Pauli Aemilii Sanctorii Casertani 12. virgines, et martyres

211쪽

s. DORO THEA VII εννIn satisfeceris abhorretis hoc a lenitate Romana sed tutum, ac necessarium cum caritate liberorum antiquius apud nos sit augustale sacramentum, lumen aequata praesertim, fauore deorum, ipsi Olympo Capitolii arce. si1 maiores nos docuere ita nobis tradere posteris ii nimo est. Cui Dorotheaci Non inepte Saprici, procul Romana consuetudine loqueris, nec iniuste faceres sanestis Principum implendis, nisi praepotentiori augustiorique parendum foret,qui diuersa multum quoad fa-hitem animarum attinet a principibus tradit tuis. ipsi parendum iampridem in animum induxi: idque, dum animo spirabo meo, constantissime me tibi facturam polliceor iustissima ratio suadet, & immensa praemia alliciunt a uobis, diisque, nec salutem uolo, nec dignor, quorum dirissimus occasus, Temper in cruciatibus tr hendus spiritus est, qui nec illudentes sibi queunt ulcia

sci nec uenerantes digna compensare mercede quae tu modo tormenta, hinas iactas, facile contemno tempore enim finiuntur, horte alia sunt pertimescenda, quae' acerbitate,&aeternitate intolerabilia sunt, inuitis serenda nefariis haec praecauere, in animo est. cetera superi uiderint, quos non longe a salute mea esse spero, affuturos in tempore quorum si gratis animis amplissima metiremini beneficia, non tam impie in nefaria sacra, cultusque descisceretis, honoratis saxis, lestiis. Tunc Sapricius, mollem in Virgine anima cum credidisset, mutantem mentem, ubi lirociter se repulsum

uidet, animi dolore incensus, nudari illam,&in equuleum suspendi iubet, ut, intra cruciatus corruente audacia, resipisceret, mentemque ad saniora consilia reto queret . non enim credere tenellum corpus staturum aduersus supplicia, spreturum,quae immaniter obiicerentur, aliter uerbis pugnandum, aliter corpore tolerandia.

212쪽

uultum Praefecti respicies Vrge aiebat supplicia, Romanesne me longa more retarda, quo minus illius per fruar amore, ob cuius nomen,&cupiditate inter bestia, Rim dentes , strictos mucrones, uirgarum crepitus, flammmarumque globos Rigi, uexari, cruciati, laniari, truci

darique non paveo. Quis est inquit tunc Praefectus, ubi ille, cuius te ita succensam uidendi cupiditate osten' di Et Dorothea Christus Dei filius est, sine initio, sine qui omnia complet, molitur, gubernat,d regit, cuuictrici acie, laureatisque bellatoribus, ad dexteram si dii Patris cu almo Spiritu ,ubi aeterna caelestis sunt a

dia remi, vernatebuel sub Boote rosae, uatiata lilia,miara florum ubertas,d amoenissimi horii, perpetuo uirentibus uestiti arboribus, suauissimis ornati fructibus. ibi coronatae Virgines,& caelestium agmina accolarum in finita cum canticis, tripudiisque decurrunt,4 sempiternnum habent domicilium, nullo uel hostili fragore pulsandum, aut praedatoria uellendum manu, lxictu ue funestandu . Et Sapricius, ceruicem quatiens Relinquendae sunt istae fabulae, puella ac sacra faciunda dii pu cherrimi te cum pulchram pulatira deceant thalamo uiri sociabimus: ne misere, Mignobiliter pereas. Et Vir go: Nec infandorum aduoluam Idolorum simulacri

nu nec alius praeter Cluistum, de uirginitate vibi tmea quicum .perbrevi tempore optatas iam diu δε seli cissimas aeterna in aula celebraturam me nuptias sperol. Tunc Romanus, miratus constantiam Virginis, simulq. miseratus aetatis, in tanto uultus splendore, Melegantia membrorum,d gloria, mitius cum puella agendum, blanditii molliundam ferociam ratus, quippe nobilium pectora facile precibus quatiunrur, minis durescunt, ne scia superiorem pati ex equuleo depositam,duabus mih lierculis, Christae, calistiae, a uera pietate, cert*q.

