장음표시 사용
111쪽
cibus . & reliquiis sanctorum extra porta ciuitatis & pueri etiam obuia/bunt pedites cum ramis olivarum. vel aliarum arborum,& cum armis papae Clamantes. Vivat papa. Potifex cum sua curia equitabit eo ordine: quo su
perius diximus cum equitat in Pontificalibus, hoe addito quod sarcinae
pontificis praecedent omnes equos, Et clerus paratus cum sua proces Πομ ne ibit immediate ante Cruce Papae. Si autem aliqui Cardinales exeuntes
de ciuitate obuia but Pontifici: postqhabuerit mitram Sc pluuiale, aduertat ille: qui ducit equu cum scala Papae:& statim praecedat,& deponat scalamad dextram pie Papae. Cardinales austem descendant ex equis suis remote, Ze accedant reuerenter ad papam: Et
primo osculentur ei pedem , de marnum, deinde per scalam ascendant, deosculentur faciem, postea ascendane suos equos :& vadant in suo ordine. Hoc seruatum legimus apud maio/res nostros Et quia videtur in se haγbere grauitatem dc maiestatem. quamquam in usu non viderimus, placuit his addere. Cum Pontifex erit prope portam ciuitatis: praelatus illius cum Cruce accedet ad Pontificem debiti, reuerentiis & offert illi Cruce oscuγlandam qua Pontifex reuere ter cum mitra tamen osculabitur , non enim
commode poterit ei abstrahi 3e imponi mitra equestri ab equestribus. Si tamen placuerit de mitram deponere, non erit in conueniens. Deinde praelatus incipiet Antiphonam. Ecce sacerdos magnus &e Et aliam, Dum esset si minus Pontifex Et ibit cum eieroad locum suum ante Cruce in porta. Princeps esuitatis etiam si esset Rex: ducet equum Pontificis fraeno, vel si
Pontifex vehitur sella subit sellam eum suis proceribus dignioribus per
aliquot passus,deinde iubente Pontis fice alii succedunt ei, dc ille ascendit equum Sc equitat in suo ordine. Si vero ciuitas non sit sub principe sed Iibera: tunc summi magistratus ducunt equum fraeno: vel sube ut sella aprinicipio, de mox mutantur: & alii nobi ales ciues succedunt, sed post magistratus vadunt circa Pontificem pedites, alii autem portant baldachinum supra Pontificem, alii supra sacramentum. Cum Pontifex peruenerit ad portam Ecclesiae principalis praelatus offert ei aspersorium cum aqua benedicta,
8c Pontifex aspergit seipsum εἰ circa
stantes, Deinde imponit incensum in thuribulo: 8c per praelatum incensastur. Si autem pontifex descenderit ex equo antequam intret Ecclesiam, εἰ si Diaconi Cardinales erunt prope ip/sum antiquior de manu praelati accis piet aspersorium.& porriget Pontifici,&ministrabit nauicellam cum Potifex ponet incensum:& clerus cantabit. Te Deum laudamus. Cum peruentum fuerit ad altare genuflectet Ponatifex ad orandum ante altare super
faldistorium quousq; fuerit finitum. Te Deum laudamus Et praelatus Eeclesiae dicet super eum versiculos Morationes, prout diximus In nostro pontificali in receptione Pontificis.
