De re numaria, mensuris et ponderibus Epitome ex Budaeo, Portio, Alciato, & Georgio Agricola concinnata & aucta, diligenterque recognita, per Henricum Vranium ..

41쪽

R E. urbe condita ait ad equos emens dos dena millia aeris ex publico dasta, quae cetuum faciuiit coronatos, si de preeio duorum equorum instelligatur, plane omniiIo conuelut cum precio singuloru equorum iam di.'O. De mensiuris Romanis Mensurae appes Iantur, quibus metimur, tum liquores, quod gei nus sunt, oleum Uinum, acetum, aqua, mel tum arida, cuiusmodi omnia frumenta legumina , frus

Romanos,

42쪽

inam quatuor tem. In sextario duodecim sunt athi.

Sextarius inde dictus est, quod sexta pars congri sit, in mensuris quasi mitium quoddam est cx funda.

mentum,cum enim constituerimus quantum capiat extarius, caetera 11 ullius difficultatis erunt.

43쪽

Iecma 1ient. Ponderales vero pro 'rerum, quas metimur diuersitate subinde mutantur. Sextarius erῖo Romanus xx capit uncias mentu Tales, nam quot ponderales, iii fi hua morem, quem metiris, expresseris, minime dicere potes, alius enim Mnius scribit,pendet Uncias xx.Vini, olei uncia xvi mellis xxx. Melerago tertia parte vino est grauius. i. num nota parte grauius est oleo. Tantunde enim pendet & nonam. praeterea eius partem. Sextarius igitur Romanus vini, seriarii inaur aquae pure aliquanto minus est,' Ox

quam dii rudi quartae Colonien fis, ein Menge bl 1. Quod si Sextarius, ut Budaeus lib. V.de Asse putat,diponudius, seu bilibris esset, illius mens sura, cum dimidia quarta Coloniensi plane couc uiret, Quarta enirni Coeloniensis vini aut aqua purae, quas

44쪽

manicas Uero treS.

LIV. s. Sextarius quia duodecim cyais

eontinet, hocin se cotinet, quemadmodum Ascu Libra duodecimincias, fit ut perinde ac in re numaria, vel ponis dere, Sextantem duas uncias dici, mus, ita in poculis extantem duos

cyathos dicamus. Suetonius in Au. gusto Postea quoties argissime se inuitaret,id est, plurimum biberet, senos sextantes non excessit, id est, duodecim cyathos, qui efficiunt sextarium. Quadrans, quarta sextarr pars,

tres cyathi. Triens, tertia sextarn pars, quas tuor cyathLPersius satyra tertia: Sed tremor inter vina subit, gelidumque trient Excutite manium.

Quhicunx, quinque cyathi. Semissis, sie in vi non est, sed loco eius Hemina, vel sex cyathi Septunx, septem cyathi. Martias Iis libro ii j. in Zoilum: Septune multo dem perditvisteriit. Besa

45쪽

RE NUMARIAE. Bes,octo cyathi Martialis Iibro undecimo de Caio Proculo. in unc πλ. . Ab an, bis vi,

cuivi vitra Iulim,er Proc lin. Donrans, nouem cyathi. Dextans,decem cyathi.

De unx, decim cyathi Martia. lis lihro xh. in Cinnam: Poto ego extrartes, tu pota cinna deuntes, Et quereris quod nocinna bibamus idem. Veteres omani cum hilariori M. conuiuio sese ad potus solutiores posiae . inuitarent, tot cyathos bibebant, quot literae erant in amasia inomiis ne Hinc Martialis libro primo ad somnum: Naeuia sex diathis, septem Iustina bibatur,mpns is , QDὴ tuorseda tribus.

naabmfusio numeretur amica falerno,

Et quia nuta uenit,tu mihi ne ueni. Mensurarum nominibus saepe vel vas indicatur, quod in maioriobus omnibus fere fit, vel poeulum, quod in minorbus. Culeus Romanorum ma xima est Cimensura, continens amphora xx.