numinis cultu abducendam tradidit . hae paullo pin

213쪽

Christianae, icerbitath, metuque pbenarum uidiae mliebriter idolorum ad Poea αλ rant, auctae visi ductrtunis, ikigratiaapud Pi assidem: hi laruspellieri allo,ctb, b aetatique piqrum annuit ficiliu siluecumberent se nefarie desciscentcs,i idolaarenerarentur Sed longe diueti Da uotis ' aetoris pugna emeris Dorothcanal, de inulieres sortitur euentu, uersis in luctum gaudiis queis ethnicorun paullo ante tripudiarant animi, captisque, quae tendebatinsidias, rurissct ad ea pertaenda incita-os, qude aritea horrueris, supplicia diu anceps proelium utrimque inmmaui cocuti victoria demum penes Dorotheam fuit, compulsis adue aliis fatendum ad scelus , expetendamque errarii ueniam, horrentibus no , centium pectoribus cognitoque facinore attonitis, o, tione postmodum puellae sublauatis, commonuis pausim ueteribus aliorum Samnorum exempliss)dicetis pia inam indice talaudem esse , omni carere criminet; pr&ximam, non desperare sie 4nitia mortalium. progenitin. N qu i emporantia, s cupidii pollutissLicibus optata lucarcana scientia, a stimirao uoluptatiuis vitiaeque

fastigio inim miteriarum lapsuri. erectos tamqnfletibubpcrpetuis. ωpaenitentia, locatosque perennii in beati tudine inter primos Alustium Prdinosi coruscantesque beatarum: memium acies. Pinu Christianae uerticem Ecclasiae sim fmentum si seim: iumen ς Meeusquc sem,pitcrinum limpiet: dem laetitasib , nec tamen desperas. L. Dauidem, tanti nominis Regem, tantis Ornatum 4rudi dum praeconiis, turpiter adulterio bacchatum , dic, et e parricido cruentum refugisse ui complexum diuinae inmutiamnec Ninu iam Magdalemn inituritabilistud mari oculorumque flagrantia ac genarum sulgorba Debs ppliciter uiter pudorem si , doloremqueς Aurelianna urtassina antium petentriti ueniam a regnantis redibus fuiste rejectam: Mattiraemia Matrii grauantem lucro, im

214쪽

teri dinaru fraudes,rapinasq. subito nobilitatum praerogativa Apostolatus, uel Pharisaico indignante coetu,

ac praedamnante .Paulum quoque, serocissime assurgentem piorum in necem,mollantemque nascenti excidium Ecclesiae , repentinoi mutatum , duodecima curuli honestatum,nullum maius atrociusue exsisteres iis,

quam despcratione diuinae pietatis laudem instingeret ideo Chrtitum sanguineis desudasse roribus; ideo pependisse in cruce perpessum uirgarum diritatem, laniation que ceruicii ideo hiantia laterum uulnerari peribratai que manus,4 traiceis immaniter ferro pedes ostentasisse, ut nulli erranti paenitentique spes ueniae praecideretur; nemoque errata deplorans saeuum aliquid molis tur oratione Virginis certam in spem ueniae traductae mulieres,expulso pauore,iam ingentia agitare,uellem ri,datisque generose ceruicibus expiare piaculum,atque Uuere ignominiam certa pectorum pernicie:mox accersi lac a Praefecto,interrogataeque, quid cum Dorothea insissent,an obstinatam fregissent mentem,mitigassentque ferocem animum, ingenti edito gemitu,proruente etiam lacryma,pristina exsecrant es impietatem,Christum c fitentur, irrisis Idolorum sacrificiis Concitatus tunc rabie Sapricius,animique percitus dolore, turgentibus uenis,emicantibusque luminibus', imperat circumdari ambas uinculis: protinusque demissas in cuppam ni iter et a impietate Christum abnegarent, dis sque sacra tacerent 4orreri praesente Dorothea, quo alto pectori ex Metrocitate spectaculi terror incuteretur itum in ignem impavide a mulieribus, ueniam dumtaxat a Deo exposce cibus: nullus effiisus gemitus,timorisve editum signum. Dorothea illas iuuare uoce, attollere animos, demere cruciatus,irrammemoratis caelestis,ine uoluptatibus. aetema pace post breue tomamrirmat mulieres ad extremum aestu nimio interclusa uoce, inclinatis ceruicibus, ueluti

