Ioannis Francisci Pici Mirandulæ domini, et Concordiæ comitis Liber de veris calamitatum causis nostrorum temporum ad Leonem. 10. pont. max

31쪽

aliis treeentis post Christum annis,nouam legem omulgatam scribit inter Nadare nos ita chriicianos appellar S paganos,qui S gentes nuncuPatur,sed

respo nulla lex ratis acilluc apparuit. lli de maomerhialecta intellexisset, longissimae ct in rei conditioneni anorum spatiis aberrasset. Si de manicheorum secta , ut uitam est aliquibus,maluisset intelligi,primuin ea nil mirabile,ut Inter magnas mundi mutario nes mereatiar numerari,deinde anteqnoua reuolutio terminum acciperet euanuerat, quare tam de

hile fundamentum aduertentes exteri astronomi superstruere ne impensas amitterent uerIti desieriat, ct alliacensis cum id sibi usui esse autumallet dii scriberet historiae ct altrologiae concilium, mox In cudedo elucidario contempsit. ut mirum itideatur , ali quem extare qui tali arenae amplius sua aedificia co

mittere non uereatur.

Calamitates aetatis nostrae nee centenis quibus cun annis, supraemi Orbis uni parti siue graditiretpondentibus,nec accessui S i ecessui octaui orbis ulla ratione tribui posse. Caput Quintum. Aeterum H qui centems quibuscuP annis

c magnas fieri mutationes rerum inferiora praedicant: ct qui accessu te cestius orbis octaui, ct accedunt uanizwct a ueritate recedunt, mundanas clados arrbitrati sui statas quibusdam teporum curriculis acce Pras referri debere,ianu ne

cessario Prodeures,&Pedulo nexu atq3 invariabili serie corriuatas. Sed in effectu se falli si historias consuluerint a aberrare in causa si supraemi corpos

32쪽

ris motum considerarint, faeila depraehendent. Ne

P enim eo motu movetur Gelum quo fingunt a paes, neo Octaui orbis accessius S recessus satis apud omnes constat:qui ct si constaret, uarie etiam ProAEditur a durersis authoribus altrologiae. sed de iis Paulopost:prius enim admonendi quacul eiusmo di opinionibus excidunt a ueritate,ut legant hebreas,graecaS,latinas,historiab: nunου enim irarum huc Prsmaraiso. ordinem animaduertet, ut serie Ppertia unoquocpanno centenario sublunaris orbis insigniter adeo tumultuetur, ut eius rei causam tanci nouam Scinsolitam ad supremi corporis momentum referri sit consentaneum: nec in accessum item di recessiimillum,de quo multa fundunt inaniter. Multi enim

eiusmodi mutationes ut ostensum estIibentius referut in errones. Sed fingamus ea no in ipsos errones

mu corpus sat quodnam supremum i eum alii suν Premum omnium faciant octauum qui fixis syderi ιhas irradiat: uti Plato in opere de natura,uti Aristoteles in opere de coelo dist eruere, lecuti aegyptios Sehald cos:alii uero nonum Gelum super stellarum fixarum orbe collocent,extimul constituant. alii super hoc decimum esse arbitrentur. Ita dum adhuc sit lis sub iudice iridicium pendebit incertum habebitur . motui ne octaui an noni an potius deci mi, rerum mutationes inferiorum, si ullae cetireno

quo anno conringant, ac prae referantur. CP T,er . eos es dixeris in octauae sphaerae motum, qui unius parὸ qualiue gradus conficit sparium centeno quolibet

33쪽

Proclus corraptolem sum s

anno, dum ab occasu mouetur in ortum, mutatio nes eiusmodi referri oportere. Primum hoc nullo fundamento dictum uidet, ut gradus ille siue pars dum eofecta absolutaq; fuerit, octauae cursu spherae, tam magna ct admirabilia parere debeat i rebus humanis:gradus.n .illi siue partes, no i ipsa sphera distineriti se iucti ita stat,ut diuersa earia sit natura, In sublunari machina rerii eoruptibilissi allatura diuersitate : Sed excogitati sut a mathematicis ct fieri, ad faciliorem diae eraedorii motuu supputatione. est. n. si ulla est uniformis illa iunaqq; spherae parte, uirrus uariadi no difformis ut quoculano Pagrata ceresima gradus unius particula,magnae iserioria mutationes debeat expectari. sed condonemus disticκtos illos i octauo coelo gradus esse S i fine cuiusui Sein exordio inesse uim rerrena negocia permutandi. centeno ne igitur anno bella ,famem .pestilentia, inferioris denup tumultum orbis excitabit' qua nam quaelo causa qm inquient peracta pars erit una seu