Quibus dictis pontifex surgit ascedit
ad altare:& sole niter benedicit populo dicens: sit nomen Domini benedi ctum dic. 8c mox unus de Diaconis pronunciat indulgentias prout pon/tifici placebit. Inde eodem ordine Potifex deducitur ad suum hospitium& alii diuertunt ad sua. In exitu aute ivitatis: si Papa voluerit proficisci
in habitu Pontificali cum pluuiali&mitra, seruabitur idem ordo , ut in introitu
112쪽
Introitu praeterquam de processione cleri,de vexilli ,de umbella de balda/chinis, quae non aderunt. Et pontifeXeXtra portam intrabit aliquam Ee lesiam , & deponet mitram S pluuiale,& induet mantum rubrum 8c cappel lum ex cremusino, dc procedet ut is
perius dictum est itinerando cum suis tribus Cardinalibus. Quod si Potinae in eundo noluerit uti psitificalib'. tuc poterit equitare per ciuitate ordine equo diximus superius tu equitat non in pontificalibus ad aliquam ecclesia religionis gratia misi quod sacramen/tum corporis Christi semper aderit,& sererit cum puluinaribus non ades runt, e X tra ciuitatem. cum sibi videbitur, dimittet Cardinales.& alios: qui honoris causa suam Sanctitatem de/duxerint,& retinebit eos: qui secum sunt profecturi. Quid agentum, ficum Papa ate1 et unus
ET quia in huiusmodi Itinerationi
bus saepe accidit:quod apud Pon/tificem sunt pauci Cardinales, si hoc vel aliquo tepore accideret . quod in aliqua solennitate dum Potifex exit ad Ecclesiam in pontificalibus no essset praesens nisi unus Diaconus, Munus Episcopus tantum, Cardinalis Episcopus iret a dextrist 8c Diacoγnus a sinistris Papae 8 sic sederent in
assistentia Papae, Diaconus tamen semper imponeret:& extraheret mistram adiuuante Episcopo. Si vero adesset aliquis praesSyter Cardinalis cuvno Diacono . tunc Diaconus iret, &sederet a dextris semper: εἰ similiter imponeret, & extraheret mitra Poetifici. In incensatione autem , de pace praesbyter Cardinalis si adest id saei
et, quamuis sit assistens. si non sit alius praesbyter, si non aderit, faciet unus
Episcopus Cardinalis, 3c si no aderit Episcopus: faciet Diaconus ta in misesis quam in vesperis, tam parato pontifice in Pontificalibus, quam non pa/rato. Et si nullus aderit Cardinalis dignior praelatus incensabit: & dabit pacem Pontifici.
De receptione Principum , primo de
receptione Imperatoris uenientis at Vrbem Peregrinationis gratia.
Ridericus Tertius An/no salutis sexagesimo
octauo supra Mille simu quadringentesimum Romam venit religiosae peregrinatio nis gratia: eum Paulus secundus Pon γti seκ maximus summis honoribus excepit. Quae igitur in suo aduentumature,& prudenter ordinata sui. atq; seruata quoniam omnibus interfuisex officio hic annotabo,& ut poster Iliis vis si voluerint) facile possint ad
Vt primu igitur Potifiei nuciatu
est,Coesare in Italia ad uetasse: Roma via Flaminia petiturum iussit prouinciarum Ecclesiae Romanae praefectos per quas iter facturus erat Coesar: ut venienti honoris causa obuiam irent Pontificis nomine ad fines frouinciae illum cum omni suo comitatu pus blicis sumptibus magnifice excipe
rent, & honores ei omnes impen/derent, iuberentque per ciuitates omnes, qua esset transturus , le/
113쪽
rum in porta obuiam exire cum cru
cibus &deducere ad Ecclesiam cum Antiphonis, versiculis, de orationi/bus: ut in pontificali habetur. De ins de ut Ecclesiae agrum Ccesarem in trasse cognouit:Nobiles quosdam eκ
ordine equestri praemisit, qui Coesari
obviam irent, congratulantes Pontis sicis nomine prosperum eius aduen
tum .eis omnia Potificis officia pollicentes. post hos sunt missi duo sacri palatii causarum auditores: qui Spo/leti, & duo deinde Archiepiscopi cuduobus Episcopis ex assistentibus Papae : qui Narniae Coelati se exhibue
runt, designauit praeterea Ponti se κduos Apostolicae sedis legatos. Guiblelmum Episcopum Hostiensem Rotho mage n.& Franciscum Sancti Eusestachii Diaconum Senensem: Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinales, cum mandatis ut duorum dierum itinere Coesari obviam irent. Sed legati cum primum obuiam fiunt Imperatori deicendui ex equis cum ex propinquo eum manifeste uideant,& tuae maiestati reuerentiam faciunt: siue descende γrit: siue in equo remanserit: consueuit
