De Ethicorum Nicomacheorum integritate commentatio [microform], qua ad examen scholae Ploenensis ..

11쪽

eam rena demonstrandam, quis est quin perspieiat, dummodo repnte in Eudemiis nobis rem esse eum aliquo omnis eius, qui in id leomaehei Sit, rerum tractatarum Omlinis emendatore vel perturbatore Sed iam ab ho discrimine utriusque peris ad alia transeamus, quae leni maximam partem orta esse nobis videntur e diversissimis utriusque Originibus Monuimus iam ante, Nicomache videri principia et undamenta recentis alleuius disciplinae continere; . . monumenta eiusdem iam, ut ita dieam, adultae et corroboratae addere

νρωνων. 1 Genera bonorum Aristot primo libr. tria esse eonstituit, quomim nullum m. Ithr. Ita ponitur, ut neeessitatis tantum alleuius seu et ordinem Oeeupet, aine uiua ope veris honis frui nobis non ieeat. Eudemus eontra libr. I ita de iis disputat, et I ap. libr. Idi duo tantum norum genera esse doeet Utriusque rei ausa inest in mi libri . . verbis.

ef. . . X s. II γ a 2. εἰ μὴ νδέχεται νεν των ἐκτο παθωνυακάριον Iναι - quae opponuntn τῆ τῆς θεωρίας θον - et proximis. es. E. E. I. 2. 2I a. μαλιστα - δεῖ - διορίσυσθαι - ἐν τίνε - το ὲν ευ καὶ τίνων ανεν ον - . . II I2IS M. GJ uinnia mentis humanae virtus ah Arist. In lib. I semper ot c, nullo loeodιάνοια appellatur, leuius prim libro ne nomen quidem exstat); ab Eudemo in lib. I saepe διάνοια. et . E. I. I. I2IIam passim L . . 'I743 2. I assim.

Plura ponere poteram quae attuli sumeere puto ad rem, quae hie xitur illustrandum. Unum addam ex hoe respeetu quem ad libr. X leom. Eudemus in primo libro saepissima haheat etiani verborum quorundam exempla hoe in libro dueenda esse videri, quibus eteris

in libris udem. non utatur velut ea p. VIII, roμως. 2IV Is et . N. II τsa M. σνντοι μερο αν ετη Molaoe Fimiliter vero, ut ex ultimo Nieom. in primum, - e primo vieissim leom. in ultimum librum sui operia quaedam fransposuisse iudemus

διὰ τὰ εξει et praeterea simillima, quae Arist. primo in libro disputat de homine.

ἔχοιεν αν.

potueram principia illa atque initia ex ipsius vitae et domesticae et publicae usu atque eommercio ab Aristotele esse hausta monumenta illa, ut ex per magistri ab udemo iranseripta, ita ex eius commentariolis hic illi paululum videri aucta, atque emendata. Utriusque rei vis in utroque per eonformando maxima suisse videtur. Primum enim Aristoteles loto sere opere multo magis est sollicitus de undamentis eius disciplinae prudenter iaciendis, quam de structura singularum partium exaedificanda; multo certior de rebus, quas tradat, quam de nominibus, quibus eas describat in via vero et ratione disputationis tum primum instituenda tam diligens est, ut in primo libro plus decies animum revocet, si quando in aliena excurrere videatur. Hae omnia paene contra apud Eudemum. Nullo facile loco ille haeret, de omnibus sere confidentius iudicat ipso magistro. Praeterea Aristotelem, perspicacissimum illum ut omnis, ita humanae, naturae Spectatorem, Speculatorem, exploratorem neque in exemplis, quae ex Vitae humanae theatris ipse ollegerat, neque in praeceptis, quae de moribus et civitatibus hominum recte moderandis erat propositurus, sugere poterat, quantopere et quam lacile confinia illa Virtutum, vitiorum, morum humanorum, quae ars notionum sinibus distinguere eonaretur, in ipsius vitae sueonfunderentur atque ex hac causa vel maxime prolaeta esse videin illa in Nicomaeheis saepissime iterata autio, admonitio, deprecatio, ne lectores quid eorum, quae de moribus doceret vel praeciperet, ad alculos revocarent, vel ad vivum resecarent.' Ace rimam illam rerum normam et regulam et ab institutae disputationis onsilio alienam esse et ab ipso genere rerum, quae tanquam materia his disputationibus essent subiectae. De quibus omnibus Eudemum, de scripto sellieet dictata magistri quasi recitantem, iam securum in . Eudemiis videmus, ut vocem illam, - - ἀπο - sexeenties ab Aristotele in Nieom. in his autionibus usurpatam, toto pere ne semel quidem ab Eudem. adhibitam inveniamus. Apud Aristotelem denique ex utraque illa, quam supra diximus, causa ex illa seriptoris novas res perientantis haesitatione, et e rerum ipsarum mobili quadam ineonstantia dueenda esse videtur ineonstans illa et quasi uetuans ratio, qua Aristoteles in leomaeheis, si quando humanarum actionum, virtutum, rerum gradus, ambitus, E. . . . domino. δοκε me πλευ- ῆμισου παντος εῖναι ν ωρχ' M a

12쪽

fines in ensum, ut ita diram, veniunt, in earum terminatione saepenumero modo ipse magnopere uetuat atque haesitat, modo negligentius et eonfidentius sestinat et properat. JUnum addam, quod quamquam in omnes, qui ad nostram aetatem perienerunt, libros Aristotelis valet, quominus praeterire posse videatur. disputatio IIIa virorem doctorum prohibet. Ut Aristoteles omnium, qui in Graeeia oruerunt, philosophorum minime is homo fuit, qui infinitis inquisitionibus finem, infinitis rebus et studiis modum aliquem esse statuendum putaret, ita in nulla, quam libris suis pertraetavit, doctrina, unquam tam misisse placuisse sibi videtur, ut nihil iam ei deesse, vel magis desiderarieensve quam ipsorum librorum, quibus traderetur, expolitionem quandam, et ultimam seriptoris manum, qua Colophonem, ut aiunt, iis imponeret. AEadem Nicomaeheorum est ratio. Etiam in his, ut in plerisque libris Aristotelis, qui ad nostra tempora pervenerunt, hie illic erudae euiusdam neque satis expolitae eonformationis vestigia cloeos dicimus quosdam primis lineis designatos, impeditos tortuosos, sententias quasdam exiliter iteratas, effata quaedam, quae verborum pondera aestimantibus inter se repugnare vel quae, festinantius in primis libris transacta seeundis auetoris euris in disputationis progressu

diligentius ireumferipta atque emendata esse videantur. δ)Quae eum ita sint, omnis disputatio, quae testimoniorum extrinsecus adducto miniide atque auetoritate omnino destituta, e solis onvenientiae atque diserepantiae alie illit,

indita' partem aliquam illorum librorum, vel libros aliquos totius operis Aristoteli

abiudieat, iidem addieit, admodum lubrie est et plurimas habet cautiones. Concedamu enim, inesse quaedam in leomaeheis, quae non optime sibi respondere, Vel etiam quae repugnare aliqua ex parte videantur; inesse quaedam, quae Eudemiorimi quibusdam eapitibus, praeeeptis, eritis, verbis melius quam Nicomachestram quibusdam Partibus OnVenire videantur quil ex his convenientiae atque discrepantiae alieli ius estigiis de Origine illariim partium vel Aristotelea vel udemia in mor quidem opere eme putabimus Si quidem eonstat, Eudemum et legisse Nicomaehea, antequam Alia Seriberet, et in rerum verborumque delectu leomacheorum diligentissime perseeutum

esse est gia ordinem vero rerum, et sententiarum seriem atque eontinuationem in eum immutasM, ut quae novissime in Meomaeheis disputata essent, ea in suis libris saepenu-

inero quam primum proposuerit. 'leomaebeorum ero etiam non dubios libros quaedam

continere, quae non omni ex parte commode sese excipiant.

