SS. episcoporvm Veron. antiqva monvmenta et aliorvm sanctorvm qvorvm corpora et aliqvot, qvorvm ecclesiae habentur Veronae

131쪽

que suis optimis institutis diuino munere digno effciut.

Qua ex re hos nobis imitandos proponamus , hos intuea mur,contemplemurque. Plerumq; enim in hominibus instruendis pictores imitamur qui non solum uerbis,verum

etiam quibusdam propositis imaginibus discipulos eri

diunt quo facilius illorsi animos adoptimaru artium cultum accendamus. quocum ita sint, duni cogitaremus, quo . nam pacto Deum nostra culpa iratum, benignit nobis redderemus , urbemque hanc BriXiam praeclarissimam truculentissima peste pene obrutam liberare possemus Vrbem inquam Venete Reipub.psidium,atque propugnaculum, qua belli tempestate , cum in eo res esset, ut omnia ferro flammisque ab hostibus vastarentur,stabat,quicquid ace bius est morte,pati potius quam a Venetorum fide deficere: dignum duXimuhaec Deo optinio maximo vovere. Primum quidem , ut si chiprecibhis nostrorum animos ad veram sui cognitio- ueni duposuisset , quantum fragilitas humana pateretur, nos nulla in re eius maiestatem offensuros.Templum item Basilicamve mate&Rocho dignissim murigere. Postremo nos eius historiam , ac vitae seriem conteXere , Vt huius eXemplo caeteros ad bene , beatequevi recte vivest dum alliceremus. Quibus peractis, iactis quoque templi iundamentis , non Phisicorurn , aut creterorum hominum praesidio, vertim Rochi precibus,ac Dei clementia ita ciui tas omnis epidimi prorsus vacua redditur, ac si,uinquam antea huiuscemodi aegrotatione correpta fuisset. Qua de re sanctissimus hic vir apud Germanos, Gallos satis cla

ruerit,&mira sanctitatis documenta prostiterit,hoc tam eii recenti munere,nostraque tempestate marcimo: lato eXemplo duisti non prius linguam, calamum ue compescuimuS, quam votum nostrum et siluissemus.Neie tantarum rCru memoria nostris futurisq; seculis literis madanda pro isus delitesceret: voluimus paria id otii, lci nobis a publicis, yriuatisque negotiis relictum est , ad haec vertenda confer i

132쪽

ret partim ut immortaliiDeo simul&Rodlaopla remitti partim ut ciuitati huic nostre, quam apprime diligimus,locuditatem, eruditis quoq; viris oblectationem afferemus. Nostrie itaq; lucubrationi, Cities optimi,metem accom dare;& Rochi instituta,quae caeteris vitae austeritate,gloriqmagnitudine certare possent perlegite. Quae chi sempite ina memoria digna sint , non admirari no possumus aliquor aetatis nostrae doctissimos viros hoc scribendi,siue interprorandi munus non sumpsisse;tandiuque apud Barbaros, Min obscuro delituisse pastas fuisse . Neminem itaq; iniquuin me iudicem futurum arbitror , qui opusculum hoc nostrum damnet, quo votum persoluimus nostrum. Quodvisi dignitati,ac Sancti viri meritis no responder; hoc saltem doetis emolumetum afferen, ut castigatis nostris erroribus illi eloquentius, copiosius e clarissimi Rochi vitam possint exornare.Si tame pusilla haec scripta nostra accuratius legere non dedignabuntur, hanc fortasse non iniocunde, inutiliterue impensam a nobis operam iudicabiit. Valete.

Agatha,sive Agathopolis appellabatur, Narbonensis Gallie oppidum no ignobile, cui aliisque nonnullis pater ipse

non Tyrannorum more,sed iustitia sategritate,prudentia, diuino timore, suorumque omni tum beneuolentia, fra tia imperauit. Qui tametsi militarem disciplina per omnem fere aetatem exercuit,&in ea versatus est: seculi tamehuius molliciem, illecebrasque veluti caduca , parvique momenti aspernatus,omni fide, & charitate Deum coluit, non ignarus homini Deum timenti aihil uspiam deesse, fortunasque omnes ad eum undique consuere, omniaque pro votis illi cedere,qui, eum immortale in rebus agedis omnibus auspicem sibi proposuit. Is uxorem intacundanas

133쪽

dam, ac sterilem ad senectam usque perductam dignarus

quo pacto e ea prolem compararet, quam mirum inmodum optabat quoniam omnibus natura est insitum posteros ex nobis, quibus perpetuari censemus , appetereia taliortatur , Ut immortalem Deum, ac Virginem Saluatoris Genitricem supplex adeat, oretque sibi filium dari omnibus utilem, ac fructuosum Deo gratum: cuius gloriam

non tueatur modo,Virum augere, ac illustrare contendat.

