장음표시 사용
11쪽
non toleraret. δlqui tu, quae unioersale Constantienscconcilium damna ost ex unioersa Germanica natione congregatum, reSuScitas ct Per Scroturam cinci sese, in quo oehementer desinus. Quid enim attinet nooam divulationem celebrare de rebus Per tot secula ab ecclesia et
concilio condemnalis' Aisi forte cutois de quocunque ratio reddenda est. Quod si semel per iceric ut scroturis corioincendus sit, quicunque conciliis et ecclesiae sensis contradicit; nihil habebimus in Christianitate certum
oel deferminatum. Et haec causa esl, ob quam Caesarea maieStaS a lepelit rEmonsum Sin lex ac Planum aut ramalisum aut sirmaticum. Jum οὐ omnia tua sero catholicis fueri: an oero quidquam ex iis rEoociare 'Ibi rogavit D. Martinus, ne Se contra conScientiam I SBnctis scripturis captam et impeditam Sine contradicentium mani seSluriis argumentis ad revocandum cogi pateretur CBeSaroum QS IS reSpon Sum. quod potitur; non cornutum, Sed Simplex
et rectum neque se aliud habere, qu3m quod ante quoque dedisset nisi sufficientibus argumentis conscientiam 3b illis, quo S ip Si VOCηnt, erroribus c9ptam explicarent advel Sarii;
nec Se POSSe ex retibus abire . quibus esset involutus. Non protinUS Vei R eSSe, quaecunque connilia Sintia et Unt, imo errasse concilia, et sibi ipsis saepe contraria definii SSe, propterea non valere contradicentium Brgumentum. Se POSSO OStendere, quod concilia erraverint, revocare non pOSSO, quod Sedulo Palam expressum Sit in Scripturn.
Ad quae nihil est responsum ab officiali, nisi pauciSSimis,
videlicet, quod ostendi non possit, concilium err3SSC. D. Mδrtinus vero: OStendere Se POSS0. ac promiSii Cum jam autem tenebrae totum auditorium haberent, Propteren SuIm quisque domum abivere. Discedentem a Caesarea in eState et tribunali Hispanorum bona parS rhonchisset subsannatione hominem Dol Lutherum longo rugitu prosecuti Stant.
Feria Sexta post Misericordia Domini, cum conVeni SSentprincipeS, electores, duces et reliqui ordines, qui con Sulla tionibus adesse solent. scriptum haoc habens in Sel Rit m
12쪽
misit Caesar Majores nostri et ipSi Christiani principes sue-
unt; nihilominu S eccle Siae Romanae audiente S, quam nunc D. Martinus Lutherii S impugnat. Et quia ne latum quidem unguem ab erroribu S di Seedere in animum induxit, non poS UmUS DOS Cum decore a m 3jorum exemplo desciscere in antiqua fide tuenda et Romanae sedi auxilium serendo. Ipsum autem Martinum L atherum et adhaerentes excommunicatione Pro Sequemur, et Si quae Ilicle patent ad extinguendum viae. Datam tamen et ad Scriptam fidem violare nolumus, imo daturiis operam, Ut SIlVUS eo redent, Unde est accitus. Hanc imperatoris Caroli Sententiam Vel Saverunt principe S, electoreS, duce S, imperii Status seria Sexta per totum tempus pomeridianum eti3m Sabbatum integrum, quod Seque batur. Itaque D. Martinus adhuc responsum a C ReSIrea mn jestate nullum receperni.