Neque vero nos de ita disputamus, quo omnibus ex ipsis thieorum sive Nieom. sive Eudemiorum, libris areessiti suspieionibus, hac quidem in causa omnem fidem esse derogandam opinemur, Sed quod hae nostra prolusione id quidem probasse existimamus, iis tantum argumentis, ex ipsorum librorum argument et consormatione petitis quae ne levia neque ambigua, Sed et perspicua, et de rebus gravioribus essent, in IIa quidem quaestione aliquid deberi auctoritatis.

Iam vero, ut ad alteram disputationis partem transeamus, antequam de singulis illis offensionum, quae diximus, generibus et exemplis deinceps quaeramus, primum dedissensione quadam ipsorum hominum illorum doetorum breviter monendum videtur, qua in iobanda origine duorum illorum librorum a se discedant. Nam quum uterque eoruin statuat, Aristotelis doctrinam moralem in . . hic illic esse emendatam, alter his repugnantis doctrinae vestigiis plurimum tribuit, alter non multum auctoritatis ad indagandum illorum duorum librorum scriptorem. Qui plurimum graviora ea esse monet, quam quae emanasse ex eodem lante et seripta esse ab eodem auetore videantur. Idem tamen homo doctus apud Eudemum, orrectorem illum atque emendatorem doctrinae Aristoteleae, similia alicuius repugnantiae exempla, qui serri possint et debeant, omnino non dubitat. Iter vero homo doctus iis maxime nititur argumeniis, quae ex orationis atque eonformalionis illorum librorum quadam eum Eudemiis convenientia repelivit. Idem nihil repugnantiae, nihil discrepanitae in Eudemiis depreliendisse sibi videtur. Eidem Eudemus homo est eo ne innus, acri ingenio praeditus, de lucido rerum ordine sollieitus Ethica vero Eudemia, dummodo libri illi duo e corpore Nicomacheorum iis restituantur, nulla enset artis atque eoncinnitatis Iaude egere. Nam, inquit, si quis eum uileis Eudemiis hos duos libros eoniunxerit, prima extremis, extrema mediis, media utrisque egregie respondebunt, et in rebus ac sententiis, et in verbis ac locutionibus in congruent, ut elaborata eo ne innitas, tanquam in opere artisseio quodam et expolitione destineto, manifesto appareat. 'Sed de hae virorum doetorum dissensione verbo monuisse salis est neque

enim nos, ipsis huiuse libelli angustiis impediit, id maxime agimus, ut ontra illorum

sententias disputemus, sed ut ad eorum virorum dubitaliones respondeamus, quorum in animis ex illorum pereruditis disputalionibus unus vel alter de Nicomacheorum inte

13쪽

Ineipiamus igitur ab illo erimine, quo maius Vix in philosophi alicuius scriptaeonferri posse videtur esse in ipsius doctrinae sapitibus quaedam, quibus horum duoruin Iibrorum summa a reliquorum Nicomaeheorum argumentis, Sententiis, praeceptis omnino abeat 3 Sunt autem duo maxime, quibus Viri seu in doctrina horum librorum sese offendi oeent: primum eo, quod in ipsis Virtutum humanarum et vitiorum generibus describendis libri Ili auctor unum utrorumque genus in hominibus interdum exstarea Iam vero, ut etiam illius eo ne innit iis quaedam speeimina proponantur, quae, si libr. VI et VII. leom.eum E. E. eorpore eoniunxerimus, in opere illo, tanquam artifiei quodam et expolitione destineto, manifesto pyis rere dieitur, hae in annotatione quaedam re-νvinantiaeeuiusdam in ipsis doetrinae moralia Rrg mentis tum oriturae, exempla breviter signisseabo.

2 Sapientiam Aristoteles a primo te libro in summa vitae humanae bona refert, Eudemus eius in Ioeum prudentiam nubstituit. E. E. p. 2I a M. I μἐν γὰρ τὴν τρονησιν μέγιστον φασὶν εῖνα ἀγαθον et . . VI p. II 4 I a 20. ἄτοπον ναρει τις τὴν φρονησιν σπουδαιοτάτφν τεται εἶναι -

a Summae humanae eientiae vim, virtutem, saeuitatem eum Eudemus φρενησιν esse statuat, magistram eam et dominam quasi quandam κουριάν eeteram omnium

4 Partes illae animae humanae, in quibus augeaeendi et appetendi saeuitates inesse putantur θρεπτικον , ρεκτικόν Eudemus omnia humanste virtutia plane expertea esse iudieat, Aristotelea alteram tantum E. E. II I p. Ials , as otid' ατ ρετα -- του θρεπτικου καὶ ρεκτικον - ἀνθρωπον. f. . . VI a. Hi 44 a s. 5 Gravissimum apud Aristotelem diserimen intereedit Inter vim verborum πράττειν et ποιεῖν : alterum agere, alterum ae e re reet reddideris. thie. Eudemia ita ab eo diseedunt, ut in primis duobus . . libria voees ποιητικος et πρακτικος tentidem posita Invenianuis aut omnino eontraria aut prornua ambigust signifieatione es. E. E. l. 5.

