Hortus sanitatis, quatuor libris haec quae snbsequuntur complectens : De animalibus & reptilibus, de auibus & volatilibus, de piscibus & natatilibus, de gemmis & et in veuis terrae nascentibus

발행: 1536년

분량: 279페이지

출처: archive.org

분류: 약학

111쪽

denam ris rem1. Ceruus uolassest Hune tamen examulae,ec nouissime pereunt. sunt autem multae qcanunt uocantur achetae,5c quae minores

his sunt tetrigoniae sed ille magis sonore Mares canunt in utro genere: sirent femina. entes his uestuntur ad oriente. da. Actor. H auis ipsa est q superius in rapit Et dicta ealendris est. Falluntur autem qui hanc esse eesadrium putant ut super Deutronomion dieit glossa interliis

niaris. Caristae ut dicii solinuh, aues sunt quae impune flammas inuolant, ita ut nee Plums nec earnes earum flammis igniti aliquatenuseedant. CAPUT. α

112쪽

tiente faciunt. Hae ueris nuciae societatis comites,serpentum hostes, maria transvolant in Asiam collecto agmine pergunt. Cornices eas duces precedunt & ipsae quasi exereitus prosequuntur. Ex sibro de naturis rerum. Cleoniae serpentiu exitio tantus es honor in Thessalia, ut eupitale sue rat occidisse ciconiam sicut 8c hominem. Multipharis nanis serpetibus insidiatur

eosin comedit re alia uenenata nectamemoritur. Busonem autem non nisi in magna fame eomedit i quo naturale busonis

malum notatur. Videtur autem ciconiam caput habere ualdereumati m 2 quia ro mo eius aqua sere eAtinuo destilat,ethoe hyeme magis Henidos suos annuo repe

eum S unum e foetibus suis domino loci,

sub quo fetificant, plumatum quasi tributum inferetur,deiiciu sed forte eausa mafemina sua seelias adulteria deprehedit, ecad horam dissimulans abir t Reuersum secunda die maximam multitudinem feeia adduxi quae snguis adulteram aggressae

miseram crudeli laniaverunt morte.

OPERATIONES. int.1m. .Ciconia origanos i mede . tur. Idem inritas Cleoniae pullum qui ,

ederi negatur unis continuis lippire oculis. Ciconia quo uentri Jus ualet conistra omnia uenena. Idem libJo. Furum . lis etiam dicitur mederi ciconiae uentriculus ex uino decoetus. Di . Fimus inci .mae eum aqua potu datus, epilenticos citat. Alber in libro de natu.animalium sHeeatiis alas habet nigras, re tauta ec alias partes habet albas. Inuenitur etiam genus ciconiae: totum a

113쪽

Isidorus. Cinaraosguseauis

arborum. Bonae uitae est ato naturae,re se illa deponat, &preetis amplioribus uenis nee bitis honor. Huiusmodi aves contra ae dui, illud cinamomum magis cpaliacipitre pugnare n5 incipiunt. Sed si eum mercatores probat. Aristot. Cinamomus eis ille pugnare eeperit, pugnant cum iis passere modicunaaior est, eius scolorce, pso elimo uincunt Isidorus. Cyis testis est eueitrinitate ec eosole, isti sunt gnus grece,latine olor dicit,eoo totus alis in eo distincti. Rostrum eius est longUadhus sit plumi olon enim grece totum dia citrinitate declinans, sua arbores magnascitur. Nautae uero sibi hae auem bonams eπ cinamomis ut dicitur spherice comis gnosiam facere diecti simi Emilius ait. ponitnidum stu. habes introitu paruum,

Cygnus in auspiciis semp laetissmus ales. Cyspediis ue dispeli plurimum uobique optant nautae quia no semergit inuti la qui ei apodes dicum eo impedum dis.Ex li. de na.re. Cygnus habet plumas careant hirundinu specie nidificat in se albas sed earnes nigras, sortitudine sua in pulis. Hae sunt quae toto mari cernutur. alis coleriee coplexionis est,ta ob hoe ira Aristote. Aulum genus ci, pedes no habeteudus. Dentes habet in rostro minutissis omni temporeapparet, hecauis toga rasmos. Oneris impatiese, nec libeteruolat, cilis ei paucae latitudinis hirundiniam mi

