Crisimerologion, seu dierum crisimorum ratio ... / [Antonius Petitaeus]

51쪽

per excretionem aut abscestum ex ipso par filo d. tu,nan febre immerare. Cum ita ue ii di AE

u au partum analogiam habentibus hu- a mores ad dicationem siue excretionem maxime molleantur,ab his supputatio

dienda Videtur: id ita tum in pariti naturali

iu in non naturali Obseruandum Neque m victe

tamen duplex supputatio ineunda inaci di

partUS, altera a die febris: ut nonnulli 1 isti

marunt, remini misi ira se habere Vuli 4

lenus sed ex Quo pepererint numerationem ' μ inem oportere serti ait his verbis: rus uehia. 'diis

cimum cle Orois non decernere constabit

ex his quae postea dicemus. Praeterea si me

dictis praeuiderit febris sutura crisin i die, ratione partus I 6. die eueniret, alia in recideret,quq ao. expectatur: atqui hoc fieri noposse, nec hos dies crisimos 1le iii raoiuide mus idcirco duplici Oputatione utendu nocrit Cariorum partus non iudicat citam aut

tardam risim . sed sola morbi specii, cum

futatis.

52쪽

; DERAT DIE Rustconfiderati vehementia,more,motu Maliis. Verum ne fς , ' Videamur ab Hipp. discedere, licemus con intea est, a siderationem quidem a febre sumendam esse

''βse,supputationem vero, tuam unicam esse diximus, a die puerperii exordiendam Considerandum enim erit an morbus peracutus sit, an acutus si non exacte peracutus sit morbus,qui .die desinat,is dies non a febre,sed a die partus . erit: si vero secundo a partu die febre exacte peracuta corripiatur mulier, bris haec quarto die, aut tertio a partu desinet si autem acutus sit qui intra i . iii dicari debeat dies erit I . a partu nou a se

bre: Quae quidem intelligenda videntur in his febribus, quae agitatis commotis ad

huc humoribus a. aut P. die a partu prehendiit In his etenim motus humorum febrem committentium,motum in puerperii die factum comitari potest, in aliis vero minime, si febris acuta fiat.Nam si die 5. partu mulier in febre .die iudicadam incidat, . ille dies a partu numeradus non erit, humorum cnim motus validissimus qui in partu fit,ia- diu non durat, ut eum sequi possit iudicatio

febris his accedit quod .hic dies secundus esset dies febris, quo quidem die morbus ex

iis his sua natura non iudicatur Doctrinae Hippo. Phil vxρr haec consentanea esse patet, ex historia Phi-

lini uxoris lib. i Epid. quam i q. die a partu

53쪽

cum purgata recte esset, Ptera bene a berent, ignem cum rigore eam prehendis lenarrat Hipp. Deinde dies cris imos &praeter hos sextia recensensa I . di vigesimo camobiis affirmat, ex qua quidem hiltoria O- stat Hippocratem non exordiri supputationem a partu, sed a die sebris, alioqui bxtustinileti t. septimus vicesimus,4 dies nouo obiisset '. at tricesimustertius non est

criticus,sed 3 q. Verum enimvero numerationem criticorum dierum interdum, licet rarissime, a febre, siue morbo no a partu ex 'D V

ordiri nega dum non erit. vi constat libro oalipid. ex historia uxoris Epicratis, haec timilliam peperisset, secundo die a partu febris acuta eam inuasit, ab eo die omnem de V ix supputationem. Hipp. historiae iiiiiiij mi' 'm' 'ciusmodi est. Epicratis Uxor qua aegrotabat Epic apud Archegetem instante iam partu risto re correpta est, non incaluit, ferebant: po stridie eadem erant, tertio die filiam peperit, caeteraque rite consecuta sunt postridie partus eam febras acuta inuasit, cordis dolor

muliebrium, nulli crat sonam: pc suppositam glandem haec leuiora facta sunt, sed a

piat, collum lumbi dolet, ut aluus pauca

biliosa no cocreta, mera Vrina tenues subnigrae sexto die qua illam febris corripue rat,sub noctem delirauit: septimo irmia ex

54쪽

; DE RAT. DIERUM.

