Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

141쪽

vixque ullihi minor reperiundi remedii spescini, aut methodi saltem stabilioris spes at il-gebat. Ea morbi varietas dissicillimam artem& hie, & multis in aliis casibus reddidit, utpote non conCludendam intra cancellos definitos, atque indolis illius, ut regulis adstringi certis & evidentibus nequeat, quas intelligat quivis, intellectasque facile sequatur. Vel dare deseriptos canones in usus non convertet, nisi qui judicio sit bacto, & sagaci, aemii a patientia polleat, & artis exercendae occasione multiplici non destituatur. Ipsa sa-ciliora artis praecepta, quaeve designari e Xa chius possunt, multa a medico exigunt, quaeis e sua penu conferat, quo praeceptiones haee suis cassibus adaptentur.

- Sitoli Ratio medendi T. II. p. 37.

Singula nune videamus praesidia, quibus febrim hanc pituitosam oppugnare oportet. Vente sectio ob solam hane febrem, si nulla alia sit complicata venae sectionem petens, nunquam indieatur. Etsi conveniat ob complica tam inflammationem, ea parea sit, e lorat , initio morbi, aut & serius, si1 fuerint alexi pharmaca male ante adhibita. Orave mOnitum est Huriami, ne medicus temporaria pe-etoris oppressione ad secandam venam se ab

142쪽

13s duci patiatur: aec spirandi dissicultas.

anxietas , A nonnunqaria praecedit eruptionem miliarem, quae is pilus septimo, nono , aut undecimo hujus labris die , es interdiu tar. dins apparet. Magna sane anxi 'tas & praecordiorum oppressio quamlibet semper pustii larum eruptionem in omnibus febrium generibus praegreditur. uam intempestiva & in. conveniens tali in re sit sanguinis detractio. ubi maxime adhibenda est cura. ne nuturis operationes. hae speeiarim, quae haud raro crisin perficiunt persectam , turbentur, fugit neminEm. ab

purgans sit eccoproticum, solvens, δε- Iinum, rhabarberinum, initio & in augmento morbi solum ; non autem conveniunt vi ribus Raetis, morbo mitescente S indoribus soluto. Emeticum subinde , initis morbi, blan- - , per epicrasin; non saepe repetitum. Tartarus emetieus in solutione. Exiguae dosesipecaeuantiae. Sola inappetentia non sufficit pro iterando emetico.

Alterantia , uti sunt stibium lia phoretis

eum non ablutum, eXiguae doses tartari eme

tiei , item lyeeacuantiae, xermes minerale,

143쪽

mligni usus sunt. Sed id habent incommodi, quod iiiappetentiam augeant nimium data; promovent omnes exeretiones , maxime dia-phosesin. Magis conveniunt in progressu morbi, instatilibus aut praesentibus miliaribus. At aegrorum inde quaerelae, & putatilium morbi augmentum & vomitiones non praeviis neque praedidis, aegrum & ad stiliates tape reddunt xios. AEgri plerumque hanc methodum accusant, maxime Vini potatores. Solventia, subamara, gramen, tarazaeum , eorum decoctum, extractat 11 aquis modice cardiacis 1bluta, non exiguam saepe Opem

ferunt.

Inter resolventia remedia principem lo- eum occupant flores amicae. uadosia, quibusque sub cautelis eximium hoc remedium sit exhibendum, in glia horum commenta.

riorum sectione, de febre scilicet putrida,

agetur.

Nervina, Moschus , camphora, parcis do si bus tamen, castoreum, salia volatilia &c. in morbi progressu, viribus fractis, motibus convulsi vis prete sentibus, indicantur. Subinde etiam opetu Π, iltpote cardiacum, si nempe di arrhaea symptomati ea adsit, milia.

ria inde dispareant, Viribusque projectis, Ore

144쪽

ingestum, auum, Ventriculo admotum, varia rationis. 1Veii cancta itidem conveniunt. Subin' de & vesicantia ad inovebamus , omni alterno tertiove die, Sed plagas velicande tentatas relicta epiderint de exsiccabamus; quippe animus ibi uni modo nobis erat, attenuantem eantharidum vim intra liuiuorum alveum inlamittere.

ab stoli ratio medendi Tom. II.

