장음표시 사용
11쪽
primo loco posito alterum cum prim libro non solum non artes cohaerere sed de industria orationem hic interruptam esse demonstrari. quasi dicatur initium belli . 'in autem Clamonii verborum G πόλεμος et Ῥόφασις Oppositio Jectasisset, δὲ πόλεμος ἄρχεται dicendum fuisse. Recte haec
quidem, iamque cum Oppositi, fit, quae opponuntur sibi orba particula δε distincto opponi solent. Quod autem Classolitus in adn. ad h. l. ἐνθένδε non lostra significatiotie
liter i. e. ibi quo scriptor iam pervenit sed voti sol gen-dem reignis accipit, ut et D indo pondon et eo referendum sit: solet quidem χυδένδε ut omnia vocabula tum δε demonstrativo coniuncta ita Inveniri ut rem insequentem digito quasi monstret, hic autem usus minime
opus isti deitido particula V non ad Ἀνδενδε 'e' ad ἄπετα spectat cf. rii geriam ad h. l.)i denique quod ests immiti cum imperfecti. ἐπε ἱyνυντ et πολέμουν utatur Thucydides. qiuae fuerint per belli tempus inter utramque
partem rationes eum significare patet. Sin auteni ut vult ille, enuntiatione ἐν o . . . mis os tantum qualis Ortus sit ineunte bello rerum condicio Xponere Olmsset, OriStis
ei utondum suis es rugeri granim g 53. 2 et 53. Iam vero ettius p. 7 sqq. verbum ξυνεχως ad II 46
spectare negat, quod et bellum cum pace conferre mirum sit id solum cum alio bello comparari posse, et Verbis i-tiat καὶ iaposta προ του mis o non certamina de Corcyra et Potidae coorta, sed discordiae propter Atheniensiuni in dies crescentem potentiam anter eos et Lacedaemonios nataesio niscentur alioqui itim eas in fine capitis πρόςam του πολεμεῖν appellari non potuisse. Sed tempus illud belli nitium praec0dens nomine quidem pacem, re auten bellum
iam suisse et pugna ad Sybota commissa et Potidae oppu-4 Quod ne in decem quidem annorum bellum ευνεχῶς quadrare dicit Ludw., cum et ipsum unius anni indutiis interruptuna fuerit, dicendum est, iniisse quidem mense Martio anni 2 Lacedaeinonios et Atheniense ἐχεγε nis IV 117 hae autem indutiae ut pacem aequarent tantum abfuisse ut de Mende et Seione quae urbes In Mene peninsula sitae ab Atheniensibus ad Lacedaemonios defecerant IV Idd. Idci)armis certaretur c. 129-l3 i).
gnata confirmatur, hasce autem dimicatione scriptorem verbis alalat καὶ διαφοραὶ προ του πολέμου significare voluisse quidquid dicit ellius perspicuum est: neque enim ignoro equident, verbunc πρόςασις ita 'hucydide opponi soleri
cf. I, 23. 5. V 6 quibus duobus locis ad vim Iocis ύ- σα ne augendam accedit itiam iiηλσω I 18, 1. 33 l. 141 1. I 49 2. ΙΙΙ9,2);' hic autem de Corcyraeis et Pot1-daicis discriminibus dictum esse ex eo patet quod et I 146αὶ ut at lupo ut speetant ad I 23,ς τὰς αἰτίας προὐλραφα
πρῶτον καὶ τὰς διαφορὰς quibus ad significanda ea usus est scriptor et quod ea ipsa, non Lacedaemoniorum et sociorum potentia Atheniensium nimiae odium et invidiam, σπονδῶν es; γυm appellat. accedit quod ipse uit αἰτίαι καὶ
diapo at ἀρξάμεναι αὐδυ, i ἐν 'πιδάμνω μαι Κερκυρa Quae mutem Veinde a Wolii, disputantium plus pro Ultrichi, demonstrandi quam contra eum. Quamquam enim iure eum atque addo: etiam Classenium reprehendit
quod p. M verbis V 24 tes 2 bellum Archidamicum
pace insequenti discerni vult, ipse ξυνεχῶς et κρουκαὶ
de toto viginti septem annorum bello eo minus praedicari
posse contendit . quod huic opinioni V 35,2 xta U0
τουτὶ i. e. 42ly πῶυ ἐπνιξόα Ῥελ ησαν τοῖς δ atot καιΠελοποννησίοις obstent, ex quo effici Ihucydidem a primo seribendi initio prius bellum decem annorum a toto Voce ξυνεχὴς distinguere voluisse. Ium autem - quod eum non fugit verba δε ὁ πόλεμος ubicumque in quattuor primis libris occurrunt de triore tantum bello quod vult Ull-richius intellegenda sunt Sed cum ellio mira videntur eius opinio, qua auctorem, cum descriptis post Niciae pacem primis septem belli annis post Athenas expugnatas tres posteriorem adderet. isdem Semperi verbis usum eSSe arbitratur, totius belli finiti ratione habita nulla, contendit, Thucydidem una primum ad scribendum adiisset totum ambellum cognovisse it lane ipsam ob causam undecimum annum nullo discrimine decem primis adnumeraviSSe; Onuutem prius hoc explicare voluisse quam V 25 26 occasio
φ Simulatae autem causae significatione invenitur Ι 126,1. II 87,9. II 86. Ceterum de discriminino quod inter αἰτία, πρόφασις, ἀρχηinterest et quo Polybius potissimunt, mutata ille quidem significatione Thucydide utitur cf. eigh0senim p. 124 sq.