III. 2Is 4. Etiamsi vero has turbas moverit, viri illi doeti eundem hominem aeripsisse volunt

- grex a sane emendationem oram, quae In Ie omaeheia non sisti reete, nees Riis ae eurate diei esse viderentur, et homine eo ne inno dignis almam l

atque inveniri doceat, quod leomache omnino a genere et natura hominum esse remotissimum praecipiant. Deinde qu0 liber VI . . legentibus laciat spem, ore, ut iis in disputationis progressu summa quaedam morum regendorum lex vel regiua exhibeatur. Aristotelem vero neque hoc in libro, neque alis Ni mactearum oe huic promisso salissacere. Iam vero, quum Ethicorum Eudemiorum reliqui libri et de illis virtutum viliorumque humanorum generibns omnino eum his libris, VI VII eonsentiant, et exspectationi in summae alicuius, . qua Omnia humana regantur, legis proponendae egregie satisfaciant, vix dubium cuiquam posse videri, utrius horum .Ethieorum corporis libri illi duo quasi membra quaedam Sint aliVa. . Π Quae quidem omnia si, quam sunt ad speetem insignia, tam firma essent ad veritatis rationes, actum esset de Nicomacheis. Sed aut magnopere fallor, aut omnia sese habent longe aliter. Nam ut primum videamus de virtutibus illis et vitiis, in his quidem quaestio est de nativa quadam, a cunabulis, ut ita dieam, hominibus insita virtute, seu voluntatis quadam proelivitate ad 0nesin quaeque, Ἀνοσικλαρετη), et de nimia quadam animi humani sive duritia sive indolentia et socordia, qua homines quidam ad orporis et dolores et voluptates etiam minus, quam par est, attenti esse dicuntur. ὰναις σία Inveniri utrumque genus in hominibus negasse Aristoteles, docuisse Eudemus dicitur eum Eudemo etiam VI et VII lib. Nieomacheorum. Itaque ne repugnaulia 3 inter se tradidisse videatur Aristoteles, libros illos Eudemiis esse reddendos. Ad hae autem virorum doctorum iudicia respondere possumus concedamus, in his inesse sententiarum aliquam repugnantiam utique non est de rebus gravioribus. Cur igitur ipsius Aristotelis esse negatur Peu libri illi Eudemi esse dicuntur Praesertim, quum neque in aliis libris Aristoteles sibi ab hae iudiciorum discrepantia in rebus levioribus satis avisse videatur, Eudemus vero eadem illa iisdem de rebus iudiciorum

VIII I de diserimine πολιτίιας et αριστοκρατεως , de partibus 'nimae, de generibus Reientiarem similia passim.

14쪽

repugnantia aut iam laboret, aut, si illorum librorum addidamentis uetus fuerit,' sit laboraturus. Quae quidem eo gravior erit, quod et apud seriptorem exstabit, qui de rebus securus, haesisse in eligendis verbis dieitur, neque solum in eiusdem operis libris, sed in eodem libro reperietur. Sed hae excusatione hoe quidem Ioeo omnino non opus est. piam, ut singulos locos iam seorsim excutiamus, prior quidem, de ἀναι- σία locus, omnino nulla nec medietna neque exeusatione, sed iusta tantum verborum interpretatione eget, ut omnia illi habere sese rectissime intelligamus. Quoties enim apud Aristotelem in ipsis leomacheis verba: ο -- Ε. N. II ncita ponantur, ut valeant non saepe,

non ferme quoties iisdem in libris Δωθρω- E. N. III 14 non ea significent, quae omnino in hominibus inveniantur, sed quae ex ipsa hominum natura oriri ideantur, putidum est exemplis probare. Eam autem debere illis Ioela in his meibus vim inesse et ignisseationem, vel ea viros doctos monere poterant exempla, quae rapitib. II et Illlibri Idi ab Aristotele posita sunt, et quibus Ioeis eiusdem illius Δαι Λησας vitio prorsus eodem modo risistra litur, quo aliorum exemplis visiorum in hominibus frequensissimorum 11044 24 4 1108 223. De alter autem Ioeo, qui est de naturali illa, hominum animis insita, irtute, A. E. II 1. 102 19 breviter monebimus, Aristotelem non in hoe sexto demum libro Nicomaebeorum, sed iam in is ea eorrexisse, quae illo Ioe eonssdentius posuisse ipse sibi visus esset. Praeterea in lib. X N. 10. 1070 20 et in libri poli VII 12 ristotelem longe abesse a libri I rigida severitate, quae nullam omnino naturae potestatem ad onso

mandos Niminum mores concedere videatur. Denique mirum esse laturum, si Aristoteles, qui in ipsis Neomacteis de virtutibus orporis oeulorum, equorum loqui soleret, Omnem naturae humanae in hominibus virtutem prae mete negandam esse eensuisset. Utraque autem hae suspieione longe gravior est quaestio illa de lege aliqua summa, qua omnes pariter hominum eliones, eogitationes, eonsilia, virtutes mores esse regenda, temperanda moderanda oeuisse Eudemus, Aristoteles non doeuisse dicitur. Ndulominus huius egis aliquam exspeetationem in animis nostris iam exeitari locis qui-D F. S. 'ars as A. MM doricia, εο δειπτικοῖ καὶ δρεκτικoth -

ανθρώπον. sui ale sentiat, eum nullam naturalem statuere posse vinulam, quae ut humana alipelletur mereat, id quidem patet.

esse reddendum fit i --., . ru: i Ante omnia, ut videamus, utrum etiam ille serupulus ex animis nostris evelli

possit, ne ne ipsos illos Oe0s viri que OPeris, ad quos viri docti ivvoearunt, diligentius inter se eonseremus. Nam quod huis suspieioni alias quasdam dubitandi ratiunenias suggerunt, repetitas ex Siguineatione vocis: eos 'ecilla legis, ab Aristotele ipso ante propositae, reprehensione acerbiore quam quae ab ipso Aristotele proficisei potuerit, similia, - ea quidem omnia tam te ia esse videntur, ut non dubitem, quin remota illa difficultate gravissima, suturum sit, ut ipsa mant et iaceant Loei igitur illi, quos viri doeti laudant, leguntur in imo eap. Iti libri Nisom. et in XVmo. VIImi libr. . Eudemiorum Duo autem illi loe sese exeipiunt ad speciem quidem egregie . Sed exeutiamus utrumque diligentius h Liber VI N. ineipit a verbis: - χπει - - δεδ το μέσον αἷρετσθαι - - ο ὁ - ἐστιν εἴς ὁ λόγος ἐώμος - τοντο δαλωμεν. Sequuntur, quae , infra in annotat. Ida et amomitavimus . Hae autem paucissimis interieetis, exeipiuntur a verbis νω δεδ καὶ περι τα τῆς φυχης ἔξεις ευαι διωρισμένον,

διεληλουθάρον, περ ὁ τῶν λοιπῶν των διανοητικῶν αρετά, λθωμεν -τως. 1138232 Ex his vero verbis apparet, libro I. de mentis atque intelleetus virtutibus disputari propterea quod διὸ δετ lex illa, quam ante adhibuisset Aristoteles, κατα τεν εθὸν λογον ipsa non satis perspima esset. Deseriptionem igitur illius terminationis sios utique aliquo modo aptam esse debere ex hae mentis humanae, quae legitur lib. VL ., deseriptione , Atqui quae in libro VH . . de legis illius formula disputantur, ita non

Aeerbiorem tum vituperationem uterque homo doetus Indagare sibi visus est pn verbis illis:

