Historiae aliquot transmutationis metallicae ... pro defensione alchymiae contra hostium rabiem. Adjecta est ... R. Lullii vita, et alia quaedam / [Ewald von Hoghelande]

21쪽

TRANsMVTAT. ni septem vel octo horarum tempore cutem ureret, crustamque induceret, sed id acce dere incommodi, quod duodecim vel tr decim dierum spatio ad suppurationem indigeret; interrogat vicissim, num sali quod praestantius nouerit. Afiirmat ille sucausticum scires, quod non modo cutem disrumperet,sedi subiectam carnem ad ipsa vi due offabreui tempore eroderet, illaesis nermis, ac vulnus triginta horarum spatio ad maturitatem se perducere posse. Miratur hyrurgus, seri posse negat,

ut medicamentum carnem ita erodens neruis parcat Alter defensivum se addere respondet Cupit id audire M. Georgius, ille benignus indicat Laudat Chyriugus ει gratias agit, sed tamen adhuc dubius precatur, Ut ipsum quoque cauterium communicet. Ille pollicetur rogat quaerebat

autem occasionem ostentanda metamo

phoseos metallicae nihil tale opinanti num plumbum domi habeat, adfert alter rpeti deinde tigillum sulphur , statuitur utrunque in mensa. Dicit igne opus esse.Respondet hyrurgus ignem se hab re carbonu, quidem satis validum quem cocturae medicamenti destinasset.Quariae Scotus an habeat sollem habeo , in-ι,quit Chyrurgus. Tum ille Nimium exilis , fabrili opus est. Chyrurgus nihil suspicatus est mihi, ait, notus .amicus aurifaber, adeamus ipsum. Amentia i eunt, secum seri Chyrurgus catinum

22쪽

Hans on

cum plumbo&sulphure charta obductum, ne quid excideret veniunt ad domum Ioannis Campensis commorantis iuxta forum vetus, prope Anchoram auream Aberat

sorte domo paterfamilias, nihilominus Llicitiam initant,inueniunt in ea aurifabri filium,famulos quatuor, puerum in eo a γtificio adhuc tyronem. Interrogat Nobilis,' num ferrum vetus habeant, se eos docere velle quomodo ex ferro chalybem conficerent. Respondet intersamul' praecipuus,

profecto id nobis gratum erit, quia in hoc desudatur iam Coloniae no a uin propter chalybis penuriam .caritatem itaque porrigitur Nobili fracti forcipis a die as: is iubet aliquot frustra inde fieri,a ticuli digiti longitudine,&catino una cum sulphure ad eius petitione allato imponi. Ostendit deinde modum quo pacto hunccialium M. Georgio allatum in fornace disponi velit, atque secedit, i per chartam depromit, in qua conspiciebatur calx rumbea,parui admodum quantitatis,quam cultelli acie primum, deinde chartam etiam bipartitur,cuius complicatae unam partena M. Georgio, alteram famulo tradit catinis iiiijciendas,qui carbones deinde exagger re, follibus ignem exuscitare iubetur. Expec cit avide rei eventum uterque,quid η- geretur ignorans,dum hic ferro chalybem,

b iis is plumbo cauterium speratia iidemeratrausis mi accinisset ad ignem. capite solopropiustis admoto liquatum probe ferrum tranG

23쪽

TRAN sui et Ar i mutationem peracta animaduertisset. No bilis, effundi praecipit. facit ollicium famu- lus, exclamat aurum esse quod prae mani ius haberet. falleris, inquit alter chalybs est purissimustexamina probe. Arripit malleum famulus,&aurum diverberat ad libitum, igni admouet iterum, ignitum restinguit, dilatat amplius, non percipit nisi auri puri indicia. Vocatur a puero aurifabri uxor, mulier prudens examinum auri argenti non minus atque maritus perita, ut testimonium de ea perhibentim liqui aurifices, quae aurum iterum exami- nari iubet tam igne, quam cotis Lydiae a D l frictu, S colori tio. Eadem criteria in alterius catilli auro tentantur plumbum ferrum in aurum mutata agnoscunt quo quot erant praesentes nam lati interea famulorum nutibus acciti aduenerant. Mulier orser pro lotone siue semuncia da le- ros octo Colonienses, sed cum amplius valeret, ille conditionem non accipit, v rum una cum M. Georgio, dum animis ad

