장음표시 사용
21쪽
torum Legatione hic terra, marique gesta, hic multorum orationes, hic temporum varietates, hic fortunae viciscitudines perlegentur; Quae&sii lectoribus optabilia in experiundo non fuerunt, in legendo tamen erunt iucundissima,& tibi sempitemae gloriae fore existimamus. Vale.
Eiusdem Exasubcin. Cecropia assecta est quondam Pittheidos uerbrae Laetitia naso Sanctas Roma Lσα ,
hera clara nouis quomum completa colonis,ltera , si obris est, aediscuta fuit, Sic urbs te i enetum gaudet, dums ιbere Psta Nixus es Historia oblimiane tua.
22쪽
e tu Upasti ostia us Diebus perlegi semina cum voluptate Historiam tuam de rebus Venetis. In qua nosolum verborum copiam, sed etiam sententiarum grauitatem sum usque ad stuporem miratus. Proh Dij immortales quanta dicendi copia3 quanta sententiarum grauitas quantus orationis natose quanta ubertas quanta venustas si narras nihil luci -- dius : si diuidis nihil distinctius : si moues nihil aerius si laudas nihil benignius: si vituperas nihil acerbius. Quae omnia tanta cum diligentia, atque venustate exequeris. ut in quo istorum magis excellas, iudicatu dissicile sit. Quare liceat mihi liceat inquam mihi vehiti de altissima quadam specula coclamare O scelix terque quaterque Delix Iustiniane: quem Patriae,maiorumque claritas exornat: vitae integritaS commendat: bonarum artiun atque eloquentiae splendor illustrat, atque ita illultra ut qui te non commendat, potius inuidus, quam qui multum cxtollitossentator censendus sit. Rogo te igitur,oc pro veteri, atque singulari mea erga te beniuolentia hortor tuadeo, moneo, vitam disertum, atque elegans opus quam primum in lucem pri dc l. Dicam, ' b re dica,
23쪽
A G Na Quedam, S a viris doctissimis, pius pertractata est disputatio Procuratos Ampius.ut malim beneficium in genus humanu in c5ferant illine,qui rebus publicis assidue praesunt qui Iullitiam interciues exercet, quo munere ciuit societas iatii etur sequi res gellas memoria dignas gessere; an qui illas literarii monumetis scite c6mittunt.Ego citeriS Omnibus rebus Historia deniq; anteferenda cesto cum Rersp.administratio,iustitiaeq; alicuius vires inter I Llantis atatis munii situm expleat,suturam non attingat:at rerum scriptusi peritia cum per l5 silmam annorum serie res gestas ante oculos proponat, maior ; Virtutes,aut vitia, prudentia aut simplicitate renouet; in uniue fas aetates suas vires extedit,beneficiumq; qua latissime diffundit. Na vel prudentissime defensa Imperia,Sc ab iniuriis iniquorsi homin si Dijς fauentibus protectas ciuitates per Historia intuemur,vel meritas penas ab improbis exacta'S varias inde fortune egno iiij; mutationes perdiscimus. Hanc tanta utilitatecii ex Petri Iustiniani Historia uberrime colligere liceat, cu omni u Rerup. ac Principatuu res Veneta si diuturnio sicui dubiti esse potest, magis prodesse eius industria uniuersis hominibus,qua studium eorii, qui sunt ingrauioribus magistratibus occupati Zat qua prudentia Dij boni, qna suauitate orationis, tua verborti copia omnia exequiturΘEst quod plurimu tu plitudini viri boni debeant Procurator Ampl.cuius instinctu illa in lucem prodierit que no solum ad hoc faciendo inflamasti, sed cotra sortunae etiaimpetus studiosissime protexisti, gratularer plurimu honorificetissim familie Iustiniane,si nouu hoc praeclarsi germen pullulasset: sed quonia prior hanc Leonardus vir doctissimus, Demardusq; eius filius satis virtvtsi litarus ledore illustrarunt, nihil de huiusce nobilissimae familiat viris illustribus
dica;vias tantum sic habeto, hunc meo quide iudicio,csteros omnes facile antecellere csi suavitate,calliditateq; orationis,tu etia grauitate,& reru gestarum peritia, quicunq; de rebus Venetis coscribere sunt adorti. Hac mea sententiam de Petro Iustiniano viro doctissimo non scribere ad Amplitituam no potui,ca commotus oblectatione quam ex eiusHistoria perccpi, cum scirem illam tuo optimo consilio fuisse aeditam.