15쪽

pendent ex iis, quae VI Nie. disputantur, ut neque in VII TAE. libro distinetarum nihil eius uiuiani virtutu in neque in VIAE. N. rerum divinarum, intusque divini nuntinis ulla vel brevissima stat mentio. Ergo inter utrumque lotum nulla nisi s illimorum verborum, utroque loco ad res similliimu deseribendas adhibitorum, intercedit .necessitudo species vero illa tuterioris cuiusdam cognationis, qua uterque eum altero nexus esse nobis primum adspicientibus videbatur, diligentius inquirentibus ut vana atque inanis evaneseit. At quid est, erunt sortasse, qui quaerant, quod Aristoteles, Si libretim illum VI K. seripsit, nullo Nieomacheor. Ioeo, ut viri illi dueti magnoieonsensu narrant, ea, quae hoc in libro in sereeepisset, praestiterit nullo in libro eam summam morum regendorum proposuerit legem. quam proposituriim se postea esse in hoc libro VI pollieitus esset De hae quidem reconsulamus ipsum Aristotelem. Is igitur, lib. II leom. cap. IId 110, 32 posteaquam

genetalem illam legis summae m0ralis formulain, - in qua aequiessendum non esse, docet in ipsa libr. V ingressione, Monstituit, hune in modum disputare pergit: το μῖν iis κατα τον ὀμον toro πραττειν κοινον , 'ρηήλ σεται ii Gηστερον περὶ aiaos καὶ τέ ἐστιν ὁ ραλ- λογος κει πιο εχει προς τα αλλας αρεμ Id ipsum autem est, quod toto hoc libro disputatur a primo capite ad ultimum. Quae disputatio, ut in libris Nicomaeheis omnino suo Ioeo est. et legentium exspectationi respondet: sic in E. E. si Iibrum hune VI in eorum corpus transtulerimus, aut supervacanea erit aut loco legetur alienissimo. Quid enim illa virtutum illarum διαν- ιχων explicatio, ubi rerum appentendarum et virtutum moralium exercendarum terminali quaedam a seriptore tuni naxime requiritur, et nulla inter litramque rem

intercedere videtur ratio Αt, inquiunt, iii est quod in Nicomacheis terminationis illius nulla an plius at mentio, in Eudemiis identidem Vereor, qui ita rogitant, ne vocem illam in VI libro Nicomacheorum nimis presserint, rem neglexerint, et obliti iidem sint praeposterae illius sestinationis, qua Eudemus, quae in ultimis Nicomaeheorum libris inVenirentur, saepenumero, quam primum fieri posset, praeeipere quasi et gustare soleret.' Nam aut magnopere salior, aut res ipsa, quam desiderant, inest in hoe ipso libro, licet aliis verbis, at ille quibus desiderant, deseripla sit: D nee solum aliis, sed iis Urbis in illo eam esse credo deseriptam, ut ex ipsa hae rei deseriptione metatur, utriusque

λ eL p. 5. Postquam enim Aristotele in prImo libri Iil leomaeheorum apite oeult, lexem illam e inmunem qua antea unus esset ad definienda hominum meta. κατα τον δρυον λόγον no satis suhi Ih m esse, - ut subtilior quaedam matur lexIs ominia, monet disputationi illi

libri VIt Nieom. um Eudemiorum non facile eundem hominem misse scriptorem. Quem

enim iidemus omnium bonorum et virtutum statuat summim finem et modum, distinctis verbi Ioeet in libro 'illo II E. E. ita autem illi de utraque re disputat, tanquam prorsus nova et nondiim audita lectoribus proponat. Quodsi tum idem duos illos Nicomaeheorum libros ronscripsit, eandem rem iam ante attigerat, et in VIIm. . . libro aut iam pertractata iterando repetivit, aut pridimns illis oppositi eontraria. Quae cum ita se habeunt, ain prinium illud suspicioniim geniis iure quodam nostro relinquere nobis videmur. Nam ut quaedam etiam in quibusdam ipsius moralis doeirinae apitibus inesse concedamus, quibus ad perseetam omnium partium oneinnitaleiii in coinacheis ulliina quasi quaedam expolitis desit, sunt ea utique et pauca et levissima: qui vero propter has levissimae cuiusdam discrepantiae ostensiuncuIas hos duos libros eorpore Nicomaeheorum in Eud Ethica transimanendos putaverit, is, si quid video, in tot tantasque oetrinae repugnantis incidet tricas, ut, utcunque se verset et telinque verba torqueat, neque se neque Eudemui ex iis unquam expellituriis esse videaturi

Etiamsi vero gravissima iam suspieiune libros illos liberatos atque absolutos esse credimus, itaedam etiamnunc diluenda et propulsanda restant, ii iii tegra iis restituatur fides. Nam quunt alter vir doetus, ut supra diximus, et ipse lateatur, inesse in .

de offatibus hominum virtutibu aueram esse adiungendam de mentiaraivmanae virtutilius. Iam vero si nitioni libri I disputationem uu uno aspertu posuerimus, id toto libro maxime agi intelligemus . ut Inculis quibusque mentis iumanae virtutibus sua quasi sodes quaedam et regio. In via regnet, addieatur: προς το εργο τ οἰχεῖον IIa a. IG. 7.

di enitatis gradibus aliae virtutes aliis . t ita dieam, sint in seriores vel superiores definiatur. Huius autem disputationis eum ad summa omnem liominum solertiam εν ονλίαν submittere sese debere sobriae prudentiae eonsilii υτρονήσει) prudentiae vero Sumnium metum ense, ut eommodis, et inerementia, vera sapientiae pror pietat es II 12 33. I liba . . nec ri nequit, ipsius libri, disputationihus nobis proponi, aliquom reculam , qua illam ab Aristotele elebratam medioeritatem studiorum inmanorum nubtilius dirigamus, quam illa , qua a seeundo Ibro ad sextum AHAtotelen usus erat.

16쪽

Ε. quaedam, quae repugnent, alter eo maxime utitur argumentorum genere, quod in magna quadam inter hos et reliquos libros Nieomaeheorum diserepantia orationis atque eonsormationis, atque in mirisse utriusque rei similitudine, quae iis eum Eudemiis esset, deprehendisse sibi videtur. Itaque antequam rem consectam esse putemus, quaenam argumenta, inde repetita, quonam iure adhibuerit, est considerandum. Proponit igitur vir doctus primum quaedam ex illis duobus libris, quae in rerum traetatione, indisserendi ratione, in quaestionum dispositione magnam habere censet offensionem, si quis ab Aristotele seripta esse opinetur, - nullam, si ab Eudemo; - iisque adiungit plurima, quae communis originis eum eteris . Eudemiorum libris signa prae se serie existimat. Quo quidem loco id maxime premit: Eudemum persaepe ieetores suos et ad disputationes postea habendas delegare et res antea tractatas in memoriam lectorum revocare esse solitum atque omnes eos locos, quibus id saeeret, assumtis ad . . libris illis duobus Nicomaeheorum Vlt et VII recte esse indieatos. M Deinde omnes voces et locutiones utriusque libri suspecti, quibus in eliquis leomaeheorum libris Aristoteles omnino non , aut Semel tantum usus est, Eudemus saepius vel quibus Aristoteles in postremis tantum libris Eudemus ab initio, diligentissime ollegit iisque utitur, ut totidem sere iustis autionibus, ut de Aristotelea illorum librorum origine aliquam suspicionem habeamus. Nobis vero, ut ab his ineipiamus, ipse nullo loco vir doctus minus aut et eircumspecte disputasse videtur, quam in hoc verborum Aristoteleorum et Eudemiorum quasi quodam aucupio. Neque ut ita statuamus, eo solum permovemur quod in omni hac disputatione impeditissima, nullo paene verborum deleetu adhibito, omnibus promiscue etiam te issimis, ut Fideatur, neque eo, quod satis multa hie illi notet, ut propriae cuiusdam rationis exempla, quae admodum sint dubia et ambigua.' Sed ideo maxime si iudieamus, quod hominem tam diligenter in Nicomaeheorum ieetionibus