tamen de ip te descendentibus Iegatis
descedere. Die autem quo urbem in trauit. hoc ordine exceptus est. Primi
obuiam tuere ad tertiu lapidem vice,
cemerarius praefectus, Senator, con
seruatores,& cacellarii urbis: omnes
eum habitu suae dignitatis,& eum his capita Regionum, & alii magistratus
urbant cum ciuibus nobilioribus, quos non multo interuallo ordines curiae, & aneellariae officiales duce Episcopo Urbinate correctore,& abbreuiatore Iiterarum Apostolicarum secuti sunt, Tertio loco praelati do/mestici Pontificis cum aulicis procestibus,& nobilibus multis ad secudum lapidem processere: sacer deinde Caedinalium senatus extra portam ad quingentos passus Coesarem ex pe ctabat: cui aduenienti suo, dc Pontificia nomine felicem aduentum gratulatus est:verba faciente priore Episco/porum Cardinalium. Clerus urbis in ipsa porta cum crucibus, & reliquiis: ut Coesarem exciperet: iussus erat. Hoe igitur ordine quamuis propter serum introitum omnino seruari nopotuerit:urbem ingressus est. Primo procedebant mixtae Cardinalium fas
miliae cum militibus Coesaris, tum familiares Pontificis laici cum famili ribus Imperatoris, Inde nobiles:& barones tum conseruatores cum ossi/cialibus urbis. Deinde oratores Principu,& regu non plati postremo Sesnator,& praefectus urbis cum suis or
do inter illos,& Ccesarem solus equitabat. Sequebatur Coesar sub baldachino medius inter duos seniores Epos Cardinales:cui in porta Vicarius P a pae:qui clero urbis praeest paratus in
Pontificalibus: crucem exosculadam porrigere debet: Et clerus eantat. Ecce mitto Angelum meum. Et clerus
cum processione praecedis Immediate
ante praefectum,& Senatorem. Impesratore sequutur Cardinales per ordisne Epipsbyteri & Diacoi, officiales, 3c nobiliores ciues ducut equu Cce satis fraeno:& balda chinu portant, post Cardinales sequebatur plati Coesariscu platIs oratorib',ia demu alii Ar/chiepi, Epi, protonotarii, Abbates, Malii curiales togati. Ex itInere duo psabyteri:& duo diacoi cardinales diuertet es ad Pontifice pue nerui:qui cu il lis:& nonullis aliis praelatis,ais auli eis suis cum pluuiali,& mitra descendit ad Ecclesia Sancti Petri: ubi in cap
114쪽
pella malori In sede sua eminenti se/dens Coesarem expectabat. Coesar or
. di ne quo diximus ad gradus Basilicae peruenit,ubi equo descedens a Cardianalibus & aliis ad confessionem beati Petri deductus est, ubi paratii erat faldistorium, super quod procumbens
aliquantulum orauit. Interim Cardianales omnes ad Pontificem ascendenγtes in locis suis sederunt. 8c illi duo praesbyteri,& Diaconi: qui praeuenerant: Coesarem apud faldistortu orantem expectites, illum finita oratione ad Potisce deduxerui, qui ut Ponti ficem vidit genu terram lagens illum veneratus est,& accedens propius idem fecit, ascendens deinde ad soliut in terram pronus Pontificis pedes osculatus est, deinde manum. Pontifex benigne illum suscipiens, ais a terra
eleuans ad osculum oris recepit. N assurges eum modeste amplexatus est,
mox iussit eum sedere in sede pro eo honorifice praeparata inter soliuPontificis, Sc sedilia Episcoporu Cardinalium tum excepit platos , εἰ proceres Coesaris ad pedis osculum dein/de a duobus Diaconis Cardinali, deductus Coesar ad altare maius: ibi suγper paratum sibi saldistorium diutiua
genuflexus orauit.Interim chorus catauit Antiphonam. Elegit eum dnarti excelsum fecit illum piae Regibus terrae. vers Glorificauit illu in cospectu regum. R.& non confundetur, surgens deinde Potifex sine mitra dixit.
Pater noster. Et ne nos indueas in testationem. R. sed libera nos a malo.
vers. Deus iudicium tuum Regi da. t.& iustitiam tua filio regis.vers. Salusifae Domine seruum tuum N. Imperatorem nost rum .R. Deus meus speran
rem in te.versmitte ei Domine auxi/Iium de Sacto .ν.&de ston tuere tu.
vers nihil prosciat Inimlius In eo. R.
de Filius iniquitatis non apponat no cere ei. vers.fiat pax in virtute tua R. 3c abudantia in turribus tuis vers. Domine exaudi orationem mea ν.&cla mor meus ad te veniat. vers. Domianus vobiscum. R. de cum spiritu tuo.
