ne vivere potuisse, contra Melerum a Grotium, certissimum videtur. Cum vero postea ex adverso iste naturae corru.ptae status invaluit, dominium ratione aliorum exclusivum, non tantum admissum, sed ει tanquam necessarium malum, licet in se iniquum, via Lue. rL. v. s. hominibus injunctum est, quo unusquisque mutua, & ad commune bonum ten, dente charitate nunc exulante, ipse aliquadantenus necesi' lati ac indigentiae suae ac suorum succurrere possit: quo sem' proprietas, seu dominium rerum externarum, quamvis ex peccato oriens, juris naturae corruptae, seu in statu prae.

senti, recte dicitur, de quo late via. Dissere. m. Praef. e meat. praecept. προ furtum faeies, . . prior sed opus tamen omnino fuit, talem nunc naturalem, aliquid sibi habendi v. 'centiam, certis legum cancellis ineludere; quo minus prava hominum multa possidendi cupiditas ansim, ad infinitas su-

5쪽

per rebus, eariamque dominio, suborientes altercationes δι- peccaminosa odia praebere possit: Quae utique ad conservan. dam societatem Praecaveri, merito in bene constitutis Re.buspubi utile visum. Hinc latae sunt leges, in quibus domi. nia acquirendi, ac alium obligandi modi pr scripti sunt, certaque pro consequenda re, vel ejus utilitate, tempora intro. ducta, tam ad dominil semel legitime acquisiti conservationem, quam ad ejusdem acquisitionem , vel justam amissio. Rem tendentia; cum absonum videretur, rerum dominia diu nimis in incerto esse pr. Inst. de Usuci p. Quibus legibus in Republ. promulgatis merito obtemperandum, utpote ex ipsis luris Naturae sontibus deductis, quicquid etiam in coli. trarium afferre conetur Cujacius ad Tit. de Usu ap. Lib. 1. &e contrario recte procedit Respublia, quando istis non obser vatis, assistentiam juris externi pro acquirendo, vel conser. vando dominio denegat. Hinc ortae diversae usucapionum et praetcriptionum leges, pro coercenda hominum negi ensa, & ad diligentiam conservandarum rerum excitandam, introductae; quas omnino fragilis hominum memoria, di transitoria vitae humanae cursus, seu vana brevitas, quibus . circumstantiae interim obvenientes facile oblivioni traduntur, α ne tandem omnia in incerto essent, utique requirebant. Unde non tantum ipsa rerum dominia, sed etiam actiones,

alias jure concessae, certo tempore tandem evanescere determinandum fuit. Quod non solum necessitati de utilitati Rei. publ. sed etiam naturali justitiae convenire pluribus de irre. stagabilibus argumentis evincere possem, nisi, illud jam pri-' dem a tantis Viris, eruditione dc doctrina admodum celebri.bus, ae conspicula factum esset. Vid. H. Grotius de P. P. Lib. a. c. per tot. Hugo de Roy de eo quo usum es L. ult. d. Μalquyuus de vera Io. Philosopb. L. a. e. Molin. de

6쪽

δε Praescriptione ex sese temporis lapsu procedente. TV P. Tr. a. D. s. Conser. etiam M. T. Ciceronis Oration. pro Caerimet. ubi usucapionem finem sollicitudinis & periculi litium adpellat.

Hae autem determinationes, propter rerum causarum

que varietates, de ipsae non nisi diversae esse potuerunt, & cum insuper istae, quoad ad certa temporis eis assignata spatia, non ex Jure Naturae fluant, sed hominum inventioni unice debentur, necessirium quoque consequens fuit, illas pro Re. rumpubi. diversitate invicem quoque differre; ut sic nulla' alia, nisi immemorialis praescriptio, a temporis certa determinatione abstinens) juris gentium existat, quae dc proinde quin ipsos Principes teneat & obliget, ipsa naturali ratione hoe dictitante, nullum mihi est dubium, uti docte refutatis, dissentientium argumentis, solide satis probat H. Grotius de R. b. V P. Lib. a. e. pes tot. quod aliter docere velle, com: muni gentium sensiri repugnaret. g. III. QuamvIs vero dictum sit, determinationes certas pro aequirendo, vel amittendo dominio, sive ejus utilitate, in- venias, pro Rerumpubi. dive sitate invicem differre: illud tamen verissimum est, Romanorum legum in hac materia sequitatem, dc prudentiam ceterarum Rerum publ. legibus o- mnibus palmam praerIpuisse, si istoque, quo illae latae sunt tempore, multorum populorum animis se adeo insinuasse, ut easdem hic determinationes habere variae gentes, δι imprImis Germani non dedignati fuerint vid. Arthurus Duckde usu au Idur. eiv. Rom. in domin. prine. ebris. Id quod non tantum ad hoc utile est adduxisse, quo non solum exim γde jur. Rom. etiam in hac materia praestantia dc perismo pa. tescat quae quidem ex tam diuturni Imperii experimentis,

