Crisimerologion, seu dierum crisimorum ratio ... / [Antonius Petitaeus]

41쪽

postea undecimii, deinde s 7.postea a. mox 27. quo triccsimuprimu Hac itaque Oratione constat Hippocratem non solum hos dies qui .ignam decernendi vim habent, in quibus sit nullum committatur erra tum semper iudicatio sit, numerare j dctiam una cum veris his diebus '

recensere. Continentur enim inter in crisimos veros intercidentes dies, ita Vocati, siue prouocatorii, cuiusmodi sunt tertius de morbis decernens , dum iudicationem eam quae cluarto die neri debet praeuertit,&quintus, dum illum qui ex quarto die in quintum excidit iudicat, sunt etiam inter cidentes ex paribus diebus ad vicesimum usque procedendo, sextus, octauus xiii qui busdam codicibus decimus, raecimus

Octauus, sextus enim plurimos egrotantes ad malum iudicat, tum futuram iudicatio nem in septimo, anticipat. Onus quoque quosdam iudicat raro Octauus, Prae terea II. a I. iudicant minus tamen quam IT, aut O. ratione quaternionum hebdomadarum tertius tioques quintus, iuxta Galeni sententiam, merito iudicant, non,

quod συλ ιακος πέρδου γ id est ratione lunaris circuitus, vim facultatem decernendi sortiant sed quod vel tertitis 'ρ vid est accessionis violetia, iudicationem

iiii

42쪽

suu in Oncitata conquiescit, quint tanta

d. m 'em adiudicationem commouetur Genim

1AU. Hlym vox tardius decernere . vero pati l magis anticipare,experientia comprobatur Ambo autem idcirco vim decernendinabent, quod cum sint vero crisimo proximi eius ipsius excipiunt accessiones,quae de eorum numero sunt,quae naturam stimular veluti prouocant,eam nec consistere, nec conquiescere permittentes,verum concitantes irritantesque, de quasi dixeris,inmanim licentes , unde cum in morbis acutis a cessiones fiant,in imparibus diebus, in ipsis si in iudicationes Tertius itaques quin tus coincidunt, quod iudicationes cum accessionibus fiunt, huius rei causa haud ob scura est p itionis vehementia, naturam, ea quae ipsam molestat,etiam ante tempus propellere compellit Tempus au tem actionis huius tum incipit,bi primum risu, teratri facultas cestit. Tunc enim faculta

pinna functionem suam obit, rebus

M. um iiii. Omnibus secundum naturam factis cum alta . . 'ζx mi unctionem suam obire desiit. V

sistribu irii rum aliquanto ante perfectam coctionem

: zzz noxii sunt molesta amoliri pro pollere cogitur,vivi aliquand etiam com

43쪽

CRI SIMORUM DI B. Lam absoluta o

pleta iam absoluta coctione cunctatur, prae imbecillitate suum lente munus obit. Vtraque vero haec in ventriculo clare perspicere licet. Irritatus enim limulatus,coctionis tempus non expectat sed protinus etiam id quod benignum est .familiare, una cum eo quod molestat, excernit. Haud aliter ac plerunque etiam eius quod iam fatis concoctum est, supersuum prae imbecillitate cunflatur expellere. At cum is secun dum naturam habet,perfecti coctionis tempus idem ipse est, aerminus expulsilonis

excrementorum, quem neque anteuertit,

neque cum iam praesens adest , retardat. Caeterum ut in ventriculo silc in singulis to-ram Uus corporis partibus facultas quaedam alie

norum exl ultrix est, quae cadem rises in morbi esticitquae idcirco tum optimae con M- tingunt, cum iam omnia in animantis cor ti pore fuerint concocta Crisim autem praeue nire sic enim πρα γνυ quasi praerumpere ηρ se

dicas, appellare consueuit Hippocrates per

niciosum est. Nam tum benignari utilia di cin 'una cu his quae etiam molestat excernutur, sitque hoc natura incitata, vel ab exteriore quopia , vel ab iis quae in ipso corpore conclusa detinentur Extrinsecus vero est, cum medicus, qui parum recte quid fecerit,ium vero re aegrotus ministri, nec non alia