acerbata,vigiliae delirauit, ilibu da, ieiectiones omnes syncerae,bilio ac atque ita viseque ad octogesimum a febre, non ab hora

partus dies contium erat. In historia etiam D ia Dromeadae uxoris,omnem computationem exorditur a die febris, non a puerperio sic r uim ait Dromea lae uxorem quae filia cratenixa,caeteri rite consecutis,postridie rigor coepit,febris acuta Primo die ex praecordiis laborare coepit, fastidiosa horretis,implac da: sequentibus diebus, somnum non coepit, spiritus rarus,magnus, praecordia statim re uulsa,postridie eius diei,quo riguerat,aluum commode reddidit,urinae crassae, albae, tur bidae, cuiusmodi sunt quae in matellis diu steterunt, cum agitantur non subsidebant, nocte non dormiuit, tertio die cir ca meridiem riguit, tandem sexto die illam mortuam fuisse affirmat satio fit ut manifestum sit Hip. docere nos dierum crisimoru numerationem a febre,vel a morbo esse interdum inchoandam . Neque tamen sibi con- 'in' ti adicit nec mirum ste debet, si secus acci derii in his duabus mulieribus. Nam que admodum nonnunquam, licet raro, accidit ut i 3 iudicentur morbi acuti, anteueriata qui eorum terminus est 'temque contingitv incit protendantur morbi, tui o die iudicandi erant ita in enixis accidit ut criti

55쪽

ci dies, qui a puerperio numerandi forent, ab ipsa febre nonnunquam , quamuis raris zuodsisse si me numerentur . Quod autem saepes

in arte medica, Vt crum est accipiendum, , quamuis non semper codem modo id uetaniat, sed raro ab itiando aliter accidat, ut te statur Gai coria s8. lib. . aphor. dicens. Si quis vero aliquando vidit naen tum quod paruo tempore extra prodierit, dein d ad suum locum reductum, non putruerit, per petuum quidem non esse probabit Hippo cratis enuntiationem: illud tamen seruabit, quod magna ex parte solet accidere, χο mune est huic aphorismo , ad alios ab Hippocrate dictos perpetuum quoddam ex figura dictionis ostendente, quamuis res ipsar

non semper eodem modo C Uemant, sed ra misi in ro aliquando aliter accidant. Itaque si quis content 1 Oni saltu historti S citatis ibi repti Mi.

gnare Hipp. probare conaretUr promptum facile esset respodere, rarum quidem hoc csse, aliud sarpissime accidere consueuisse. Quinetiam Hipp. id solum quod plerunque Minbj, is,

Oculis usurpauit pronuntiat, nulla habitara qM crebra

tione citas quod raro accidit. Non sunt igi pauit, emi, tur morborum principia ex contemplabili

quopiam . rationi innixa coniectura, sed ex ipsa energia. actione auspicanda, cum

primum scilicet aeger ipse morbum sic se in C iii

56쪽

, DERAT DIERUM.

uadentem adeo manifeste sensit, ut praesentem Quempiam. obuium quemvis med1- cum consulere deliberarit, ac cum adeo in insigniter febricitat,ut amplius erectus se re non possit,sed coactus, nisi locus aut tem inpediat,decumbat. Caeterum numer tr. - tionis principium in reca diuis,non a recidi- prioris morbi principio derivan dissumendu dum erit si naorbus non ob alicuius partis

ii, intemperiem, sed ratione causae materialis

ir' Q eri tu , tum enim recidiva eadecum praecedente morbo existimanda est, ac una dierum crisimorum supputatio ineuda, haesidis a die quo primum aliquis morbo correptus

apsinesi uis Obseruauit. Item febres ob inflammatios a in iς lytae. die inflammationis, non autem a det obrusa die febris computanda erunt. Praeterea se 'Ilais ris uincri superueniens, si humorum O-n ruin lim motionem vulneris ratione senuitur ab ipso

supputatio Gie,quo Vulnus inflictum est,numerada erit. ημ μ ζη Inflammationes vero internae, ut quo die

xumpi debeant praesagire possimus, non amorbi, sed ipsius inflammationis principio, quo puris generatio incoepit, supputandum est.Id autem ostendunt febris,rigor,pondust, P etys pro dolore ut plurimum O. 3 O. O.aut 6Odie,pro ratione caliditatis frigiditatis,regionis,aetatis,temporis rumpuntur. Cum

57쪽

Vin extra lictis satis conizet, Unde Primiti dira

cerita morbi sumi debeat principiu,

a quo dierum enumerati exordien

da sit, nunc dies omnes recensendi sunt,

qui critici sint, qui non critici ex Hippocranti Mutis de Galeni doctrina ostendamus. Primus diei secundus una quidem ratione, crisi mi dici possitnt,altera vertanon. Nam si cri sis nomen in ea signi lacatione sumatur, Vini orbi solutionem simpliciter significat, cri simi dici postulat: febres enim diariae, quae nauum diatura sua unica accessione constant partim in 'lpruno, partim In secti do die, solutione Nan uni eam ae-ciscuntur. Vertim, crisimos existimare non si ρης '

oportet, si praeceps ac subita in aegrotantis corpore perturbatio,morbi solutionem praecedens, crisis nominattir, qtiod nulla agita tionem jerturbationem ritiam Galenus

