Spiritus principalis sive Dotes boni principis, aphorismis, historiis, & dissertationibus politicis declaratæ authore Joanne Adamo Weber ..

71쪽

sui relictas a Dacessoribus 'pes l cumularunt. l silini Iaagni Magnates, fui. benti Hujusmodi inter Ilios est Rex Galliae t tu quo Regno Tes quatuor

abundant et frumentummum, Iat: quae a Botero non inel 1ganter Gallia Magnetes appellantur. i complexu tenet; Iac uti indu

i Magnetes , qui Tilliopicis iisnto llunt meliores. quan Gallia est no bilior & cultior rahiopia , omnum l

extraneorum pecuniam , omnς 'r . Tum & argentum ad se .trahunt, ocGalliam constituunt , quasi Thesauretariam Oabis universi. supra opinionem hominum mirifice

Quod si reliqui Magnasci hujus modi

72쪽

modi auri Magnetas in Regno Vel Territorio suo non habeant, suppi ant lasectum inclaistria, praecipuinue

.caVearit ab iis , equar nonnisi ad mi- .nuendum exhauriendumque aeta- rham deserv iunt. Sunt autem sex .aeraris .pernici

Tar OUIM HEicosa, aedificis symptuo- donativa pretis sa , Natura stigiose, Hoc postremum experti sunt Cois 'mes aquidam merdenbergensis, de Domina Psullendo sensis: quorum ille libis Liariis clibetas vocat in lix Fabra Sue c. M. Dc. q. q. quae accipiebat ab ulmensibus, Ei-beccentem Comitatum insumpsita: Haec vero Arcem S. oppidum abli-gutivisse' sertur meris trutarum j L

Constitueram praesentis materis

telam inciso dissertationis filo a rempere, ded quoniam res est ad inis Crementum'boni privati publicique

. a Inlaus necessaria, quam lucrosis

73쪽

ideo pleniorem hujus argumenti Pertractationem annecto , eae qua perspicue intelligere licebit, quibus modis vari) Principes aerarium suum locupletaverint, opesque i ngentes conquisiverint. Ac primum quidem perinulti Principes & auxerunt istim, & augent

etiamuum suas opes per moderatam honestamque parsimoniam. 2 agnae opes non tam accipiendo costi. gustar, quam non prodigendo. - Detractιs superfla rum expensae manuac tissma aeram incremefaum i

74쪽

Iet, admodum Eicens istud Cunia stantii Imperatoris . longe mesim pub6. 6M voapr adis possideri , quam intra unum eiansmm reservara: addens, artissimi Regni Regem , inopem ess eaeonposse. Alij Principes, per magnam a tium mechanicarum rin sua ditiones Curam, magnum thesauro suo auctarium adjiciunt. Habuit, teste Lam. . pridio hanc curam Alexander Severus , νά --hamga ope ima Roma instituit: n gotiatorinusue. ut

i unitatem dedit. Imitentor Prins cipes hunc Alexandrum , selivibusq- a chanicarum Artium successibus studeant, peritos in eo ge ra so-veant, Pro ijs etiam illos invitentia' Nec evocare e Vicinis remotisquo immunitatibus quibusdam eoncessis, pigeat. In his fortunae: gnorum magiis sui parte conta neque alia res certilis' Prin- ai capis Rerarium locupletat , nequo C ς Maajo-

75쪽

1lorem negotiationum, mercium orbe toto invehendarum, - . henda tumque materiam praebet, Π

que quidquam, b extremis etiam terrarum, pecunias merciumque genus Oume, potentius evocat: ita ut quod genitum eli usquam, id om sne in uno regno cratum videatura Crestit deinde Provincia crescentiabus artibus, non aerario tantum &' opibus , sed hominum etiam muti titudine e e quibus dc robur addituri Tegno, ὀc etegis Vectigalia insigni passim incremento cresciant , 'o P puli enim multitudine, serme publici aerarijmagnitudo pendet. Λει vocet 4gitur ,Princeps in ditionem suam quarumcunque artium Periatos . animet indultis, muneribus etiam alliolat, certisque praerogatia vis exornet, ut venire velint & audeant , cumque meliorem patriam infortunatiore ac opulentiore invenerint, patriae obliciscantur. Nec

gravε bas erit , cum Patriae obin

76쪽

lationem ms inducant,& illa patris shabeatur, in quacumopibus com-

moda& honores Cremerunt.