Disphoretida blandiora, samblicina, spiritus Mindereri optime conveniunt. At ili a gulis sudor non exprimiltur. Nulla magna evacuatio est faeienda. Cortex in pulvere raro hic convenit.,, Ρauci fuere, quibus praeter multam pitui tam, in lignis quoque solidoriam imbecillitas erat, pituit iis moli subigendae prorsus ina par. Atque lii aut phlebotomiis vires fregerant, priusquam ad nos accesserant, aut easdem ad morbum attulerant jam ante deje. Elas. Succorum, utut pravorum jacturam non tulerunt, & ejusmodi vacuare vomitorio, vel Purgante, lethale fuerat. Labantem solido. Tum compagem tune opportuerat cortice pe 'ruviano firmare. Hos saturatum ejusdem de-eoctum nonnunquam juvit: in pulverem ve

145쪽

ro tritus an cios, nauseabundos , cardialgia

assedios, & pronos in pernitiosum arvi fluxum re iudidit. Hoc etiam in casu a salibus abstinui. a

Convalescentia ex hac sebre est omnium tardissima. Crura omnibus insigniter tument.& diu; non paucos uocturna tussis & oppressio. thoracis nocturina inter convalescendum vexat, ndiuntque hydrothoracis quoque sympto mala; tune autem squilliti ea prosunt. uitam convalescunt, sed artuum inserior in superiorumque dolores veluti rheumatici remanent. Ischiades femorum internae. Ρueri, foeminae, viri mollioris compa, gis, lapins & facilius evadunt, levius aegrotant. At seniculi, viri multo labore exercitati gravius, utut rarius inde aegrotant. Fecilius inulto laxiores, molliores, & ad sudorem faciles.

Saepe, dum inter foeminas simplex haec pituitosa grassatur, ea ipsa inter viros quoque est, sed cum inflammatione conjuncta. Cum nulla detur directa hanc sebrim curandi methodus, mirum haud est diversas, atque plane oppositas saepe medendi rationes adhiberi. Noterat Grantius duos medicos non

146쪽

δ4s ignobiles, has sebres opposita omnino methodo aggrediebantur. Unus antiphlogi-nies methodo diutius protrahia peccabat. rariusque humores evacuabat; alter deiertanaox antiphlogistica methodo, nimis cito &nimi iam evacuabat. Prior ab Opio, cardiacis, victu restaurante prorsus abstinuit; alter, quatuor elapsis Vix diebus, in medicamentis sti inulantibus & victu in vigoraule to. tus versabatur. Iniquus ab utraque methodo, etsi dispar eventus. Ab antiphlogistica

methodo convalescentia tarda, atque imperfecta; oedemata pedum, Virium ruina, Ver ho . omnia mala ex partium solidarum stonia oriunda. Alexi pharma ea atque exurens me thodus multos aegros orco tradidit; & qui per ignes evaserant, vitam arthritidi, morbisculaneis, atque omnibus affectionibns , quae ab humorum aerimonia, & yiscerum obstructione originem ducunt, obnoXiam traxerunt.

Historiam addo febris pituito se in tractu

Germaniae mari Balthico vicino a Wo uero Suno I 737 observatae, quas morbi hujus decursum hucusque descriptum confiriliat.

147쪽

MICAE.

o Post praegressam gravem iracundiam queruntur hoc febre correpti vel corripiendide disseili aliquantum siespiratione, quodque toto pestore spiritum trahere absque molesto sensu nequeant, dolorque obtusus per tracturii costarum spuriamina trans v ersam, potissi nilim tamen a regione cartilaginis κiphoidis versus dextrum latus protenditur. Lanquet statim, imo penitus profugit, ciborum adpetitiis, adeo, ut vix odorem ciborum , & imprimis carnium ferant, & quod pejus adhuc, vires subito labascunt, arque prosternantur: ita ut non solum ersetum corpus gerentes vertigine & scutomiis corripiantur, sed in lecto qu0que ledere volentes, lipOthyniuis 'statim infestentur. Dolor capitis adest, non tam lasci Raus& acutus, quam Pressorius utplisimum S gravativus. ,