Interea temporis vi Sus est et visitatus a multis principibuS, comitibuS baronibus, equitibus, nobilibus, Sacrificis. religio Sis ac pro sani S, ne quid dicam de vulgi numero. Hi curiam nunquam non ob Sederunt, nec videndo Satiari potuerunt. Etiam schedulae binae suorunt affixae, una contra Doctorem Lutherum, alter3, Ut Videbatur, pro Doctoreo tametsi a multis adeo quo intelligentibus dolose ab inimicis putatur lactum id ipsum ut occasio esset rescindendi dati salvi conductu S, quem non impigre quaerebant Romani legati. Feria secunda post Iubilate ante coenarii archiepi Scopu STreveren Si S renunciavit D. Murtino, ut seria quarta Sequenti coram ipSO hora Sexta ante prandium compareret loco iterum designando. Die S. Georgii sub coena rediit ad Lutherum is qui erat a Sacris archiepiscopi TreverenSis, jussu principi Ssui petens, ut 90 Stridie hora nuper designata in diversorium domini sui adeSSet. Feria quarta post Georgii natalem, dicto parens D. Martinus diversorium archipiscopi Treverensis ingreditur adductus per Sacerdotem ejus et caduceatorem Cne SBreum, pro SequentibuS eum, qui huc venientem e Saxonibus et Thuringis comitati sunt; et aliquot aliis praeterea amicissimis: ubi coram archiepiscopo TreverenSi, marchione Ioachimo Bran-denburgen Si, duce Georgio Saxoniae, Augustensi et Branden-
13쪽
burgensi episcopi S, magi Stro Teutonicorum comite Georgio, Johanne Boch, Argentino, Wordheymoro et Peutingero Doctoribus Doctor Velius a sacris marchionis Badensis dicero
coepit et pro te Statu S e St, non in hoc ii Sum VOCItum QSSe, ut tanquam in controversia vel diSputatione cum ipSO conserrent sed solum ex Christiana caritate et clementia quadam principes a Cae Sarea majeState impetrasse, ut liceret iis clementer ot fraterno exhorturi eum. Deinde ait, Concilia, tametsi diversa Statuerint, non tamen statuisse contraria. Quod Si vel maxime errassent, Ob id tamen non Corruere eorum nuctori Riem, Saltem adeo. ut quilibet suo Sensu contra ea niti vellet. Inserens de centurione ot acheo multa. etiam de constitutionibus humanis, caeremoniis statutiS, ea omnia affirmans Sancita ad reprimenda vitia pro qualitate et vicissitudine temporum, nec POSSe eccleSinm CR rere constitutionibus humanis: ex fructibus cognosi arborem
dici tamen ex legibus multa bona nata: quod Conciliis S. Martinus, S. Νicolaus, et multi alii Sancti interfuerint. Deinde: quod ingentes motus et tumultus incredibiles ex citaturi sint libri mus: quod libollo do libertate Christiana vulgus abutatur ad exuendum jugum, ad stabiliendum inobe
dientiam: longe nunc SecuS habere, quam cum credentium cor unum et anima sui S Set una: legibuS ergo OPUS e SSe. Praeteren expendendum, cum bona multa Scrip SiSSet.
et procul dubio bono Spiritu, ut de triplici justicia, et alia diabolum hoc jam per insidias occultas agere, ut Omnia HUS
opera in perpetuum damnentur. Nam ex hi S, quae ultimo scripserit, Vere iudicaretur, quemadmodum arbor non exstore, sed ex fructibUS CognOSCItur.
Ibi addidit do daemonio meridiano, et negotio perambulante in tenebris, et sagitta volante. Tota Oratio fuit exhor tatoria, locis rhetoriciS hone Statis, utilitatis legum et e regione periculorum con Scientiae et Salutis publicae et privatae plena. Tum in principio tum medio tum calco identidem inculcans, hanc admonitionem propensis Sima Voluntate et clementia quadam Singulari a principibus fieri. Claudons in opilogo minas addit dicen S, suturum, ut, Si in propo Silo Per-
14쪽
severaret, CaeSar procedat eum eX imperio ejecturus: Com monefaciens, ut haec et reliqua cogitaret et expenderet.
Respondit D. Martinus: Clementissimi ei illustrissimi principes et domini J De ooluntates Asia clementias, uia olbenignissima, ex qua haec admonitio Proficiscitur, es ox alias quam humillime POSSum. Agno Sco enim, me homuncionem longe ciliarem ESSE, quam ut a tantis Prin coibus sim commoracti S.
