Petri Bembi De Aetna ad angelum Chabrielem liber.

51쪽

ul recte callentiunc hoc autem uel sine dolore id efficere uel quod multo est

maXunum hetiam cum uoluptate deorum mihi quidem uidetur si proprium , ipsitisq; principis omnium, et parentis naturae cum uno poni senticulo et canali prosunda illa comparaueris, inundationes' omnes Aetnae tuae sertasse non uerear, ne noster hic

colliculus tuo illo montest minor. Sed faciam ut tibi pollicitus sim: et Aetnae incediaquόmodo latur, docebo. Quoniam igitur ut scis humore,et calore Omnia concipiuntur;cum et semper ardeat mons, et sempera mari perlustretur: ha

besiam duo blis istis uerbis, quod petis: . ignis enim: qui detrahit semper aliquid, atq; consumtu gignit etiam semper aliquid sibi quod consumat suo ipsus calore hi mectantibus undis tellure sena perstigia materiam sussicientibus quo alatur: nam et bitumen maXime quod siilsuri

52쪽

simillimum est, fit ex terra et limo eXtidalite tellure ; tunici eiusdem sere ge-1aeris alumen ; quod quia eius alo et terra conficitur , ita uocatur B. F. Vnde autem fra , et pumices pater et eiectamenta illa , quae uomi r quid illa aiadem uni an uisu tantum , bitumei . halumen omnia

Nequaq filsci sed tanta est uis ignium ,

praesertim incluserum , et uentis in tu furentibus , iton uiscera imbe

cilla modo essed plane nerui etiam sortiores corripiantur telluris et saxa ipsa durissima liquefianz B. J. At ea ipsa saxation aliquando defecisse, molem a sibi non subsedisse, nonne illud est mirum patet . B. P. Neq; id fili quidem mirunt tellus enim semper foecunda est sui ipsuis semperq; semet ipsa parturii nisi tamen malis tu cum Pythagora sentires qui quidena apud Ovidium ita praecipiens inducitur

53쪽

ς tu

ut audeat affirmare Aetnaea incendia n5 esse usque litas duratura. B. F. Ego uero, quid sentiam: non sat scio: quanqequidem mallem Pythagoram, si Empedoclem imitari ille enim quae nam

rae consentanea uidebantur,credebat asse rens mutari quidem omnia,nihil tamen omnino interire hic dum curiosius naturae caulas perscrutatur; etiam seipsum imperscrutabilem facit. B. P.

Sed ualere nos illos sinamus fili et quoniam nos tibi, Aetnae incendia unde , fianz, diXimus. id uelim ego scire item ex te ipsa ista quomodo fluan . B. F. Iam istud qu1dem se ri sine ullo negotio potest uel una Hesiodi comparatione qua ille in sua theo gonia fluxisse ait tellurem , ubi eam

post fulminatum Typhoeum igne correptam describit, isto ni fallor modo: ex quo sane libet mihi suspicari etiam pastorem illum Ascraeum aliquando Ae-

54쪽

inani colascendisse:atq; inde sibi sumpsisse:quod de uniuersa tellure serip tu religi: Vritur ipsa ingens tellus aestit hi su-

rente

Liquitur, albentis quondam ceu lamina plumbi Arte uirum, flamini'; caua sornace liquestin: Seu ferrumi quanq hoc maternae uiscera rupis In duras aluere uires); cum ferbuit olim

Vulcani domitum manibus, terraeq; si titat.

Et quidem propterea illum ego plumbi, et serri exempla posuisse crediderim ut al

teri ea pararet,quae igne facilius corripiuntur et fluit ut sulfurea tellus omnis, et eae telluris partes quae tenuiore sunU; alteri autem cum ara omnia, tum ea , quae flammae resistunt magis , et sunτstrapte natura duriora. B. P. Mihi

55쪽

ibi,

haec quidem certe non displiceia ipsae

per se atq; etiam delectauit me nonni hi poetae ingenium: qui tam apte descripserit fluentem, et ardentem teli irem sed tamen tu si1 nimium perparce respondes ad illa , quae peto non modo enim istud ita simpliciter cupio, ea in cendia quomodo fluant,scire abs te sed

etiam, ubi des enderinU,quam seciem capiant tum si perdurant cadem semper, an aliquando immutentur, audire. BEMBVS. FI L. Geram tib1 morem pater; et ea, qtiae postulas ut potero, eXplicabo. Pleno iam par tui ut maturior est omnis belus, quicunq; in Aetnae matris utero coalescit nisu parientis expellitur, et eiectatur, quacunq; prius rimam inuenerit, aut uiam sibi parauerit ut sua: si e tamen eXit ex Cratere, quem ipsi uidimus nun te si periore; φ uel eo inscendere grauis ma-