Deus qui beato petro Apostolo tuo collatis clauibus regni coelestia , anis mas ligandi,ais soluendi potiscium
tradidisti: concede, ut Intercessionis eius auxilio famulus hie tuus. N. Im perator noster a nexibus peccatorii suorum liberetur. Praetende Domine quaesumus famulo tuo. N. Imperatori nostro dextram coelestis auxilii: ut te toto corde pera
quirat,dc quae digne Sc humiliter po
stulat, assequi mereatur. Omnipotens sempiterne Deus christiant Imperii protector,& co seruator da servo tuo N. Imperatori nostro virtutia inuis ctae triumphum: ut ad nostram,& Eeoclesiae tuae Sanctae ais fideliu omniuvnitatem, Sc pacem subditas illi facias uniuersas barbaras nationes, per Christum Dominum nostrum. Amen. Posthaee Potifex de solio descedit, & Cresare iteruamplexa tua manu sinistra illu tenes pariter palatium Apostolicuascenderunt di in sacellu Sancti Niseolai qd nue diei eappella Paulina ingressi aliquat ulu consederut 8c samiγliariter epnfabulati sunt. Deinde Pontifex Coesarem ad cubiculu illi para/tum dimisit:iussus Cardinales coplures illum deducere , ipse vero cu suis per aliam sacelli portam ad cameram suam prosectus est. Dum Ccesar Romae fuit, saepe no/ctu uno , vel altero famulo sociatus ela de indicto tae ad Potificis cubicus tum accessit,cui Pontifex obuiani exi
115쪽
uit. cum primum Id potuit, εἰ disce/dentemipse deduxit usq; ad secudam,& tertiam aulam: de aliquado ipse potissx inexpectatus ad Ccesaria cubiculum cum paucis uenit. illum s semper quantum potuit honorauit cum sum ma tamen grauitate . dc maiestate Scin Ecclesia,& in via. In ecflesia orans
te Pontifice super faldistorio fibi prarato ante altare. ut fite Imperator susper aliud faldistortu orabat a sinistris
positum coopertum purpureo ornain
mento cum puluinari etiam purpu/reo,& paruo scabello uiridi et Ac paruo puluinari purpureo, sedes Coesaris eum suo reclinatorio. siue postergatista erat inter sedem Pontificis,& se dilia cardinalium In: formam sedis Potificalis, sed non latae altitudinis ne platitudinis reo operta erat panno seriaceo uiridis coloris: de scabellum par/uum habebat uiride, sue quod pedes tenebat Imperator.altitudo ipsius sedis ita erat instituta in eappella Apor stolica ut non altior esset locus:ubi sederet Imperator: quam ubi Pontifex teneret pedes, de item scabellu Coeia ris aequale erat sedibus Cardinali um. Cum incensabatur Pontifex per Cardinalem assistentem: mox incensabatur Imperator per primum ex plastis assistentibus pontificis, cum pontifex pacem accipiebat ab assistete Cardinali. primo dabat pacem Imperatori postea Diaconis assistentibus . Inγter eundum semper manu sinistra ilγlius dextram tenebat aliquando εἰ ad dextram eum ponebat uolebat sui aequali semper gradu incederet quamuis modeste semper Coesar reluctare tur. In discessit madauit Pontifex qditide ut in introitu honoraretur. sed ille summo mane cu paucis e suis cofenso equo ante recessit, quam Cardinales conuenissent, pauci admodum eius festinationem sunt a siecuti. Do/nauit Pontifex Coesarem pluribus munerib', primu ueste aurea, de equo albo phalerato cum aliquibus iocalisbus eum Reliquiis sanctorum admo/dum preciosis: quorum precium suspra duoru milliu aureoru ferebatur. De receptione Regis intentis ad urbem.
CVm pontificim unciatum erit re
det rectori prouici qua ille erit primum transiturusmi uenienti Regi adfines agri ecclesiae obuia vadat: illum pontificis note benigne suscipiat, ho/noret,ia per totam suam prouinciam deducat, alati cum Oi sua familia pu/blieis sumptibus:cum ciuitates 8c insignia oppida intrabit, occurrat ei ele rus cum processione, dc baldachino
cantantes hymnos: anas: uersiculose
de orationes ut in libro pontificali habetur:& mittat quamprimum nume rum equitum. qui sunt eu rege: dc qualitatem comitum eius ad pontificem:
mittantur deinde ad tres dietas duo praelati, qui occurrant Regi pontifi/cis note:& deinde quatuor alii ad duγas:demum per quindecim aut viginti quin s milliaria mittant duo ex prae byteria siue Diaconis Cardinali bas legati obuiam:qui regem ad urbe de ducant. Ordinentur qui in toto itine/mdum erit in terris ecclesiae: faciane expetis Regi. In di introitus Vicea
camerarius siue gubernator urbis cupraefecto, sena tore, conseruat oribus,
cancellariis,capitibus regionu M aliis ossicialibus 8c nobilibus ciuibus pri/mi exibunt obuiam ad secundum aut tertium lapidem. Ad primum lapide occurret Regi familia Pontificis cum Oibus ordini M& officialibus curiae.