46쪽

vmas xl. Magnum autem vas fisisse

ex eo apparet, quod culeis e eorio rasuti parricidae cum cane gal Io, e vipera in proximum mare vel amnem proqciebamur Tranquit. Suetonius in Augusto, Modestinus iurecoinsultus Aymarus Rivallius

libη .eiuilis historiae iuris: Amphos, Amphora,qua re quadranta dis

quadrantal. citur,capit urnas duas,cogios octo,

sextarios x Iviri. viginti quatuor fea T quartas Colonienses sextas rium bilibrem seu dipondium cum Budaro dixeris,aliis ratuum vigina M. His is quari S. Maximi Iaus imperator bibi estis amphoram vini die exhaulit, atque comedit xl Iibras carnis Romanas, id est, xxx Germanicas. Ut autem Cordus dicit,etiam lx libras carnis Romanas comedit, id est xlv Gera manicas. Iulius Capitolinus.

Sextarios xxiid. ongius Coiigius continet sextarios sex, heminas duodecim. Ciceronis S, ius binos congios simul haurire ε

ι litus

47쪽

M NIvRARUM. Iitus fuit. Novellius Torquatus Mediolanensis .ari congius dictus est, tribus congiis uno impetu epotis. Π Plinius libro Xuq. cap. X in. Duplex fuit Romanus Sextarius, VibieusM Castrensis Vrbicus sexta erat pars congii, de cuius is pacitate iam dictui est Castrenis sis, duos urbicos capiebat Roma.etius autem sextarius, Italicuis respes

ctu Graeci dicitur. Vi bicus , ω: z:

spectu Castrensis,quod ab utroque tat differat. sit.

Aridorum mensura uipia

Modius duos si odisti

semodius Sex os octo. sexturivi capit duas. i. Hemina Metabula quatuor. Aeetabulum Sestui athum.

Pathias . Liguis Parum Sed quia Sextaritas capit uncias mensurales viginti, sequuntur haec ordine quodam .

M. Modius

48쪽

Sextarius uneus mensiurules xx. Emma continet incinx.

Aeetabulum uiscum dimidia. albus e cunctim, drachmam, scriptulum. Ligula drachmiaii .et scriptu u.

Modii e odius aliquanto maior est quam P Lix- nostra mensura , quam Spintham vulgo appet Iamus, cin lardi Sexe nim quartas Colonienses, semissem Spintha nostra continet, id est, xxvi libras Romanas Quarta au tem Colonien circiter tiri capilli bras bina nas, quas si multiplicas ueris per sex,cksemissem addideris, prodibunt xxvi. Spintha ergono. stra, modio est octo vnchs minor EX hoc aestinam e licet, tres modios aninnulorum Carthaginem mistarum, ab Annibale post Cannensem cla

dem, vel unum modium, secundum alios annales, vel duos modios, se-

49쪽

MEN sv ARUM. Quaternos frumenti modὶς, quolibet mense singulis seruis adis metiebatur Romani, quod demene: φ suin vocabant. Donatus in Phorm. Teren .Quaterni autem modn pauli Io plus quam Sehepet Ium,ur vulgo Vocalat,nostrum faciunt in Iche l. Liquorum ergo tantum mens xa apud Romanos fuerut Culeus, Amphora, Urna, Congius, Quarotarius.

modius. Humidorum S iecorum simuIr Sextarius Hemina, Acetabu Ium, athus, Ligula vel cochlearium. De messuris Metis. Liquorum mensura apud Atticos. Netretes choas C eris xxx Cho Sextarios vi quarti ii Sexturis rapit obruis id est, iuria dimidium Coola sartarimi quartae pia aton

50쪽

mia v. id filiam xxiii sint emchme cochlearia duo. Mνπητ e Metreta decem capitchoas,id est, congios. Σῖ Chous, idem quod congius. Sunt aute idem

Metreta, di Cadus, quoad ipsum

Graecum est. fεSκe, Sextarius, tabulum e R mana dictione, quae sextarius dici stur, corrupta formatum. Namnem nomen, Eque mensura haec apua vetustiores Atticos scriptores insuenitur, sed una cum imperiora onmanoe vox di mensura in Graesciam venit. πλη, Cotyla, Hemina Diei, tu quoque eadem mensura si sλium lini stam id est, dimidius se tarius M ετα ty, Quartarius, quarta pars sextard. Eadem mensura MLino omni, id est, dimidia Cotyle nunc a

ογεαναν, primo dictum vastu Ium ad infusionem aceti, ut in id intina