Deinde libere pronunciat, Se non omnia Concilia reprehendisso, Sed tantum ConStantienSe, Ob hoc potiSSimum, quod verbum Dei damnavit, quod patet in articulo hoc Iohannis Huss ibi damnato Ecclesia Christi est universitaS praedeStinatorum. Hunc articulum damna SSe concilium ConStantiense certum e St, et Sic conSequenter hunc articulum fidei nostrae is Credo Ecclesiam Sanctam catholicam riebat igitur, se non recus3re et vitam et Sanguinem impendere, modo eo non de trudatur, ut cogatur apertum Dei Verbum revocare. Nam
in hoc defendendo, oportere Deo magis quum hominibus obediri. Neque Se hic poSSe cavere Scandalum fidei; scandalumpnim duplex esse, charitati S et fidei: charitalis quod in moribus et vita consistit, si dei Vero Seu doctrinae, quod in verbo Dei consistit, et hoc Vitare Se jam non pOSSe, in Sua enim potestate non eSSe, ut ChriStu S non Sit petra Scandali. Si oves
Christi puro Evangelii pabulo pascerentur, si des Christi vere
praedicaretur e SSentque boni 3c pii magistratus ecclesiastici qui si dolitur ossicium Suum sacerent; non OPUS eSSe eccleSium onerare humanis traditionibuS etc. Se scire, obediendum esse magistratibus et potestatibuS etiam male et inique viventibu S. Scire Se, cedendum eSSe proprio Sen Sui, idque Sein suis Scriptis docuiSSe, Seque obedientiSSime praestiturum haec Omnia, modo non adigatur verbum Dei negare. Secedente Doctore Martino, principe S colloquuntur, quidnam re Spondendum sit homini' Revocatum igitur in triclinium, Doctor Baden Sis repetivit priora, commonefacienS, ut sua scripta iudicio Cae Saris et imperii subiiceret. Ruspondit D. Martinus Suppliciter et modeSte, Se neque Pati neque paSSurum, ut diceretur defugisse judicium Ca0-
15쪽
Saris, procerum et ordinum imperii. Tantum enim abesSe, ut eorum examen reformidet , ut Vel minimi S quoque accuratis
sime sua expendi permitteret, modo id fieret auctoritato verbi divini et sacrae Scripturae. Verbum autem Dei tam apertum pro Se e SSe, ut cedere nequeat, nisi verbo Dei meliora edoctus Scribere enim S. Augustinum, se didicisse hunc honorem SO lis libris illis habere, qui Canonici vocantur, ut VerOS cI Odni, ceteris vero doctoribus, quantalibet vel sanctitato vel doc trina polleant, ita demum credere, Si vera scriberent: Ad haec S. Paulum ad Thessalos Scrip SiSSe Omnia probate, quod bonum est teneto. Et ad Galatas: se Etiamsi fingelus e coelo veniat, et aliud praedicet, 9nathema Sit. Itaque, ei non cre dendum. Ideo et Se suppliciter orare, ne CODScienti3m Suam vinculis scripturae et verbi divini alligatam urgeant ad ne gandum tam clarum verbum Dei, utque se commendatum haberent et praecipue apud CaeSaream majestatem efficerent, ne cogeretur contra conScientiam in hac cauSI quidquam agere,
alioqui se nihil non vel ObSequentiSSime lacturum. Haec dicentem interrogavit Marchio Brandelaburgensis
Joachimus elector, num diuiSSet se non ceSSUrum, niSi Convictum Sacra Scriptura. Respondit D. Martinia S. Etiam, domine clementissime, pel rationibus curissimis est eoidentibus.