Ut iis, quae exempli tantum ausa et in Eudemna identidem et In hia Iemi libris ponuntur: αλέας και φνχον I 48 S. πηρωσεις αδ νοσot' II ba M. Ut ea, quae de usu praepositionis ἀπ in Eth. ad et de genere quodam ἀναγκαιῶν ἡδονῶν disputat ah Eudemo reeepto, non probato ab Aristotele et . N. X Ieta a M. N. X T. li 77 2 et aliis IoeIa. uod vero ex exemplis Ilia, hi optativas eum ἄν

saepius iteretur, Eudemi orationem ognose posse nobi perhuadere eonatur in eo quidem nimium in modum vel sibi vel Eudemo .dul re videtur, eum permultis exemplis faeillimoetae possit, ipsi Aristoteli hane Atti, urbanitatis modestiam in tradendi praeeeptis multo faeiliorem fuisse, quam Eudemo , qui oraeula quasi quaedam saepissime edere oleat. r. E. E. I. S. 21S a 2. r. . . I b. 0964 22. E. E. Q. Ilsa l. f. . . . . I 0984 6 passim.

versatum sugere non debuit etiamsi omnia, quae de illis iratiotiis quibusdam discrepantiis, quibus libri illi diseederent a reliquis Nicom disputasset, sese haberent rectissime, nihil omnino ex iis de origine illorum duorum librorum posse mei. Nam et alios libros Nicomacheorum, de quibus nulla esset suspieio, Similiter a se discedere, J neque facile ullum reperiri librum, qui non Sua haberet απαξ λεγομενα, vel in quo Aristotelis non uteretnrhic illi vocibus quibusdam, quibus nullo alio Nicomaeheorum libro usus esset esse autem quosdam libros Nicomacheorum, qui multo maiorem, quam VI et VII libri, nobis earum exhiberent copiam et multitudinem. Itaque non multis disputabimus omnes eas voces, quas homo diligentissimus ex his duobus libris annotaverit, ut nullo in alio Nicomacheorum libro ab Aristotele iteratas, ipsa sua significatione et vi ieiici quasi et delegari ad disputationes de hominum eontinentia et ineontinentia, de quibus in ipso Iibro VIIm. disseratur, ne facile ab Aristotele alio loco commode adhiberi potuisse: Dabaudem vero praeterea in praeeepta eiusdem disputationis quasi quadam prolusione ' Neque id premere in animo est: si sint quaedam Eudemiorum similia in ratione illorum librorum, multa esse et gravissima, quibus disserant: ipsius illius σοφίας, cui prima partes in libro VI Nicom. In omni hominum vita regenda tribuantur, ne nomen quidem exstare ullo totius peris loco, misi exempli causa semel positum in libro VII; esse alia, quorum,

noti omnino alia esse videatur atque in iis libris, 'ν denique plurima

esse in duobus his libris vocabula, - eorumque multa ita comparata, ut in omni morum doctri ita satis late pateant quae in nullo T. . libro reperiantur. am quum mihi persuasisissimum sit, neminem lacile, qui tranquille iudicet, tam ambiguis indiciis persei aliquid. quo quaestio illa transigatur, esse existimaturum his omnibus ommissis iam ad ea nos convertemus excutienda, quae e librorum illorum consormatione honio doctus ad probandam sualia opinionem repetivit.

In aliis libria te Aristotele utitur tantum σνma: ει λογον, in aliis λογω , - inultis magistratus sunt o ἐν ἀξιώματι, ia aliis οἱ ἐν ἐξονσία, in aliis utitur M. t. ameν, in aliis στέργειν simi Ita passim. es. Lib. I leom. Sunt enim praeter eo, quae attigimus, Ioe. ἐκσταρικός, μεταμελητικός , καρτερεῖν,

καρτερία, καρτερικο . x et supr. p. 4.' τα πατα in . . II optima quaeque. III 4 extrema at summa, inter quae mesoeritas illa studiorum, quam Aristoteles elebrat, medium Ioeum obtinet.

17쪽

Ηie autem locus eum latissime pateat, quippe qui omnia ea ompleetatur, quae in illis libris et rerum tractatarum, et sententiarum propositarum, et eomparationum adhibitarum, et loeutionum iteratarum quadam eon enientia et discrepantia modo apertius modo tectius ad alterum illorum operum nos remittere, et ab altero nos revocare videantur, fines, qui huic libello utique constituendi sunt, Satis angusti, nos prohibent, quominus per omnes illius disputationis partes viri docti vestigia sequamur. Itaque eum in hoc quidem argumentorum genere melius sit de multis tacuisse, quam de omnibus parum dixisse, pauca quaedam exempla eligemus, e quibus cognoSeamus, et, quibus consorinationis salebris et dimeultatibus viri illi permoti sint, ut orpus leomacheorum dilacerandum esse arbitrarentur, et quibus eonvenientiae signis tantopere iis satisfactum sit, ut illis Nicomacheorum spoliis atque exuviis Eudemiorum mutilatum eorpus ornandn esse statuerent. In quibus, ne cupide quid elegisse videamur, alterius rei exemplum sumemus

locum illum ab utroque viro docto pariter vel maxime explosum, aput dicimus illud Vlibri alterius autem rei ea exempla, quibus in primo thieor. udem libro illaeonglutinatio primum illius auxilii edidit speeimen, quo, assumtis libris illis duobus Omnes loci, ad quos Eudemus delegare lectores solitus sit, ante dissipati, rursus in ud.