sed in stagnis requiescere dile statur. Cti latur. Nec inter illas leuiter distinguitur. uno pede natat & eu alio se regit ueli mois Ista nidificat in νstate, re hoe post Iupidesdo,esipiscibus nutritus eius est innoxius. ut animalia sugiat re homines. Flin.li.io. Super aquis nidificat, in pullis educandis Citramus alias cechramus habetur)aues sollieitus tem ore coitus blandititur sibi remeantes comitata sollicitatae perseueis inuleemmas 5c foemina.& alternatim o ranter ad e pectatas sibi terras peruenirepita eum suis scilicet eoilis infleelut uelut sestinat, eas 3 noctu etiam itinoi, aereo, amplexati gratia. Nee mora ubi eo ierint, uens excitat. Aristo. Citramus aui, denomas eo scius lesio tu instemina fugit ab ea. ctecferas aues clamat , et audita sciunt At illa impatiens sustientem insequitur ne uenatores Q in locis suis non remanestit qua in Geor ille st seuerat in logu imole aues.Ex libro denat. reru Citramus auis Loe eestante paciscatur in aio ae a manu Asiae recedentibus hirundinthu, ae eiecili psecutio e oessans post eoitu frequet1 mu nais instante hyen Ie comitans eas festinati de motu ec rostri se a as merges purificat. Dr perseuerat,& precedens soliicitat

114쪽

amat is minantium non CADMτ. as.

ca canina. Nam cas

nomyi

---- musca ca

nina catulorum auribus importuna, qua licet catulus frequenter excutia semptasmen importune reuolat. Vbi autem eum

pigrum ad excutiedum inuenerit uso ad sanguine re uulnera procedit. Actor. snomyia est illa musea grauissima, qua percussa est Aegyptiorum populus in quarta

plaga.De hac enim in Exodo legitur Veis nil musca grauissima in domos pharaois ac seruorum eius: in orariem terram Enspi corruptam est terra ab huiusmodi reuisseis. P et hanc enim secundum glosam ca/nini mores significantur,in quibus humanae mentis uoluptas id est libido arguitur. sic enim cinises,quibus in tertia plaga p. cussi sunt Aegyptii signifieant inquietus dines mundanorum qui prouocatores ris cedula cimex 5 rostro. Isidorus C eendula genus scarabeorum est si e dictum eo gradiens uel uolas lucet. Ex Ii. de naturis rerum. Cicedula est uomix in Italia nocte voras,8c inter noctis tenebras fulgidus radians , ita ut si eum in tenebris uideas, exhalationem scintillarum putes. Isidorus.Cim ex autem ex vermibUs caris nium est. Dictus autem est cimex ex simi litudine cuiusdam herbae cuius foetorem habet. Aui.ina.eano. Ex fraxino capita inflata sicut granata egrediutur,in quibus est humiditas se qua cimices oriuntur Cuei capita huiusmodi aperititur,eimices ex illis egrediuntur Cimices ante effugat paprie stercus tauri quando cum eo sit sumigatio. Palladius.Hortis qcp cimices ruracent extinguuntur autem amurca & sel. te bubalo lectis aut locis earum per unctis, uel folias ederae tritis ex oleo,uel incensis sanguisugis. Isidor Cosdros neci appetis lanteos,qui extremis fauora partibus maiores creantur. Quos aliqui reges putant dictos,eo , castra ducant.

aret. Di

115쪽

LIBER

ltius pennas disponit. Me nisus speculat rOccultus cogaudente in huiusmodi gloria rapit C lumbae earidissimae sunt,et lapillos propter stomachi temperantia comediit fim timetiam ardente nimis habet quem S ipse nido hiat, ec pullos eiicere docem penis eleuatis gnat, Se columba erratem cum uiderint sibi aggregat. Dicit Iacobus Q trasmare uersus orientem colubar sunt ,quae nunciorum stingetes officio litteras gnorum suorum sub alis breui spacio perloge deportant:ideoo Dalde necesse sunt,maxime quando a terras inimico rum alti nuncti transireno audet. Cosmarypri u e inter aues no eleuare caput quado potant donee et sussiciat. Ex li. de na.rer. Columba ualde graua tur in ovoru partu et, si parere tardaveri amare per titur.