ita Soluto hoc conventu, principibus reliquiS in curiam proficiscentibus, Treverensis archiepiscopus D. Martinum accivit in suum triclinium adhibito officiali suo Johanne Echio et Cochleo. D. Martino Luthero adflabet D. Hieronymus Schur1s et Nicolaus Ambs dorssius. Ibi tum coepit ossicialis argumentari
ut SophiSta et canonista papae causam defendenS: EX Sacris literis sere semper natas suis se haereses, ut Arianam eX hoc evangelii: Ioseph non cognovit conjugem Suam, donec Pareret primogenitum Suum. Deinde eo progreSSuS, Ut niteretur conVellere hanc propo Sitionem: Ecclesiam catholicam esse univerSitatem Sanctorum; auSuS etiam ex lolio sacere triticum, et eX Corporum excrementis membra. Haec et Similia ridicula
et sutilia ab ipso in medium prolata D. Martinu S, et D. Hiero-nγmuS Schurss perstrinxerunt, sobrie tamen, veluti ad rem ipsam nihil facientia, Nonnunquam instrepenS et Johanne SCOchleus conabatur D. Luthero persuadere, ut ab incepto
16쪽
desisteret, et deincepS prorSuS a scribendo et docendo ab stineret. Tandem digressi sunt Sub vesperi ejusdem diei, Treverensis archiepi Scopus nunciavit D. Martino interpreto Ambs dorssio fidem publicam a Caesare in biduum pertractam, ut interim cum eo Bgere POS-set, in hoc igitur postridie doctorem Peutingerum et doctorem Badensem ad eum venturo S, imo et SeipSum cum eo
Furia igitur quinta ipsa die Marci ante meridiem Peutingerus et Badensis conati Sunt pei Suadere D. Martino, ut sim pliciter et absolute Caesari et Imperio permitteret judicium
do scriptiS Sui S. Respondit, Se Omnia et sacturum et paSSurum, Si modo scripturae Sanctae niterentur auctoritate: alioqui enim nihil minuS CommiSSUrum, nam Deum per prophetam dixisse: -Nolite
considero in principibus, in filiis hominum, in quibus non e StSaluS. Item, , ,Maledictu S, qui Considit in homine. Vehementius urgentibus respondit, nihil minus permittendum hominum judicio quam verbum Dei. Ita abierunt rogantes, ut deliberaret
Post prundium reversi idem, quod ante meridiem, si u Straconati Sunt. Oraverunt, ut saltem concilii suturi judicio sua submitteret. Hoc promi Sit Lutherus, sed hac conditione, ut decerptos ex libris Suis articulos ipsi exhiberent concilio subiiciendos, ita tamen, ut sententiam de illis serrent ex scripturis et testimoniiS ejusdem contrarium probarent. Illi itaque a D. Martino digressi archiepiscopo TreVerensi dicunt, Martinum pollicitum eSSe, Se Sun permiSSUriam concilio in articulis nonnullis interimque taciturum de iisdem. Quod D. Martinii S ne cogitarat quidem, ut qui neque monitiS nec comminationibus ullis induci unquam potuerit, ut vel negare vel hominum judicio submittere vellet libellos suo S. quo Sclaris et apertis scripturae teStimoniis muniisset, nisi convinceretur ex sacris literis et eVidentibuS rationibu S, Se errISSe. Accidit ergo singulari Dei munere, ut Treveren SiS Rrchiepiscopus D. Martinum eVOcIret, eum coram auditUrUS.