Lingua laviter alba solum , aestumque prodens mediocrem, nec de sui magnopere conqueruntur, adeo ut non raro ipsos ad bibendum invitare cum justum potus genus hie in medelae loeum cedat stiligere opus sit, quod millus bonum; simul atque enim in uri

148쪽

sa & reliquis signa solutionis indipientis accedunt, sitis etiam accedit. Sputatio fre. quens, sed coacta non nihil, cum sp0 tum parcum sit, album & ipumosum. Ρulsus parvus, debilis,' & frequens,

nec in toto corporis ambitu magnus aestuantis sanguinis sensus. Haec recensita lineusque symptomata, utut medicum doctum sagacem que nunquam fallant, seu decipiant, tuim cer te ipsis primum aegrotis, dein adstaiatibus, imo es medicis indoctis & empyricis vehe menter imponunt, quibus ultra aegroti relationes sapere non datur. Sed hine illae la. chrymae, quod morbus illo tempore, ubi potissimum observare & cito succurrere oporte

bat dum primis diebus soleti negli.

gatur, imo artificiose perdatur, adeo ut justae deinceps medesse vel nullus, vel aegerri. me concedatur locus, machinaeque utplurimum post bellum adferantur.

Cutis sicca & stricta, & si quando sudoribus madeat k illi sunt particulares , statim frigescentes, & sine ulla euphoria, dysphoria potius insequente. Somnus vel nullus, vel parcus, & si quoque protractior sit, tamen nullo modo vi res instaurat, estque p0tius horroribus, mem

149쪽

brorum scit sultibus, 2 terrificis insomniis,

in omnibus interruptus. Urina interdum, minus bono omine, alba 'genuis ut plurimum, tamen pellucida, rubra, flammeique coloris, primiaque diebus raro tedimentiam deponens. Si adhibitis per aliquot dies justis medicaminibus urina sedimetrium deponere non incipiat, vel funestos eventus, vel morbum longum; & aegre cum sanitate in gratiam rediturum aegrotussi Prae

dicunt. Interim costionis signis in urina adparentibus, si reliqua non respondestnt, rem in vado esse minime existimabit medicus doctus & sagax; ad e0nvalescentiae enim spem,

ut plura bona signa coneurrant, Opu8 est. Alvus utplurimum adstricta, cum bor boryginis & flatibus ανω, contra naturae ordinem turmatim tendentibus,qui, cum Ob cardiamsi non penitus clausam adstrictam tamen , lir bere erudiari ne ineant, ventriculi distensii0ne, imo Sc non raro, in externa parte sentienda intumescentia, aegros valde eXereent

Versus Vesperam secedit horror febrilis, quem insequitur aestus continuae febris, altero & sequentibus crepuscillis denuo, nisi morbus confestim, & valde mites ere incipiat, exspectandus. Heu febrilis commotio non tam dolore teusivo in regione vertebra'

150쪽

rum dorsi, uti in intermistelatibus tam veris, quam nothis, & catarrhalibus, quam in hypochondriis, & quod profundius ae suspirio

sius spiritum trahant, sese manifestata Ceterum tristes animo sunt hac Abraeorrepti , ct cum nihil eorum, quae sani caeteroquin in summis deliciis habere so. Ient, magnopere eurent, tum id studiose curant & requirunt, ut habeant, de qlio irasei & successere queant. Haec fere sunt, quae primis diebus, morbo vel sibi penitus relicto , abstinentiaque &quiete suilentato, vel mitissima& convenienisti methodo tractato, attento observatori sese offerunt. Generati in de his tenendum est, quod magis vel minus disserant. Quo enim

impuriora corpora, aut.ad commotiones seuataxias potius nervosi generis prona, quo serocius antecedens irae palliema, eo graviora symptomata, & eontra Ρr0gnosis horum est, quod morbus periculo Vix unquam va. cet. Tametsi enim protinus adhibita justa medicatione, & aegro in omnibus morigero, quovis pignore decertaverim, eX centum huis jusmodi aegris nonaginta, ut levissime dicam, servari oportere, tamen ille redidite est dictu, quam facile in letlaiferum morbum ab. eat, vel certe in summuia discrimen adduc1

tur.