장음표시 사용
11쪽
8 contra divinitodi philosophos disputat, quorum tota de
sensibus disquisita ad materialia num tetidit et athei
mum,' simulque monet, philosophum non portere spectare, quae mentis humanae facultates superent Verbo, interpretanda Pia Fas philosophia, pario philosophiae naturam, propositum, ubertatem, ambitum exponere studuit, idque hoc proposito, ut non modo ph tisophiae consuleret literisque verum etiam, ut, quod christianum decet hominem, religionis virtutisque causam, adeoque veram generis humani salutem proveheret. Hominem maxime cognoscere studebat I ISDIUS, ut hominibus prodesset Huc eum ducebat semper 'umsilla φιλοσοφος, quam confirmaverat et explicuerat phi, losophiae Platonicae studium, quamque moderabatur divina nostra religio. Itaque contemptat atur continue et accurate et se ipsum, et alios, viros, sensinas, adole centes, pueros adeo rudentes, ut quid in homine lateret, observaret ac cognosceret. tque hinc explicandum est, quod historiae gentium a liuinaI itatis studium in deliciis haberet, quod hominum , populorum, regionum descriptiones avide legeret, longaque ipse itinera lac ret, atque inter homines lubens versaretur. Quid quod
dialecticam PLATONI seculais, eandent Oh Causam, tot IS
in discernendo et conjungendo erat in quo quaΙuum valuerit, apparuit jam ex pulcerrima et gravissima oratione, quam professionem suam in hac Academia auspicans, de antiqua eloquentia cum recentiore comparata habuit, et conspicienduin deinde praebuit, cum in
12쪽
caeteris scriptis, tum in praeclaro libro, imperrime edito, quem Charaeterismoa principum Philoam rumis terum S RATIS, PLAT IS, ARISTOTELIS inscripsit. Quantivi autem ex naturae humanae studio rursus profecerit, tum ad intelligendum P rimo suum, tuin ad tradendam gentiuIII, milia iiii alis, lillosophiae hi mriam, tum ad exponendum commune artium et di
ciplinarum vinculum et quasi' mationem -- ad Llustrandam religionis nostrae indolem et praestantiam,
tum deiiique, ito maxime spectabat, ad excoleridam vereque erudiendain ju intutem nostram, abunde patete ex scriptis editis, in primis ex epistolis illis gravissi viis et suavissimis, quas de Distitutione altior scripsit e discipuli ejus ipsi usu experti sunt Quod si de discipulis quaeritis, hos diligebat, vicissimque ab illis diligebatur Nam verissime antiqui si vis amari, amo.
Summo autem amore eos prosequebatur, in quorum i geniis latere ν Ψονζσις Videretur, quam In luceIno I ducere, miscendas sermonibus, studebat, Socratem suum
secutus rectissianeque sentiens, coi notis in animo, qui lateant, igniculis ardorem, qui inde existit et quasi
ignem semet ipsum alere, ingeniumque juventutis non tantum, sed magis etiam animum Academica institi tione esse excolendum.