Aristo Columbae toto anno ouat 5c pullificat, si fuerit locus mansio is calidus, ec cibus paratus. Alioquin non nisi inestate. Earum in pulli sunt meliores in uerect autuno, i res aut in hyeme R estate. Mases sus cum foemina coit post unum annu. Cua columbae sunt albicoloris, saeuirendicis Columba senex coire no potest sed tantum osculatur. Columba quo Q femi, na saltat super fremina, si non fuerit mas,ed initicem Oseulantur , re ex illo quidem

coitu otia faciunt sed non pulsificant. op ERATIONEs .

, Exli. dena .rerum. Pulli eolumbarsi in autumno 3c uere saniores sunt, quoniam his temporibus grano maxime uiuunt , Eseu lapitis. Columba occisahcalida superposita,omni morsui subuenit. Sariis guis eius ualet oculis confertis infusus , p. cipuem desub ascellis tractus. Stercus eius omnes dolores soluit,&humores de . siceat. Di sco. Colubar sanguis abscindit fluxum saguinis narium,qui est ex ue., lamine cerebri. Plin.libas. roreces columbae contra serpetes auxiliatur. Maseuli sanguis a uena sub ala incisa eximie 4 prodest oculis eruore suffusis. In li. 3o. Fimo columbarum eum aerio deletur stigmata Hoesimo carbuneulus aboletur pse illito uel eum semine lini ex aceto mul, D. Avicen. Sanguis columbae eonferi

podamar. Stercus eorumbarum eonveniens est super dolores iuncturarum, Suais alet impetigini. Cofert etiam dolori eo istae cum administratur in Histeri.

de natur. rex. Coredulus di citur quasi eore dens, carne nam et preda uis

me inhiaat saturari. Isidorus. Cornis auis annosa apud latinos grece nomine corone appellatur. am aiunt augures hominu curas significationibus agere, insidiarum uias m strare,sutura predicere, magnum nefas hoc eredere ut deus consimilia sua eorni cibus madet. His inter multa auspicia tribbuunt re pluuias uocibus pretendere,ianis deest illud. Tunc cornix plena pluuiam uocat improba voce. Ex libro de naturis rerum. Cornix in solstitio morbo corripitur hee nucibus libenter uescitur. Horriis hiles aues quasi suos hostes impugnante sed ille frequenter cuimpugnantibus murtum detulerint tandem impatientia Dictae lacerat importunas, cornix pluuium reuito ci amorem pennuriat, ouis columbae insidiatur,ut ea dissipet 5 exugat. OPERATIONES.

Plinius Imro.2s.Cerebr5 com eis DP actum in cibo sumptum, eapitis doloribus est remedium. Item in I .3o. micis rames esse aeni , dum illinire morbis longis putant utilissi

mum.

Comus

116쪽

DA A

natu . re

Corvus auis elas morosa,n his aliis

re nouit Q craseras , di/uersas tamen uose es sor mat scilicet.s4.ut dicit Fulgentius V lado coit aliquaudo, plures semper qj duos pulli fleat grauidus fieri dicitur seu ouucoruinum edere contigerit , ore parere di acunt reconcipere. Foeminae corvoru otia

sole cubant ec mares eius escas dat. Pulli coruorum septem diebus abso ulla e ibi alimonia manere seruntur septimati ero die nigrescunt,quorum n5 nullos elici ut tedio nutriendi Fortior est coruus de die, bubo denoetae,ec uicissim sua oua comes ducit. Corui parum coeunt, sed multum sculantur ad inuicem .Et putant quidam , alio modo non coeant sed hoc falsum est.Cadauere cciruus uescitur,et ut dicitura potu se abstinet Φ diu sicus sui fructua dulcedine gloriatur. Vnde Ovidius. Aeeihi da lacteus pendebit in arbore ficus. A nullo gelido sonte bibentur aquae. Gregorius in morae Pulli eoruorum ut fert antere nigrescam a parentibus utcunet neglecti , innedia assecti, huc illoco uaganis in nido ξc ciboriam expectant aperto ore subsidium .vnde etiam so ptum est.