24쪽
EMRurcio RuM Omnium, Iustiniane nobi inime, idem doctissim qu summa Dei benignitas hominu generi largita est,illud equidem inter maxima semper numeravi verae,ac solidae gloris cupiditatem qua quidem gloria, qui excellens quidda,ac diuinum, Sc cxpe-
tedum imprimis esse no putant, ab humana societate quodamodo alieni videntur esse, omnes enim homines ad honore,& decus nati sunt: pauci tamen admo
dum inueniuntur,qui ad id adipiscendu rectam via insistere videatur.hoc qui fiat ii de me quaeratur,voluntatis,& iudici j nostri vitio fieri respodebo, cuius sententis me ratione,quid tibi prudentissimo viro,nunc expliceὸ nosti enim prosecto duo genera hominu reperiri,quoru alterum alteri prs stare,& ad immortalitatis primi no eade via, propius accedere cotendit. hinc variet voluntates,diuersqq, sententiet Oriutur,quippe qui maioru amplitudine, dominatu, specie,diuitiis excellunt,ij putant sutum,ut a posteris summa cu admiratione pridicentur. qui vero scientiaru cognitione specta 5 eam artium studijs,quet libero homine dignet iudicantur,omnes suas cogitationes mente deniq; dicarunt, se cotra existimat, laudabilius industrii se monimetum futuris getibus esse relicturos,at q; ij,eorum sentetia,qui sapietis laude decoratur, quorum innumero & es,&haberis ocum absolutet laudis occuparunt, qui in reru occultaru cognitione inquireda etate cosumere,& pr clara illa inuenta egregijs ingenij monumetis cum posteritate comunicare decreuerui. ij vero,qui, ut assiuat diuitiis,ac rerum potiant ,ad flagitiosa cosilia,&mala facinora traducuntur, animi sui appetitione nullo modo explere possunt.etenim quo inius Impe-rij termini proferuntur quo magis opes amplificantur,eo vehemetius cupiditates in dies incenduntur,at , augentur. at eorii, qui in virtute paranda eulgitant,atq; ad laudandarum artium cognitione, qua melior pars animi excolitur,atij; exornatur,se totos c5tulerun pr clara coditio est. si quide liudijs suis habet. Deum Opt.max sine,& terminum costitutum, vicia que unum progredi neq; pollunt,neq; debetu quo tanqua a perenni fonte omnia elatiunt,qui vere bona,quod vere laudabilia,qui nostra coteplatione digna fiunt. ij iucunditate incredibili in conteplatione ipIa persunduntur: laboreq; eum,que ex rerum difficultate suscipi inus, oris fructus no modo leue,sed iucundum facit. magnopere igitur laudadi illi quidem sunt,quorum industriam in reru abditam notitia perscrutanda versari videmus, sed illustriori laude mihi celebrandi videntur, qui in humanioribus,ut appellantur studiis,vita viuere statueruta
25쪽
si enim spectetur utilita si iucundita si hono nullu sta diora genus ad 'suri
pristatius,nec a quoplus emanet emolumeti, nullurn ex Po maiore lyrtia capere,a quo ampliori dignitate ornari quis possit,inueniemus.quid homine dignius,quam ipsa liuinanitas,a qua ea nonae acceperunt3effertur in clium poessis,histori Aphilosophia,& ipsa omate bene dicendi faculta quibus omnibus