116쪽
Sacer senatus Cardinaltu in porta obviabit Regi Et per priore Episcoporum Cardinalium fient verba congrastulatoria nomine Pontificis & colle gri S omnes Cardinales tangent ma num. Regi,& Osculabuntur genam, deinde hoc ordine intrabunt urbem,
primo praecedunt familiae Domino γrum Cardinalium,& curialium mixetim. familia deinde Pontificis ossi/cialibus curiae seculatis, uidelicet seriptoribus Apostolicis abbrevi; tori S huiusmodi. Et cum familia Regist
barones, nobiles, conseruatores, oras
tores. principum,& Regum non praelati pfectus urbis,& senator. Si quis princeps aut magnus nobilis erit cuRege locetur inter oratores laioos, vel cu senatore aut praefecto pro diignitate sua Nota tamen quod orator Imperatoris semper praecedjt senastore. Sequent ut deinde seruientes armorum cum suss baculis arge te is quorum aliqui semper discurrent curan tes ut alii praecedant secudum datum
ordinem. Deinde sacrum collegium Cardinalium Episcopi, praesbyteri, Diaconi. Rex vero erit medius inter duos seniores Diaconos in qltimo loco post Regem erut immediate duo aut tres cubicularii siue secretarii sui. De Inde oratores . praelati, Archiepi/scopi, Episcopi protohotarii , abba/tes. Et siquis praelatus erit cu Rege
ponetur inter platos oratores, prae
lati ex familia Papae in limoi actibus:
quando collegium est praesens non praeponuntur aliis:quia collegium est ibi tunc nomine suo Ac Pontificis, sed stabui in loco suae promotionis.Cles rus urbis cum vicario occurret Regi
ad gradus basilicae Sancti Petri: de ibi
Regi ex equo descedenti uicarius os/feret crucem osculandam : Et tune
praecedent cantantes Antiphonam. Ecce ego mitto angelum meum dce. Et alios hymnos,& sic deducetur ad altare maius ordine quo venerat, ubi super faldistorium sibi paratum ora bit genu flexus. Interim chorus cantabit responsorium. Posui adiutorium super potentem, dc exaltavi electum de plebe mea. vers. Inueni David serauum meum, oleo sancto meo unxi eu. R. Et exaltavi dee. Item aliud. Tua est potetia, tuum regnum Domine, tu es super omnes gentes da pacem Domi ne in diebus nostris. vers. Creator omnium Deus terribilis 8c sortis: iustus, εἰ misericors. v. Da pacem dce. Finito responsorio. Rege adhuc prostrato permanente prior Cardinalium dicit versus & orationes infrascriptas suspra Regem stans in cornu dextro altaria: ubi dicitur Euangelium. Pater noster.ver LEt ne nos inducas in tentastionem. s. Sed libera nos a malo. vers
Deus iudicium tuum Regi da. ν. Et iustitiam tua filio Regis. vers. Saluusae Domine.N. Regem. R. Deus meus sperantem in te. vers. Mitte ei auxiliud e sancto.ν. Et de Syon tuere eum.
vers. nihil proficiat inimicus in eo ν. Et filius iniquitatis non apponat no
cere ei. vers. Domine exaudi oratio/nem meam .R. Et clamor meus ad te veniat. vers. Dominus vobiscum R.
Et eum spiritu tuo. Oremus. Deus: cui omnis potestas famulatur:da hute famulo tuo.N. Regi prosperum suae dignitatis effectum in quo te semper timeat tibis iugiter placere conten dat. Deus qui beato Petro Apostolo tuo collatis clauibus regni coelestis animas ligandi: atq; soluendi Pontifi eium tradidisti concede,ut intercessionis eius auxilio famulus hie tuus. N. nexibus peccatorii liberetur.