Quis preparat eomo escam. Sc Sed cum nigrescere illi ceperint,tanto eis alimento prehenda coruus ardetius requirit 4to itilos alere diutitis distulit. Ex lib. de ma rer. Est coruoriam aerius in orietes nod asino Sc tauro pumat eiso fugientibus sua eos uolatine sic eum impetu eorum oculis ire pugil ,ec clam potuerit eos exincas rotimo dominis suis inutiles reddit Iram per eonsequens Occis decoriantur i eorum

cadauera uolatilibus es eruntur : siccati

aue ireproba animal a sortia superantur. Corvus turres inhabitat,& ibidem nidifieans icti sumus est mutationis aeris uesus &alia crocitationis uoce prCphetat auram traquillam alia tempestatem. Cum ustoque uus citissime fit domesticus, coruos siluestres tuitos retinet ac seducit. Cor uus ex natura est inelinatus ad serrum, ut experientia Et sordiae ducuit, ubi coruus domesticus successue de mensa qua pecuniae taeere consueuerant in ortum de pro

pe subtus lapide eirciter quin uel sex florenos in grosus abscondit. CAPM T.

de natur. Cotur nixe auia quam uulgariter

questula

dicimus.

habet ortigome iram qua

inmaristrasitu iam terrae id est portui maris appropinquantes accipitres speculati rapiunt 8c idcirco cura est uniuersis,ut externi generis ducem solicitent scilicet cornicem perquam prima discrimina caueat, rarissimas habent seminas in genere auiatim, sicut pectines in genere piscium. In hominum uero periere pauciores na seuntur masculi Φ foemina . Comestor. Commix in sinu Arabica preeipue nia tritur ec est auis regiaquam nos uulgo curretium dicimus a currem do ludo s C turnices a sono uocis dictae sui, asMt ortygeas uocant eo Quise primum fuerunt in ordoia insula Hecat Ueniendum tempora habet. Nam estate depulsa maria ti s

117쪽

Ex libro

culus estauis imis proba, quoce iussi

in eant donomutat, sed se

per ean

ite repli s

cat. Ruies paucis, ipso quom modico cstatis tempos pigerrima est,reio non stabilis. Turiure uisas postea moneernitur. Est autem ne tis fere eolore habet. Hyeme plumis sporam aduneis unguibus accipitrum,nec capi liari dieitur, intrat terrae latibulum , uel te similis, ne alio quam colore ac rictu, eoneauitates alborum illic estate cogerit, sed eorumba potius similis est capite et tin quo hyeme uiuit. Oua sua in nido mino. quihus. Quoniam absumitur ab accipitre ris auieuis ponit, eccle ouis illius totidem siquando simus apparuerint, sola omniu demit ne dum illa numero superflua inueauis a suo enere interempta. Aristoteles nerit quasi aliena repudiet. Ita culus Auis cocyx paucorum ouorum est,unis ab aliena matre cupulsis eius solus Seduus Oilicet aut duoru,quia natura eius uati ratus dum adhue in nido inualidus sedet de frigida est. quadam tamen auiditatate naturali cet

C Ap υτ ris pullis cibos rapit &hac sagacitate pigcseris pingue ita tonitidior sit. Iracu Corin ius elegantiam nutrix nuersa gaudet eita. ussorma miraturo seipsam Q talem pepePlinius. rit adeo desipiens,ut magnitudine scelum Corinta a pullis minoribus non discernit, sed oes est auis pullos suos in eius comparatione danat, maxima ae ubi eum eduxerit ξc ad robur uoladinci in partia tritus ipso viceversa 5c in utricem insurisbus orte git:&consequenter perimit.Isidor Ciacutis, quae ita uoce propria nominati , tempus habet fere &ipsi ueniendi miluorum scapulis suscequantita pii propter breues 5 pamos uolatus,nes tempulis Ionga aeris spaeia fatigati deficiant. Ho, monis rum saliuae etcadas gignunt. Ouam si eis Uaecae ris nido reperta comedunt, ec sua obitetUt o diuidetur exaceipitrefieri . tempore anifiguram

mutans.