Coniux viro obsequentissima luminibus in caelum erectis Dei,ac Virginis opem iis verbis implorat a rerum omnium parens , teque mundi Regina Virgo, mortalium spes

unica, afflictorum omnium iocundum ac dulce refugium, cuius ope cuisti mortales utimur, seruos tibi deditos, in te, ac tua erila omnes pietate,& miseratione sperantes,ne d

seras obsecro,votisq; nostrisi si modo Christian Reipub.

conducat annuito Optamus enim filium non ut patrimo nium augeat fortunas conquirat,res humanas pro libidine misceati sed ut illas pauperibus eroget,tibi seruiatdaudendi&gloriam tuae maiestatis praedicet: pro te ac nominis tui amplitudine cruciatus omnes, nortem denique subire non dubitet. His dictis mulieri visum est Deum ac Virginem eius annuisse votis.Domum itaque reuersa,virum couenit remque omnem aperit; honestum consortium, diuinumque coniugium ineuntia filiuria gignunt.Erat annus hic ab incarnato verbo millesimus ducentesimus nonagesimus quintus, Olympiadis vero quingentesimae undecimae annus secundus, quo Rochus ille felix diuinarum rerum peritissimus in lucem emersit. Nominis interpretationes caeteris relinquimus , cli multae variaeque ab eruditis viris describantur. hoc unum tamen fateri audeo, virum fuisse omnibus sceleribus exutum,Virtutibusque refertum nec mirum cuipiam videatur hunc Deo aspirante genitum naquis neget mulieri diuini spiritus auram ingeri posse , ab ipso Deo quaedam sobolis principia infundi' ac Deiam

cuin homine charitatis communionem habere, ea quibus

gratis

134쪽

gratis sequuntur,quarum auxiliis hominem hia pactos

Merari non absurdum videtur Nec tamen Coiuscemodi

existimes put quae fabulis,pdita sunt apud Phrigas de Aty, apud Bithynidas de Herodoto, de Endimione apud Arc

das,&apud Romanos de Numa: quoSomnes cum immo italibus con ritum habuisse fabulantur . diuinitatemq; i quiunt sapientum congressus minime aspernari. Vana haec, Gentilibus propria.ea.n tempestate Damaones diuinaitamen permissione,P arbitrio agebatmos vero, si sacrosaninam Ecclesiam imitamur , sic Rochum genitum arbitra murivi Ioannem Baptista ex Helisabeth,& Zacharia senio iam confectis diuino afflatu eorum bonitate, & erga eum fide genitum fuisse credimus Mater itaque micie pulchritudinis puerum,& rubra cruce in pectore signatum conspicata obstupuit , summaq; voluptate affecta est , existimans eum Deo fore gratissimum,illumq; propriis uberibus educare decreuit qui sicut miraculo conceptus, ac genitus,sic bonitatis , ac sanctimqniae signa praesagiaque sanctissimus

infans prae se tulit.Nam cumater in beatqVirginis memoriam Mercurii & Veneris diebus semel tantum vesceretur: puer quoque a t: ipse honorem Deo redderet Iis inediae corpus tenella aetate disponeret , iisdem diebus semel tam tima lac uberibus hausit. Cumq; ad quintum aetatis annum ruenisset, ab Apostolo Paulo edoctus,ut corpus castigaret, in seruitutem redigeret,cibo,potuque parcissime uteba

gnificos apparatus,impensas,amplioresque sumptus pero sus in pauperes, egenos liberalitatem complecti maluit. EXter S priaeterea, peregrinos aeque ac proprios Ciues dilexit hilari facie, sermone fere diuino, humanitate, morudignitate , animique splendore deteris omnibus id aetatis pranatus iundem se mortalibiis praestitit Pauperes vero

prae caeteris obseruare, solari, iuuareque pro virili sibi proposuit. Siquid vero temporis illi supererat, no ad volupt4tes,&delicias animo declinabat sed ad summi Dei cultu,

virtutes

135쪽

virtutes,& amplitudinem inquiredo,quantu aetate poteransuopte ingenio tantu profecisse cunctis visus est,ut magnu& singulare nomen, atque gloriam adeptus sit.Ioannes in