xata non queat; uel, quia inferius ali

56쪽

spiramenta sunt, non sit opus. Despumant igitur flammis urgentibus ignei riui pigro fluxu totas delambentes plagas: si paulatim recedente calore priorem sibi naturam reposcentes in lapidem indurescunt fragilem sane flammis eneruanti bus, etsi complectas, putrem . Stat ex confluuies, ueluti glacies, concreta usq;. ut alteri descendant riui ii nanq; non suprafluunt; sed inter montis arenosam cutem, et priora concreta fluenta insutuantes sese cursum sibi medium quaerui: sic, que prius induruerant quia friabilia sunt iit dixi) nouis incendiis cedentia crepant, et in partes disiecta prosili-Unt, quacunq; unda deurgens interfluit: demde Oglaciantem eam altera subiit 1lluities; atq; ipsa tantundem facit: tum altera item, et altera: non enim continuato filiore mons; sed per intermissis spiritus ut supra commemorauimus Ieru elatur: atq; ita nouissimis semper uincen

57쪽

tibus, multiplicatoq; ii immensum in cedio ex gileis flumillibus fracti lapides

altissim o congesti magnam partem montis inocuparuns atq; ii quo recentius fluXere , eo et nigriores sunt, et firmiores: aetate et pallescunt, et resoluuntur: inde ego esse arenarum plagas omnis quae circa cacumen uisuntur,eXistimo.

Materies omnis aridissima est atq; ideo minus multo ci uitii lapides, ponderosa scabra adeo, ut breui mora, tanea lima, inscendentibus calcei Xedantur. B. P. Atqui ego sane in eo mallem Empedoclem altari: qui ascensu rus amyclis aereis utebatur: sed sequere.

B. F. Ea infra paruum craterem circum uersus totum montem complexa est; et cumulum eum, in quo maior crater est, sustinet demittitur inde alicubi per interualla imum in montem ob liquis fluxibus: quat Catana iacet,lisq;n mare: lata saepe qua uisus patet; hor D

58쪽

renduin sane spectachillim modo alueis hiantibus modo impeia delatil, his ripis.li1ter maxima profluuia longe menio

rabile illud est; quod paulo ante nostra

aetatem usq; intra Catanam decurrens non paruam urbis partem inccndio de populavit neq; sane descensus is minus, i per . cc stadia conficitur Quin etiam portum eum, de quo ait Virgiluis Portus ab accessu uentorum immotuS,et ingens I pe sed horrificis iuXta tonat aetna ruinis, ita impleuere fluenta Aetnaea; Ut iam

errasse Virgilium putes, piortum ibi csse ingentem dixeri , qui pene nul

lus sien . . . Istud nimi rum cst,quod a principio dixeras cedere illis uolentibus, atq; eorum contrahi ardoribus ipsum mare. B. F. Est ita quidem, ut dicis: sed ut ad propositum reuertamur reptare per eas crepidines, qua dixi, duobus mil.pass'. necesse

59쪽

est quem ius craterem uisuros reliquum iter in equis conficitur reptationis eius labor haud facile credas, si durus est,qcli indigens uirentis genii; quippe,quia de' grauante uiatore temere ingesti lapides concedunΠ; et in ascensu raptissimo ni probe posueris pedem , dimoto notota congeries deuoluitur et in te ipseni rui adde, letian L si in plano cecideris laedunt scabritie sua .et manu crebro contactu nisi contexeris offenduntur Magna haec sortasse uidebuntur pater audiet tibi magna enim sunt ut mihi quide uideri solet lucrum nuse adeo, ac

nobis uidentibus suere nam Aetna qUanta est,nemo quidem it,qui non uideU. Ex summo uertice contemplari totam

insulam licet termini eius longe sis inulto minus uidentu ,ri sun V. Brutia ora ita tibi sub oculis iace :uzeo posse traiicere pene quidem iactu lapidis putes: serena tempestate Nea

60쪽

politani etiam tractus eXtimantur. Ni-iribus per hyemem fere totus mons ca-ia et aeacumen neq; per aestatem viduatur.

D. P. Quid quod hyemare tantum cas meminit Strabo m. F. toeperientia ita te docet,u' ipse auctori quod quidem uenia illius dixerim non deterior. Quare illud mi pater tia,atq; etiam vide: ne quid te inbueat,si aliqua ex parte libitis nostri de Aetna sermonis cum uetustis scriptoribus dissentimus:nihil enim impedit fuisse tum ea omnia, quae ipsi olimi radidere,quoris in permaserint plurima in nostram diein: uaedam se immutauerit aliqua etiam surreXerint noua: nam ut caetera omittam); quod cinerosa partim esse summa cacumina dictauere;eius rei nunc uestigium nulli apparetaeinis enim, qui queat conspici toto mole nullus est: neq;1d tamen omnibus inriis fuit: nam multorum testimonio accepimus, qui uidere, annos ab hinc quadraginta tan-