gradus unus: ita. n.Ptolemaeus affirmat. At non se

alii,quibus placet minime illam ab occidete in orietem uerti,nec si uertat tir,admirunt centum aniSconci spatium partis unius. Proclus.n. obnititur aperte Ptolemaeo ct iis qui eiusde sunt sententiae ac anti qua tuetur Opinionem: multa docet absurda sequi illos sibus hae i re probas Ptolemaeus:stabiliq; nitie ipse fundamento coelestis ursae.tot retro saeculis i occiduae ct stellae canopi aliquo in loco uix conspicuae, de nuq tu demersae subfinitorem: sed sui si nec aboetcidente nec ab oriente rotari illam uelint , sed inter

34쪽

Aquilonem ct austrum titubare. de nona uero di

decima ita statuunt, ut altera in Orientem vergat, altera ab oriente omnia secum rapiat ad occidenatem. Sectatores autem Ptolemaei, quantum ad motum octauae ab Occasu in ortum pertinet , Si se quuti magistrum sunt, in spatio tamen partis uniaias centum annis conficiendo: ipsum non sequun tur.Citius enim ad finem gradus proueniri uolunt. Auerodam Auenaara , ct Moses aegyptius:citius et

Alba regni putauit absolui gradum, nam illi septua ginta non centum, hic sexaginta sex annis tantum expleri decernit : ut hinc de praehendamus , non centesimo quot anno: sed S septuagesimo a sexaνgesimo sexto formidandas calamitates, et ocius etiaaliquanto, si Pauli florentini supputationem sequamur. Sed dicent non ab hoc motu Praedicimu3 fu Rεsponsio.

rura excidia , sed ab eo quo retrouertitur in orientem syderum coelum eum certum spatium cofecerit, in hune.n.accessum S recelsum octaui orbis,re fere mus ealamitates. A t si non retrouerritur non reset Confutatis. retur. Sed nec antiqui astrologi nee Ptolemaeus hue motu agnouit: Azarchielas itroduxit: tebat reiecit,

australi ct septetrionali inuecto moria. P si etiam in Alia Mutatis accessum S tecessiim stellati eali referre obstinati/ias u ueritis calamitates uolueris,quo pacto sint referendae prorsus ignoraueris: Sunt enim qui decem tantum gradibus progredi, mox regredi uolunt:

at qui quatuor tatum distare posse mobilia quae dicut signa ab imobilibus asseuerant i sunt etiam si

uti diximus uolui alio.i. in austrum ct aquilonem

35쪽

Cosura IIo. Sextus.

plici astrolossia.

eensent . quare euilibet gradui accessus a reetistis si

assignaueris S egre lilia di reditu totius eosecti spatii iusseris examinandum, uel quadrigentesinio quo anno,uel millesimo anno, non ullo quopiam exae te definito,calamitares futuras praenunciabista tam incerte si haec est de accessu a recessu de Rultrali motu S aquilonio incerta uacillansus sentetia .Sie aicerta illa de motu ab occasu in ortum absoluto , de quae eius uaria uelocitate:cuius etiam uar ietatis late meminimus in tertio examinis libro . ob hanc ipsam uarietatem non stata ct firmo annoru ullo Periodo , sed uel septuagellino quoq; anno , vel minore etiam numero, ct eo quidem uario, bella cedes Sextera quae nunc orbem invasere mala , consurgerent. Dicent fortasse non ipsi calo sed herentibus in ea stellis ea quae pronunciant deberi. At animaduertant notra ab eis ipsis astrologis decerni,u Partem siue gradum dicunt esse causam calamiratumno sydera:quae Qq esse in causa ab aliquibus diei potest ab aegyptiis id certe non potest,apud quos uulgi locum obtinet, sicuti quinq; errones ministrorri,

ct sol ct luna regis ait reginae:cuius rei ct sextus mentinit in libro aduersus astrologos,a nos in questione de triplici astrologia mentionem fecimus.

gQ d calamitates presentis aeui in ea sum temerita Ieml sortunae referendae non sunt, eaput sextu. Arum abest,quinifortunam quoquo mop do uideri possimus reiecisse causas calamitatum tot enim uidimus incerta eorum iudicia Aut causas ipsas in astra rettulerant, ut uaria