tanqua membris corpus, litterarum humanarum cognitio pulcherrima colicitur. qua ad res publicas, de priuatas utilem imprimis esse constat.quae enim ad
comune, priuatumq; comodum sipecta ea nulla alia,qua a philosoplar bontibus ducta ratione dijudicare rectius,neq; facilius, qua iustoriis, S eloquetig V persuadere posse videmur.hqc aute bona,que his studi co parantur ampulsi-ma,sic metem,& Voluntatem meam, quadam cupiditate accederunt, atq, In
flamarunt,ut huc me totsi cotulerim, intelligebaeium ad huiusmodi liudia curas omnes,& maxima diligentiam esse coherendam.sed angebar interdum animi,quod neminem habeba,qui hic meae tantae solicitudini Ribuenire, aut posset,aut vellet.tande obtulit Deus mihi duce in consilis capiendis, que u huic desiderio meo tanto adiumeto esse posse intelligere,ut nemine inibi priterea non modo naueniendu, sed ne optanta quide exit hirnare .na adPaullanx Manutili,vim tum humanitate,& reru scietia excellentegum in hac scribenda
facultate,omesu iudicio singulare aditus mihi diu expetenti aliquando patc factus est. Hic me errantc,atq; ince in in recta eloquentit via viso,atq; stetro familiari sermone deduxit.que ego unum,ne quado aberrem, in uniuertia vite mes cursu, diligenter imitandu propositi solet aute cum Aldum niviste ganti pueris ingenio,& paterne virtutis acrem imitatore, prsceptis ad optima doctrina in mat,inter multa, hoc precinue uti c6silio,vi, cum eloqueti studiis defatigatu animii relaxare veli ad hiltoriarm lectione diuertat: ut magnacti suavitate pare utilitate colligat, & ex multiplici claroru virorum Drtuna optima totius vite norma sibi coparet. ius ego patentis considip atietas a res pribes,idem mihi esse faciendii iudicaui,Ciceronis igitur lectionecu historia coniuneta magnu paulatim fluctum, magnam voluptate cspi na ex historia,quq belli,5 pacis tepore,in rebus tum publicis,tum priuatis ageda sint, facile intelligunturissent enim euetus vatij quasi qu da regula,qua iudicia nostra,actionesti; metimur:& quonia ut omnibus fere perspectu est,omni u hominu animi excplis maxime c5mouentur,mihi quide tum videtur longe magis aisici,cum in memoria proximis temporibus acta reuocatur. Reetu igitur me factum existimaui,si scripta euoluerem,ea,que excelletium viroru,qui in hac felicissima Rep. vel eloquentia domi,vel seris armis floruerunt, gloriam conseruarent.etenim si ex omnibus Rebuspub. qui unquam dominatae siunx, una esset optanda, quam cum hac ipsa vel diuturnitate,vel aequitate,& selicitate eOserri oporteret,nullam haberemus.haec enim magna admiratione omnium,& inuidia multorum finium seorum terminos late propagauit.benignitate, iustitia cu pietate in Deum conlucta,cuius amore semper flagrauit,multas ciuitates, de regna sibi conciliauit.hic amplitudin ditione,maxima cu po
26쪽
pulom Grum quiete, optimatum sinctissimis delibe athn Asicoteruauit,