alias αραλην interdum γοῦνα alias etiam σι ον Perturbat A

appellat solutionem praecedetem , in his ne zzzaea

quaquam feri conspiciamus. Non defuertit m a Gai tamen filii primum diem decretori tim pri mum ordine esse assereret, tum quod febres diarias in eo die, solui contingeret, tu quod obiam Hipp. lib. I Epid. decretorios dies recensens primi etiam diei memincri t. Quin sua opinione Hippocratis authoritate stabilire conantes, locu exlii, Trogia citant de emor-

iiii

58쪽

ψ DERAT DIE Rufilii facie sic scriptu stiri ta τὰ τοι ταυ

τον . die nocte i iudicatur si quide ob eius modi causis haec faciei species orta sit sed hi plurim in falluntur. Quauis enim diariae in

D stetio. - . . .

primo die ita dicentur, id tamen lane certa

mine,autinsigni perturbatione fit. Hae enim Di, simplissimae sunt, ac sine humorti putredi

spirites tantum affectiones existunt, quae

s magna ac praecipiti agitatione, ut hecticae permutantur. Neque citam Hipp. in eo ex Epid. loco quem ad suae assertionis confirmationem profersit, primi usque diei meminit. Circuitu e in primus, non di

rimus, perte ibi scriptum cst, in pari si sci

ei dicet impariumque catalogo, sic enim legi tin αγ ac si diceret Hipp. primus ex impari ous est tertius. Quemadmodu igitur in paritim catalogo , postquam primi circuitus mentioneri fecit, quartum diem subinfert, sic in impaliurn numero, tertiti. Vbi autem

lib. 1 prog scriptu est ' νιτα ι τα τοιαυτα , surrum καὶ κτι, hoc loco i interpretari non debet in eoi ii aut bis i ita ut morbum sol

ui velit Hippoc aut desinere vel ad salutem ad mortem die via, nocte una, ut illi falso interpretantur. Nam ibi se is dicitur

ius quod est probatur ac cognoscitur ita t

59쪽

'velit Hipp. medicum intra diem, noctem, set prinatim diem naturalem deprehendere, de diiudicare polite, an talis facies ab externa causa, an ab interia: prouenerit. Nam sit m vi in eius loci explicatione docet Cal. ab ex

terna caula lota, ut somniis, euacuatione, presen re

aut fame, eiusmodi facies extiterit,dies no a b. I

cte, siue spatio 2 horarum corrigetur χ-1 mendabitur. Si vero a causa interna V aTe ctione, in corpore, aut talis permanebit aut deterior euadet. Primus itaque dies proprie critimus non est, ac perperam Hipp. verba inici pretantur, qui iis suam opinionem falso stabiliunt, ut contra asserere possint. Pri ira

mus dies index esse potest, si quis enim pii

mo die, acuta febre corripiatur, at ipsi tamenullum periculosum signu adsit, sed aliqua

coctionis nota in urinis deprehensa sit. Huic die quarto non ultra, morbus ad bonum rudicatui si nonania contra primo statim

die lethalia deprehedantur, absque ullo coctionis i rio ge ad malum intra die quartum iudicabitur, quod innuit Hipp. lib. . prognost dum sic scribit Simplicissimae namque febres, nis securissimis ni tentes, quarto die desinunt, aut prius mali gnissima vero quae cum signis horrendissimis fiunt, quarto die aut prius occidunt Neque tamen Erasinus ab hoc

60쪽

His p placito excipiendus est quantiis morbo acutissimo cum signis grauissi mi labo . aries die quinto obierit. Ille enim primu

diem quietum habuit, ut testatur Galenus

' a tqς-μ in com Erasmus itaque infit quanquam

modo uen grauia omnia haberet,ad diem tamen quin-

do i in v tum productus est, quod primo die medio criter haberet.Scripsit quidem in eo ad verbum ita:primus dic quictus. Quintus itaq, dies,quo defunctus est, . est, sici non con Immeraueris. Verum,abhoc decreto Phili- u istu . qui primus est constitui. 3. i. Epid. exta cur a pradi ceptus esse videtur: nam quantiis hic pri

: . . . s, in die acuta store prehensus esIet, ac peri culosa cum signa tum symptomata habuis set,extra quartum tame nam sexto interiit iudicatus cst. Sed Galenus eo loco notat accessiones diebus paribus in eo factas fuisse,ipsumque,ad diem octauum sufficere potuisse nisi quintus sanguinis puri stillam cum frigidis sudoribus nec amplius recale scentibus, urinis item nigris, attuli et, qua Omnia satis arguebat eum,accessionem sexto die futuram perferre non posse