36쪽

tis fortunae temeritate acti existimari possent, qustato ct fatali maximeP aduerso forrunae Principio, hoc est coelo naturali caulae,& non temere nec a sortuito euentu aut calta , sed per se suos effectus pro menti, se nita alleverarent .Est autem fortuna casus Q usdsii ne quidam nasurae uel electionis authore Platone,qui tu Π

et causam quot putauit elis eorum quae fiunt ex accidenti,iat hesille hac in re platoni magistro uidear Aristoteles eu secundo physicae auscultationIS libro Aristotes-ε fortunam caulam per accidens appellauit.ct contra eas diltinxit caulas,quae eius quod Per se dicitur, nil cupatione dignatae luiar.plura de fortuna in secunda Parte operis nostri de diiuna prouidentia disse

ruimuS, quo Pacto tam ipsa si fatum,ct necessitas, iij. h2

Ec ne me sis, x adrastia , aliaQt id genus, sub diuina uidentia reduci possent,logo diiciaria patefecimUS. quo ad Propositum pertinet, fortunam capimus Pro incerta causa de qua nec coulio nec Praecogitato fine, seqHantur eueta. at ni,hinc modum acci Piunt fortuna uersare terrena .ct sic modo clades afferre,modo ab eis cessare non bene sortunati existim/nt. Nam si Potestatem quandam quaecunqOlla'. 'foret,iamis, pestilentia ,bellorum tumuirum, excitare inter mortales, ct mox dare inducias , pacem,rur iamqι pro arbitrio renouare famem,excire bella, m&rre pestilentias opinarentiar, alio aduersiaS eos ordine dii putandum esset . causam enim afferrent a II quam per se non ex aecident i,fortuita temeritate mortales exagitantem. cauerum si latentes causas

fortuna uocabulo significarent, nomen Portuo si

37쪽

mentatio au l

iboritatibus

Autb. lib. deruideria. Multiplex ro

qua authori rates appro bantur.

res dueeretur in controuersiam : Ne enim palam omnibus fiunt ea a quibuS euera promuntur. Ita eos confutamus,qui accidere haec mortalibus aurei mant,nullo supernae intelligentis causae decreto. Susi multis ex locis nostri de prouidentia libri,quem supra citauimus,quicunq3 talia blatterant, onsurati Procul omni dubio prostrati sunt: Nihilo tameminus pauca afferre hoc etiam loco,iat uel rudes uel ipii diuina agnoscat puideria,operae Praeciu fuerit, qdrabitqsopi cu ad libi tordinem,ut omnes opiniones quae Ppostrae fuerant non maneant indiscussae, at non reiectae,Tum ut fundamentum iactum siead ea quae superstruere cupimus de calamitatu causis,non inania sed solida prorsus aedificia.Primu omnium satis constat uel omnes uel plurimos philoso, phorum diuinam prouidentiam asseruisse, a quo/niam de Aristotele ct Averroe iterti solebat in dubium id prima operis ea de re confecti parte, manife/stum reddidimus. ibit illam maxime asseri mostrati imus,ubi nulla de ea fieri uerba uidebatur :hoe est secundo physicae auscultationis libro, cum natu ram agere propter finem decernis.neq; enim propter finem agere quicq potest,quod ipsum prius fine aut non intelligat,aut ab eo quod intelligit ad eunde fini plane no dirigatur.Causam aure ubi aliqua eiusmodi attulerint,afferant a primam necesse est, si illa ipsa prima non fuerit . nancpsi aliam habebit causam, de ea,parquestio fiet, ct de alia itidem,at ita deinceps suo ordine,quoad prima omnino inue

nias. Nel enim das ad itinitum excursio. si causa

38쪽

dieatur ex aeeidenti quae scilicet ab eo pendeat qdet eausae cui nomen per se factum est, coniungitur, iam causa per se ipsa suboritur di subnotas, ad qua

scilicet referatur reducaturo ea cui contigit nomeex accidenti:ea aurem per se causa dicitur esse, quae Causa per se. sua potestate producit effectu.homo.n.P se homine generat,albu ex accidenti,illum ipsum generar: qin ι - Μ HGhoi qui generauit contigit esse album,a quo homi ne per se ho generatur.Vnam Igitur per se causam ad qua referantur caetera, quae Pp finem uel agunt uel aguns,inueniri necesse est ab eo,il illa ipsam recta ronis indagine perscrutatur. Si .n. exterae cauta deinceps sunt,ut actio secundar,sae pedeat ab actioe