ac retinuit.Vnde igitur dignitas:decus, laus,vberius, qua ex huius ciuitatis monimetis summi potest.Erat sane memoria queda litterarum his de rebus, sed tame summopere huius Imperij facta litteris cumulatius,atq; certius madari optabatur. in quo omni u optatis fortuna res possit.na ipse Deus, qui profecto huius amplissimi domicilii auctor fuit,qui viros opti ne de Rep.sentientes ei praefecit,ut a Senatorii sentetijs,5 silijs ciuitatis,perpetuitas ab Imperatorii
virtute tot insignes victoriae naschrebur;ne haec omnia vetustate evane siceret, te Iustiniane mirifice procreadu curauit. etenim cu familia tua meritorum in
Rep.magnitudine amplissima,hominu paucitate interieret,spes recuperandi ia nulla esset, virum ex Iustinianis si imma probitate,ac pietate, a teligione, qua se obstrinxerat laxats,in matrimonisi collocavit,quoad genu, tuu prope extinctu renouaret, a quo praeter hominu expectatibii 5 diuinitus Orms es. ut in patria no solii bene admi iustrandet ei mictu,sed min pietatis: qua in historia Venetorum c5 scribenda, Q Ugatus,neq; praemijs adductus, sed una animi induistione declarasti,&ut libere dicam,quod sciatio perfecisti, ut qua tu ipse Reip.tantunde fere ipsa tibi debere videatur. si mulctis ducibus,Principibus magnanimis efficie ere, lapideue expressae publice collocantur, qui tibi fructus a Patria debetur ut, illa ipse trophea, & simulacra Imperatorii ne collaberetur effecisti ab eis illa salute scilicti,a levero fame prGoni stacteps per eos ab inimicorum impetu,per te a vetustatis iniuria vindicata est qua multa obscura,& inortate tractata tuis scriptis vi stram .&ad suma elesima perpolistiΘex quo uniuersi ciue quibus o ivlenta patrii cara sunti nam refferre tibi gratia, habere certe polliunt. vel trant tui egregia in patria voluntase, st tatsi negocium,nulla utilitate inuitatus,vltro sulaepetis, quis no summo am reinumaque obseruatia prosequatur sed tu ipse,ut video, lustiniane,aliud agens
causam tamen tua apud omnes tueber .atq; ab omnibus, iis etia,qui te numqua viderint gratia inibis, qua fore laboris tui praernili amplissimu ita tuistia Ego vero hanc summe pietati de oblatuantie singularis erga te mee significatione tibi grata esse petaupio.equide,tsi eximia doctrina, ingentiq; praeitatia,
qua de ego,& omnes te unu iure admirantur, si beneuolentia, qti multis ossi-cijs patri meo luce meridiana clarior perspecta est,&humanitate, tua me eius filiu amantissime coplexus es.Et in gratia, posuisti dignissimi, de eloquentisii mi. D. M. Procuratoris Iuli j Cotarent, tibi plurimum debeo. cu autem tuis in me meritis nulla prorsus re, neq; ipse possim respodere, neq; tua humanitas a me patiatur satisferi,opera dedi,ut ea quanti facerem;quanq; libenter pridicarem,posses intelligere,ideoq; hanc ad te minime dignam, quae a te tali viro
lueretur epistolam misi,ut aliquod apud te mei singularis in te studi j testimomum extaret. quod ego tuis erga me,patremque meum exim ijs benefici js deberi a me summum confiteor. Vale. Patriae tuae decus eximium,S firmi Lsimum, quo maxime nititur familia nostra,praelidium. Venetijs ex aedibus
meis. VIII. Cal. Octobris. M. D. LX.