12쪽
se praeberet ut iam, hac explicatione data, prius bellum, verbis II 1 1 et V 24, satis notatum, totius belli priorem partem esse unusquisque videret. Aliter mihi res sese habere videtur. Etenim si ab exordio hucydides viginti septem annorum bellum scribere sibi proposuisset, dii bitari non potest quin quam ipse haberet de toto bello opinionem constat enim aequales aliter de eo cogitavisse cf. Ultr. p. 7 sqq. in primo prooemio exposuisset de qua re sustus postea disputabo . Anto hanc expositionsem V 25 26 incommodi aliquid et miri habere ipse sentit ellius undecim anni commemorationem: alterdings in iner arten aumilligonoeise p. 20 et paulo post: in dieser Stelletrit a starksten in geWisse unbeholfenhei hervor, die de gangen eis antiastet, te huhydides seinen, litereinheitlichen bellandiungoiderstrebenden tot dentioch ustiner honomiscli inheitlichen forni u gestalien uelit :rem videt, causam non videt, illa iiii difficultas inde orta est, quod primum tantum decem annorum bellum Scribendum auctor sibi proposuit. Consilio autem postea mutato cum post Lysandri pacem nil scribendum reverteretur, non statim medio libro quarto dicere potuit, deinde se bellum quod narraret τον πρῶτον resiεμον appellaturum esse, sed hoc, verbis δε ὁ πόλεμος eadem semper Significatione usus, primum ad suem perduxit et tum enaum, incisione quadam ultro se praebente, de priore bello et undecimo anno V 20 3 0 24 2 dixit, cum statim post lectoribus suam de tribus belli partibus opinioneni quana antea uoti habuerat exponere ei lic0ret. Haec ad refellei id imi selli isufficiunt si cum Ultrichio prioris operis 110m IV 48 tatuimus, hac autem argumentatione IIO OPUS St, Si, quod quibusdam ex causis veri similius esse infra videbi inus, bellum Archidamicunt iam ante annum i Summatim ad finem perductum existimamus. Nullis igitur rationibus adduci possumus ut libri alterius initium post annum 404
De loco II , quem in addendis p. VII ad eorroborandam sententiam suam adseri eiu disputavit nisi leui ius p. 10 sq. et Cyprianus p. 6 quoruni uterque, idque iure, ex hoc loco effici ilicquam posse negat. Ut contendit Ultrichius, in enuineratione Sociorum LacedaeInonioruni et Atheniensium, si ad totum bellum referenda esset, hucydidi i Eleos a Lacedaemoniis anno 21 defecisse et Argi-
vos ab anno 17 usque ad finem belli ab Athenionsibus tig o leondum fuisset os quidet illa enumeratio bre: in accuratum autem eam esse voluisse scriptorem Inde
liud uuam xponit qua civitate cum Lacedaemonus quae honiensibus io 'oinporae societatem 'abuerint quo mutatorum clam hoc loco montionem fecit quia taque ei commentorandum sui Pellenenses initi beni a Lacedaemoniorum partibus 4totisse it rima. ut ex II 83 6 . D, 87 4 sonaret orto iam derii belli anno univors Achaei ededit uod ne in decem quidem annomam bellum plane quadrat sociorum enumeratio Lesbii enim postquam anno
428ol 2 1 ab Atheniensibus desecerunt et III 15 I algeodaemoniis in societatem recepti sunt acerbis Sempe
hii 427 Ypugnat o diruta maximam partemeta 'tii hque amplius quaeri poterat utrum socii Athe-
Λih6α tum dupliei calamitate, et morbo et hostium
13쪽
esse iam scivisset, haud dubium est quin accurate et perspicue de ea re dicturus suerit. Quae autem deinde ad desondendam sententiam suam adfert Ultrichius neque ullam vim habere neque, cum prius illud argumentum per se satis grave Sit, Opus SSe opinor. Negat enim et de inopia tori litato terrae adducta hic cogitaiadum esse et post exitum totius
belli Peloponnesiaci Thucydidem de alio bello Dorico cogitare potuisse. Hoc iure quidqiuid dicit C Wihlinshius p. 4, cui iis reliquae de hoc loco argumentationi fere adstipulor resellit Classenius p. XXXVI sq.) iam enim antio 394, decem
annorum pati vi interiecto, bellum Corinthiacum exarsit ad quod Athenienses sex milia militum gravi urnulturaeparaveriant. De priore autem Ultrichii argumento plano praeter necessitatem Classenius et qui eum se illitur ellius p. 21 certant de fame cuius sterilitas terrae causa sit licnon cogitari non posse, sicut enim pestem auxilium Lacedaemoniis ab Apolline latum, ita amem n011 bello effectuiti sed simul cum eo sal αὐτω divinitus missam litellegendatu esse. Cur haec et quid sibi volunt Quid enim discrimitiis intercedat inter pestem vel famem n diis datain et an quae bello efficitur equidem non vide atque recte Lud Wigius p. 803 monet, auctorem, si venam esse illiad Oraculum novisset, non ita subtiliter inter mis os et mim distincturum fuisse. Prorsus auteti ultra ulit quae Voltius in modium profert sac, inquit, Ultrichium recte dolia re cogitare sequitur hucydidi, qui per omnes libros significatione δε ὁ πίλε o utatur, cimi ad totilis belli insem Scribe1idum pervenerit, haec dicenda fuisse: it oi queni II 24
πολεμω του δε στερω Ortasse veriturum O11tendi 11Ulle, ultimo του δε του πολέμου anno, venit. His obicio cum
quid dicturus fuerit si propositum ad neu perduxisset
conici promus non possit, hoc talia ei certum videtur, si ipsi librum edere licuisset, antea eum totam historiani denuo retractaturum et quaecunque singulis partibus discrepare inter Se persDeXisset mutaturum fuisse. Insequentibus autem eiusdem capitis paragruliliis eadem vis non est. hucydides 1aim, uni, Oraculi cuiusdaD Lacedasemoniis alit oxordii in bolli sediti, victuros seos Apollinetiaque ipsum ei nuXilium laturum esse, mentione acta, ita pergat: περὶ μεν ουν τυ χρηστηρίου Ῥύμενα ha o Dola εῖναι, haec verba post finem totius belli scribero non potuisse
Ultrichio videtur; qui ita sor inrgumentatues p. 72 sqq.):
militis ex locis elucet, scriptorem de omnibus vaticiniis liberius cogit se quam aequales, imprimis multitudinem
cf. II 17, 1. 2l, 3. 47 4. V 103,2); post Niciae pacem igitur
hanc suam de Oraculis opinionem edere potuit, cum aequo Marte ex dimicationibus discessum esset et vate salsa cecinisse viderentur, OS Lysandri pacem, quamvis ipse opinionem
non ut Set, non potuit timendum ei erat ne oraculum cuni veII tu congruisse ei obicerent. Huic autem ratiocinationi cum Wiklinskius p. 14 adsentiatur Classenius p. XXXVIII recte opponit, auctorem nihil hic nisi quae
fuerit anno 30 Athenarum condicio quidque civium m tuerint nimi exponere neque quicquam intereSSe utrum post deceni an viginti septem annorum bellum haec scripserit.' Accedit quod cf. ellium p. 22 ne expugnatis
