Th. Bartholini ... Dissertatio prima-secunda,de theriaca in officina Christophori Heerford ... 1. Febr. 1671 dispensata

31쪽

venas obstruit, vinaque Theriacalem impedit, unde καρηβαυκs dicitur robus Dioscoridi lib. c. 13i.di ab hoc semine homines prorsus , hinere jubet Galenus l. i. de Alim Facult. c. 29. bovibus proprio. At tamen si illius copia apud nos esset

venalis , sicut olim Mantua vulgarem narrat Iacobus errarius in Idea Theriacae cap. o. damnari non deberet, cum viperarum morsibus medeatur,4 eo modo, quem tradit Dioscorides i. c. in farinam redactus robus, non tantum amarore suo, sicut censet Rondeletius, a putredine conservaret squillam , sed vi incidendi venenis resistendi efficaciam Antidoti augerer,

ut taceam Danielis Beckheri commentum cap. r.

de Theriac. . . figi volatile quod in scylla est,

Erui crassitie. Cicere rubeo Dispensatorium Has niens adoptavit, inter facile parabilia nume randos , quos cum Eruo in decoctione jungit Dioscorides i. a. c. 116 Quod si Ervum siccitate non aeqvent, facile cum torrentur ad pollinem redigendi, majorem siccandi vim acquirent. Sed quia imbecillior illorum contra venena cen

setur virtus, passi sumus Dictamni albi radicem in hac, quam prae manibus habemus, Dispensurione vicarias cum Exuo in scyllae massa opera partiri.

32쪽

TA BARTA OLINI

in consilio nonnullae Germanoruni ossicinae eandem Fraxinellam advocant Tantam quippe sicci dictamni herbae vim depraedicat Dioscoride l. 3. cap. 3 . ut saevientes bestias ictu venenato, solo conta diu perimat. Cum quo consentit Dodonaeus. Ita quidem hactenus e veterum traditione credidinaus, quanquam pxopria experientia saepius nuper Florentia depraehenderit Vir curiosissimus Franciscus Redus, quod non solum folia fraxini, betonicae, fagi, quercus,conyZar, dictamni, calamenthae aliaruna gravi foetido odore a raeditarum herbarum a Nicandro mentitarum non vitaverint viperae, sed quod intra illas frondes tam siccas quam virides non solum libenter se contegant, sedis lubentissime ibi commorentur. Nos tamen, qui veterum vestigia in Compositione Theriace premere cogimur, veterum quoq; de herbarum virtutibus sequimur experientias tot secutis confirmatas, cum minima observationum circumstantia rem variare possit. Si foret ex patriae sinu depromendum squillae Hispanicae succedaneum ad Theriacam anicam succum allii sativi commendaremus, quem illius deseca v in Theriaces

33쪽

Ces Regiomontanae Compositione quoque laudavit Io. Loeselius, amicus olim noster. In eadem classe varia, semen Petroselini Alexandrinum pro Macedonico repositum fuit. Alexandrinum Macedonico gustu acrius , ama rius, colore est candidum,longiusculum, Parvum tamen de lanuginosum, quale sere Macedonicum praedicant qui lanuginem abstergere jubent. Macedonicum verb, quod eo nomine in ossicinis vendiratur, majus est , nigricans, crusta dura,

simile granis Heliotropii, haemisphaericum sed angulosum striisque quatuor distinctum , sapore

acri aromatico. De odore judicare non possunt quem laudat Dioscorides s i c. quia aridum ad nos desertur crusta durior sensum obtundit. Hipposelinon alii vocant XIV. speciem Apii C. Bauhino in Phytopinace, cujus semina accurate describitio bellus in Adversi. is oris nostris non provenit. Ante paucos annos cis citra Alpes seri in hortis coepit. angonio facile commutantur aliis similia quanquam gustus discrimen faciat. Causa tamen haec fuit quod Alexandrinum minus illud, APl Peregrino nonnihil simile, si lanuginem excipias, libenter in usum nostrum traxeriimus, laaud nescii inter