117쪽
Praetende Domine.N. Regi famulo
tuo dexteram coelestis auκilii: ut te toto corde perquirat,& quae digne de
humiliter postulat, assequi mereatur. Per Christu Dominu Nostru . A me. Surgat Rex ab oratione, εἰ deduocatur a Cardinalibus ad aliquem locusibi praeparatum ad hoc,& ibi eum dimittant cum duobus vltimis praes bysteris de totide ultima Diaconis Cars dinalibus,alii omnes ascendant ad Potifice qui paratus cum pluuiali, dc mi/tra preciosis exit ad publicum consi/storium in prima aula Regali ornatu. Cum omnes sederint: facta a Cardinalibus consueta reueretia duo antiquiores Diaconi ibut ad Regem eum sex, aut octo praelatis acceptis a solio Potifieis:& illi duo iuniores ibunt ad ei,
sistorium, dc facta reuerentia Sanctissimo Domino nostro sedebunt in loco suo,& mox deducetur Rex ad Potifice a quatuor Cardinalibus in liue modum. Primo praecedent familiares
Regis, tum quatuor servientes armorum S post eos minister cerimonia
rum. Inde duo praesbyteri Cardinales Deinde Rex medius inter duos antis quiores Diaconos,& post eu sex aut octo praelati praedicti. Rex tertio ge nuflectet in conspectu Pontificis duo praesbyteri Cardinales praecedentea facient reuerentiam Pontifici, 3c ex pectabunt ibi, stantes ante Potificem, deinde ascendet primus Diaconus, Npost eum Rex: qui genu flexus oscuulatur pedem Sanctissimi Domini no/stri. Pontifex porrigit ei manu: qua postquam fuerit osculatus leuet eum,3c recipiat ad osculum oris, Interimastendet & alius Diaconus his pera/ctis & aliquibus verbis gratulatoriis de grates agentibus per Pontificem
εἰ Rege dictis, deducitur Rex a Diaconis ad sedendum post primum Episcopum Cardinalem. Et ipsi reuertuntur ad sedendum ad locum suum. Ee tune si Pontifici placet proponuntur ab aduocatis aliquae causae: quibus fianitis surgunt omnes. 8c Rex accedit ad Potificem cu Cardinalibus, 3c eius familia osculatur pedes Pontificis.
Deinde Pontifex eum omnibus reuertitur ad camera,& mittit aliquos Cardinales qui deducant Regem ad Casmeram suana.
Et nota quod secundum quod legi
in pluribus libris cerimoniarum,Rex in prima die aduentus sui non debet seruire Pontifici in aliquo actu, nesti in ferenda cauda, nes in mensa si seesip raderetmel sn aliqua re. In aliis auediebus portabit caudam pluuialis, da bit aquam manibus, siue in missa, siue in mensa,& in conuiuio portabit primum ferculum, dc in collatione prismum potu& huiusmodi, sedebit aue ubicums erit in publico aut in secresto eum Cardinalibus post primu Cardinalem super tussi num aureum, siue purpureum,& in loco suo incensablatur,& capiet pacem per eundem rutatii Cardinales.
Pontifex donabit Regem aliqui/bus muneribus deuotis bc preciosis, veste aurea, et equo phalerato, sicut
fecit Sixtus quartus Christigeruoin egi Daciae et Ferdinado Regi Siciliae:
qui Romam venerunt tempore Iubialei anno Millesimo quadringetesimo septuagesimo quinto Indiscessu sociabitur Rex a Cardinalibus us p ad porta ciuitatis. Si Rex
veniet ad urbem ob aliam cam: quam peregrinationis possunt ommitti omnia,quae fiunt in Ecclesia Sacti Petri. Et sine processione cleri deduceretur a Cardinalibus ad locum destinatum,
118쪽
& inde ad consistorium publicum,ut
dictum est. Si vero Pontifex non es set Romae nes in terris suis: quando Rex aliquis ad eum veniet: tunc nesper tot dietas mitteret ante eum, neq; faceret ei expensas, in ingressu autem honoraretur,& reciperet in consistorio publico, ut superius dictum est.