quidem Athenis vaticinium illud ἐχυρῶς evenisse ei visum est, ut putet ex V 26, και τοῖς πο χρησμῶν ri ἰσχυρασαμένοις μίγον si τουτο ἐχυρῶς ξυμβάν. Pro Ultrichio igitur
nihil ex hoc loco efficitur; liucydides enim, quod e uni- VerSO eius opere apparet, vir fuit sibi constans qui quae semel sibi persuasit haud ita facile vel mutavit vel celavit atque, etiamsi belli eventus vaticinium comprobare visus esset, nulla multitudinis ratione habita scripsisset. Nec maioris momenti sunt quae disserit Ultrichius dolibri II 'ra quo Thucydides summae utriusque partis in initio belli contentionis causam adfert lianc αρχόμενοι ταρπάντες ὀρύτερον urtia βάνονται. Contendit Ultrichius, cadere haec verba in sinen belli Archidamici, quo utrimque cladi lius
acceptis animisque demissis certatum sit, Decellico autem bello Lacedaemolitos tantum impetum fantamque incontinentiam, Athenienses tantam vim ac colistantiam praebuisse ut de virium defectione dici non posset. Rectius Ruten quani
Classenius p. XXXIX qui sicut ceteri non initium olli
cuni toto illis decursu sed cum eo daritum tempore hic
' Mirandum est Classenium hoc loco liberiorem Thucydidis de raculis sententiam omnino non videre, cum et in hisce verbis et in eis quae de i uno et it o legiIlius magnam profecto ironiam inesse perspicularia sit. Ipse ainen sibi non constat, nam in adn. ad h. l. haec dicit: ,es legi dari die andeuiung we also ill, Ina die irkunge desdei Dorierii reuiidlichen ottes rhennen. Qui autem, quaero, Verba artissitne cum iis coniuncta πειτα δὲ χαὶ των Πων χωρίων τα πολυα Φλωπότατα Iiihil esse dicere potest nisi ein usat aus ediglicli historischem interesse' Contra ad oraculum reserenda sitiit, cum Thucydidisomida ex rerum natura explicandi studium demonstrent. f. Ultr. p. 75.
14쪽
comparari vult quo haud ita multo pos viros aliquantum
defecerint, Mellius Ultrichio ippotui p. 22 varia 'elli
tempora omnino non conserti, sed in universum dici, omnes initio rem celerius aggredi erat hanc interpretationem esse indes patet quod praesente ratitur scriptor Vti βα- νονται etenim si eadem voluisset atque Unrichius vel Classenius a0risto ei utendum sui ἀν- νω. 'dde quod comparativo non oppositiun est περον sed eodem ni odo hic intellegendus est quo etiam latine saepe ponitum n mininus solito maiorem modum si guificans ut VIII 4 'MIαδέστερον adiecto etiani verbo is et vortitur germanice et iis,gimtich. Euo igitur hunc locum interpretor: omnes ent III initio paulo acrius i. e. inimiteli schars ad rem accedunt. Quam eandem ob causam non opus erat Cyprianum demOIistrare p. 6 comparationem in ultimam belli parten cadere,
quia . quod appareat ex Diodori Siculi historia HV bia,
Lacedaemonii bis primum post pugnat Cygicenam, deinde post Argi numensem Athenas miserint qui de pace agerent. Nec certius quiquam evincitur iis quae p. 12 de ver bis insequentibus ατ δε α νε ii μὲν ουσα ευ θ Πελο- noua , noli δ' ἐν ταῖς lo in dicit diu tompora cuidam belli Deceleici oppositum esse, cum decem primas belli anmSPeloponnesiaci quidem nec pestilentia nec proeliis graviterimniinuti sint recte enim Classenius in adn. ad h. l. rore verbo πάντες quod do omnibus semporibus dictum sit in
Felicius autem, quamquam praeter Lud Wigium Πines Iadversantur. Ultrichius duobus 'ocis Hisseruit quoruinalthro II 57 2 Thucydides de secunda Peloponnesiorum. In Atticam inruption ait: τῆ δε ἐσβολὴ ταύτην πλεῖστόν τε νονου ειναν xae πασαν ἔτεμον γέρας rum τεσσαρακοντα μάλωτα ἐν hi τὴ τωθ ἐγένοντο, altero III 26. de quarta: χα ἡ ἐσβoi: αὐτη χαλεπωτάτη Ἀγενετω πως γαιος μετατην δευτέραν. Haec cum scriberet auctor, ut recte opinatur Ultrichius p. 13, incursionem annes 413 factam nondum cognovit: aliter hic commemoranda ea fuit, nam et ipsam
diuturna suerit apserte nobis nusquam dicit, tamen praecedentilius multes longiorem isam fuisse inde patet quod ad Deceleam muniendam plus certe temporis opus fuit quam ad Plataeas circumvallandas, quam in rem septuaginta dies impensi sunt II 5,3) Cui argumentationi haec fere or
neque ἐσφλάῖς adnumeranda est neque usquam a Thucydide
ita appetiatur, sed ἐπιτείχισις VII 1, 7. 93, 2 vel ἐπιτειχισμός VII 18 4. 28, 3); Uoi autem de qua paranda VI 18,1
dieitur nihil aliud est quam hostium ingressu et terrae vastatio, itaque initium tantum ἐπιτειχισμου qui verbis ξυνεχῶς ἐπιχαδοσθαι VII 27 4 definitur atque ab amicit πρύτερον βραχείαις Ityνομέναις plane distinguitur. Sed dicendum est, hoc loco non verbum ἐπιχαδηοδα opponi ἐσβολαῖς, sed
ξυνεχῶς verbis βραχεῖαι tyνύμεναι, ut superiore incurSioneS vritat tri δμεναι ab ultima ac , ξυνεχεῖ τευγένθ' discernantur, inde auteni quod πρότερον εὐραχεῖαι tyνύμενα αἱ ἐσβολά conferuntur cum hac, sive rarestim sive ἐπιτειχισμος appellas, invasione, manifestissimo evinci hucydidem ipsum eam ται,ἐo iussi adnumerare atque Classenium, cum ab ἐσβολύς natura o mκαδ οδα abhorrere contendat, eo refelli quod de prima quoque invasione anni 431 dicitur καὶ xaδε μενοι τεμνον et και καδε μενο ἐζ υ scit του χῶρον στρατοπεδύν τε ἐποιὴσαντο νύνου τε πολυν ἐμμείναντες
II 19 2 et sic de omnibus deinceps inruptionibus II 47, 5. IIII 1 IV 2,2 excepta quarta II 26, 3). Ceterum Lud Wigio adsentior qui p. 603 appellari quidem smi ab inrumpendo exponit, complecti autem hanc vocem, ut excentieS, Omnia quae inde Sequuntur, sive terrae a8tantur Sive e traponuntur Rive urbs munitur. ' Classenium autem si indefinienda huius vocis vi sibi constitisset ne de depopulatione quidem cogitur debuisse. Sententiae suae praesidii an haud spernendum Sumpsisse sibi videtur Classenius p. XL. ex verbis II 13, τοσου em ἐφυλασσον ro πρῶτον ὁπότε o misi tot ἐσβGotεν, ubi τοπρῶτον tempori cuidam belli Archidamici opponi posse negas, cum universum hoc verbis πότε ἐσβάλοιεν comprehensum Deceleico, quo ton amplius Volat saetae sint opponatur. Recte autem cum iam Lud Wigius Steupius Cwiklitiskius ob- Servaverint neque eum sibi constare si prioris olli ἐσβολὰς cum posterioris επιτε ιν conferat, quod fieri posse supra
negRVerat, neque quatenus Verborum το πρῶτον vis pertineat U Liceat ad hanc interpretationem confirnaandani exemplo e recentissima historia sumpto uti belli quod anno 1870 inter Germanos ac
Francogallos exarsit non solum initiuin, i. e. copiarum in hostium terram introitus, sed etiam totus decuisus usque ad pacem semper a Franci gallis Germanorum invasio nuncupatur.