215쪽

. .rmo a GIT HAE A VIII et assueluti gratias agentes laetae ridentesque,spauere ahi,

mas. Tunc Praefectus suspendi iterum in equul cum Virginem,iterum uoce agitari madat. Laetissima Dorothea,&, ueluti inter tripudia descantilenas, ducente choreas. Sed Praefectus,fictam ad tempu&constantiam, magnitu dinemque animi credens,liis Virginem cco llat Ins lix,percitaque furore laeta sic facie, ac lumina circusers, quasi inter cruciatus,poenasque triumphans dolorem

occludis' Vnde id haustum Θ hulla simulatio elatissima

feminarum, Romanae te securi subduxerit haud talia Cappadoci pectora Oiritusque recrudescit seruilis an, mu'gaudetque propriorum in laniatione membrorum ahis te misera credis in immortali fama fore, his contemqner iussa diuorum ditantum ne roboris, tantumquefallaciae magico carmini ilicst disic te uel tenellam docuerphostes deorum, ex fetore Iudaico sordibusque pro ab ti, perque detestanda sacra traductam aduersus Augustos : patriosque firmauere deos inicista aeternitatis spea

noscite mortales, qui urbem adoratis acremam, Diuoru

que animas,Christianorum sest Umideprehendite taeterrimae superstitionis consilia. Tunc Virgo Laciadi auia sae subeunt plurimae: sed duabus potissimum i exsulto iereptis daemonum ex seucibus dolo, di ministerio tuo in

ea praccipitatis angustias, duabus illis inhostis; tria

iamiamque praecurrente ad fruendam eum illis pere

sum illam felicitatem in hoc etiam tibi gratias, o A Praesectus pendenti ex equuleo Virgini subiectis latori lacibus aduri, intentique saxorum pondere pendentia

membra assiigi iubere. Et Virgo eo laetior ouare, tran quillasque oculoriam faces in Praesectum dirigere, uoce quoque Idolossi imbecillitatem atterere, eleuare cruei: tus, irridereque Praefecti conatus his dictis Labas iam, Sapri δε consilio nutas filiori stetitus incertum ad Gnem non incene iactatur. v. ullae sun uni dijs iam tuis

Itiri ad me

216쪽

rid in domantanissimila hebestii ipse iam mucro istam,

marumq uis irrideturio quam uilis Romanorum pote tui deorum .eso quamlatiles irae numinu Iaesa parcunt,

ulcisci non ualentia unius puellae pectore Romana maiestas 'bscuratur, atque cludi ur dirissima tormentorum uis, crinentissimaque rabies . profectonihil apud nos me numine geritur ..ulatores iam undique euadimus quidlquid horrendumvatque immane adstat, proderimus, Io, uenique uestrum infirme ludibrium,uel imo ferri aciem ipsaque in morte gloriose prosteriaimus atque in extae ma Chaos eiulantem deuoluimus . tu, infelix, de motriumphiim speras, creditsq. Christianaea ligbonis pro irerbrobur,bO,ac tantum pietatistarctarem tui. donare diis applicarique tietastis arise Vehementius, tersibilius'