' Tunc ei non apparent reliqacemittes

habet post hec illa suscepta,&fouent et nutrivi. mollem, fic multo insit sum sanguine,& Aristote. Cuculus ouis propriis incubat, ideo multo bibit plust alia aves. sed unum ouum in nido fulicae ponens, ei

Albertus inlib de natu animal H. Coa usdem oua sumi. Illa uero futuri mentus rinta est auis, que paveas &paruas habet ignara, uu sedula nutrix fouet. Sed aeuis

plumas S pennas. culo edictuso &postmodu adulto nutrix CApυω . a nonnullis quando nerari perhibetur. Inestate uolat ei lasciuit.In hyeme iacet la

118쪽

paret.

op ERATIONES. Plini.tib is. Mirabile quoddam est decuculo quo quas loco pr1mum audiatatis, testam, si pes dextri cir scribatur, ae uessimum id effodiatur,no gigni pulices ubicunm aspergatur. Idem ast. 2s. Cuculismus in uino decoctis 5c potus, morsui canis rabiosi confert. CAPUT.

lex ab ais leo diis etias e reo

o sangui

nem suis git,habet enim in ore fistura in m adum stia muli quo

s iuuenerit herithoe membrum extra sicut aculeum, Noua femi euius natura est mollis&uaeua peripum

P n'sus fia bstant ec sentiunt, re cibum attrahunt.

Agit ea, ne Culiees autem re muscae minimae bestia M femina rum pG hoe membrum perforant homi sit soliota n seolium,& aliorum animalium. Exi iat tacirca Bro de naturis rerum. Culex acida petit: ea. Femi et duleia fugitaue diligit, ita ad lumee coeat, siue aliquando ne urit. Item si prensenserit masculum ueniente, OPERATIONES.

occurrit Seoeunt. Mas quidem pedeteratim ad foeminam aceedit sine strepit ne Avicenna in.4. cano. Ad effugandum . alia mastuli sentian cre pugnent cum eo, eulieri redimices sit sussumigium eU set, nee coire permittat. Item malauli pugnat raturis ligni pini, aut nigella, similitercis inuicem,&uictoreum uicto coit ac uiceis mitto sieea eccum sulphure,ec bdellio, et iiὸrsa uictor si uictus fuerit. Solitarie taγ spine foetida re stercore vaccino, dc cum metire occulte eoeunt:eligete Did ore io, foliis pressit. cum adhoc,&uieto sequente. Masaute Ad idem aspfrgitur domus ex decore. are femina inuoluptate sua frequenter deis oneradicis lupinorum aut ex decoctione prehenduntur &cadurat in manus uenas nigellat aut absinthii aut rutae torum Ccto luxuriosa sit auis ista, singuli palladius. Contra eurices et cimiem in s iamen mares singulas feminas aeeipiundi h rtis uel satis amurca r ces,uel eX came/Item aues pocletos eorporis, que no sunt ris fuligo spargitur, galbano quom infu/ - .honi uolatus ultam habent superfluitas so,aut sulphure fugantur. rem,multum coeunt, ec multorum Cuo AmbiosiuΑ. Culices no tangunt homi . rum huiusmodi sunt incubeth Bc sinitio, nem si absinthium cum oleo coquatur,&et gallina. Autor Cubethidem Videtur eo se perungat. esiequod perdix eque enim hie de illa es.cuntur,eadem pene deperdice dicetur in/ CAPUT.serius,quod sorte latuit translatorem. v 4

119쪽

est pedi in bus rares, et eum ad terram ce cidit hi Sti, alata de pecto

Isidorus.