terim pater aetate,morboque grauatus mortem subueritus

Rochum accersiri iubet: que in hunc modum allocutus est. Tempus adest, mi fili, quo seculi huius tempestates,procellas,suctuationesque deseram,& meorum operum priemia consequam cum Deo quoque immortali, si me hoc munere

dignabitur,locum habearuerum cum te pne taeteris omnibus diliga,4 in te uno exornando curas omnes, cogitationesque defixerim: quaedam tibi commemoranda existim vi,quae ad bene,beate,recteq; vivendii coducere visa sunt. Te itaque oro obsecro,ut mea haec'cepta non despicias. Deum igitur in primis colito,& saluatoris nostri tormenta cruciatusque saepissime reminiscere,quibus nos salvos esse voluit: humanumque genus omni scelerum ac vitioru labe deprauatumiditumque insonti cruore ab inferis iterna morte reuocauit. Pupillis item, viduisque,& id genus oni nibus substantiis, alieno suorumq; presidio destitutis opem ferto Auaritiae praeterea tenacitatem sagitiorum omnium perniciosissimam quam nemo sapiens unquam secutus es caueto. Nam si fortunass quibus abundaueris, pauperibus crogaueris;si virgines parentibus, atque opibus destitutas viro locaueris si mulieres obscoene prostitutas ab errone subtractas coniugio devinxeris: si denique clementiam ol seruaueris, scito te hominibus ac Deo gratum fore: si hospi talitatem celebraueris , morbo grauatos adire, & manibus tractare non indignum putaueris, cuncti mortales Dei consortio te dignum iudicabunt. Rochus obtemperaturum se patri promittit,qui paulo post e vita migrauit. Iustis itaque patris more solenni pompa perassis: dum sanctus hic adolescens in lachrymis esset,patriisque funeribiis angeretur,priusquam vigesimum exegisset annum matrem squallore,moeroreque cofectam amisit.Eorum igitur, quae pater Onuerat, non oblitus, no inertiae aut secordim non

136쪽

luxui, aut vitiis deditus, non lasciuiis aut nequitiis pectindari passus est verum Christi doctrinam imitatus , qui inquit,Vendite quae possidetis: eleemosynam date, sacculos

que vobis facite,qui no veterascunt, thesaurum indefici tem in caesis disponite,quem furcio appropiat,neque tinea corrumpit , hereditarias opes egenis cla impareitur, Christi dogmata imitatus, vetuit huiuscemodi distributiones an propatulo fieri, ne suam quis' distributor in hoc seculo cx ea gloria mercedem caperet sanxitque dextram sint strie manus negotia in pauperum elargitionibus ignorare. Exhausto igitur ad Dei &Virginis honorem , laudem peculio; paternisque monitis quantum ei per aetatem li- .cuit, studiose peractis,patriae parum se prodesse ratus, principatu se abdicauit patruoque oppidis, quae a patre susceperat', praefecto, summa Reipubli. tradita, ipse in Italiam proficisci statuit, breui quadam coccinea veste indu

tus, vilique palliolo superposit, pileo , peraque haculo susceptis pedibusque perbiae munitis, nullo comitante Romam versus iter dirigit superatisque Alpium iugis in anfractibus , Italiam ingressus ad oppidum appulit , quod

accolla aquam pendentem nominant. id enim saeuissima peste vexabatur.Qua re intellecta Rochus ad hospitale co- festim se contulit, ut pauperibus aegrotantibus inseruireta euocatumque Vincetium hospitalis magistrum sic alloquitur Sentio locum hunc peste laboratibus refertum teque unum esse, qui a caeteris destitutus solus ei inseruias quod cum ita sit, ut me tibi socium adiungas oro, quo facilius eos curemus,iuvabo te,donec vita sit perit. Cui Vincetiustri si mi hospes,no vulgaris tua est erga proximum charitas,&in Deum fides qua tamen artas adeo tenella ex sormae tuae praestantia laborem hunc assiduiim, immensumque et rem minime patietur. Ad haec Rochus: Nonne in sacris

codicibus legitur,Diuino fretis praesidio nihil esse dissicile, si modo actiones nostras ad eius cultum nulla mortali spe pellecti tendimus , cuius amore huc accessimus scriptura