15쪽
patere, cum iam post ulteram vel tertiam incursionem minus sedecim milia militiam gravis armaturae in custodia fuisseveri sit simile, mihi restat ut aliis duobus locis quibus eandem significationem verbis o πρῶτον tribuit Classenius hau Vim non esse Stolidam. Ac de priore itidem Ι 9,2mii η δὲ χαίων μύνοι υνεπολεμουν τυ πρῶτον, πειτα δευστερον καὶ παντες iani supra dixi et suis haec verba a viro illo docto ad annum 417 referri exposui. ii nutem ΙΙΙ 17, τα μεν ουν χρὴματα υτως παναλώδη το πρῶτον tantum posteriori bello, imprimis expeditioii Siciliensi opposita esse accipienda sint eqii idem non intellego; eteninicum ex icta vorbis VI, 12, καὶ μεμυησδαι χρὴ Duc λινεωσri . . λελωφηκ εν ἄστε καὶ χρὴ am καὶ τοῖς σώμασι ζυξ δαι of V 26, ἄρτι δ' υε 2ηφε it εαυτὴν ... cχρημάτων ἄθροισι λα την κεχεροίαν appareat, nerarium inter pacem repletum esse, iam priore bello magno opere aeque ea tantum de caiisa quod classis instruenda copiis lue tipendium praebendum anno 28 erat Xhuustum sit necesse est. Neque hoc utinam ut enina alia praeterinittam, Amphipolitarui desectionis mentionein facio qua τους δηυakυς ἐς μέτα δέος καταστησα dicit Thucydides ἄλλως τε καὶ ἄτι Git αὐτοῖς ηυ ςfit o ξύλων τε ναυπηὶ σφων πομπὴ καὶ χρημάτων προσόδω τε Ι 108, 1. Mirum alitem in modium ad O111irnuindam illam verborum is πρῶτον significationem Cyprianus p. 13 cf. p. 8 III 86, 2 laudat qui quaeso hic adiectis etiam αρχομένου του πολέμου tacitatellegi possunt 3 ita eniti sibi voluerit auctor cum diceret urbes Doricae Siciliae per totum bellum prius initio belli
in Lacedaemoniorum sociorum iumero relati sunt equidem pror8us ignorare me confiteor. Iam videamus quomodo ultius rem expediat. Atque primum quidem firmissimum Classentanae sententiae documentum adsert nomen belli Deceleici constat Thucydidem hoc nomine nusquam usum esse, verbis autem ὁ ἐκ
nuas Xercitus Pelopori uesiaci incursiones ex urbe munita
in Atticam saeta cf. Ultr. p. 12 adn. 13. um reprehendit Ultrichium quod praeter perpetuum Deceleae praesidium )it Paulo post arbitratur, praesidium Deceleae impositum non eodem semper numero fuisse Verbis autem πης σης φρουρὰς καταδεούσης Sive eum scholiasta interpretaris τῆς τευημένης i. e. quod ibi esse solebat
saepius vere Peloponnesios in Atticam inruisse et autumno abiisse, primo autem anno diutiu ad munimenta exstruenda mansisse opinatur At ex verbis VI 27 4 τε μὲν καὶ πλεί- νων ἐπιόντων es δ' ἐξ ἀνάγκη της ἴσης φρουρὰς καταδεούσας
την χώραν perapicue apparet, maiores copias e Peloponneso interdum advenisse neque quicquam interest utrum vero hoc an alio anni tempore evenerit; praeterea Ultrichio hoc adrniniculo non opus erat 13am demonstrare vult, invasionem anni 13 per se ipsam omnibus quae praecessissent longinquiorem fuisse eum et hostium ingressum et agrorum depopulationem et Deceleae munitionem complexa esset Denique Weltius, quam enim alia adfert vel iam supra refutata vel non magni momenti sunt contendi quantum tempus in Dece, munienda collocatum sit ex comparationae cum Plataearum circumvallatione rui non posse ibi enim Peloponnesios magno per turbato et impeditos esse ad Ontrarium autem demonstrandum adserri posse quod Pylos sextantum diebus munita sit. I Deceleam munituros turbatos omnino non esse concedi non potest. sed, quamquam hu-eydidos lac de res tacet. Atheniensium equite ut priore bello II 1,5 ως ἰάλω cs. VI 27, 5 eos vexavisse atque ae pus celeriter ad finem perducerent inpedivisse veriosi simillimunt Plataeeiasium mutem 4inpedimenta Teloponnesiis haud ita naultum nocuerunt muri enim soramine unde aggerii terram egerebant Ι 75 mox animadverso,
cum cuniculo ex urbe sub ggorom meto per tempus quoddam rursiis terram subtraxissent ipsi ut multum proficerent veriti obstruere destiterunt ΙΙ 76). In Pylo autem muni-onda multo minoros otiam difficultates se praebuerunt: nam- quo it Messenii cita amici erant Athoitionsibus mi mulloniodes iis issicereii, et locus maiore e parte natura iam munitus muro tantum qua in continentem vergit egebat et milites ultro cupidine inflammati vallo exstruendo inter se
certabant IV 4 et 5). In duobns qui insequuntur locis me Ultrichius quidem documentum positum esse dicit ac de prior ΙΙ 34, ubi
die ordentliche, geWonliche: rug. ad ii l. sive cum Aemilio Porto. τῆς ἐχούc et ισυ στρατ τῶν δρομύν της ἐκ του υτο πλωθους εὶ ξυνεστώσης , numerum semper parem fuisse efficitur. Reiciendum enim est quod rugerus Ηaasium Secutus της ἴσης cum νάνης coniungens verti posse dicit indem mi gleicher edran is si die Athener nur eine besaigungsschar inset es opponem ad h. l.