deae aues

omedis

appellatei sui, quos fabulae fe tui in eas

vitiosuis etes suin

gnorum,colore eandida, duris &grandi dae suaeconiunctos.Haec non apparet,niabus rostris. Sunt autem circa Apuliam in si post pluviam in principio estatis,&iue Insula Diomedia inter scopuloslittorum pullificat:5 eum pulliconualescunt, modi saxa volitantes. Solinus. Diomedeas ritur pullos reliqns suae miseriae uice sues aues Insula qua oram Apuliae uidet, ec tu cessores. mulo ae delubro Diomedis Isignifest,so. lagignit, testeolor candidus, ignesseu HV . i. li,ora delata,congregate uolitat,duecpdu Meaees sunt,quarum altera agme preit: ut duo ria, esu eertum iter irrigat alteraisequitur, ut Aeoth instatia tarditatem urgeat. Cum stetificu ec Here tempus ades rostro scrobes cauanti&sur g nia, auis. culis inuersum positis subter cauata cote Plini.lib. gunt,ecne operimeta desint,si sorte ligno x ' io.Aegyorum cassia uenti auferant, hanc strue pre lihus auismunt terra quam Nesserant,sic nidos mo minimaliuntur bisoriaceessu aditus,qui mittital ucti asino pastus inhortu destinatur:qui excipitre pugnat. Uertetes uersus erasum est:ut lux remos Asinustantes excitet:&receptui non denegetur. qppe spio Aedem saeram huiusmodi studio Oidie netis se cerebrant,aquis plumas imbuat Salisim -- eausa alpendio madefactis rorulentae confluunt, pendi atterens nidos eius dissipat, quem 5 se inera humore excussa purifieant. adeo pauet auicula, ut omnino uocerude Tunc pennis supplaudunt e re inde quas iis audita, oua eiiciat,pulli ipsi meis ea, peracta relisione discedunt. Ob hoc auri dant.Ita aduolam,ulcera eius rostro eae. facios, Diomedis socios serunt cauant. Porro achamis Aegythum odii

intantum ,ut eorum sanguinem credant CAPUT. 4m non coire. Iora .Emeriae suntaues,qus de nocte uolantes illuminant aerem proapter penarum suarum naturique magis i

quarum

120쪽

quarum pennae ad 'o perobscuram emiis cant ut cmis nox dentis tenebris obtenta

stat presidium itineris dirigendi iacts interluceant Orsus uiae pateat indicio plumarum fulgentium. CAPUT. 41. pendens auem dolosam seuersus putat. Habet autem Alco Os a tu, ae durum in pectore, quod ei natura in uities indidit

ad impulsionem preda . scripserui Aquila Symaehus 8c Theodocion Epistortim Ptolemo regi Aepγpti, in qua tractauerat deauibus nobilibus A earum medionis.

Ualeo estauis nobilissim auolatu impetuosissi isma ,ec in custodia sui minus

diis est i domino suo retardatur, nec avis ei eapienda ostenditur,nisi prius aliquan tutum elongetur, ut prsdam cum impetu moderato subsequatur. In ardear captura otio falcones pariter relaxantur, quorum unus summa petit, alius iuxta terra inuo latrat uidelicet ille uolantem ardea in pulsu precipitet, iste uero precipitatam accipiat. Aristote. Falco renes habet debiles,pe eius robustum,deliciosis utilethis uni ea uersatione collum pirat circulariter pediore existente immoto adeo ut colli eius duocentum argi luminibus raticie. Huius Distis cuiusdam naturalis discretionis Di

d ntur ex equorespondere prede quom qpost tergum est prouidus in uigilat . Exsihro dena re.Falconum genera sunt duo. Vnum nobile,quod auem usu paruo naturaliter capit aliud ignobile ae uile, qd nisi multo labore et maceratione assius acti imhoc facit. Hoc ut timum genus cum ardea ad terram impuleri iam in impromptu estiit eam capiat, ardea anguillam uel alium piscem,quem recentius uorauerat eu mit& itine faleo latiere eam uolare permittes, ae minus selidum sibi oblatum preserens ει gaudens ocius apprehedidit. Non se autem taleo nobilis, sed eiectum munus uili De qua hic pavea de Alcone commemorate liceat.

OpEpATION . Albertus in libro suo de animalibus. Si Faleo non potest smare, fel gallida ei

comedere uel testudines albas deeractas. Si falco nimium laxatur, suceum iusiquiami modicum da ei bibere , di intinge

in eodem cibum eius.

Si os fraciti habuerit in erure uel in ara , aloe eatidia superliga, ec dimitte una die

una nocte.

Idem simum galli in aceto coctum sinperliga. Ad idemqnuolue aloen herbam ereptauere apii in cordibus paruarum auium: ecda ei comedere. De hae materia reperies per Albertum tradita in libro suo de ani malibus.

terat solent initiare e nceptus Unde strutouaqua tue facit frigore corrupantur ne foetuti habetit effectu sed iterum sementi repore calido ponui tunc pullos Leisi quod est contra omnes re agrestes aues: quae semel in anno ouant ato pulliseant.

in O

SEARCH

MENU NAVIGATION