Sed quid opus est plura Novistis virum, iis umi
ligionis nostrae auctor summum ei exemplar erat, ad cujus stinilitudinem et se ipsum et alios componere si debat. In illo, in illo uno, minime ver in socitara, aut Pio Ε, spem suam reponebat omnem Rus doctrinam vere divinam atque unice aptam ad universum excolet
13쪽
duin genus humanum, agnoscebat. Ad illam confirmandati et illustrandam philosophiae Platonicae studium adhibebat, recte perspiciens atque identidem mouens, verissinu, religioni non posse non verissimam philosophiam ouin convenire, tum lucem assundere uinclibi os sacros et altomim Iaterii rete justa prOSequel atur veneratione. Hinc concionibus sacris saepissime inter rat, ipsamque coenam sacram, una cum Ecclesiae sociis, assidue celebrabat uinc puero jam religionis sensibus imbuendos esse, initi uinque omnino rosessorum esse, virtutis studium provehere contendebat. Hinc repetenda
praeclara ejus dicta nisi non, ut puer, credit, quo standem modo philosophus appelletur; qui studiis ope
n ram naVans neque ipSe emendatu . Iieque alios emen-
n dare quaerit, quem quaeso inde fructum capitet in Theologiae prosessioni me addixissem, in singulis se s monibus sacris monentem me audivissent: n Deum praenomnibus, tum vero etiam proximum, ut te ipsum, ama.' Hinc denique ipse tam simplex, modestus, assabi lis humanus, amabilis erat, qualem eum cognovimus, ut non potuerimus non intimo eum prosequi amore, summoque ejus desiderio teneamur. Tania Λ Λ Η Ηl religionis Christianae, in consormandis 1ominum animis, Vis est atque auctoritas. Non insudit quidem illa in virum desideratissimum eximias illas, quibus gaudebat, ingenii animique dotes. Inerat ei natura sensus pulucri, Veri bonique acerrimus, magna φαντασέας Vis, Summa ingenii fertilitas; sed explicuit, sed moderata est eximias has dotes divina nostra religio, essecitque, ut, amore ductus, uxori, liberis, discipulis, amicis, patriae
14쪽
suae vivens, eram omittunt salutem liginosus unice spe
Eandem vim atque auctoritatem divinae nostrae rei, si is suspeximus in altem, quod exstinctum dolemus, Λ cademiae lumine sis o nivis Ll filio. Nam ille quoqtie honestis piisque parentibus Italus, iride a teneris, religionem Christianan edoctus, sincero erga Deum inmis Mum amore imbutus suit Patuit hoc jam in ejus pueritia; nam, cum pater arti medic chirurgicae, quam ipse exemebat, addiScendae siliuit destinasset, ille aniniis hontinum se nialle medicinam adhiliere significavit. Quod quum intellexisset patruus eius, literarum sacra rum in coetu Christianorum qum interpres, paream tibiis suasor suit, ut filium, ingenii animique dotibus sese commendantem, in disciplinam sacram traderent. quo probais, puer mittitur ad Gymnasium Groinisa --, decimo aetatis anno, ibique stadio scholasticoquatuor annis feliciter peracto, Λcademiae civibus a scriptus est, quindecim annos natus Florebant autem ibi eo tempore, praeter nomini et Sem DEBUM V AE, literas humaniores et orientales docentes, Theologi pra
concionandi rationem in patriam nostram induxit aure summa se commendabat pietate, et, quod bene tenet dum est, Cocouanorum partibus favere diCebatur tertiam magna eruditionis et doctrinae copia, in primis summa in interpretandis . . tibi is κριβείρ et de
15쪽
teritate excellebat uti is denique, liuoad docendi, tioneni. rmitate et pei spicuitate conspicuit ei a l. lorebant iidem e tempore Grωιin eis imii juvenes, inter hos, o moh, in eadem Academia postea The logiae Prosessor, quocum consuetudinem uvisit et amicitiam, quae ad praeclari ritis Viri IliOrten pernialisit. Quanta autem diligentia in Acadeant versatus fuerit et quos fructus tum ex Prosessorum, in primis ex c-VAMERII et Aa racm scholis, tum ex rimis consortis tulerit, et ipse vidi chartas ejus lustratis, et apparuit tum e et/aertatione philoimico-Theolfiea, quam,
Academiae valedictumis a. 1785 formula Boptismi scripsit, et, praeside cl. Amram, strenue defendit, tum probatione Ecclesiae legibus requisita, quam simul
cum amico TINGA Subiit, hoc successu, ut nonnulli jam tum augurati fuerint, utrumque aliquando cathedram esse ornatumni ad sacram igitur provinciam adminia strandam admissus, mox venerando N GEL, yher sdivina oracula interpretanti assi iugi se passu est. Ommendatus a viro es aurirem, qui sacri ministerii munus ibi suerat exsecutus quo munere qua ratione functus
fuerit, ex eo essici potest, quod sequenti anno 1786ὶ,
in locum ven. 1 L munere defuncti, hac lesiae senatu suffectus sit, gaudente et inaugu ante emn Patru',
qui puertim eum ainaverat.' Idem mox et nomine Societatis uaganae pro vindicanda religione christiana,
a Lxorem ibi duxi Georreret --οἰνουα, e quibus nuptiis duo superstites sunt filii alier Euangelii interpres in oppido egist, alter in vico de Bω-waespes ire liberi, ex iisdem nuptiis pro
16쪽
cluus auctor erat et grator, I Huae et inis Virorum cla
rissimoriam, responsa Latine scripta, in Belgicuit se monem convertenda, honorifice ei commendavit ut ad propositam piaestionem ipse responderet, eum ad
hortatus est pie frustra nam Io IIIodo laboletu sit,icommendatum, accurate feliciterque peregit; sed scripsit etiam egregiam illam disputationem accom---tione, quam Societas uagana summo praemio ornavit 1789 iura, rana iii in silani linguam transtilleiunt 1792J. Nenipe florebant eo tempolita ardero vici, M sunm et τα,5us, alter UieOL B in et Prosessor, alter coetus Christiani antistes necessariam librorum copiam belligi H ei suppeditantes. Cuni igitur fana ejus ad murutorum aures pervenisset, non ita diu post a V limam
ni petitus, ad illos se e tulit, ibique non modo eodem ardore Euangelium annunciare, suique muneris incia
praestare perrexit, amicitiam colens cum AIMI v. l. Medioburgi eo tempore degente sed alteram scripsit
disputationem, eruditam illam vereque liberalem, de υν ει -- uiso, quae itidem apud Societatem
uaganam mammim Mureum reportavit. Quam gratustem di/aivani fiterit et CCepit S, quanto lud PSem prosecutus luerit amore, abunde patuit tum exta precata, quam coetus Gorino mMisi antistites et o tulei etint, statione , -- ex iis, quae in katione inaugurali ad cademiae nostrae cives dici habentur Mortuo igitur, MN RMANU In Vir clar BomoLs, lectis commeniationibus, ab sinum conscriptis, multisque praeclaris de eo auditis, eum commendavit, suaque in xi iri auctoritate isecit, ut huc evocaretur ad Theol
17쪽
giam Ocelidam Ouod ut fieri posset, vir clar. GIPEM discipulum eum aguοVit suum; nam in Moin locum Prosessor scilicet Coo sen, erat substituendus creatus igitur Theol. Docto d. 2 in uritis a. 1794, prominiore viro cl. HERMAmo noYAhnin , publice suscepit munus suum d 5 ii. Iunii, habita oratione de Theologiae inooholi institutione adpo entem reipublicae Christianae eonditionen prudenter eoommodarida, qua
spem de Se susceptam, mirifice aiixit et confirmavit. Nam commendat se haecce ratio magnopere non modo
sermonis puritate atque elegantia sed argumenti gravitate, ingenii acumine, judicii subtilitate, animi modes tia, justa denique liberalitate, ostendiique piaeclare,
quam agranti eum erga Deum tu istumque, tum erga
Societatem Christianam cademiamque orator ducer tur Sperat enim fore, ut ex suis quoque studiis inio terum aliquid emoliumenti ad Academiam redundet, et ut aliquando sedem, quae 'in eum ornaret, ipse quodammodo posset mare, declaratque, non dissicile sibi fore, honestas sibi voluptates denegare, non grave etiam, si aliter fieri non posset, lucubrationibus et vigiliis consumi eo enim jam dudum se suisse an uno, ut malit brevem vitam, sed cum communi Societatis Christianae utilitate brevem, quam longam, sed otio et desidia contritam Praeclarum dictum quod quanta sit religionis Christianae in homine Vis atque auctoritas, egregie nos
Sed videamus, utrum steterit promissis, suique voti compos sit factus quia ut pateat, ab hac ipsa oratione
18쪽
contemplanda ordiendum esse vi leti tr. Probata igitur
gravissilii sententia de theologiae in scholis institi tione ad praesentem reipublicae Christianae conditi nem prudenter accommodanda, altera rationis parteeXpollit, ilia potissilis illi ratione temporum commodis
aptari debeat Theologiae in scholis itistitutio. 4c pr inum quidem in sapienti rerum tractandarum delectu insignem prudentiae, quam laudare instituerat, partem absolvi adeoque non de antiquis litibiis rebusque nit-nori montenti, sed de gravissimis, quae agitarentur, quaestionibus sustus agendum esse monet Dein in sapientiae ossicium extendi debere contendit ad universesam disciplinae rationem, tum in Theologia docenda,
ι um in demonstrandis doctrinae salutatis capitibus, tum
denique in veritate defendenda Aeetirata igitur sit Theologiae institutio, inplear, Mum . In demonstrandis porro doctrinae salutaris capitibus ii versari oportere Theologum dicit, ut Lu incneutices Criticesque subsidiis, quae maximo cum reipublicae Christianae com modo suppeditaverat felix vir un, in utroque genere doctissimorum, industria, instructus, nihil aliud praes tet, iis quod ad religi ionis Christianae dignitat tm, doctrinae vero repurgatae decus tuendi In quam maxime
sit opportunum Denisu in defendenda Veritate cogi tandum in primis esse monet, non de novis fratres inter litibus commovendis sed quantum quidem per veritatis jura liceat, de veteribus potius componendis, Vel negligendis etiam, quae sere in Oblivionem venerint quo mutuo latenationis vinculo conjuncti fratres, communi virtute in hostilem, novoque sophimia turn et Captionum
19쪽
apparati instoiciam aciem possent irrumpere, et gloriosos pio justissilia religiolii causa reporiare triumphos. llanc sibi ipse legem scripserat in novo munere curando. Cum autem totus jam in eo esset, ut huic legi satisfaceret, ecce, currentem eum nonnihil reprimunt ac retardant molestae lites, quas de gravissimo eodemque
dissicissimo loco Theologico movemini ei primum vir quidam plurimum venerandus, deinds ipsi collegae,
veritatis tueridae studio lucti. Sed has lites alto tu aetereundas esse silentio existimo quod ipsi viri praeclari, ad beatorum sedes profecti ibique sempiternam pacem
servantes me monere mihi videntur. Unum hoc o sorvare mihi liceat, valuisse illas, tum ad omnes quiabus gaudebat vir desideratissimus, ingenii animique d ies, in his summam prudentiam, explicandas, tum ad famam ejus existimationem pie augendam, tum denique ad religionis Christianae, in consormandis hominum animis, vim atque emacitatem comprobandam. Sed videamus potius, utrum legem, quam sibi scripserat , sancte servaverit quid autem opus est verbis, tibi rerum testes adsunt quam phirimi Vos dico, Commilitones optimi quibus praeclaro viro Dui praeceptore, summa Dei benevolentia, mecum contigit Nonne prudenter se a Mommodabat ad praesentem reipublicae christianae conditionem Nonne suspeximus laudatam pri dentiain ii sapienti retum tractanda ruri dele tu conspicuam quam accurata et simplex et elegans erat omnis eius institutis quam tuebatur continiae, summo
20쪽
1 ardore, et religionis christianae dignitatem, et doctrinae repurgatae decus quam constanter abstinebat a veri,
inim controversiis et invidiosorum nominum aceibit te, amore erga onme nos imbuens cogitetis mecum
eius Scholas si alias et maxime Megeticas, tum Vero etiam horas illas vespertinas quid vobis acciderit4
scio, ego vero ex rius ore pendebam, nec tantum in summam saepe viri admirati oriem abripiebar sed majore virtutis divinaeque nostrae religionis amore imbutum me esse sentiebam Paterno nos complexus est amore, vixitque nostriam maxime in commodum, adeo ut a tum ei debea nus quai tum in altera de riuii vita persolvere poterimus. Nam per eum iVere coepimus, s
quidem vivere non est spiritum ducere; sed animum explicare ad percipienda praeclara omia, in iisque s licitatem quaerere. Et si quid est in nobis, quod valeat ad Societatis Christianae commoda tuenda et provehenda, id omne, summa Dei benignitate, ei in primis a ceptum reserimus. Sed ulterum etiam, quia in scribendo, scriptisque edendis cerni Dir. Prosessorum ossicium vir desideratissimus praestitit quod tamen ut recte dijudicemus t nendum primum est, habuisse eum, inde ab initio sui muneris, singulis sere dierum hebdomadibus orationem sacram pro Conciones deinde multis variisque rebus eum a studiis fuisse abstractum, cujuscunque generis homines quam plurimos convenire eum solitos suisse, vel sa tutandi, vel consilii petendi causa, multasque eiscriben das filisse epistolas de nique nihil eum actum reputasse, dum quid agendum superesset unde multa adhuc latent