que hacorati e conuulnerat Praescinus si in si ades

ratione, emere, indistiarique imperat deponieri

equula Obverberarique irridetis os, cum Expit mrat ne tinadatur inquiens, maledicim1ospdiis,Caesaribusqque ii parcens sessis adheriariis; non satiata rabie, sinsperati Praefecti furbres, omnia circum attonita uisa pmultorum pectoribus inusuam quodam horroriperstri'. Haud celebratura dethinc Cappadoces Mithrid risEupatoris quondam domini ausus Bosphoran ira ea Soliticaque pernobiles pei ,1.&xl annos ulmsi mansserocissime lacessentis tot nauatibus, terrestribusque C piis aut Hyμcratiae patientiam.miratura Persicat uni ctae . uti lde insidentis inter ignotas scies, neC Roma

norum fragore conqussae armorum uel ipso palloeate u daspe, trementeque Arsaei de At Sapricius,diu inter di mila ancipiti, cunctatu audincerteiademaeuictus, vel eurrit ad nouissimumdlud cffagium, uti Nirgo murram si peta Iecteretur recitata Etiam.sentetia ex tabella, mota inc non in hime moduncam luetia audiere Chii vain: Dorotheoripuella arrogantissimae Romanoruni uiuia minum

217쪽

nit numconic trici. rebelli a maioru sacris, cui iam is Crucifixi insaniθti amore, elata ceruicem in nrantis c6- temptum, abscindiciu mus meditato per praecone de Mcrcto exsultans Virgo gratias Chi Isto agit, quod se tam dem uictricem inter tormentorum acerbitalc, bIandie tisq. illecebras aduerseris caelestem ad thalamum eu caret Mox digredienti a concione, tendentique ad mortem, quidani Theophilus declamator, non infamae inter aulicos codicionis, Praefecto acceptus, nec paribus gra

uis qui saepe Virginem desponsi sui opibus, de maiestate, deque amoenissimis hortis in illa immensa liliorum, sorumque ub rtate praedicantem audierat, fit obuius ratque ex aulae derisu fastuque patrio Ela, dixit ad sponsum iam properas tuum, Dorothea, trans sidera eadeo ne patria tibi ista sordescit, sicque penates exhor res metit caelum, astra ara liliorum fortasse illam ad sedem ignotam nobis, patentemq. dumtaxat caelestibus

odor, ac suauitas attrahit, uel uerecundante Panchaia, nec iam serpentes in sui tutelam armate inter tot rapi

rum manus quam tumide delicias illas Praefecto coram commemorasti quam plena manu, asiatico pectore, pulchritudinem floruua, ac fructuum copiam extulisti Enum uera affartia an obcaecata insania ista somnias3Tue annuenti Domineae, maiora assicinanti, subridens Theophilus, Non parua respondit lorum uidendorum teneor cupiditate: cquidem maxime laetarer, in hoc tuo splendidissimo nuptiarum apparatu, gaudiisque particiapem fieri rosarum, pomorumque, canescente praesertim mole niuium Argaeo, hibernoque sidere tota obrigente Cappadocia Promittente Dorothea, iterum sularius

getili risus csi cachinno profecto illa nihil infelicius fuit

aetate apud mortales: acleo aduersus ueritalcm Obuallauerant superstitione animos,ut Omnia ,suas praeter sibi las,inania ducerent,spemerentque:credere agmina de

218쪽

atrum immensa, sitrea Iouis,in adulteria, ac stupra, nunς tauri speciem, uehentis trans mare Europam, usurpan setis, nunc aureum affundentis nimbum in puellae gremiu Haterque Caeli stagorem tonantis intra Iunonis lacertos

impudicissime bacchantis obscena insuper Phoebi, de

Cantatosque amores, catenatos ante currum illecebris

deos, Gigantum bella, concussum Olympum, monstruosos partus, luctam illam Martis cum Venere foedam a que ignominiosam, caeloque donata animantia, uersosque belluinam in formam homines, exsulaque humanis te corticibus arboru circumuestitos, quae,ueritate certiora, ludibrio habebant omnia illa sua sacra redolere Venerem desoluptates: Mideo creditum his,& adscripta fastis nostra, castimoniam, Tanctitate repraesem tantia, ut nimis a mortalium gustu remota, exterminati. damnarique hac de caussa in nostros grauis iraru moles; aetemumaue bellum nostris illi uulneribus coniecti ce cidere: ipu uicti uicimus, utinam hac nostra tempestate par uirtutis exsisteret aemulatio, non degener a maioriribus animus laeti praeterita attollimus, nec praesenti bus erubescimus, torpidi, languentesq in religione pro perante iam nouissimum in excidiu orbe. At Dorothea, haud latis toga impetrata a chnifice mora,in genua pr cumbens, suppliciter precatur, obtestaturque Deum, ut ad ostendendam magnitudinem gloriamque, occlude