Si aliqua Regina veniret Romam
honoraretur:& in eius adue tu omnia seruaretur: quae dicta sunt de Re se in omnibus & per omnia,& in Eeclesia dicu tur quae inferius ponemus, sed non recipietur a Pontifice ad osecutum oris: sed ad pedis,& manus, ne poneretur ad sedendum inter Car dinales, verum salutato Potifice post osculum pedis, di manus Papa surges ret,& rediret ad cameram suam. & illa dimitteretur cum aliquibus Cardi/nalibus ad locum sibi paratum. Quod tamen seruatum non fuit in Regina Daciae tae Sixti quarti, & Innocensiti octaui no enim recepta fuit in corsistorio sed a collegio seducta ad do/mum suae habitationis. In Ecclesia fieret et suggestus ornatus extra & prope cappellam,ubi cu suis ancillis posγset stare, M audire missam, et cum Diaconus incensat Cardinales: Reginam acolythus Vnus eodem mo incensat, similiter,cudatur pax Cardinalibus:
Subdiaconus qui seruit in missa por/tet pacem argenteam, siue auream os
culandam Reginae, Nesilla seruit in aliquo Pontifici, nec debet esse aliquomodo in conuiuio cum Pontifice. In porta igitur Ecclesae sancti Petri s
per gradus occurrit ei clerus cu proflcessione indicta, et praelatus offert ei
crucem osculandam. Et chorus cantat
responsorium.Ista est speciosa inter
stia, Hierusalem: Sicut vidisti eam
plenam charitate .et dilectione in e ubilibus et in hortis aromatu vers. Illa est speciosa, quae ascendit de deserto deliciis afflues Sicut vidistis et e Gloria patri. etc. Sicut vidistis etc.Deinde cantando. Te Deum laudamus pe rue niunt ad altare maius, ubi Regina sua per faldistorium orat. Interim praelastus stans apud altare dicit super eam
versiculos, et oratione videlicet. vers. Saluam fac ancillam tuam Domine. F. Deus meus speratem in te. ver. Mitte ei auxilium de sancto R. Et de syontuere eam. vers. Nihil proficiat in i micus in ea. Respon. Et filius iniquitatis non apponat nocere ei. Vers. Fiat pax in virtute tua. Respon. Et abun dantia in turribus tuis. vers. Domine exaudi orationem mea .ν. Et clamor meus ad te veniat .vers. Dominus vobiscum. Et cum spiritu tuo. Oremus. Deus, cuius prouide/tia in sua dispositione non fallitur, ineffabilem clementiam tuam supplices exoramus, ut sicut Hester regina Israeliticae plebis causa salutis ad Regis Assueri thalamum, regnis sui consortium transire lic Illi. Ita hae famulam tuam christianae plebis salutis gratia: ad gratiam tuam transire facias: ut trabi super omnia iugiter placere desideret, et te inspirante: quae tibi placita sunt, toto corde perficiat, et dextera tuae potentiae illam semper hic et ubit circundet. Per Christum Dominu
nostrum. Amen. De receptione primogeniti Regis.
P Rimogenitus Regis, quia est hae
res B egni , et futurus Rex. si su/perstes erit: honoratur eisdem fere cerimoniis in suo adventu: sicut de Resse diximus: pauca mutabuntur. Non
119쪽
mittentur obuiam per tot dies plati: ne F mittentur Legati Cardinales, sed per unum .aut duos dies mittetur etia liqui Praelati,& collegium obviabit in porta urbis deicendet ad palatium Apostolicum. ωducetur suo tempo/re a duobus Diaconis ad Pontificem ad publicum consistorium.& post re ceptionem ad osculum, sedebit post primum praesbyterum Cardinalem: Nnon post primum Episcopum : visit aliqua differetia inter patrem,& situ. Si veniret Romam causa deuotionis posset recipi in ecclesia sancti Petri si cui de Rege diximus. sed in orationis bus non diceretur. s. Rex. sed simpliociter famulus tuus N. Omnia alia seruuentur, ut superius dictum est de Re ge In cappella sedebit ut diximus. Thure excipietur, & accipiet Pace ut Rex. In recessu deducetur a colle gio Cardinalium v ad portam ciuitatis,& semper erit medius inter du/Os Seniores Diaconos Cardinales: in ultimo loco tam in veniendo: quam
in redeundo. De receptione ab us Principis electoris Imperii, sitie alterius maximi Pro ipis.
Rincipes electores Romani imperii digniores habentur aliis principibus praeter Reges, sicut Cardinales aliis praelatis ratione electionis, hii septem numero sunt: tres Archiepisscopi Colonie sis, Maguntinus,& Treuere si Tres Principes, Comes Palatinus Rheni. Dux Saxoniae: Marchio Brandeburgensis: Septimus additus fuit Rex Bohemiae:Coloniensis cana cellariae Imperiali praeest per italiam. Maguntinus qui εἰ de canus est electorum, per Germaniam:Treueresis per