7쪽

di ex sequitatis ratione satis evidens est sed etiam ut eo magis detegatur corruptus secessus,quem ab hoc praestanti atque bene exculto jure posterioribus temporibus seeerunt ICii germapi: loco illius vel alicujus inculti aut incerti imo ineo. gniti antiqui Germanici juris, praetextu Germanicae simplici-r,tis, id est leuis he quam subtilitati Romanae, det mohlausgedachien in vulgo opponunt, vel et iam excusso licet Romani Dominatus jugo, tamen Iuris Canonici dispositiones ex pia superstitione in plerisque adhuc

amplectendo, uti testatur. Gail. Lib. a. Observ. II. num. Ist. eum ibid. alleg. Hoc enim jus parum juri Roman. circa pru-

dentiam bene administrandae justitiae addidit, sed potius mul. tum detraxit; quod hoc bono fine prorsus fere destitutum,& .d st,biliendam papalem hierarchiam compilatum, vana passim somnia pro justitia dc aequitate venditat; Et quam. vis in aliquibus & quandoque solida quadam moralitate sese commendet, tamen hujus cum jure Civili confusio, plurimis Dd. dissensionibus & erroribus ansam dediti

Quemadmodum igitur hoc Ius Canonicum in aliis juris materiis, imprimis quoadidolum judiciarii ejusdem pro.

eesius inconsulte a Germanis receptum est; ita quoque illius prae jure civili receptionem in materia praescriptionum damnosam esse,' linquam efficaciorem litium lamitem sub . ministrantem, utique sustineo, & infra uberius ostendam. Interim cum textus juris Canonici a Dd. pro fundanda opl. Uone, de bona fide in omni praescriptione requirenda alle. ghri solitos penitius inspicio, illosque paulo attentius consi-dero, observo: eos pro contraria mihi sententia adeo claros non esse, uti Dd. eXistimant, potius judico, quod male ab eis. dem & contra eorundem sensum allegentur. Ad quod de .

monstrin.

8쪽

de Praeseriptione ex flo temporis Laesa procedente. smonstiandum, praemittenda est notissima illa distinctio, Interulaeapionem dominium adjicientem,eique aequip8ratam prae scriptionem,sam longi temporis,uid. tot. tit. de Usucap. transform. quam aliquam etiam longissimi temporis vid. Struv. S. P. C. Exerc. an. tb. N. γα inter illam praescriptionem, quae tantum naturam exceptionia retinet. Idem d. l. tb. Cfere.

q. V. In priori praescriptione tam habilitas rei acquirendae,. quam animus acquirere volentis, dc inde resultans justitia, vel injustitia, consideranda sunt, ne juste dicatur acquisitum, quod conscientiam gravat, dc ordinem in Republ. bonasque leges offendit; ubi jus canonicum in eo quidem a jure civili recedit; quod dum pro abbreviandis litibus jus civile ex justo titulo pro re, ad acquirendum habili, consequenda, ple

sumtionis exjusto titulo resultantis Alciati deprascripe. Reg.3. praef.s. Ius Canonicum, quasi magis conscientiis consulendo, toto tempore usucapiendi continuatam bonam fidem requi. rat es C. . X. de praescript. c.ujus quidem vix casumdabilem, secundum externam justitiam decidendum, quis adducere poteriti Consentiunt quippe ipsi saniores Cano. nistae in eo, quod non lassiciat ad inducendam supervenien. tem malam fidem dubius possidentis animus,. aut scientia ex

conjecturis praesumpta, sed quod probandum sit, possesso. rem postea certam & indubitatam habuisse scientiam, quod

tura spirituali, dc clericali imperio obtineri possit, haeenus

9쪽

IO .