44쪽

quae proprie exteriora nominantur. In ipso vero corpore sunt morbi ipsi,horii caulae &accessiones, iam vero tonus etiam in medio duorum crisimorum septimi, inquam&undecim collocatus, vel non factam in se . primo iudicationem,uel in undecimo futuram ibi vendicat, sed rarius quidem septimi,frequentcr vero undecimi. Etenim peculiari. propria septimi diei iudicatio nunquam ad nonum,nisi forte multis erroribus commissis peruenit At undecimi diei iudi catio, contra se habet. In hoc enim sit iudicatio etiam, cum Omnia rite acta fuerint,&cu bbaeo si a die Violenta fuerit accessio. Porro quod μη m visi eiusmodi dies propter vehementissimas ac

tercidant cessitones intercidant, cui lenti demonstra

tione hinc colligi potest, quod an productis

morbis no similiter ueniant. Nam in pro ductis ut accessionum vehementia langues cit, ita dierum intercidentium numerus minuitur. Sic rursus accessionis vehementia iudicationem alio quam statu, temporec φλ, hahia fieri compellit. Quare in omnibus sere die cesti ni Dus peracutos morbos iudicari videre li-

hu ira Ohe, ceat, quod in secuda septimana non euenit, ratii vi H in tertia adhuc minus, in quarta rarius,

e rumpant quoniam morbi peracuti primis cptem diebus finiuntur supremus enim ipsorum dies decernere natus septim est, ante quem non

45쪽

ltei

CR IMORUM LIB. I. et

quartus modo, sed Malii dies iudicationem O deboissenexcipiunt, in seciada autem septimana, aliis a G. 'que sequentibus, cum morbi non sint adeo vis imo uacuti, Idcirco tam cito ex humorum motu iudicationes non iunt. In primis etiam mor puem

bi diebus uidicationes in imparibus diebus

potius euenire , in productis vero potius in i

diebus paribus Otingere uinuit Hi p. du It Di .cti. μ' Quae diebus exacerbatur paribus iisdem vita '

dicanturi morti Vero accessiones diebus in morbi. Oparibus hunt diebus imparibus iudicantur, sed de his lib. secundo . Dubitaret hic for L i, i lasse tu si jam cur hipp. scripserit acutos imparibus diebus accessiones habere, quum a - , acutorum morborum accessiones continuae

existant, ac si impares quantum ad accessio

ne spectat, paribus,r feratur rauius afmgant. Huic quaestioni satisfacere poteri S, si intinua duplicem continuarum febrium seu acuto h rum Orborum adreras disterentiam, Unam

eorum quorum unica tantum est accessio, seu qui a principio usque ad iudicationem semper similes manent. in quibus tam pares quam impares aegros affiguli Altera differentia orsi acutorum est, qui tertio quoq; die accessioni exacerbatio he obtinent. seu qui licet in quiete febre vacantem, priusquaomnino iudicentur, non detinant, aliquam tamen sensibilem remissione habent,quam

46쪽

accessionis exacerbatio excipit de hac se cuda acutorum morborum disserentia,Hippocratis verba intelligenda sunt. Porro cum haec ita ut supra dictu est, se habere non dubitaret Hippocrates, ius cosilium suisse existimo, non tantum cos dies qui magnam iudicandi vim obtinent, in epidemiis recensere sed simul cum veris crisimis, intercidentes quorum in acutis morbis non exigua ct am habenda ratio est,enumerare. Iccirco mirum quoque non videbitur, si in Epide iniis aliter, quam in Aphor. Prog scripserit, duplicemque doctrinam dehisce die bus tradiderit.

Qui dies ad o usque, praeter indice. decretorios veros ab Hip in Epid recessentur indices

Intercidentes, tum pares, tum impar S decem IO. 3. 18. 21. 3O.

47쪽

Qia'dnam morbis principium assignandum sit A P. VII. 29

AN::quam dierum crisimorum histo Morbiis A rias percurramus , prius quodnam '' morbo principium assignari oporteat,inquirendum videtur ut inde dierum ordo. supputatio derivetur. Principium fis G, morbi,ab aegri decubitu constituere,ratio. -- ni non est consentaneum. Etenim fere sitit imbecillis quispiam, ac paulo delicatior leui de causa suspiciosus, statim decumbat: contra vero robustior aliquis, horbum facilius ferens, vel quia ab sedibus domesticis procul abest,uel quia in aliquo ciuili, 'gotio occupatus est, vel ob alias eiusmodi causas,nondum potest decubuisse,licet male affectus sit, neque etiam primus morbi insul M sibiliotus principium morbi existit. Nam fere est uinsensibile, ratione potius contemplabile eri mor mAt Asclepiadarum medicina non est eius Σ' modi: ratione siquidem contemplabiles morbos neque dignoscere, neque curare illi di gnati sunt: at sensibiles in manifestos potissimum, cum acuti fuerint, in quibus vel

maxime dierum decretoriorum considera- ὸ . , , tio,necessaria est. Sane quemadmodum ona