est etiam,

137쪽

est etiam , Quodcuque uni ex minimis meis seceritis,inthhsecisis existimetis. Negat incentius, Rochum id sine maximo vitae discrimine experiri posme,peste grauatos omnes esse , plurimosque dieti extingui: neminem autem eua deres, Deum ipsum testatur. Cur igitur,inquit , huic tanto periculo te obiicias dimonique exponas Qiro hic sint lachrymae,quot clamores,quotvlulatus, dissicile dictu est: cotra nihil voluptatis,nihil otii,nihil deniq; quietis est.At Rochus: Nonne scriptum est, Vbi maius est periculum, ibi&'nemium longe maius esse necesse est 'Non enim unus quis'; ciuica,vallari,inurali, obsidionalive corona donabatur sed qui ciuem Romanu ab hoste seruasset , aut vallum transiliisset,murum primus conscendisset,seu ciuitatem obsidione liberassetiquae omnia,ut magna, lardua, itas ima mortali gloria merito prisca illa aetas decorare cosueuit.Si igitur hac vana, mortali gloria pellecti, non opes modo,

ac vires: verum vitam,a1amq; effundere no dubitarunt: rnos, qui Christum imitamur, vitae parcamusΘpsenim cum in sacris literis habeamus,non coronari nec coeleste regnuingredi,tocumve in coelo destinatum habere,ubi perpetuo aevo fruantur nisi eos qui legitime certauerint, in imam suam odio habuerint . Fac igitur , ut aegrotos adeam. Tunc Vincetius huc hominem a Deo missiim existimans,veritusne si eum repelleret,Deum ipsum ad iracundiam excitaret suisque aegrotis boni aliquid adimereticensebat enim huc diuinum hominem illis auxilio,& saluti fore eum ad vale

tu dinarios ducit: quorum omnium dextras tagit, signoque crucis comunitos peste liberat . ac du ciuitatem lustrat, idesedulus agit. Qua ex re stupor oes invadit, ac peste soluti Deum , eiusque nomen ad astra tollunt.Hunc vero e coelo missum , diuinitusque in tanta mortalium clade donatum arbitrantur.Ciuibus itaque, incolis, quos in pristinata letudinem reduxerat,Rochus iubet ne eius nomen prodat:

Oppidoque illo relicto cofestim Caesenam togatae Gallia

uerbena,morbo correptam profectus, eam incolume reddit.

138쪽

Quibus confectis Romam longis itineribus contendis squam supra caeteras Italia urbes confectam,contaminataque persenserat. ii delatus ad Britannicum quendanx Cardinalam bonitate isoribus parem diuertit, qui pus Pontificem Maximum summae authoritatis Merat, labebatur cuncti eum Deo gratissimum, sanctimoniae speci men esse praedicabat.cui Rochus errata sua confiteri volui eucharistiamque ex ipsius optimi viri manibus sumpsit. Qui cu Rochi faciem intueretur in ex ea diuinum quod dam lumen emicare conspexisset, obstupuit maximaque illa veneratione prosequebatur orauitque ut urbem pesto pene obrutam liberaret urbem, inquam christi sedem, quondam orbis terrarum caput , sanctorum hominum dOmicilium bonarum artium , ac liberalium disciplinarum olim nutricem,ac diui Petri tempestate innocentium Vim xum hospitium , nec immerito mundi caput appellatam Attiochus,mortali hi,ingit Reuerende pater salus,morsia diuino opifice pendet ille enim voluptatibus, nequitiis caeterisque sceleribus implicitos Mad peccandum procli ues damnat: ille virtutibus,mortimque integritati,ac iustitiae deditos protegere , ac uere non desistit ille aegrotos liberat, mortuosque ad vitam reducit Eum itaque Orat , qui neminem ad ipsum o fugientem repellit,crucis' patibulo stlifixis manibus oes euocat illos amplexu rus,qui ad eum suas cogitationes conuerterint. erectis tamen ad coetu oculis Deum sic orat, Et si clementissime parens, Cardina, lis huius sanctissimi preces multo plus ponderis apud te nostra oratione habitat tamen ut gloriae tuae splendor no minis'; amplitudo clarius cluceat, preces meaS ad te prosiindere non dubitaui Patiare urbem hanc sacrosani, ecclesiae sedem pietate,atque clementia tua ab hac sevissima contagii, ne liberari,virum lite hunc sanctissmaum in crucis tuae signo ab omni periculo seruari . Qua oratione habita Rochus cruce Cardinalis frontem signat, ita ut eius impressio cutem penetrarit ac si cauterio crux fuisset inusta. DQ