Gallias, Ac quilibet illoru in sua prosvincia dc dioecesi procedit secundum Caroli quarti sanctionem. Palatinus: qui inter laicos primum locum obtinet: Archida piser est Imperii,& ad eupertinet deserre aureum pomum an te Coesarem, Dux Saxoniae Archima/rescallus est,icensem nudu ante Coe/sarem p raesert. Brande bu rgensis camerarius Imperii censetur:& ante Cresarem sceptrum Imperiale portat. Et quavis ille Comes, hic Marchio dieae sunt tamen 6c Ducatus titulo omnes insigniti. Nam palatinus ex ducibus Bauariae primus habetur. Et Brande burgeu. Pomaramiae, dc Stetinensem ducatus obtinet. Sed comitatui, dc marchiona tui fuit attributa eligendi potestas. Hate voluimus delibasse, quae non facile alibi legas: ut omnes sciant. Quid importet nomen Electoris Imperin. quos ta praelatos, qua pricipes pari modo honorandos esse in eorum aduentu ad curiam censeo, nisi in sedendo,ut postea dicemus. Princeps igitur maximus exciplitur, ut agrum Ecclesiae Romanae in
trauerit, omni humanitate, Maonore,
ut diximus de Rege:sed non tanto apparatu . nes clerus ibit obuiam cum processione: mittentur aliqui a Pontifice obuiam per unum, aut duos dier. In Introitu eorum familiae Cardinali, um sigillatim una quael per se extra portam per quingentos passus, vel eirca exibunt obuiam principi: congra/tulabuntur felicem eius aduetum nomine heri sui: dc offerent domum, Neius bona.Oratores principum,& senatus ulterius progredientur: familia
Papae post alias familias ibit obuiam Principi: de demum duo Cardinales nomine Pontificis, de Collegii paulo
extra portam principi occurrent, Npost cogratulationem capient eu mesdium,& ducent ad Pontificem in pu/blicum
120쪽
blicum consistorium hoc modo. Prae/cedent familiae Cardinalium, de curialium. & primum qui in breuib' sunt: deinde familia principis cum suis sardicinis: demu familiares papae laici cunobilibus postremo oratores no praelati: Princeps deinde medius inter di/ctos duos Cardinales, & a te eos seruientes armorum: post vero praelati oratores tu praelatis Papae, deinde siquis praelatus erit cum principe, honora/bitur pro sua dignitate: postea sequentur alii praelati ordine suo consueto. Deducetur princeps ad palatium, &expectabit in parua cappella cum sua familia: illi duo Cardinales ibunt ad Pontificem,qui paratus ex more exi bit ad publicum cons storium paratu in aula ultima, non in prima regia: ecfacta reueretia a Cardinalibus, proponetur aliqua causa ab aduocatis: θc cuprima erit finita vel ante , si placebit Sanctissimo Domino nostro , qua tu σor. aut sex praelati exprimis assistentibus discedent a pedibus Pontificis,& ibunt ad deducendum principe ad consistorium qui veniet medius inter duos primos digniores, & facta trina reuerentia recipietur a Pontifice ad osculum pedis, manus , & oris: deinde post aliqua verba, quibus & grati
s aget, & gratulabitur', surget, perseteri cum cerimoniarum deducetur ad sedendum inter duos ultimos Diaconos Cardinales.& proponetur aliqua causa, vel finietur proposita. Finito consistorio surgent omnes, de princeps cum aliquibus Cardinalibus ibIt ad Pontificem, et illo stante, et cus Pontifice confabulante poterunt eius familiares osculari pedes Papae. Po/stea Papa reuertetur ad eam eram sua,
et princeps ibit immediate post cruincem inter duos iuniores Cardinales,
et sie sedebit in Ecclesia i et ibi quani locunq; erit eu Reuere dissimis Carγdinalibus. Et cum hac die discedet a Papa, et ibit ad locum sibi assignatum: debet deduci ab illis duobus Cardina libus, qui eum deduxerunt ad palati u.
De receptione Principis non ita clari.
P Rinceps autem non elector Imperii, siue Dux non ita clarus, ma/gnus tamen, iisdem fere cerimoniis honorabitur, sed non ibunt obusam ei Cardinales aliq , net sedebit inter Cardinales: verum post omnes Cardi/nales, et erit medius in trans inter du/os primos praelatos Pontiscss: caelota vi supra. Et s esset Duκ, aut prin/ceps minoris qualitatis, qui non de/beret sedere in sedibus Cardinalium, non recipietur in colistorio publico,
sed modo supra dicto deducetur ad suum hospitium.
De principe flectore praelato.
ΡRinceps elector Archiepiscopus
videlicet Maguntinus,Coloni ess, siue Treuerensis, qua uis praecedat laycos electores,cum ultra sacram dignitate metia ducatus titulo decoretur, tamen familiarius consueuelut a Postifice tractari in sededo: ut audiui. Naex eis pemo meis temporibus ad Cu/riam venit. Credo tamen quod debe/ant recipi, ut alii principes electores. Et in sedendo erit ille Archiepiseorpus elector post omnes Cardinales in sede Diaconorum Cardinalium. Si lasmenerit praesens alius similis prin/ceps: quia tuc ipse no cederet illi poterunt, si erunt plures sedere in eodem sedili, secundum ordinem ipsorum.
De receptione oratorum, iue Legatorum Regum, O princitum seu rerum publicarum.