16쪽
eorum qui pro patria Occiderant sepeliendorum Oris expositio ita conduditur δε ἐν δάπτου- καὶ tu muro του πολέμου, πύτε υ βαίη αὐτοῖς ἐχρῶντο et quaeritur iitrum ea muris του πολέμου ad bellum decem an viginti Septem annorum reserendum sit, nihil liabeo quod tela pii
De ulter autem loco pauca verba laciam. II 8 3 pestem in Atticam ingruisse et Peloponnesio Piraeei puteos veneno, ut fama fuerit, imbuisse hucydides narrat: κργα τάρ, inquit, οὐπω ησαν υ Ῥι. Haec igitur verba cum scriberentur aquae ductus iam in Piraeeo fuisse necesse est atque ex fragmento comoediae Plirynichianae a scholiasta ad ristophanis aves . 997 adscripto coniecit Ultrichius p. 87 coniecturamque plerisque quod sciam viris doctis comprobavit, exstructum esse aquae ductum a Metone geometra inlustrissimo anno 14 utriam autem verba V atra Οὐ- σα αυτόθι statim post eam aedificationem an post finem totius belli scripta sint erui non posse. Quam postremam Sententiam ut magis consentaneam defendenti
didem, cum non solis Atheniensibus scripserit, iam anti O414 ita scribere potuisse, non veritum ne rei Omnibus notae metitionem acoret. Tamen tota haec quaestio Supervacanea est cum neque ubi et ama 414 aquarum ductum aedificaverit constet neque ante annum 414 nullum aquarii mductum in Piraeeo ess aedificatum certo sciuinus Steupius l. l. et magis etiam in incorto haerentus, si cum rellero γας interpretamur: quellengebaude, o de naturii chequel dure uberba undantistite gelassi miinduta gegetiausse geschii tZ Wurde qua constructione sons ab omni veneno tutus suerit eiusmodi enim putei quando in Piraeeo facti sint ne vestigio quidem indagare possumus. Sed sacIIltrichium recte coniecisse sequitur ut hucydides aut librum alterum anno 14 demum conscripserit alit verba illa culi finito toto septem et viginti annorum bello opus retractaret inseruerit. Illud autem quominus statuamu Obstat quod scriptor, si anno 14 etiam in prima alterius libri parte conseribenda haesisset, unius anni spatio usque ad medium librum quartum, ut vult Ultrichius, pervertisse vix putandus est. Quidni enim statina post paceni Nicia auctore factam ad historiam scribendam eum agreMum SSeputemus in uno autem et dimidio libro perficiendo septem
annos eum consumpisisse vix est credibile. Quar Stenpii sententia qua p. 21 sqq. eum in scribendo perrexisse vult quoad anno 409 vel 408 prioris tolli in istoriam ierfecit quamvis cum ad hunc locum tum ad IV 48, de quo m-
se videbimus intellegendum ansam percommodam praebere videatur reiecta auctorem librum alterum anno 1 vel 17 composuisse, verba autem illa V at xv υ- σαν ab otiion anno 14 domum sed in alterove anno ante Seruisse mihi quidem veri simile est, neque enim de aquarum ducti persecto tantum hic cogitandum est sed Jam ' cum aedificatio incohabatur vel aliquantum progressum erat Imita potuit. Quod si statuimus, non opus est cum WiklinSLIO p. 32 sq. cc. 48-51 tota post annum 404 serta putare. De qua sententia, quamquam ab hoc loco alienum est, tatim laudii quae mihi videantur dicam. Ac mihi quidem
haec ita se habere non persuarii; Verbo em αυγυς In1t1Oe 5 eunetos Athenienses intellegendos Sse cum e concedam, non ad ea quae praecedulit capita, quibus de aegrotis tantum dicatur, sed ad postreama verba σα τε προς ἱεροῖς ἱκέτευσα . . . πάντα νωφελῆ λὶν τελευτων τε τε υτων δεισα - ὐπν του κακου νικώμενοι id referendum esse
nego, iamque et lim quoque aegroti designantur quibus
secundum ea quae proxime antecedunt υτε αγοι κου . . .
Οὐτε ii δυδρωπεία τεχνη δυδεμία et Athenienses verbo illo αὐτob satis significati sunt; unde autem prae Ipuum coniecturae suae praesidium sumpsisse Iibi visus est quod omissis etiam c. 48-51 morbi brevis sed sufficiens quaedana effigies depingatur. magno opere eum fefellit neque enim verbis ei 47, 3 et 4 de morbi natura, sed solum curtam perniciosa eius vis tantusque mortuorum numerus uerit exponitur, c 52 sq. utem cum nihil aliud nisi quantum in mores , ac consuetudinem saevieri, pestis narretur morbi ipsius laturae aes decursus descriptionem prorsus neeeSSariam suisse quis est quin intellegat qua quod tam accuratam artis medica notitiam praebuerit Τhucydides non est cur eam ut vult ille, post viginti quinque annorum studium
conseripiam osso aeeipias, nam et am/ς τε νοσμα και αυτος
ἰδών itob πάσχοντας 48,3 ad describendum morbium adiito quo erat ingenii culmine decem annis haud dubie saepe occasiones intellegentiae cillius artis excolendam usu St. Nulla igitur ration Cwiklinskius capita 8-51 postea Inserta esse convicit.
17쪽
his iam relictis alia videamus atque ad eum locum transeamum qu manifestissime Ultrichius suam sententiam comprobari contendit Quas inim inno 427 bello inter Syracusanos et Leontilios coorto III 86,2 do illorum sociis narrantur ξύμμαχοι δε τοι Συρακοσίοις α πi Καμαρωάων at ita uωρίδες πόλεt:. ἴπερ ut πρῖς Iaκεα&Iονόωντο χρῶ in αρχομενου που πολεμου ξυμμαχίαν ἐω 'γαν. Ῥυμένω ξυνε λωγά γε, vir ille doctissimus post finem totius bolli scribi lotuisse legat, cum bello et in Sicilia et in Iolaia gesto Siculos Doricos sortiter Lacedaemonios aditivisse constet, haec si iam movisset, auctorem certe ea verbis .iam et tum accuratius definiturum fuisse. Sed recte exposuit Classenius oristi ei pus in enuntiatis relativis plusquamper et vim habere, ut verba illa vertenda sint quae i. o. urbos initio belli in sociis numeratae eralit, non autem usquo ooh cum iis dimicavorant . Et rectius etiam certe et Cyprianus p. 8 de cuius nitra verborum το πρῶτον interpretatione supra videas et Poppo p. h non ἐς τίδε venaliud simile ad χυνεπολεμ λ addi , hint, sed 'o πρῶτον ut ad 4τοδ αν ita etiam ad hoc verbum reserunt, iunconstructione innis difficultas tollitur Quod autem Cwiklinstitus p. 11 contendit eum esse sententiarum neXIam ut
ni illam eius enuntiati praebere aiisam nisi decem Iutorum
belli ratione habita quippe quod rite post quintum quidem annuin Italici et Sicilienses Graeci in belliti sint profecti, mihi vidontur Dorici Sicilli non domuni Iolaico bello sed iam tuni Lacedaemoniis auxilium tulisse es. ellium p. 24)cum Syracusanos coiitra Leontilios et Athenienses adiuverunt, quamquam Sane ion vere socii appellari poterant: sed eos ne postea quidem eodem quo Corinthios et Boeotiosiure ita nominari potuisse ipse docet wiklinskius Hernies XII p. 43) Nec magis mihi orsuasit hucydidem, si II 65
iam ante III 86 scripsisset, non dam ambigue locuturum sed riuo tempore desiissent bello abesse commemoraturum fuisse contra quisquis cum Classenio caput illud noli insertum putat contendere potest ob iam ipsam causam quod II 65 iam do x poditione Siciliensi dictum sit hic non diligentius de ea scribere necesse fuisse. Sed vana hae et incertae coniecturae es dubitari potest, tum post neni belli Deceleici ea scribero potuerit hucydides, aliter eum seripturum fuisse demonstrari non potest. Nec tertium 'iaicquam verbis quae eiusdem capitis
ea comparata esse dicit ut scriptorem aut retractavisse hanc historiae suae partem aut non composuisse III 86 ante annum 414 veri simile sit. Tamen qui fuerit tum thetiis
rerum Status quaeque animorum ad summum quidque Udendum inclinatio tibi fingas velim: 0sbiis qui ab Athonielisibus defecerant superatis ac punitis III 27 28 49 50), Minoa insula expugnata 5 l), Lacedaemoniorum denique in Corcyraeos vi infracta 7 sqq. - num mirandum videtur Athenienses otiam in Sicilia belli ortunam periclitari ac,
cum Peloponnesiorum socios impugnarent, eis ipsis gravissimum detrimentum adferre in animum induxisse, eodem autem tempore speravisse ibi se rerum potituros esse Negat quidem Leskius p. 21 eo hucydidem ut ita scriberet
adduci potuisse. At, si fuit ista voluntas, nonne commemorare eam debuit Quin etiam ita non de expeditione anni 15 hic cogitare cogimur ut isdem verbis auctorem uti potuisse coiitendam etiamsi nunquam postea Athenienses in Siciliam bellum intulissent; ad illam autem si spectavisset certe eum πότε, ad χρόαναν ποιούμενοι radiecturum fuisse. Iam vero ad confirmandam sententiam Ultriclitanam
plurimum valet quod insequenti capito Ι 87 hucydidos
haec de pestilentia dicit: στε u ναιων τε η εἶναι ἄτιμαλλον ἐκάκωσε ζ δύναμιν constat enim et clades Siciliensi ac Deceloico bello acceptas et discordias civiles multo maiora detrimenta quam pestem Atheniensibus attulisse. Quae contra haec dicit Classenius p. XLII de iis tantum calantitatibus cogitandum esse quae, ut pestis, ad bellum etiam nee serint, recte iam redarguerunt seupius p. 8 et L hius p. 7); nec magis eum iuvat quod verbum δύναμις interpretatur copias welirhrasti, minime enim gentium hac restrictiore signification hic accipiendum est, sed idem est atque potentia' machi quae potissimum sane exercitu
nititur, mom autem universa io continetur Quin etiam Frustra hoc impugnat Classenius in appendice critica alterius editionis libri I p. 269.
18쪽
morbo illo atrocissimo depravatis ac corra1ptas hic cogitandum sit Classenius autem eo sententiam suam corroborare
non poὰ rati quippes quod oxtremis belli annis dascordiae
civiles magis etiam quam morbus ita mores perdiderint ac perverterint ut Atheniensium res publica ipsorum imum di eidio magis quam hostium virtute corrueret Quod utein Classentana interpretatione usus Statilius in praes ad edit. ob XII eladem in Sicilia acceptam aliquanto pestilentia In seriorem suisso docors istudoto cum hac militum gra is armatura perierint 4400 equites 300 reliquae multitudinis inoxploratus tumorus. illa dantum 200 1 litvin equites 300 sit oblitus os 500 illorum equitum se a sagittariorum qui II 4 4 98 1 postea etiam in Siciliam advenerant et cum reliqua multitudo non solum adolescentibus, in quibus delectus fiebat, venam etiam maiorem certe Partem senibus mulieribus infantibus constaret, eius numerus antem explorari iam non possit, totam hanc computationem Darum certis undamentis niti intellegere debebat.
Eo capite hucydides postquam seditionem Orcyrae anno 2 coortam et 2 finitana narravit haec addit: καιε στύm m iiκ γευομένη μελεύetηαυ- o5ω - ' κατα τον ἀμιλτου, verba autem ,σα γε κατα τὴν πολεμον τυνδε ut
ait illo p. 9 sqq. si post totum bellum lorip'T '' a
s ditions anni 74 de qua rosor Diodorus Siculus XV 46. 49 spectarent, ad quem usque annum axare auctorem minime sit veri simile; quominus autem de bello viginti seph m annorum diei sint obstare quod anno 10 amiterunt in Corcyra ollum civile sexarsim ex Diodoro XIII 48 ompertum habeamus verba igitur illa non posse non ad bellum decem annorum reserri, cum autem non ante annum 410 scribi potuerint tum demum in reliquum caput iam antea scriptum inserta existimanda esse. Haec hactem Ultrielitum non sibi constare eum illa verba p. 10 hen' Σ'
iste magnam pariem ognito nondum autem hoc quoqne deseribere
eonsilio apto p 135 piat annum 404 inserta esse dicat, mus recte V i,emur tam autem hae diserepantia in nostram quaestionem
nus Ultrichius. Primum autem videamus quid esset statuendum si de posteriore illa seditione Corcyraea non edocti essemus vel, quod idem fere est, si Diodorus salsa narrare hic demonstraretur. Quae si ita sunt, verba illa certe iam paulo post pacem anni 21 scribi poterant; sive autem tum, sive post annum 404 scripta sunt, intellegi non possunt nisi scriptorem, Corcyraeorum furoris memorem aene eiusmodi facinora nefanda mox iterum committerenturvo itum ea dixisse cum LudWigio p. 804 putas, quod cur fieri posse lego Ultrichius p. 95 adn. 117 equidem non
video. Prorsus autem aliter res se habet si Diodore narratio vera esse putanda est hoc enim si fiat de priore tantum bello decem annorum hic cogitandum esse luce est
clarius. Quod quidem impugilaverunt Classentus et el-tius, quorum alter p. XLIV Mulieri adlismuthii to-bnhrii auctoritate usus est, alter p. 11 sqq. ipse accuratius in rem inquisivit, neuter autem Diodoro fidem hic denegandam esse mihi persuasit. Atque Classenii argumenta haud ita gravia esse unius Wachsmuthii exemplo ostendam quippe qui minime DiOdoream hanc narrationem Omnino reiciat ut ait ille haec senim apud eum leguntur griecti alteri. 2, 219): das stillschweigen de Thucydides, de bomerkt, nacti dem lut-bad aus dem tonciare des rieges se nichis de erWanun Wertes eschehen, machi ene achrichi verda litig docti ibi . noch de eingetnen instan an, das KOnon mi Messentem aus alapalitos gulaenor ei nach erkyraham. das librigo is in D s charaliteriose manter erruit . . I in suspicionem autem vocare aliquanto abesse a plane reiciendo, contra Cononis mentionem Diodori narrationi fidem quandam sacere virum illum doctum verbo docti sigilificare videri nemo erit qui neget. Neque pra
i i Nolim cum Wiklinshio p. 17 Classenium ea tantum de causa Diodoream relationem in dubitationem vocasse putare ut opinionem suam de Thucydideae historiae coinpositione quovis modo defenderet . Summo enim opprobrio vertendum est viro docto, ad quandam sententiam silciendam argumentis uti quae ipse non plane probaverit; nihil autem est quod eum hoc crimine insimulemus.
19쪽
unosuit si imprimis res anno 12 a. Chr. gesta' ita ut roco noscas sepravavit. simul a Thucydides 'eis t tribus quasi augetur, in negligentissimo auctore fund sititi inius ita ut ius narrationes et sumnia sint momentIh uno Xhnophon omisit supplemento esse possint.' suae
tost monia laudo non tam ut eam de qua quaeritur reni veram m. domonstront, quam ut iniuria Classenium eoruna vire undoctorum auctoritatem secutum isse resficiant; so minus
tione Corcvrae senserint tantum ex loco allo hucydideo hauserunt: quod autem de sonte unde hanc historiae Suaenario Sihuius illo scriptor sumpserit salso indicant, non og Te vitio iis os, cum qui unus ad id tempus accurati ita hane r inquisita, Heynius, prorsus falsa statuisse XIla
quellen d. griech. i. sicit aesch. Je Diod. filiae I 868 'y1- . 6 6lfiu totam narrationem Diodoream nequevseram et maximam partem ex Thucydide annomina 42 4 , bolli intostini descriptione III 69-82. V 40 9 emanasse hisco sorse vincor studet quae hic riuulec capitibus sus ac diligonter exponat illuin i nunt e pet
coartare posteriorem seditionem cum priore apud illum
a ror noti id oris plurinios apud utrumque locos duo
mentionem po explicandani esse quod filius eius I himotheus
Messeniorum et civium lectorum probabile nihil habere,opzmates postquam quindecim annis ante aeme XStirpati fuerint adeo iterum viguisse atque Athenienses tanta n Sicilia clade accepta, Corcyraeos etiain adiuvisse a Putand Posso: eo tonomoandoni totius narrationis fingendae ihionom Samiam anni 12 raobui se videm Gravissima haec sane atque prini adspi ctu probabili8Sim arguinent. Τnnien cum paulisper tecum rem reputaveris ali Ie te iudieaturum sporo Etenim cum constet Diodorum
- 21 levissime semper ex lante suo hausisse et res gestas mirum prorsus in modum perturbavisse ac depravavisse, imprimis autem iugnas Omne eodem dere modo descripsisse quem iure Wachsuauthius v. Supra) charaliterios manter appellat, non est cur mireris quod singulae res in iis quae de utraque seditione narrat Similitudinem quandam praebeant, quod
graViSSima quaeque, ut quae hucydidos III 75 79 o IV 46-48 exponit apud eum XII 57 cf. Wikl. p. 16 omissa sint, quod numeris quos ille adfert fides nulla habenda videatur Unam autem aem duas dividere atque quindecim annorum spatio interiecto narrare, inSuper etiam quae Sami annes 412 facta sint Coryram in amatam 10 trans-Drre ne Diodorum quidem potuisse neminem Ore On-te1ido qui neget. at enim anno Alin alteram seditionem Cor rue coortam esse per Se ipsum credi non potest Nego ego et quae ad fulciendam hanc opinionem adfert ellius redarguere conor. Etenim sicut OptimateS, quamvis anno 427 infinita eorum caedes saeta esset ΙΙΙ 81,4). tamen duobus annis post tantas vires recuperaverant ut ab Istone monte totam regionem obtinerent plurimasque clades terrae iii serrent, ita post quindecim annos ad eam potentiam eos pervenisse ut seditionem facere conarentur haud ita absurdum ni illi videtur, cum quamquam secundum hucydidem minima pars eorum mortei effugerat, tamen tot annorum decursu et numero et opibus aerescere potuerint, quae mi concedas, num mirandum est similli utrique bello originem suisso Cum deinde, ut auxilium ab Atheniensibus eo tempore Corcyraeis latum in suspicionem vocet, haec verba Τhucydide laudat diis ἐν di ακωνικὴ resti a xit ντες -- ωκ μησαν παραπλέοντε ες Σικελίαν καὶ τἄλλα εἴ πού τι δόκει ἀχρεων ἀναλίσκεσθαι ξυστελλόμενο ε ευτέχειαν VIII 4 omittere non debuit initae sequuntur: μάλιστα δε τα των ξυμμάχων διασκοπουν τε μωζμη σφῶν ποστθσου me ex qiuibus plane contrarium coniciendun est aupacto autem ex loco illo tam idoneo eos discessisse neque per se ipsum veri est simile neque ab ullo unquam auctore traditum est Quo ex portu quod Conoiiein Corcyram prosectum esse Diodorus refert non opus est eadem qua ellius ratione explicare: illum
enim ducem iam anno 13 ibi fuisse Thucydides VII, 33 4
14 Ceterum initium Thucydidei VIIII cum exordio Diodorei XIII 48 conserri non posse iis ut ellius singula verba ex c0ntextu sermonis demas nemo rion videbit qui attente ea perlegerit.