34쪽

siarios, an Macedonicum quod hodie prostat,

cum veterum Macedonico conveniat, rivo referendum sit An illud veteribus decantatuna olusatrum sit, vel Alexandrum, de quo Jo. Bau-hinus .a .Hist. Plantar disserit. Ex Macedonia forsan d hoc minus Apii semen Alexandriam allatum est Quanquam non operose de eo laborandum sit, qui , Galeno monente l. i. de Antid.c. 14 si estreaticum Petroselinum quandoque desit, non inde pejorem existimabimus theriacam suturan si aliud imposueris. Nam in Petroselino Macedonico idem accidit, quod in attico mellei vino salerno contingit, mercatores siquidem in universa sere orbis terrarum Oppida, ut me atticum, vinum falernum, sic Petroselinum Macedonicum advehunt, cum tamen in Macedonia Petroselini tantum non oriatur, quantum

populis omnibus satis esse queat . Utriusque desectum supplebit cuminum nostrum, sicut de suo

decreverunt Florentini Receptar. part a vel apii majoris semen, qVOdielere vocamus. hortis nostris' mensis frequens , sapore praeditum acri&aromatico figura simili sed rotundiore vime

35쪽

Classis Quinta Calanaum romaticula nostrum servat, Acori nempe radicem, quam piscina nostrae proferunt. monitate vero calamo nil ait cedit, nec aromatica amaritudine, quanqua

specie disserat. Iridis enim habet folia, sive gladioli ut Bontio placuit in Med. Ind. Veterum

calam Us, canna erat, eaq; cava secundum Dioscoridem , Plinium aliosque Neque illorum opinioni accedimus, qui eundem esse Acorum nostrum credunt, .calamum aromaticum veterum Rationibus eos convincit Matthiolus in Diosc. quibus pondus inest, quicquid in contrarium conetur Ferrarius cap. q. Noster nec in India nascitur, nec fulvus probatur, nec fistulam habet araneam, quibus notis a Dioscoride describitur 'A, χνια vocat idem lib. I. cap. t . quasi telis aranearum similis sit medulla. Plinius lib. a. Hist. Nat. cap. ar araneum illud, florem appellat, quem laud. Salmasius in Solin. minus intellexisse Dioscoridis mentem existimat, quia circa exteriorem fistulae faciem aranea illa involuta videtur agnoscere, cum membranulae potius sint interiore αγχνιοειδὴς Hoc quidem Vix summo mihique

dum vixit, addictissimo, concesserim ex Dioscori dis mente , sed Plinium de exterioribus canae parti-

36쪽

26 Tu BARI MOLIN partibus locutum esse, conjicere nequeo. Majoren dissicultate nataovens Garcias ab Orto, l. r. Arona cap. 32. X ragmentis calami aromatici

edoctus negat quod in eo est spongiosum aliqua in re simile esse araneartani telis. Frustu a eiusdem calami, quem pro vero aromatico ossicinae servant, diligenti oculo inspexi, invenique medullam, sed tenuissimis fila mentis investitam , ut suspicari liceat recentem calamum similes membranulas araneas medullae spongiosae praetendere , quae explicata medulla liparent vel liuiear It conjunguntur ut discerni nequeant. Similia sunt ragmenta mea illis quae Clusius a Pallidano de Colino accepit in Not ad Garcian ,, ex Syria dc Egypto advecta, qualia quoque ex PEgypto secum asportavit Prosper Alpinus lib. . Med. Egypt veterum descriptioni consorini O, quorum copia cum sit in aegypto, in componenda Theriaca uti Egyptios idem testatur. Quanquam vero Arabicus aliis, aliis Alexandrinus Caalamus appelletur , Omnis tamen ex India venit. Male quoque distinguunt alii ab odorato calamo, cum idem sit. odoratum vertit Plinius, quanquam vox Hομαῖκῆ aliud innuere videatur, ut rect advertit Saracentis Noster calamus aro

37쪽

DissERTATI I. D THERIA C. a maticus seu Acori radix, eadem cum polleat virtute ad urinam ciendam, tenena exstinguenda, eodem sapore aromatico acri iuba naaro,

in Theriaces Compositione adhibetur, si videin hortis nostris coeloque patrio assuevit, musteus

eruitur.

In Classe Nona succus Acaciae pyptiacae placuit quia recens erat, colore ex nigro subrubescens, atque sapore adstringens Atram lacrimam vocat Andromachus ex spina Nili. Talis autem est color succi exsiiccati, recentis enim liqvidi candidus est, ut animadvertit P. Castellus in Hori Farnesilano Aldina. Hinc dicitur Paretonius liqvor alibi, quem de candido explicat Plinius i. 3 c. s. impost eum Agricola l. r. de Nat. Fossit Ferrantes Imperatu lib. q. us c. H. Florentini in Receptorio substituunt succum lentisci. At succum inspillatum prunorum nostrorum sybvestrium ad manus habuit Ileexsordius , quem pro appropriato succedaneo antehac in Theariaces Dispensationibus Medici H nienses receperunt,& Flor sed quia verae Acaciae succus praesens erat, noluimus ab antiqvitate recederαθ.