27쪽
l Ta civi Taula Uestri Maiestas rerum gestarum glo ria,opum amplitudine,pacis diuturnitate, creuit, au-l ctaque est,ut neminem esse videam, qui non summis j Venetam talicitatem esserat laudibus, ac plurimum admiretur. Nobistiue hac in urbe vera Imperii Sede natis gloriari licet.Cuius eximia pacis, Ilalli ue dec ra, si mortales miris laudibus extollentes. frequenter in ore habent. Monumentis etiam literarum com-- i mendare decet, ut non solum viva hominum Voce, sed perenni quoque Historis praeconio, illius gesta perpetuo celebrentur,quo fit ut publicae laudis studio ductiis, illam in annalibus conficiendis curam si1-sceperim,quibus Veneti nominis splendor pro ingeni j mei viribus perpetuus apud omnes gentes redderetur.VobiS autem,quorum in Rep.authocitas maxima es dicatam Historiam trado;quam ab urbe condita exorsus, sex annorum spatio,magnis laboribus,vigili que absolui:praeclaraque, ac memoranda terr mari clue facta legentur.Si saciosancti potestatis iure ea in publicum exire permiseritis. nec enim sine suprema Magistratus vestri authoritate temere quicquam in ardendis voluminibus aggredi licet,siub cuius censura quorumlibet scripta sent posita:quare ego in conseribendis Venetis rebus, si se uata Historii lege, publicae dignitati,ac laudi consului .curate aeque vos,vi l borum meorum vigiliae,quae diu domi correctionis studio latuere, nunc castigata excultaeque,vestro assensu in lucem prodeant.
28쪽
i tia, Princeps Grauissim ac Patres optimi, ut varib subiecta casibus Regna, te Imperia poli aliquem
temporis cursum vel intercant, vel collabantur,cae- terunt hin hoc naturae vis grauis, acerbaque Videtur . In eo tamen benigna, ac mitior apparet,quod
i quantum illa mortalibus hoc loco, vel illo infestal l adimit, tantum his alibi isticiori munere rependit,
pariaq;,ac nonnulaquam amplius largiendo leuat inuidiam,nam Ut exemplis agamus antiquioribus, ex Phenicia armis eiectus Cadmus Thebas profligustri Boetia condidit,Tyro Deleta,Carthaginem Dido fundauit, Medorum euerso dominatu, Persicum, Macedonicum post Persas constitui-rer Imperium . Massiliam Phocenses, Albam Phryges condidere. Hinc Romanorum pinclitia clara gloriosa ue emergit. Qua evanescente, ecce tanquam alter Troianae stirpis partus, ne libertatis,N Imperi j nomina Italia Vnquam expungerentur,non sine diuina prouidentia Venetiae conduntur,Vbi tanta virorum indoles semper effulsit, ut ab his Resipu. nostra inititura per similem hodie Romani Imperi j sormam repraesentat, bc nunc ea in toto terrarum orbe caeteris collapsis) unica remansit, celeberrimoque apud Omnes gentes viget nomine. Cui tu Princeps ExcellentisS. Praesides, in illo enim dignitatis fastigio constitutus, rem Venetam mira sapient a gubernas,nihilque die,noctuque praetermittis, quod ad Reipu gloriam, de emolumentu esse possit,assiduus enim in curia,in Senatu, in comiti ,on nia diuino ingenio moderari Qua tua administratione nulla equidem institui, excogitariue sanctior potuit, nulla Venetae urbi,uniuersaeque Rei p. ac sociis ciuitatibus salubrior. Divinaque factum est id pietate, ut hoc temporc Veneti Principatus habenas teneres, qui bello undique terras prae menae; diuturna tamen pace, qualis sub Oetauiano Caesare Augusto fuit, frueretur. auem aemulatus,vi ille Romanam. su Venetam rem pacis beatissilino rore Ques: quod tibi gloriae sempiternae erit, atque omnibus documento,quam bene recens hoc Principatus decus in Priola sit domo collocatum, ex qua duorum Principum nouus splendor obortus, gloriae uae
29쪽
radiis nostra tempora illustrat,nam duo Veneti Imperii lumina Hieronymus Laurentius fratres scolicissimo partu aediti. Unus post alium urbis