e . . . . . . re febricse

nium med1corum diligent: nimiis Hippo rat. crates,uniuersa haec cum obseruasset, memo

riae prodidit,plurimos de-repente nullo sibi

48쪽

ante oborto symptomate, nonnullos, ro stantes, rectos, grauius habentes febri citare incoepisse: it, iudicationes an res proficisci ab eo primo die quo febri citant homines,non ab illo quo primum cibos fastidiunt, aut capitis grauitatem sen-

ut, ut segnes, ad motum pigri fiunt,aut

his ure tuis eiusmodi quidpiam patiuntur obseruauit. AG Proinde coenatos plerosque, facileque se ad rei grauiu cibi in habentes. exercitatos. lotos derepente morbum corripuisse, Hippocrates de multis e gris scriptum reliquit:ipse etiam de aliis aegrotis contra, priusquam aegrota re inciperent,etiam erectos sanies quo

- vocat grauius habuisse, scribere coi si si rint sueuit. Nam statu . lib. i. Epid. Erasinum,

di hb iri, qui tu talootae torrentem habitabat, a coere inceperint, ione correptum fuisse refert Threniti-

grotus' sta cum item, qui Ordine quartus est aeger, sta

Phrenitiem rida vexatum iacuisse scribit. Item Cal-

uum in lares finitati dextrum de-repente uiri doluisse, ac primo die febre acuta prehen- sa ι a 'nim esse ibidem commemorat. Sic muli

Mulier exa- rem ex abornuo foetu,circum Pantimidem

l. .epid. primo die igne prehenditie narrat, Pythi hi i na quoque qui prope Telluris sacrum hab tabat, primo die tremore manuum febr

acuta

49쪽

acuta prehensiim esse recesset. Sic mulierem si illam in Cyzico,quae gemella puellas pepe rit, quae non admodum purgata esst, primo die febre horrida acuta, correptam suisse dicit. Contra, ro lib. i. Epid. sic scribit

tis autem ad alteram aurem tumore Crant,

plurimis ad utramque non febrientibiis rectis. Hoc loco Gal. sumus ih reis ἔνο- - λλῶinis exponit ita a tumoribus tuisle flictos,ut eas tamen ferrent sine rim Ua,Ob- ambulantes consueta obeuntes munera, ut in vehementibus morbis, iacere opus non habentes. Hipp. etiam lib. 3. Epid eum qui in Dealcis orto iacebat diut jus capitis V mirargraustate flectum tu ille, de tro tu tem p Liri ibi redoletem cum occasione igne prehensum fuisse, ac iacuisse scribit. Sic Apollonius in Abder1s mφ ροτο χρ*m y A ME, est, rectus longo tempore susterebatur. Item statu a. lib. i. Epid. refert Hippoc. In aestate autumno, ienterias, lys enterias hinesta mos idiari horas, Thasios corripui Te, ac subiungit, Θεα τα et που λοιων οἱ θος ἄπυροιπν λλοῖα δε πυρεττουαν id est, fiebat haee multis rectio febre carentibus, multis de

febrientibus. Principium igitur morbi id tempus constituendum est, quo febris adeo ius ii ter

50쪽

insigniter actiones laedit, ut homo nonum plius rectus stare valeat, sed decumbere cogatur. Verum quispiam sertasse aduersus ea inferret, perperam igitur Hippo cratem in Prognosticis docere, ab hora partus cium nondum febre corripitur enixa, supputationem dierum incundam esse, nam eo loci principium numerationis fel ivult non quo die coeperint febricitare mulieres, ut secundo aut tertio a partu, sed cot a 'Ens ipso die quo pepererint. Gai ibidem ait principium numerationis tibi fiat,non quo die coeperint febricitare, sed quo pepererint. In quibusdam igitur circa secundum, aut tertium incipiunt diem a partu, ea quo multi numerant suturam crisim, at res non ita se habet i sed ex quo pepererint, dierum numerationem fieri or ortet.Sic responderi posse videtur morbos potis limum iudicari, quum humorum agitatio adest verum in puerperis, agitatio humorii magis partumn ausa, quam febrem comitatur 'vadoquidem intecedente ς' partu humores praui, diutius in parturietis

Σ corpore accumulat, quiescetes, plurimu

r. μμ ρηiμη partu commouenturi agitantur. Cum

unt autem humorum turbationis, excretio

ius motus , in ipso partus tempore initium

parturienti adsit, aequum erit sequentes dies ab co par .d tu die aeriuare ac futuram iudicationem per

Glutio.