huc fluctuant alii, ex officina sese proripit,&simulans obeundum sibi aliquid esse negoti ab eo secedit, promittens reditum intra horae spatium, quod praestitit, circumitis interea aliquot plateis, ne quis eum sequeretur.Ibi tum M. Georgius hoccine est cauterium quod me scire per of pretium erat Ridet alter,&eosdem lusu, secisi se affirma Roteradam iri Amstero dami, Iollandiae urbibus raucos urti te,

24쪽

T DE METALLORUM Argentorati, lasileae, ubi auri etiam a se faeti frustulum reliqui flet Do ct Zuingero id petenti. Et de Argentina nobis quidem

conitat, nam mercator Coloniensis inde reuersus narrauit iuxta diue orium suum

aurum ab eo factum fuisse: quivi hoc retulit, quod interrogatus ab hospite suo Sc tus, ex Magistratus mandato , cuius esset professionis, inuat diutinae morae causa xesponderit, studiosum se esse artatis a tem annum agebat vigesimum nonum

peregrinationem initi tui sies, ut virum aliquem doctum quaereret, qui veres absque suco illi declararet, quae & qualis fuis

set prima illa materia unde mundus cre tu esset. De alijs locis nihil hactenus intelleximus.Tum Chyrurgus Imprudenter admodum agis conterranee, nam si Principes haec resciscant, insidias tibi struent,

carceri mancipatum arcanum cogent communicare.Respondet ille,in ciuitate liberaversari se, si contingeret a principe quopiam apprehendi, mille potius mortes obiturum, quam ut secretum propalaret, sed si cuperet artis experimentum videre in magno auri pondere, ad quinquaginta aut sexaginta aureorum nummum millia ascendente se id illi non negaturum. Haec Meta fuere postiidie D. Laurent ij, die Lunae quisuit undecimus Mensis Augusti. Anno 1alutis humanae millesimo sexcentesimo tertio.Aurifaber domum reuersus intellectas

25쪽

Ela facti historia catillis fusorijs arreptis

inuenit duo auri grana lateribus adhaerentia, quae ad perpetuam rei gesta memoriam seruat. Quaeres forte, qui nunc M. Georgio animus mutatum derepente mirati sunt, qui antea cum nouere. Ipsum Naturae potentiam depraedicantem , hymicorum artificium extollentem, errorem suum ac

culpam fatentem audiunt. Sed i vicistimnunc oliuinem ridenti deceptum aiunt,

pro ferro plumbo vel sulphure agili

manti aurum ipso non animaduertente substitutum fuisse : demum a Chymicis ccrruptum muneribus delinitum pronunciant, ne amplius in eos debacchar tur. Ille contra, se minime deceptum, vel decipi potuisse confirmat, oculis suisse mag. credere respondet, quam otiolis aliorum verbis Eandem mentem a Deo aduersarijs nostris optem , ut Oecitatem suam aliquando agnoscant, pertinaciam deponant, cordatius de Chynasar mysterijs sentiant ac cogitent eos qui hi iuscemodi historijs, quia ipsi nihil tale

viderint, fidem detrahunt, vel de sua duntaxat opinione avid ubique gellum vel non gestum fuerit, decernunt, non si huninsania assidere, sed in Deum matulam

contumaces esse.

Sex diebus anteferri in aurum commu- otiatram stationem , quinto videlicet Augusti, die se iis Martis non absimili modo pharmacopaeum me ri lan biiuria.