unum doctrinae corpus cogi et in opere Eudemiorum exstare dicantur. - ui denique utrique disputationi quaedam subiungemus argumenta, quibus nobis vel maxime Persuadetur, Aristotelem illoruni librorum fuisse auctorem. Itaque, ut a apite illo XVt libri Vt procedat disputatio, neque nos negamus huiusce apitis, ut totius libri liis apite Im. interpretationem Ioeis quibusdam esse impeditam negamus eontinuationem sententiarum magnopere esse perturbatam, Super Vaeaneam esse apitis illius argumentationem, ausam denique ullam esse, eur alienaliae putemus, non inchoata ab ipso Aristotele. Nam licet a apite I ad elausulam libri ii, quae esset argumentationis ontinuatio, ab Aristotele nullo loco sit distinetis Verbis iudicatum, inesse tamen videtur, si pauca praetermittas, in omnibus pereommoda. Transacta enim disputatione de iustitiae rationibus, mapite XIm. duplex dimetillatum et dubitationum genus perstringere voluisse videtur Aristoteles, quibus quae de iustitia docuisset, essent exposita alterum dico, quod e doetrina non re et intelle et et perperam interpretata, alterum, quod oriretur ex ipsius doctrinae imperseeta quadam natura et conditione. De altero genere disputat ap. XI 136 10 H. Omnes enim, quae hoe capite perstringuntur subtiliores quaestiuueula hoc quidem

loe eo solvuntur, quod neque is qui, quid eommiliat, ne seiat, sae e re iniuriam neque ieri iniuria volentibus possit id quod iam ante ab Aristotele monitum erat' rapite IImo ineipit altera disputatio. Duo enim in desnitione illa iustitiae, quam insἡ

Aristoteles supra onstituerat, erant, quae non semper ex omni parte eum ipsius iustitiae

et veritatis rationibus ipsi Aristoteli satis onsentire viderentur et quod docuerat, iniustum esse plus minus iusto aut onferre in alterum, aut ab altero auferre et quod nisi in pluribus hominibus, nullum iustitiae esse locum dixerat. me alter igitur continuo ab initio eap. XIImi disputat, ei duas monet esse rationes, quibus quis plus minus iusto in aliquem conferre vel ab eo auferre possit alteram eam, qua, non quidem quiaeeipiat,' sed qui id in alterum contulerit, summat saepe eommittat iniuriam . eapXII 136 13 - 137 33 alteram vero summam esse omnium virtutum et omnis quasi iustitiae 'bsolusionem quandam perseetissimam, quam homines vulgo appellenta equitatem.' Itaque eap. XIV de aequitate humana sequitur disputatio. Capite XIV se eonvertit ad alteram illam quaestionem, quam iam eap. XII proposuerat,is quam si promissis stare vellet, quomodo deelinare potuisset, omnino non video. At in eo haerent viri oeli, quod Aristotelem iam semel in hoc tibi quaesivisse doeent, num quis sibi iniuriam ipse inferre posset quaestionem igitur iam semel motam et absolutam illie praeter neeessitatem et sine ausa iterari. quibus ita dissentio, ut ilo semel, sed iam ter eodem in libro illa quaesito ab Aristotele mota atque expedita mihi esse videatur sed quoque loe alia ratione. Iam in eap. X 1134 13 negaverat e ei vilis iustitia rationibus fieri posse, ut quisquam ipse sibi iniuriam inferret in eap. XII 1136 1 hominem libidinibus deditum, licet gravissima saepenumero sibi infligeret damna, negaverat dici posse iniuriam sibi inserre, volenti enim non fieri iniuriam eodem in capite 1136 19 negaverat hominem, qui aequitatis studio permotus sibi quid derogaret, iniuriam sibi

3 ιζ προειλόμεθα ν ἔστιν εἰπεῖν πότερόν ποτ' ἀδικεῖ ὁ νείμας παρὰ τὴν ἄξων τὸ πλεῖον ε ὁ ἔχων, καὶ εἰ ἐσειν αὐτον αλον, δικεῖν - προει-

κόυεθα nam attigerat MIstoteles ea exempla iam in eapite Im. ibique ex aliqvu parte enodaverat omni ex parte illo loeo expediri non potuerant. uuam arete eap. XIV disputatio, apta sit meap. XIImo demonstrat eorundum illorum verborum ueratio, quae et proxime anteeedunt, et finIunt Ilam disputatinem et eap. XII. II36 20.3περ σπονσιν Ο μετρίοι ποιεIν. ὁ γὰρ ἐπιεικῆς ἔλαττωτικός ἰουν. et ap. XIV. 'laz rab. ὁ γαρ τοιουτων προαιρετικος καὶ πρακτικος καὶ ὁ ριὴ ἀκριβοδίκαιος ἐπὶ το ετρον , ἀλλ' ἔλαττοπικος ἐπιεικῆς ἐστίν. Ita ne

18쪽

lacere. Unum denique restare genus iniuriae, quan ipse tomo quodammodo inferre sibi posse videretur. Nam eum menti lumanae t0tius hominis regnum a natura permissum esset, fieri posse, ut mens humana ο imperio Superbius et fastidiosius abuteretur, neque insertorii in hominis partium necessitatibus et desideriis Satis prospiceret. 11384 10. f

3, quaedam, quae e M. M. et e disputatione de amieitia, quae in Nieomaeheia est . in nostrameausam areessi possunt. praetereo, me neeesse videtur omnia, quam alter vir doetua de ineptiis huius apitis universe disputat, sigillatim persequi. Alter vero eum in editione . E. pressius de hoe estpite egerit, atque etiam e voeibus quibusdam suspieiones aliquas movere eonatus sit, illue eum Sequemur. Tria autem sunt, quae In voeibus et Ioeutionibus illius eapitis investigare sibi Visus est Primum e verbis larua G. πο ου νόμου τεταγμόνα

deinde e verbis IMAE II παρα τας μυτων ρέξεις , tum e verbia II 84 26 - 2Sολω ὁ - αδικεῖσθαι. Primo enim Ioeo 'semanifesto enset de eis rari , Mauetorem hae aput ob eulos habuisse fergo ab Eudemo esse eonseriptum)r altero omleetores attendere Gubentur notionem ορέξεως substitui pro notione oriri σεως 1136 4. γ sellieet, si viri doeti, quae sit sententia, reet assequor, ut ex hae substi tutarum notionum diserepantia turbarum in elausula lib. Vt motarum Indieia deprehendamus e tertio denique loe monemur magnam habere offensionem, quod iisdem, quibus illo 'oeo, verbis eodem in libro eadem de re idem Aristoteles iam ante sua sit lu i Iaων m. De quibus omnibus haud set , an vir pereruditus festinantius disputaverit. Ex unius ergo Voeis quadam similitudine M. M. I l. IMI M. ἡ νομος τίττει manifesto deelaratur, eum qui . . eonseripserit, hoe Ipsum aput, non imile aliquod Eudemi, euius seripta in omnibua fere Aristoteleorum imillima, oh oeulo habuIsse. Deinde vero V substitutam esse alteram notionem in alteriua Ioeum , ubi ipsa disputatio in aliam omnino res mentia voluntate ad 4enauum eupiditate transisset ΤTei tio denique Ioeo magnam habere frena Iouem, non quod nimium In modum a summa doetrinam Aristoteleam abhorreret sed 'nod ar magnam ipsorum verborum si militudinem eum inristotele aeeederet at opter hane mimiam videli e et similitudinem hoe Ioeo intuleae cinius clibrorum isoniti utinationi. et supra p. a manifesta vestigia deprehendere nobis videmur et faeile persuaderi, is patimur. in oeeapite V reliquias quasdam perditi allevius Memiorum libri librariorum sedulitate quinto

leoniaeheorum thro effie asxutas, tam remotas di sua sede, ut tabulata quaedam e magno naufragio ad litus peregrinae terrae ieeta 7 Nos autem o suspieionum genua ita non resornii damusr ut ne augere quidem talium Osrenuionum numerum dubitemus. Id autem duabus maxime de ausi ah hae disputatione non alienum Sse putamus. Uterque enim vir doetus, magna Illa utiliam et spinosarem quaestiuneularum , quae in oe apite inesse viderentur, opia magnopere es prositetur offensum, earumque Reuleis tam graviter Ompunetum, ut ideo vel maxime aput illud Aristoteli abiudieandum μου eenseret. Nos autem diligenti eapitia lustratione ostendi posse speramus, toto apite omnino nihil novi attingi, sed earum tantum sententiarum, quae clibro

Iam vero, quum praeter hunc locum duo tantum in Nico inacheorum consortitatione esse fateatur vir ille erudituS, qui . . editionem nuper ornandam euravit, quibus offendatur VI 134 2 et VII 1 - 14 edit Zeli. J nos autem de his postea commodius disputaturi esse nobis videamur, iam ab illis Nicomacheorum salebris ad complementa ea nos onvertamus leviter excutienda, quibus assumptis duobus illis libris Eudemiorum thie. Opus sublevari, esset, restitui in pristinam omnium suarum partium absolutionem dieitur. Subsisternus autem in Iinora Eudemiorum libro In hoc igitur libro duo sunt loci, quibus accessione illorum librorum opem serri vir doctus praedicat Alier eorrem legitur in eap. in alter in VIIm. alterius verba sunt haec δεῖ ζητεῖν εἰ

utra 26. De priore autem loco vir doctus sic disputat non dubito, inquit, quin indicet auetor illa, quae . . VI E. I. VII 13. 14 inprimis 115 inveniuntur, quibuscum

quinto exr ' Ita erant, brevissimam quandam iterationem at Aristotele eum Itima illa quaestione esse eoni unetam, atque ita ad eam applieatam, ut ap. illud V quodammodo libri tinummarium aliquod diei posset. Singula ita persequemur, ut verba eap. XVmi adseribamus,

Ioeos reliquo libri Vti, qui iis respondeant, indieemus. l. τὰ μῖν γαρ ἐστι τῶν δικαίων τὰ κατὰ ἄσα αρετην πο ου νομον τεταγμένα, ιον ου κεκεν - δἐ μὴ κελευε ἀπαγορενει. II 38 a 4 et ead sent iisdem fere verb. eap. IVIIma Is e VIImaris. - . ἔτι oταν παρατον νομον βλαπτει, μὴ ἀντιβλάπτων. IM Tr et eadem de re disput. . et eadem verba eap. X IIa b 2. X II354 22. II ab 27. - 3. κων δ/, o εἰδως κανον και - II3S a s ad verba I. II 36' M. 4. ora δἰ πῆ ἔαντον σιφαττων II 38 a 2 his verbis nos remittit Aristoteles ad eum Ioeum quem Eupra Iaudavimus, II35 26 illi de iis disputaverat, qui ira provoeati in alios, hie de iis, qui in semet ipso Massantur. - . O cieιχος , o μονον αδικων IM QI4; simili de re eadem verba Ia a T. - . σπερ o δειλόe. Id a I eod. exempl. utit. XIII 137 a 22. IV II30 aras. - . - ως λην χων τὴν

19쪽

eongiuuiit illa quae sunt Ε . . VIII 1249 17. Neque eas saetum esse videtur, ut iam liis v. 36 εωλόγως ζῆν ἡδέως, quam 115, 15 τον ενδαίμονα idi ν - τλογως, quam 11534 14 πάντες oroνται , quam 2494 2 τοντο - ματην οἷ νθ ρωποι αξιονσε Silseriptum. Altero autem Ioeo remittimur ad . . VII 14. 1153 b M ad erba: παντα γαρ νουσε ἔχει τι θετον. At hic quidem locus eum illo ex udemiis ita congruit, ut quae maxime repugnant in Eudemiis enim quaedam animantium genera divinae alicuius naturae articipia esse dicuntur in Nicomacheis omnia. At respieiuntur fortasse non prima, sed ultima illius sententia Verba αγαθων μετοχη). Sed ne tum quidem illo loco legentibus satisset: nam promittit in Eud auctor, postea se de ea ratione quaesiturum, qua quae experii sint summae selieitatis, alia aliis magis minus aliarum voluptatum Duantur genere huius autem disserentiae nulla omnino illo Ioeo mentio. Ita quidem si ut nec prima neque ultima sibi utroque loco respondeant, sed ex parte gravissimar 'pugnent, et media tantum partieula restet quae, nisi alia eum ea essent coniuncta alienissima, loco illi dici posset aliquo modo respondere. - Alterius quiden loci maior est convenientia. Nam ollatis illis trium librorum tribus capitibus emcitur sane , ut tres

utriusque loci voces 'δίως, ευλογως, ζῆν alicuius similitudinis speciem prae se erant.

llat S eadem doetrina iisdem verbis expon. L Itaque non solum sententiarum Feries atque sontinuatio, quae in proximis Ithri Vti eapitibus est, a apite Vm satis ommode exeipitur ei expeditur sed totum oe eaput tam plenum est sententiarum et verborum, quibus, quae Supr ab Aristotele disputata sunt, respieiuntur quam nullius alius libri non Eudemiorum distimus, sed ne ipsorum leomaeheorum quidem elausula Eudemiorem autem libri quantopere omnes in elausulis maxime a leomaeheis diseederent. supra monuimus p. 3. 43. Itaque si quis eaput illud XV libri Vt fragmentum esse vult alieni libri Ut Nieomaehor libro temere adiunetum, fer sup p. 23 eL pro et ante omnia ratio quaedam eius rei reddenda er Se videtur, quo miro eas faetum esse putemus ut in huius quidem libri elausula ea, quae essent alienissima, etiam simillimis in genuino leomaeheorem eorpore evaserint totius, quem finirent, libri argumento similiora.