Ubi cum diversum intellexisset quam Peutingerus et BadenSiS dixissent, affirmavit, non magnum redempturum, niSi alidi
17쪽
visset cum alioqui enim Se Statim Caesarem aditurum fuisse dicturumque, quae retuliSSent Doctores. Egit vero TreverensiS archiepiscopus clementiSSime cum D. Martino primo remotis Omnibus arbitris cum do Caesaris et
imperii tum de Concilii judicio. In quo colloquio D. Martinus
nihil celavit Treverensem affirmanS, parum tutum fore, tantam rem illis permittere, qui Sub fide publica evocatum novis mandatis aggressi damna SSent Suam Sententiam set bullam papae approbaSSent. Deinde admisso etiam amico petivit TreverensiS ar .chiepiscopus a D. Martino remedia, quibuS huic causae occurri possit. Respondit Lutherus, meliorn non ES Se remedia, quam do quibus Gamaliel Act. 5. diXiSSet, te Ste S. Luca. Si ex hominibus consilium aut opuS hoc eSt, di SSolvetur; si vero ex Deo est, dissolvere non poteriti S. HOC POSSe Caesarem et imperii ordines scribere ad Pontificem Rom3num, Se certo Scire, Si hoc suum propositum ex Deo non Sit, intra triennium imo biennium Sponte Sua peritUrum. Dicenti Treverensi, quid e SSet laeturuS, Si decerperentur articuli concilio submittondi' respondit Lutherus: ,, Modo non sint hi, quos concilium Constantiense damnaverit . Ait Tre VerenSiS, Se vero timere, eo S ip SOS suturo S. Atqui , inquit LutheruS, is de HuSmodi tacere neque POSSUm neque Volo, ut qui certus sum, iis decretis verbum Dei damnatum. Ideo vitam
et caput potiuS amiSSurus Sum, qu3m tam clarum Verbum domini desertur IS.
Treverensis videns D. Martinum Dei verbum judicio hominum nequaquam SubmiSSurum clementer eum dimisit rogantique ut curaret sibi commeatum clementem a Cae- Sarea in e State respondit: Se rem probe curaturum et re
Neque ita multo post ossicialis Treverensis praesenti cancellario quondam Maximiliani, a Secretis CaesariS, D. Martino in diversorio suo mandata Caesaris dixit: Quia tam multipliciter a Caesarea majestate electoribus, principibus et Ordinibus imperii laustra commonefactus, ad cor et unitatem noluerit redire, reliquum esse, ut Caesar ut advocatus fidei catholicae procedat. Ergo mandatum Caesaris eSSe, ut intra
18쪽
viginti unum dies hinc ad Securitatem redeat Sub conductu publico et libero ipsi Servando, neque vel praedicando vel scribendo in intinere populum CommoVent. Quo audito, D. Martinia S modesti SSi me respondito , Sicuti Domino placuit, ita factum est, Sit nomen domini benedictum i Deinde addebat, Se Supplicem, primum omnium, Sereni SSimae Caesareae majestati principibus et reliquis imperii ordinibus
gratias agere quam pOSSet maXimas pro tam benigna et elementi audientia proque conductu libero et Servato et Ser- 3ndo. neque enim Se quidquam desiderasse in iis nisi res Ormationem per Scripturam Sanctum a se lantopere sagitatam. Alioqui pro CaeSarea majestate et imperio paSSurum Omnin, VitIm et mortem, famam et infamiam, nihilque sibi prorSUS rQSerV3turum nisi uni eum verbum domini liberum ad confitendum et testificandum illud. Postremo, CaeSare3e majestati et toti imperio se humillimo tum commendans tum subiicienS.
Postridie igitur, hoc est, seria sexta post Iubilate, die
Aprilis vicesima Sexta, salutatis patronis et amiciS qui eum frequentiSSime convenerant; sumpto jentaculo hinc abiit adhor9m ante meridiem decimam comitatus et ab iis, qui huc Venientem Pro Secuti Sunt, quom Caspar Sturni caduceator post aliquot horas secutus Oppenhelm invenit prosecuturia Suocali mandato Causaris Caroli.