26쪽

- D MATALLORUM bilancis aureae acceperat,in platea quae vulgo tautu ἰarpord nominatur a Martis I, orta siue statua, quae ibi quonda, habitantem, quod quomodo gestum sit subiungam. Die praecedenti intrauerat eius of ncinam Sco- Ais,ui tu , interrogans num lapidem Laruli hab

L- . . . reoprofert ille ut hecis suis sed cum non

Melicitum placeret, quaerit anne alium haberet ileari ebdimi negat se domi habere, sed si altero die diaca gnetur redire, se monstraturum qui plac ret.Promittit reditum Interea ver incidit sermo, nescio unde ortus, de quodam qui artificio chymico e lapide Laetuli argentum elicuisset. Aderat fortuito alius phasemacopola Raymundus nomine, vir senex,& quidam, ni fallor,Ecclesiasticus hi id re incipiunt,&inquiunt, multa huiuscemodi iactari, sed artifices non comparere. Respondet nobilis Scotus, non omnia vana esse quocircumferrentur,quin imo reperiri adhuc artifices, qui maiora praestarent. Illi cachinnantur somnia se audire existimant:mordet sibi labia Scotus,ac subiratus ossicina egreditur: redit ad hospitem suum, illique narrat quae sibi euenerint,in ait constituisse se altera die pharmacoparum ludere. Revertitur itaque luce sequet iuxta condictum, post sermonem de lapide laetuli, quaerit ex pharmacario num antia montivitrum habeas promit ille hii cau satur non ex arte factum Is pro excusati ne adsert,ab alio se emptum habere, i sat vicitum num melior eius praeparationem

27쪽

TRANSMUTAT. 2 nem nouerit Asserit scotus, libenter ius se modum edocturum ait, modo eum ducat ad aurifabrum aliquem. Non negligit alter, sed filium suum iuuenem iam maturum 2 barbatum cum eo mittit, qui tritum antimonium secum deferret. Accediit aurifabrum vicinum e regione sere D. Laurenti habitantem Ioannem Loendor nominatum,qui ibi una manu propria catinosus orio impolitum in igne disponit. Nobilis interim depromit e marsupio pulueris quantitatem vabile exiguam diuis, ut antea, medietatem charta inclusam aurifici in catinum inijciendam tradit i qui cum post decoctionem antimonium supra lapidem politum effundere vellet,vitrum expectans,sicut ex pharmacopolae filio intello erat, non opus est inquit Scotus, funde 'in )ρ iiii canalem. Facit ille quod iubebatur, ρο - - urum inuenit; Miratur, stupefacti hae rent quotquot in domo essent: nam praeter Magistrum aurificem, pharmacopaei filium, aderant insuper famuli duo,&alius mihi non tam denomine quam facie cognitus Aurifaber dubitalis num fascinati sibi fuissent oculi,an vero ab ipso pharmacoparo elusus, Domine, inquit, cerno eiuLdem pulueris aliquod tibi reliquum esse, videamus quaeso aliud eius experimentum Consentit alteri, certum plumbi pondus imperat. Aurifaber callidus plumbo stanni partem adijcit, existimans inauro actitio fragilitatem relictum iri, si ali

s es qua

28쪽

plumbi tu

auram mutatio

puluisculi reliquum in a cuin charta rubeo colore tincta aurifici tradit tigillo immittendum, ut prius Is post eius coctioneni modicam iterum aurum inuenit, non quidem Diabile sicut opinabatur , sed ad omnem dimensionem extensibile. Itera to ignitum restinguiti coloritio examinat. Sed, ut Ia nili auri purissimi indicia de- praehendit. Neque ullus relictiis fuit sophi stica locus; antimonium quippe sub

phur, quae summa cum cemento sunt auri examina, puluere in siue calcem extermi

nassent, nisi lapidis sui et iiii sophici.