daq. simul impiorum ora Gentilium, singulari prodigio non insueto benignitati suaeque magnificentiae, proqmissum impleret ab se factum, exsolueretque obstrictam fidem', quam non distis a uirtuti, fauorique caelesti oblia gasset infide illudenti Gentili demissa statun caeso beata mens puci ili desumpta specie, habituq tergeminam: illi rosam,totidemq. in orario deserens poma suauitatis, odorisq. miri, quae per illum ipsum puerum datis mandatis Theophilo transmisit mox, protenta ceruice, immitiua pauide

219쪽

poris uinctilis animus illico superna petiit, resiquiae ho norifice a Christianis tumidatae hercstant partu stlic, ter, nec immerito exsultante Cappadocia , aut ulli in Orriente gentium , prouinciarumque inuidente . At puer, digressus a Dorothei pi operans in Plautoriunt,ἰTheo

philum, cum sociis , illudenteni Virgini .spernentemq. promissa offendit quem ciunt crisisset a lateres, inpartemque sevocas et, Haec tibi inquit dona sanetissima Virgo Dorothea mittit, nec infida tibi , nec auara legit haec ex sui hortis sponsi si plura optas, patefacta iam

uia per eius cruorem, marte tuo scrutaberisi stupor inges aulicum incessit, motusq. sensu hiscere. 4remere mirari simul pueri in dicendo constantiam, atque prudentiam, latentemque in uultu lucem, insuetamque mortalibus speciem inspicere quoque poma ad magnitudine,

pulchritudinemque attonitus naribusque non raro as mouere rosas credereq. brumam in ueris mutatam intitia, sistem in Tauri transisse signum, uersosque caelestium motus orbium in cuncta in aduersa decurrere Dstra . Euanescente mox puero magis magisq. pauore, as mirationeque prostratus enarrata sodalibus reuociferans, Christum, audiente praetorio, confitetur, improbatque Deorum figmenta,4 Augustalia sancita captus a ministris cum in consessione ueritatis sortissime persisteret, post acerbitatem equulei, ictum uerberum, ardorem ignis, capite priuatur, uicturus aeterna in saecula,

cum ea, quam stulte antea eadem perferentem contempserat, cuiusque precibus nulla in parte oculorum heb tata acie Solem fuerat contemplatus salutaribusque iblustratus radiis Virginis famam,iti celsitudinem cumul uit cum laude, praemio non mediocri sui quem utinam nostrae aulici tempestatis imitarentur, reiectis illecebris, expulsaq. proces ambitione, qua immaniter ex

220쪽

m, in omne AciIesceIus Iabuntur . enimuero desisterent innoxium circumuenire caIumniis, aut iugulare inuidia; non principem,dominumque scelerate adularentur; non platatem fugarenti non insultarent religiosi ; non alterius famam amaresentis uerborum ictibus cruentarent; non missicorum lectis , non cςsto Virginum nefarie inmdiarentur; nec tanta odiorum mole inter se cocurrerent, Iuelarenturque nec auro graues denique gestarenti nus, abusi fauore dominorum in inopum perniciem, nulla spoliorum aceruo expleta uoragine, cum bonorii, m l lorumq omnium perturbatione. Haec annuisse satis optime orbi consuleretur, si his monstris i careret. Sed in questu sin deploratione remedij parum: ω, ni animus .ad

meliora reuocatus, uirtutem depereat, frustra dicentium uoces effun- u