At hae quidem voees in . . et . . Sexeenties leguntur atque ipsa haec viri docti sedulitas, qua iam in primo E. . libro tantillae similitudinis umbras, ut ita dicam, aptet et onsectetur, vereor, ne in lectorum animis pinionem illam iure quodam excitet, etiam aliis operis, si a viro docto nuperrime eonglutinati, locis potius Optatam esse, quam demonstrari potuisse illam, quam elebret, omnium partium convenientiam. Quae cum ita sint, iam relictis aliorum opinionibus, in hae extrema disputatione quaedam eorum, quae ad confirmandam nostram de illis libris sententiam praeterea conferre videantur, strictim pereensebimus. Brevissime autem ea, quae in iisdem illis argumentorum locis posita sunt, in quibus adhuc versati sumus. Verbo monuisse satis sit, et in oratione et in doctrinae praeceptis praeter ea, quae supra posuimus p. 10 p. 17, etiam alia quaedam esse in librorum autem conformatione, utriusque peris compositione, partium dispositione permulta inveniri, quae coniecturae illi virorum doctorum recIamitarent. Quae enim libris Nicom ad libr. VII . . esset ratio, supra monuimus: p. 15 eadem vero est libr. VIImi Nieomaeh. In quo quum duae maxime insint disputationes, altera de eontinentia, altera de voluptate, qui factum esse putabunt, qui Eudemi eum librum esse censent, ut Eudemus utriusque illius disputationis, vixdum absolutae, illie rursus oblivisceretur ut quotiescunque in libro VII Ε Ε in continentiae atque incontinentiae mentionem ineidisset, aut ad librum . . IIdum nos remitteret, aut proserret, quae neque in hoc neque in VII Nieom. libro egerenturi' Qui laetum esse docebunt, praesertim cum Eudemus in altera illa disputatione de voluptate eorreetor quasi quidam et emendator Aristoteleae illius disputationis de voluptate, quae in m. Nicom libro exstat fuisse ab iis dieatur, - qui igitur lactum esse docebunt, ut in ipsas has eorrectiones tam abrupte et praeceps quasi incidisse videretur, ut antequam eas attingeret, de gravissimae in iis vocis et notionis propria vi et potestate ad doctrinam suam illustrandam in tenebris quasi erraret ut ipsa illa eorreetio tum maxime absoluta, continuo retractatione quadam

Ne nomen quidem illud ενπραξίας E. N. VI 5. II404 , apud Aristotelem usitatissimum, ullo Ioeo . . legitur πανουργος E. E. I 3. 22 a 37 alia signineatione

atque . . VI a. I 44 a m nulla in libr. VII . . eorum mentio, quae . in libro II . . novavit, ieet eum Iibri VIIm. . . disputatione multa aretissime eohaereant ut σκληρος ille, ταλαίπωρος, κακοπα τικος, πολυπονoc, et ποστατικος, πεινητικOc.

Nam eum in hae de voluptate disputatione summum ad voluptatem parandam momentum in et stetionum humanarum eonditione, qua nulla ex parte impediantur, inesse doeeatur, Eudemus antequam eorreetionis illius ocitatio eius animum subisset, ne suspieatus quidem

20쪽

e reret et nova continuo in libri I ingressione eorum eonstitueretur deseriptio, quae modo in elausula VI . . ab illo Aristoteleorum eorrectore emendata essent ' Qui denique laetum esse, ut bonus ille Aristoteleorum eorreetor atque emendator eorum, quibus de hac morum doctrina bene meritus esse sibi videretur, adeo immemor SSet, ut in libr. VII E. E. etiam eo loco, ubi respieere Videretur, quae de voluptate omnino disputasset, neglecto libr. VIImora. . in libri VIImi . . vestigiis haerereis γΗare omnia sere contra, si eos libros Aristotelis, partesque eomaeheorum esse agnoverimus. Unum locum esse in libr. VIIm eoncedimus 3 euius, quae ratio sit ad libri X mi prima apita, dissicile sit explieatu sed quid tum postea Nde um, licet, dicas esse in corpore ceteroquin egregio. - Cetera omni reetissima quaedam tam apposite inter Imum et inum leomaeheorum librum interposita, ut omnis illa libris disputatio non solum probissimo onsilio sed callidissimo quodam artisset inter exordium et exitum totius operis medio quodam loco esse inserta ideatur ' Sed de his verbo monere satis sit; non quo levia esse putem, sed quod gra i0ra sunt, quam, quae aueis Satis possint explieari.

esse videtur, qua dignitate ipse voeem illam του ἐμποδίζειν In moruni doetrina

eontinuo esset ornaturus. Nullo loe in primis libris eum voluptatis rationibus ab

Tot Toae ντωρ . miram sane eorum hominum rationem, quorum alterius oetrina alterius ope in ipso huius oeis iusto usu eorreeta atque emendata esse dieituri

disputantur, perpenderit, eum eonfido non repugnantia doetrinae speei offensum iri onendimur ineoneinna eiusdem disputationis iteratione. ui reputaverit, a quibusnam honorum nibus Aristoteles, tanquam nihil aliud aeturas in uio libro disputationem neepisset et ad quaenam studia libro X esset leetorum animos exeitaturus, cis eonsilebitur, prudentissime ab Aristotele iis esse Institutum, ut ab illa libri Im studiorem humanorum humilitate, ad hos divinae sapientiae amores leno ut ita di eam quodam tradu per media quani quaedam stadia Ieetorum animi disputationibus libri lii

propius adduΦerentur.

Leviora igitur nunc postremum pereensebimus, neque tamen ea contemnenda. Nam quum viri illi docti multa e doctrinae, rationis, eonformationisque librorum rationibus repetiverint argumenta, quibus controversia illa dirimeretur, haud scio an duas res neglexerint. De orationi quidem discrimine, quod apud utrumque deprehendisse sibi visus est, alter vir doctus multa verba lacit de diverso deseriptionis colore et habitu, si quid video, parum disputat de Oetrinae moralis, praeeepto rumque quadam in utroque opere diserepantia alter Vir doctus admodum opiosus, de disputandi autem genere et onsili in utriusque operis libris disiunctissimo, haud scio an brevitatis fuerit nimis studiosus. De utraque igitur re hic auea quaedam iaciemus ut loeos indicemus, non ut aliquid exsequamur ut unum tantum Nicomacheorum librum utroque nomine eum illis duobus libris omparemus non, ut totum corpus Nicomacheorum. Itaque, ut inde procedamus, quae Aristoteles in Nicomacheis expressit morum humanorum exempla , - specula quaedam naturae dixeris, indiscretae saepenumero similitudinis ea, ut ex ipsius vitae usu arripuisse, ita etiam in tradendis his moralis doctrinae praeceptis studio quodam, amore, odio persequi videtur. Itaque in Nicomacheis saepissitne legimus aliquid risu, admiratione, horrore dignum SSe: γελοῖον, δεινον, γανμασον). Eudemus nih'il miratur, nihil resormidat, raro ridet id unum agit, ut subtiliter distinguendo bene doeeat. Nullo loco in Eudemiis quidquam θαυμαστον aut δεινον omnia δῆλα et φανερα. o autem nomine liber . VIIm stat a partibus Aristotelis contra Eudemum Inter exempla deinde, quibus Aristoteles non raro utitur ad illustrandas suas sententias, o vitimum locum obtinent ea, quae ex habitu hominum dormientium, et Variis artis medicae generibus repetita sunt inter liguras, quibus utitur, notabile erbum μαντετεσθαι, quo opinionem hominum, coniectura nisam, significat. Prudenter egit Eudemus, qui omnibus his in suo Ethieor opere pariter abstinuit. Nam in primo su0rum thieorum libro utrumque Nicomacheorum Ioeum, quo illa exempla nitebantur,

omnino immutaverat; quominus autem voce illa του μαντευεσθαι audacius uteretur,

et artis μαντ-ῆς quadam religione impeditus esse videtur Nihilominus etiam in