Primae, sine actioe primae secuda no agat, estentia neotericis clicis, ordine esistituto,deuenire ad Prima olo necesse e.na ubi sicci motus S actiois imisceas primu coititur oportere manifestu est aliou i finitus esset motus,ct nitu actio terminii capere scilicet quae ab itinitis pederet causis unde nuIlus olo effectus uiseretur.Si a motu et seiugas actionῆ,ide prorsias eueniet necessario,quadoque ordo ipse ira costitutus, primu omni dubio procul,insinuat meriti cuiuscunq; cotemplatis. Na quo pacto p mi ullus i effectus queat sine prima causa: cii posteriores non agant sine superiorum adiumento causarum, dost nec ad priorem illisae demum ad primam uirtuten potestatem sit deuentum . . si prima statuariar am infinitae non sunt, inuenta uidelicet prima, ct si infinitae eoneipiantur , cessabit actio: siue cum motu, siue abiuncto motu, illa3 sueris imaginatus,

39쪽

Aristotelas.

Prs norso, ar gumenru Prouidentis.

quonia iugor ille in esseetum demissus,qualiscunq; fingatur est e,ab infinitis dicitur causis Pedere quas non esse infinitas uel tuitus asteris,cum ipsas etiam inferiores causas ducis in rnedium,et alia alia prio rem constituis,et quod est sequens, Propinquiorem primae: id eni prioris nomen significat authore Aristotele quinto libro prime philosophiae.veru si per se causas i medium quispiam propserit, non tamen eo ordine stato,sed qui sit ex accideti, collocatas,ut inde no impediatur in infinitum abitio, de illarum

iter se habitudine questio suscipietur,et praeter or dinem accidentarium,quicquam erit necessario colligere, quod sit per se causa:cui radem refertur aesceptum omne quod fit ex accidenti:et hoc pacto authore aristotele,ab accidente dicuntur esse lartuiti effectus,ccii praeter intelione eius qui agit,occurrilia Sed hoc qd est ex aceidenti,et praeter intelione inferioris causae, ad supremam ct primam deniq; rela AE Iia,no Praeter itentiolaem illius,non ex accidenti,sed mirabili prouidentia deducitur.quare nullo pacto in temeritatem fortunae tot rerum inseriorum mustrationes referri posse manifestum est.Ati id etiam Uarissime comprobatur ex eo, P et uiri Prudentes illas anteue ueniret coniectati sunt,et fuere etiam

qui superiore lumine diuinitus immisso multis an nis priusq de eis quispiam suspicaretur afflati ilaetas ipsas Praecinuerunt:quod est manifestissimum diuinae prouidentiae non tartuitae temeritatis argu

mentum.

40쪽

e ad pra etes ealamitates in dei prouidentiam de

in altissimam c.iusam redigendae sunt,quibus ct in nocentes S iusta bene uti Possunt. caput septimii. Ollegimus paucis falsas haberi calamita e tum causas quibus astrologi nitebant inaniter,quibus S uulgus multifariam desipiebat: Nue ueras subiicere causas oportet:ut dignoseamus aptissime sicildi rebus humanis maxime qtenus humanae sut euenit, no calo nati di generali causa: mu Ira ab astrologis ituria uexataemo temeri tati fortitae acceptu referri debere:Sed S liberas causis S coelo supioribν . Na sicild euenit i imis rebrininue pse siue ex accidenti , adimpiores reducinas eas, Angelos dico calo praestantiores, S praesidentes regnas ct regibus,qui uoluntate agunt,non aguntur, praeter u Dei uoluntate S ad uaria ct diuersa mune sera obeunda destinantur: non aguntur inu instar coeli quod uni cuipiam effectui addictu est,quas udi causas reducere de nil oportet ad unam supraema omnium,Deum: qui cognitione agit S propter tibnem eximia prouidentia,quae a Thoma definita est Thomas. ro ordinis remi infinem:in quam uti in primam longeq; praecellentissma causarum omnium, necessario referiatur ct calamitates & clades,qrenus pane sui, a non quatenus peccata hominu.Siue.n.auaritia graria exepli siue crudelitas pricipu infert bellum finitimis,quatenus res eae sunt,referuntur in prouidentiam,ut in causam,nan et intellectus cuius ambiarum nihil effugit S uoluntas quae bona in fine optimu dirigi Protildexia clauduntur,quo sit ut mala