Adulterinum etiam aurum vel argentum per proiectionis modum sevocabulo torchymico non fit, sed ementis, decocti nibus, variarumque rerum applicationibus. Quatuor istis experimentis auri puri

uncias sex, drachma una minus, consecutus

sui Scotus , neque amplius quam grani unius tritice pondus se insumpsisse dicebat Inter quae hoc notatu dignum occurrit Chymico physicis examinandum, quod aurum e plumbo factum alii oris paulo fuerit gradus, colorisque vivacioris prae reliquo minerale metallum imitante. Qua occasione moti fortasse Chymici scribunt au-vum per Philos lapidem factum melius esse minerali, quantiis etiam ad auri primum emineris eruti impuritatem reipexisse potueritu. Intei rogatu ab hospite suo Verde- minus

29쪽

TRANsΜvTAT. 3m anno scotus, quare sulphur metallis trai mutandis adderet,& cur non potius argento vivo uteretur, quod maiori lucroci faciliori compendio transmutationem admitteret, respondit se nolle, ut idiotis plebeis hominibus Naturae artisq; potestas innotesceretri circa remotiora versari potius, ut viri ratione, iudicio praediti inde colligerent, quae 'uanta esset tincturae v sin propinquiora, hydargyrum nimirum, argentum. Debito enim modo

si facta suisset proiectio, decem ad minus it

auri puri uncias ex unico grano retulisset, 'cum grani illius virtus quinque millia aureorum granorum transcenderet Multa de hoc viros erscribere tibi possem, nisi epistola modum nimium vererer excederer illud tantum ad ijciam, illumVerdemanno, apud quem septimanis quatuor amplius diuersatus est, commemorare solitum, se multo plus auri in Germania triennio c6-

sumpsisse,quam ipse ponderaret,i habuisse saepius suum famulique thoracem ita ducatis suffultum, ut ijs pro lorica essent,&grauarent gestantes, praeter eos quos inter

sucinas condidissent. 6 igitur aures pra bebis illis philosophiae mystis, qui negant auro Chymico ad contractus commer si

cia uti licere, multoque minus admoneta o: τ- -

rum mixtionem. Si ophiliacum intellig3t, .niumst quod centuplo rarius est legitimo , cum evitas.

laboriosus sumptuosus difficilius paretur, no nisi casu prodeat, aisentio i imb

30쪽

TAI. I. RUMTheo ogis scrupit Iosiores sunt Ch mici, qui tale aurum, quantum in ipsis est, fieri vetat, ne ad ornatum quidem admittunt,ne per ira se is, senestram domus irrepens fraus, ianuam ta- , ni humi in dem nequitia: aperiat. Sed sapientibus Rei-Veatii. pub Veneta non displicet aurum undecus quo importatum, neque interroganteorum i=ici monetarij, severo Senatus interdicto prohibiti, ut a pluribus accepi, hyis ii ora resin cro ne factum sit, an secus, prudentissimo I uorantes consilio, bonitatem solam explorant.

fearia es miscant ab ijs, malesuadi homine, Prii introrum ex cipibus suis non parum saepe detrimenti omi Wps ii adserentes,atque a monetarum probato curo; 'i bus de ocimastis idiotis veriore ph Moso-

'niam quorum nus Colonio, qui ir ciearius, interrogatus qui ac sturus isset, si aurum chymicum illi adferretur exami-A narem, quit, probo, si omnes auri puri

nota inuenti em,emerem,ac nummos indeo ita Ad is difb ῆιia udondo pronunciarem, etiamsi e sterco- miisse H reconfectum esset. Non auscultabis etiam se i ita illis, si sapis, qui auro chymico vires salu- pellimu3 c tares auri naturalis insano ausui impria i tum hoc dentia maiori detrahunt,&in medicamen- mi' torum usum assumi vetant ridiculis ratio-

ris sunt essentiae araresario Deinde an

ia metu