139쪽

mo itaque Cardinalis egressus a compluribus postulatur . quid sibi crux illa significet.Quibus ille. Vir quidam diuianus me, Vt a peste seruarer , cruce hac muniuit laudabant nonnulli, alii complures Cardinalem, ut crucem depone ret,quae faciem dehonestabat,hortabantur. pudore ductus Cardinalis domum reuersus Roelium Orata crucem ei demat,ne omnibus ludibrio sit.Ad quem Rochus:Nemo se uorum est Reuerende pater qui Domini militis,aut Imperatoris insignia serre non glorietur: quapropter Andraras,& Petrus Apostoli crucifigi non modo non turpe, sed etiam

gloriosum putauere:& illam tam acerbam mortem pati voluere,ut Christum praeceptorem imitari vide rentur Fra ciscus item paulo supra aetatem nostram, vir sanctissimus ,

stigmata suscipere in victoriae.& gloriae signum non est,

ritus.Cur tu igitur hoc contemnisΘin quo Dei filius , ut te, caeterosque saluaret,summo dedecore clauis fixus,hasta

que confossus est. Ferto igitur vitae salutisque vexillum quo gratiam consequaris . Legitur enim, Qui ad visam Vult ingredi, crucem tollat , eumque sequatur , qui sibi me non pepercit. Quibus dictis Cardinalis confestim acquieuit , crucemque gestare statuit: Mochum ad Pontificem deduxit , illumque esse edocuit . qui ei crucem

inussisset. Rochus autem in terram prostratus ad Pontificis pedes prouolutus achrymis eos rigat, suorum peccatorum veniam deposcit. Pontifex hominem conspicatus venia non indigere inquit , diuinumque esse homi nem affirmat. Tum Cardinalis, unde hanc in eoptaestantiam cognouerit , rogat . tum primum, inquit , hune conspeximus , ex eius oculis radii quidam profundi videbantur , qui nobis admirationem , ac stuporem deduxere . Ad Rochumque conuersus , qua patrii, quiuibusque parentibus ortus esset interrogat. Rochus, ro siue ut Pontificem contemplaretur cui coelestis Rogni claues , potestasque ligandi , atque soluendi co cessa erat , super qua petra omnis ecclesia constru- ista est:

140쪽

est: aut serie veritus , ne si patriam,parentesve dideret, omnibus cognitus ab instituto detraheretur, subticuit impetrataque a summo Pontifice venia Cardinalem secutus est Cuius contubernio triennio usus, cum e vita Cardinalis decessisset,Rochus Romς amplius morari noluit;vrbeq; egressus loca oppida quaeq; finitima circuit , peste inter

eeptos sanctae crucis impressione saluat adeo ut omnes,ad quos peruenerat,Rochi virtute summum Deum colebant laudabantque , quod scilicet tantum homini tribuisset, ut mortuos ab inferis pene reuocaret . Qui cum fere omnem togatam Galliam morbo correptam peragrasset, sanasse que , Placentiam Traspadanam urbem truci pestilentia vexatam se cotulit,& ad hospitale quoddam diuertit, in quo uti benigne susceptus, ita aegrotantes pro more ad unum videt,signat,saluat Labore igitur, binnoque grauatus lectulo se prosternit . ac dum quiesceret,amoenissimam vocem insomnis audit;Roche mi,qui itinera,algorem, inediam ci gentesque labores perpessus es, dolorem quoque acam

meta,& corporis cruciatus meo intuitu te pati necesse estάCuius vocis dulcedine expergefactus acuta febre,tamquagladio transfixa coxa se grauatum sensit , ita ut cum ardore doloreque nullam quietem compararet: nec voci quidem temperare posset: oculis ad coelum directis inquit Et si antea,dulcissime Iesu, me seruum tuum esse existimaue

rim: nunc Veroe, cum me tormentorum tuorum partem do

naueris,& me illis dignum feceris , charum me tibi, ac io eundum esse compertum habeo cuius amore dulcia haec mihi videantur,pro quoque mortem non subterfugio. His dictis rursum clamare coepit Infirmiter, qui affatim ebducebantur,omne in ROchum conclamant,orantque visileat,ac dolores,qui clamore non tolluntur,patienterit caeteri ferat.At sanctus ille,ne caeteris impedimento esset,lio spitale exiit, seque ante fores humi prostrauit.Pertranseun te autem hospitem obiurgare , iubereque illum introduci existimantes id hospitis incuria factum. Negat hospes