E NARRAΤIONE IOANNIS POLLICARII CYGNAEI. Haec sequentia DP. Philippus Melanthon hora non3 In te
Prandium, cum convenissemus ad auscultationem epistolae Pauli ad Romanos, publice recitavit commemorRI S. Se hoc ex consilio aliorum dominorum sacere eam ob cauSam, ut
nos admoniti de rei veriloto quia scirent multas fabellas hinc
19쪽
inde de morte Lutheri vagaturas es Se figmenta illa sparsa non
optimi Adolescentesi sciti S DOS SUScepi S Se enδrr3re grRmmaticam explicationem Epi Stolae ad Romano S, in qua continetur
vora doctrina de filio Dei, quam Deus singulari benescio hoc
tempore nobi S per reVerendum Patrem et praeceptorem nostrum am3nti SSimum, D. Martinum Lutherum pate socii Vorum hodi0rno die, tam tristia huc Sunt Scripta, quapita auxerunt dolorem meum, Ut neSeiηm, ηn POSSim posthac in hisce scholasticalibus pergere. Haec autem consilio aliorum dominorum ideo volo Vobi S commemornre. Ut ScintiS, quomodo res vere Se habeat, ne vel ipSi sal Sa de hoc casu spar
gatis, neve aliis sub ollis hinc inde ut sol ut si fri sparsis fidoni
habeati S. Dio Morcurii, qui suit i T. Februarii, dominus Doctor paulo ante coen8m coepit labor Ire morbo u Sitato, nempe oppressione humorum in orificio ventriculi quo momini hic quoquo eum aliquotieS laborare . Hic morbuS post coonam recurrit, quo Cum conflictaretur, petivit Sece SSum in cubiculum proximum atque ibi duas prope horas decubuit donec do lores ore Scerent. Et cum D. JOnaS in eodem cubiculo una dormiret, dominus D. Martinia S eum vocavit et excitavit jussitque ut Surgeret et curaret, ut paedagogus liberorum Ambrosius calo saepi et conclave, in quod clam ingreSSUS eSSet, mox eo venit illustris Comes Alberius de Manssuid una cum coniuge et multi alii, quorum nomina hisce litoris propter sestinationem non sunt expreSSI. Tandem, ubi finem vitae adeSSe SenSit, 3nte horam quartam Sequentis 18. Februarii commendavit Sese Deo hac precatione. Mein him uilis cher Vater, ewiger barnali 0rgigor Gotti, Du hast mir dein en ii eben Solin, tinfern Herrii Iesum
20쪽
In m3nuS tuIS commendo Spiritum meum, redemisti me Deus veritatis
Also hat Gott die Wolt geliebet et c. His precibus aliquoties ingeminati S, a Deo in aeternam scholam et in aeterna gaudia evolatu S e St, in qua fruitur consuetudine patris. filii. spiritus saneti, omnium prophetarum et
Alii obiit auriga et currus Israel, qui rexit Ecclesiam in hac ultima senecta mundi. Neque enim humana sagacitate deprehensa QSt doctrina de remisSione peccatorum et de fiducia filii Boi sod a Deo per hunc Virum patetici3, quem etiam a Deo excitatum vidimus suisse. Amemus igitur hujus viri momoriam et genus doctrinao ab ipso traditum et simus modestiores et consideremus ingenteS calamitates et mutationes magni S, quae hunc eaSum
Te, fili Dei; crucifixo pro nobis et resuscitate Emmanuel, oro, ut eCele Siam tu Ini regas, serVOS ei defendas, Amen.
Iuisi in hoc publico luctu mea vox dolore et lacrimiS impeditur tamen in tanta frequentia aliquid dicendum suit, non uiab ethnicis fiebat; tantum de mortui laudibus, sed potiuS ad
Commonefaciendum coetum de miranda gubernatione et PericuliS eccleSiae, ut qua de re angi, quaS reS Praecipue eX- petere, ad quae exempla dirigere vitam debeant. cogitemuS. Etsi enim homines profani in tanta confusione vitae temere omnia et casu ferri arbitrantur: tamen nos multiS pei SpicuiSDei testimoniis confirmati s ungamus eccleSiam a Prosana multitudine et statuamus vero eam rogi et seruari divinitus et ejus politiam recte aspiciamus, agno SenuiuS VerOS guber natoreS et eorum curriculum consid0rsemus et eligamuS du-