20쪽
seditionem Corcyraeam per se ipsam credibilem esse vidimus, nunc aliud meae opinionis argumentum ex eo ipso petam quod ut contrarium evineat adsert ellius posterioris motus descriptionem Diodori cum descriptione prioris Ion cohaerere aut, ut recte contra Ultrichium Observat, quae antea scripserit pOStea eum prorsus Oblitum esse. Contendo enim vix dubitari posse quin, si altera illa historia omnino ficta esset, scriptor eam de industria, ut commento suo fidem saceret, ad priorem relatum fuerit; quod cum non fecerit eum quae apud auctorem suum invenerit sine ulla dubitatione,
Sed quae erat eius consuetudo, neglegenter et quodam Iinoda confuse Xscripsisse. Et vero bonos auctore eum Secutum
esse, Ephorum vel si mavis Theopompum, cum a viris doctis
culentissime demonstratum sit, ' facere non possum quilio do fido Diodor o do significatione verborum δε ὁ πί- imo Ultrichio adstipuler. Iam num vere verba illa postea a Thucydide inserta esse putanda sint videamus. Quod negant et Steti pius et ellius. Ille enim p. 21 sqq. evincere vult Thucydidem non uno 414 a scribolido destitissu sed totum bellum prius sine maioribus 1ltercapedinibus scripsisse atque anno 40 vel 408 ad finem perduxisse, ut caput illud totuin IV 48 anno 410 demum compositum sit atque verba illa postea addita
esSe existimare non oporteat. Cui Sententiae quam per se ipsam et probabilem esse et consentarieam concedimu Obstat quod, ut iam supra Stendisse mihi Videor, Sumni opere Stmirandum Scriptorem, quem quominu Stati In OS aniri. h42 Opus utim adgressum esse putemus nihil ini pedit, duodecim anni non aniplius quam quattuor libros et quaedam capita perfecisse. Contra teri tempus quod post Niciae
iii Quorum librorum cum duos primos tantum cognoverim, tertius autem praesto mihi non uerit, diligentius num revera Volquardsenti opinio a Frichio refutata sit examinare non potui quamquam quae CWihi. cui universe de loco hoc Diodore recte disputanti adsentior, p. ab hac de re exponit probabilia sane mihi videntur. Sed nihil omnino interesse duco utrum phorum an Theopompum Diodorus secutus sit auctorem uterque enim cum bonus sit, descriptioni posterioris seditionis Corcyraeae fidem habendam esse, quod unum summi momenti est satis demonstratum videtur.
pacem secutum est usque ad annum 414 totum bellum docem uianorum usque ad V 24 vel certe 20 eum absolvisso infra
me comprobaturum esse spero. eltius autem cum scriptorem eum ob causam Verba δω τε es postea inserere
tuiSSe negat, quod, si in belli posterioris ot ipsius δε πύia o appellandi historia explicanda ad annum 410 e
venimet, vehementimime haec cum iis quae supra dixisset discrepare perspecturus fuerit, hoc non respicit, ne potuisse quidem eum δω τε κατὰ του πρῶτον Gimo dicere quia
ante expositionem illam V 25 26 nemo quid sit prius bellum
intellexisset Addo quod anno 10 eum tres belli partes iam Scribere, nondum autem una historia complecti sibi proposuisse veri est simillimum cs teupium p. 10 cui sentetitiae mire favet quod Siciliensem quidem expeditionem per Se Scriptam et postea demum toti operi additam esseCwiklinskius Hermes XI p. 23 sqq. demonstravisse mihi quidem videtur discrepantia autem inter utramque de tempore quo illa verba inserta sint Ultrichii opinionem Woltius
Suae sententiae argumento uti non debebat quid enim γnonne cum Virum illum Sagacissimum universe do hac quaestione Thucydide recte disputasse existimemus, in Singulis rebus eum erravi8se concedendum est Sed haec quidem hactenus evicisse enim mihi videor et Diodorum vera tradidisso et verba σα γε κατὰ του πόλεμον τόνδε de priore tantum bello dicta ac postea inserta SSe. Iam vero cum in altero tertio quarto libro locos invenerimus quos post totum bellum scribi potuisse iure negandum est, ad primum librum accedamus. Ac ne huic quidem deesse locos quibus ea quam defendendam mihi proposui sententia sulciatur argumentis me esse confirmaturum confido.
Atque primum quidem, ut mittam cc. 13 et 1 quibus nisi circulo vitioso si hac voce uti licet evinci quidquam posse recte negavit ellius p. 15 - dicendum os doeius libri 'ra quo bellum quod scripturus est hucydides et diuturnitate et cladibus maxime insigno fuisse ostenditur quae si post annum 404 scripta essent non opus ei fuit, ut ait strichius p. 109 sqq. tam caute ac pavide bellum
Peloponnesiacum cum iis quae antecesserunt conferre, Sed, ut id omnibus usque eo gestis multo memorabilius esse confirmaret, Viginti septem annos commemorare satis fuit;