Principes constituuntur.Nouum autem id,& admirabile fuit, ut qui prior in lucem nascendo Venerit, commutata ratione, post eum, qui minor natu erat, Principatum obtineret. Ambo itaque ingenio clari, ambo pietate insignes per omnium ora evagantur. Sed aliud tempus requiritur, Ut examiae Priolae gentis,ac utriusque Principis laudes opportunius pr dicentur. Interim, quae a me patrij nominis studiosissimo scripta sunt,Princeps optime Serena fronte accipe,eritque spero haec lectio in uniuersum non iniucianda, oblectabitque animum maximarum rerum narratio, verum hoc quicquid est,tibi Princeps Inclyte, vobisque Patres optimi fulicissime inscribitur:rogatosque Vos velim,vi quando ab intentissima Reip.cura quΞ in tanto vos Imperii moderamine ubi pene totos vendicat oci laxamen lique dabitur, aures accommodate, ad cognoscenda Inuictissimae vestrae Ciuitatis gesta. In quibus enarrandis,multum laboris, curaeque suscepi, o expolita, cultaque Historia sub vestro altissimo nomine in publicum prodiret.ac omnia enarrata essent, ius ab urbe condita usque ad lisc tempora veluti una spectarentur tabula, conatusque sum, pra claros authores imitatus' quanta Venetus terra marique facinora aediderit, sempiternae literarum memoriae mandare: his autem nihil praeclarius: translata enim sunt ii vestra pace, i loque gesta recte perpendimus in hanc urbem summi, Dei benignitate,omnia illa Romanorum antiqua decora, nobilitatis,mλgnificenti ae,gloriae, opum, ipsius demque virtutis, ut vetus illa Roma reus e ville apud vos quodammodo videri posiit: premit: qui id inc6spectum Vc strum modi tura nullVm cultum, ni Orcmq; Historia habeti Verum omnem al)stcrget Opationis maculam amplis ima Dominis vestri authoritas: ac quicquid mendosum, obscurumq; inca cst.
vestro sipiendore spero) illustrabitur.
30쪽
R I s e A M temporum memoriam repetens,quibus orbis gentium facta scriptores celebrarunt.nouum animo ardorem illabi sensi. Qui eam mihi curam inijceret,ut Venetae Ciuitatis ab eius origine res gestas conscriberem: quo in labore et si alij magna cum laude versati eadem quae noS exorsi sumus, copiose, eleganterque retulere. multa tamen cognitione digna ab his omissa. Si belli decora, et pacis ornamenta in lucem prodere opera precium iudicaui. Nec
nos idcirco id agere eo consilio quispiam existimet.ut laudem surriperemus his , qui longe, qua nos luculenter haec prius complexi sunt non mihi tantum plane arrogo quin gratias illis ingentes debemus,quod eorsi industria plurimarum rerum notitia ad posteros peruenerit. dilucidiorque reddita sit Historiae cognitio. ac minus nobis laboris relictum in indaganda veritate. Sed res olim a Venetis pacis,bellique artibus felicis me gestas diu altum aduerse quodam fato silentium suppressit.cum scriptores per aliquot aetates
Vitio temporum perpauci florerent. Longoque aevi spacio. Literis incultiS, Obmutescentibusque, nulla rerum gestarum memoria relicta est. Quae ad Venetam Historiam pertinerent. Quidam solum commenta ij Andr. Danduli Principis supra ducentos annos conscripti reperiuntur . nonnullaque alia authorum fiagmenta. Qui de Venetis rebus ieiune, parceque scribunt.exterorum quoque aliqui extant annales. Sed tantis tenebris inuoluti, ut pauca omnino diligens lector, ex his colligere possit: sequuti sunt postea Blondus Flauius, M. Ant. Sabellicus, de Ber. Iustinianus Historiarum scriptores celeberrimi: et nouissime nostra memoria Paulus Iouius Novocomensis. Cuius oratio Liuianam sapit eloquentiam. vereque is unus splendore, copia,elegantia, cum omni antiquitate certare potest. Clari quoque alij liis nostris florent temporibus facundissimi viri. revirescuntque artes, et studia, quae antea exaruisse longo squalore videbantur: Debet autem plurimum Veneta Ciuitas. M. Antonii Sabellici cineribus. Qui primus et A quentiae