Alias cum dubia ejus est fides, domesticus succus

Draesertur, certus Pro incerto.

38쪽

In eadem Classe Chalcitidis vicem supplet

Calcanthun seu Vitriolum ustum ad cinerati una colorem. Aliis in Dispensationibus aliis Hasinien sibus vitriolum ad rubedinem ustum admiserunt Medici nostri ibi Caeterum cum propius color ille ad veterum, Galeni descriptionem accedat,& proxime ad colorem Chalcitidis nativum, maluimus in alto subsistere Andromachus in carmine assam Chalcitidem vocat, sed colorem non addit Certum tamen est, quo vicinius est Chalcantum Chalcitidi, colore destinctura nigra inducenda, cujus grati&Theriacam ingreditur, eo faciliorem Censuram mereri Hujus causa spiritum Virrioli alii adjiciunt. Ad nativam Chalcitim succedit Chalcitis illa quae ex Chalcantho

commutata est, quam in Theriaca praesert Cane- parius Secundies Cript Atram CB P. 1 quia tenuioris est substantiae, virtuti sis penetrationis. Dealbescit ver Chalcantum una ex aetate in Chalcitim transit. Myam optime referre existimavimus Vitriolum ustum non ad rubedinem , sed candorem. in sermentationem massis cal- cinatio ad rubedinem promoveat, judicent Chymici Ilic certe principe instituto Theriaces nigrorem spectamus, praeeunte Galeno lib. 1. de

39쪽

Antid. c. 1ς. In Theriaca sua hymicacia vitrioli ad rubedinem purificatione deductum reponit Petri Jo Faber l. 9 Myroth. pag. c. . iarum interesse cense Zaeelserus, quodnam ex isticas,

In Trochiscis Hedychro Balsamus Peruvianus niger, locum opobalsam occupare jussus est, quia ejus copia sussiciens extat omnia Indiae Orientalis Balsama proximius ad Opobalsamum accedere creduntur, magnis virtutibus d Cantata Orientale saepius odoris suavitate coloris similitudine mentientia,ut pro eo non rarba mercatoribus magno pretio Vendantur. Tradit hoc loco operas mutuas opobalsamo aliis arte consectis balsamis, quae alii operoso studio surrogant, praeferendum , si quidem adulterio carer. Non soli nos ne Primi ho ἀνῖβαnh αειω sumus usi intrepide id pro opobalsamo substituerunt ex Germanis c Gallisin Italis non pauci,inprimis Florentini Romani. Autoritates affert Michael Doringius de Opobals Sect. a. c. . qui ipse profitetur, si sincerum Balsamum Peruvianunancisci Contingat, qVOd diro oleo nucis Musca tae ad heriacamin Mithridatium rectius reci olatur PraeterqVam enim quod oleum nucis

40쪽

TA BARTHOLI

Moscatae dc gario phyllorum, quo ad vires vero opobalsamo muli est inferius accedit cillud, quod per id Opii vis arcotica insigni gradu exaltetur, adeoq; tota Antidotus sicut efiicacior in hac facultate , ita quoad alias, quas adjectione opobalsami possidere debebat, ignavior eriti Rationibus aliis valide idem astruit olliatius. Balsami enim Indici substantia lenta est, viscida fatis crassa, instar Balsami Judaici, qualis in

oleis Garyophyllorum, aut nucis mos chara non deprehenditur . Praeterea, sicut Balsamum Syriacum ex Galeno, aetio Oribasio, Averrhoe, esecundo calefacientium riccantium est ordine: ita Balsarium Indicum, Monardo utor '. Adhaec Balsamum aegyptiacum anter medium quendam inter hiis ac Terebinthi folium do rem fatis gratum exhibet. Id Balsam Indico verius quam oleis praenomanatis competit. Sapor Balsam amarus est, subacris subastringens Talis etiam Indico inest olea autem illa valde acria sunt irentia , amaroris 4dstrictionis omnis expertia. Ita quidem thalio

persuasum, amarore tamen nux myristica sapore prodit, adstrictionem in juvando ventriculo.

Sed si alias vires Balsamorum Indici&aegyptiaci