Cisquisitio Pinidica, inon capio, ut sic illud additamentum iuris pontificii non nist

lites producas, ac protelet, & causam controversam praeten

so conscientiae papali foro subjiciat. f. VI.Κx hac vero juris Canonici dispositione, iuncta aequipa ratione usucapionis de lons temporis praescriptionis, olim respectu italici & non italici soli distinctarum Vinina. ad Insit.

AEI. Borch. ibid. n. s. minus recte concludunt Dd. , quasi Iam omnis praescriptionis Ac usucapionis jura c6nissa sint vid. . Insit. b. t. id quod ex tot. tit.j. de diversae tempori praescript. uti δι ex diversa ipsius vocεωali praescriptionis de notatione satis adparet. In genuina enim dc juridica acceptione, praescriptio idem est, quod exceptio vid. rubr. de ex.eept.s praescript. J. re C. V l. a. C. deprec. imper. Ostier. D. I. a. . C.Ii contra jus, vel utilit. pubi. eodem modo sumitur tot. tit. de praescript. 3o. vel, o. annor. Longi vero temporis exce- ptist, seu praescriptio; etiam adjectionem dominii operatur d. l. uv. de Uducap. transform. vid. insuper acceptio in L ιδ. . pen. de Pudic. l. vlt. de suspitulor. L3. de praevar. L. ult. er pen. C. de Exc. l./L in sin.Τ eod. Las. pr.F. de excepi. rei judie. eri sit. f. de solui. . .

I. VII.

Hoc tantummodo adhuc de usucapione, & praescri-- ptionibus, dominium rei adjicientibus, hic notandum, quod jus civile in eodnjustitia non thboret, quod in istis honam fi dem ab initio saltem requisiverit L- . I. Τ. de acquir. rer. Am. I. uv. C. de Usucap. transform. Cum ent ii sit is & in tentio introductorum, di perleges publicas firmatorum, usu ea pionis ec praescriptionum jurium sit salus ac utilitas publica, illud quod forsan, superventeiste possessoris mAla fide, ini. . qui habere praetendi posEt, quamvis casus per deducta in

10쪽

de Praescriptisne exsolo temporis Lasu procedente. IIth. s . vix sit dabilis) satis tamen contra singulos publica utili. jtate, accedente alterius per temporis lapsur', legibus desini, tum, negligentis, rependitur; ct satis sic erit Magistratui se cundum leges rem primitus acquisitam esse, temporis diu. turnitate bonae fidei loco existente. Neque etiam bona si. des praecise necessaria est in dominiorum acquisitionibus, ut patet ex depraedatione bellica, quatenus justa ex causa res alterius invito domino aufferri & retineri potest, ita ut consci. entia rei alienae nihil ossiciat; sunt verba Hahnii as Insenbee. eis. de Usurp. es praeferisti. N. s. Cum ideoque adhuc magis ratio peccati, quae verti dicitur in praescriptionibus, cesset Iege positiva, quae illas induxit, i conscientia obligante, et ' iam & ipsum peccatum cestire dicendum eriti Accedih quod Imperator pr. Insit. b. t. suppeditat argumentum; ne - scilicet rerum dominia diu in incerto sint: Ex ista enim, Io. quor cum Vinn. Comment. a Iustit. b. t. incertitudine domi. niorum oritur, ut res quaeque negligentius habeantur, agri minus diligenter colantur; parianturque lites & controverissiae; quibus ut facillima via occurratur publice interest. Quamobrem etiam Imperator Iust anus, cum usucapionem improbum dixisset praesidium, impiamque temporis allega

tionem Nov. s. ipse postmodum constitutionem abrogavit per Nov. Irr. di III. cap. C experimento doctus, eam ex usu Reipubl. non esse. ν

ς. VIII.

Merito itaque hic taxamus jus Canonicum, quod illud

Rom. dispositiones ex fori m s abire jusserit, suas non alia intentione introducendo, ἱμ hierarchicae jurisprudentiae principia firmanda, inseminanda. B a ' , . que