i Nonnulli principum rem suami egregie augent, dum nec extra dii tionem suam patiuntur fieri, quod in Ea fieri .potest , nec efferri :in. dustriae materiam, nes inserri ea. quae ex mutuatitia a se materia co iacta sunt. Hanc industriam non iignorat , sed mirum est, quod non amplectatur , Hispania. Illa senis co α lana dives est , &a semctis t gnislaneassibi sericasque mutu tur Vestes , Regnorum aliorum molumentse magno , damno suo

non minimo. Permittit domi suae nata inerri , ut majore inde pri tio revehat. Posset Rex Hispanus irespaniae suae de panni serici daeis neIque textoribus prospice a e

quibus regia crescerent vectigalia, nec tanta populorum Blitudo rlinmin teneret; posset quoque do. Iuusuae Parata, ad Regna alia trans-

77쪽

mittere, di vario Regnum suum I cro beare. Nunc autem sue cundi istatem selicitatemque suam ulirh abjicit, & pretiosam byssum nobilem que lanam alienis elaborandam textrinis omittit, atque ita seipsam proprijs commodis opibusque, quas benigna pros inuit tellus, denudat, ut alios, etiam hostes , locupletet. Sed destant, inqui urit Hispani, quibus textile illud opus credatur. Non desint Artifici sua praemia , & qua dam, etiam non noxiae Regno immunitates , di non deerunt ultro operam suam spondentes. Quod dixi de Hispania , de aliis etiam Regnis intelligendum es r nisi ta

ta rerum quarundam copia sit, ut 6mnem operarum manum Vin

cant f Quod ubi fit , pars alio mandari poterit , sed ita, ut sua

Regi & Regno emolumenta constenti, he, dum alij beantur, frustrentur ipsi. Miserum sane Sc latuitatis quod .

Mam genus,te nudare, ut alium vestias

78쪽

tras. Sed nimirum Magna fete Regna inquit Scribanus in politicochra iliano vel ipsa magnitudine sed, - md nescio quae improvida labuntur; quasi sub ingenti mole fatiscatit g

Mua. Ita cum Orbem propὸ univer sUIn auro, argento , gemmis lassent Hi pani, Regnum ipsi suum aere s ligant ignobili Z dc pro auro arge loque . aes illis ab hoste cusuin est; cumque divitiarum suarum reconditoria etere onerent, cacabeis gloriari opibus possunt: sors nec mult6 post plumbeis, exinde etiam ligneis, aut Boiam tergoribus. Remedia hute malo suggesta non semel, ut nesciam, quorum hic ludat Magnorum manus et Inter tot magna ingenia , tot lecta Regia Concilia, aeri pellendo. vel non repertum, vel non admisiun consilium est. Aurum video tota prope Hispania exulare , aes imper re, quis credat Θ Haec Scribanus.

79쪽

, -Quidam Principe innoxie ait 'seunt per auri argentique sodinas quas per idoneos homines, reique metallicae beneperitos, in territorio suo indaganti Hi imprimis meis taliorum Venas aperire ac detegem Iolent , indicio a torrentibus desumpto. Observant illi Venarum fra dimenta, quae torrens e terra eruit.

Si eiam ea supra terram iacuerint, diui sint levia. signum est. Venas ab ipsis plerumque longius abesse, propterea quod torrens ea extrae a, procul a Venis abripuerit, & dum ea propelleret, levia secerit I si .vero terrae infixa , vel aspera fuerint, haud procul aberit vena. Deinde considerant di observant pruinas,

quibus herbae omnes candicare talent, bis exceptis , quae crescunt. supra Venas ; Hae enim emittunt exhalationem calidam & siccam. quae exhalationis humidae concre itionem,& consequenter pruinam im

80쪽

ma IeΗnt aquis , quis priri candicant; quo igitur loco herbae hiamidae non .congelant, signum est subesse Nenam ; quae si lpiraverit valde calidum, ea terra fert herbas humiles, & coloris non Vivi. O servant quoque arbores , quarum folia tempore Veris sub caerillea vel Iivida su nt, inpfiniisque superiores rami insem nigrore , aut aliquo alio colore non naturali., stipites bifidi , dc similiter ut rami, nigri vel discolores. Hi enim sunt eis e-'

Rus halitunm metallicorum valde calidotum & siccorum, qui ne radi- cibus quidem arborum parcunt., sed eas adurunt,renitusque infirm reddunt; qua de cauSa vis ventorum tape exstirpat tales arbores Venae autem sub arboribus late tes, uti calidorum siccorumque halituum sic praveuientis inde ruunae eradicationi. arborum causa

sint. Quo igitur loco inquit vicola mi vi re mma multae

arbor: