De morbis quibusdam lienis cognoscendis et curandis : dissertatio inauguralis medica ...

11쪽

videtur, si perbrevi tempore induratio exoria est, alioquin enim arteriae hasce parieS adcunios sese contrahereni, ei introitus sanguinis in illas partes paulatim minueretur. In mulieribus nascitur facillimo lientiis monstruatione 'suppressa. Tum enim lien sanguino nimis resercitur, cXOritur congestio, quae parvo irritamenio addito transii in inflammationem. Aliquid quoque commercii iniercedere inier splenitidoni ol orysipelas, Schoente in Ι contendit: si pars, inquii, saciei sinistra est assecta, erysipelas magis Oedem aiosum , lividum apparet, aegroti non Saporem amarum, sed potius ructum acidum conqueruntur, non doloribus prementibus in regione Doniali, sed vertigine ei visu obnubilaio laborani, ei si intumescentia non in rcgione hypochondriaca dextra, sed sinistra adesi , Itonitis conjuncta exstat eum erysipelate; denique haemorrhoidos, quae fluere non coeperiani, in hominibus, qui vitam agunt sedentariam, ei generatim pleihora abdominalis,lionii idem efficere possunt, tum enim in liene exoritursiaius congestivus, qui facillime transii in inflamma

tionem.

Oecurrunt duae licuitidis formae, acuta ci citronica.

Sympio mala. Quamquam sucriani, qui hanc morbi formam Oxistere negarent, tamen inter omneS nοSirae aetatis modicos cana inveniri partimque causis externis, partim iniernis provocatam Constat. 1) Specielle Palliologie umi Therapie. I Bd. Solio 413.

12쪽

Aegrotos subito adgreditur dolor acutus, Pungens sub costis spuriis lateris sinistri, qui complures horas eadem, qua coePii vehementia, perdurai, tum aliquantum rem iiiii, nunquam autem Plane deserti aegrotum; augetur compressione lateris, moiu, respiratione alia. Splenilis superficialis, Sive primaria, sive secundaria, facile ad vicinas paries progreditur, excellii dolore acutissimo, magis pungenio, ita ui integumenta abdominis in hac regione aliquantum rubescere possini. In splenitide pa- ronchymatosa dolor tenet locum penitiorem, adest sensatio gravitatis, sunctiones hepatis et ventriculi minuuntur, qua de re Heus ingeret Magna, inquii, debilitas adest, pulsus frequentissimus, debilis, ita ut vix sentiri possit, locales dolores pauci, intumescentia mollis, propensio ad profluvia, urina nigricans. Augetur dolor, si

costas spurias altius reprimere Periclitamur. Si manu aliquantum comprimimus regionem Iienalem, dolor saepe minuitur, exoritur Aensaii a caloris a no-

mali os expansionis in regione hypochondriaca sinistra.' At si magis comprimuntur musculi ab dominales et lien, aureoliar dolor. Aegroti in dorsum decumbunt, aut in latus sinistrum, non in dextrum, quia iunc lien amplis catus comprimit volatriculum. Regionem lienalem perscrutanti apparot lien velut corpus rotundum, Paulo mobile, maxime dolens; dolores progrediuntur ad veniriculum juxta decursum vasorum brevium, et ad humerum, do quibus P. Frank: MDolor

ad humerum, mammam ei claviculam sere exiensus, nunc acutissimuS, DNnc obtusus, costarum spuriarum limbum plerumque DXCederi S. ω CompreSsioue organorum vicinorum exoritur singul-

13쪽

ius, palpitatio cordis, anxietas, lipo thymia, iussis, quam

situ erecto augeri eouiendii Pucheli. Dyspnoea nousemper invenitur, Sed praecipue in Pariis superioris inflammatione, quae sursum diffunditur. Digestio est turbata, appellius ciborum nullus, aut bullinus, lingua obiecta muco spisso et mulio, alii aliquantum rubesceniem, alii non mula iam describuni. Ni- iis augetur, quam Jungli erus admodum intensam, Morgagni inexstinguibilem, Caninior laeniter implacabilem, Frank et Marcus magnam dicunt, et Heus inger nullum esse tradit morbum, ita quo sitis adeo inexplebilis sit. Sapor oris amarus, Saepius acidus est, nausea, imo vomitus, quem deficientem Heu singor

octies ianium animadvertii. Vomitu non solum contenta ventriculi omittuntur, sed saepissime Sanguis SpumanS, ruber, quod autem non Signum Pathognomonicum esse,

Marcus commemorat, adest, Vomitus eruenius Semper in inflammatione paren chymaiosa, in inflammatione superficiali autem haud raro desideratur. Vomitu eruenio ipso augetur dolor, tum autem aliquantum minuitur aut remittit. Alvus est obstructa, neces durae, densae, volui combustae, saepius immixtae cruoro minus autem nigro ei dissoluto, quam in morbo nigro. - Epis laxin ex nare sinistra signum magni mo-monii commemorant auctores. Nares ei aures sunt

pallidae et frigidae, menii pars sinistra rubra ei calida. - Urina semper mulaia, Subfusca, rarius crocea, emissa mox deponii se dimonium. Maximi momonii est mulatio caloris aegrotorum,

qui imprimis sub finem morbi exoritur. Cui is si navida, de quare Ilii delabrandet is Fuscedine quadam, seu navi-

14쪽

lio atriori admixta foedantur; color Graeco rum. u Alii scriptores culina eo eruleam, lividam commemorani. Pedes ei genua rubent, nares ei aures quandoque pallescunt, ui S e n n e r i tradii. - Febris atrox est, primum frigus vehementissimum, tum calor magnus, pulsus plenus, quem Heus inger frequentissimum, durum, plenum, Marcus ei IIaas bauer in pario sinistra suppressum Significani; cutis arida; sobris aui re- miliens, aut vergens ad intermitientem quartanam.

IIaeo morbi forma saepissime observatur, plerum- quo complicata, si alius lienis morbus jam antea aderat, quare sympto mala Singularia ei Pathognomonica asserro, dissicillimum eSi.

Sympio maia Iocalia sunt dubia; homines, qui per

mulios annos hypochondria aui dyspepsia laborabant,

queruntur Sensationem ingraiam praeiereuntem in regio no hypochondriaca Sinistra, quae augetur post coenam. Dolor magis eSi obtusus, minus rapidus, juncius cum sensatione gravitatis in tione. Johnson, Ploi schol, Τ ulpius pulsationen observabant in hypochon-drio sinistro, quae manu imposita sentiri posset, quin otiam Tulpius exemplum commemorat, in quo pulsatio per disiantiam triginia pedum audire iur. Tumor regionis lienalis constans, at magnitudine varius in assectione Pariis superioris sursum, in assectione partis inferioris deorsum iendii. Esi alii durus aui mollis, digito tangenii vel cedens vel renitens. Hic tumor efficit oppressionem pectoris, an Aleiatem, si magnam adeptus eSi amplitudinem, spasticas diaphrag-

15쪽

matis assecliones, palpitationem cordis, lipothymias, insultus epilepticos inseri. Tulpius Ι) juvenem his insultibus eorreptum memorat, quoties lienalis regio digito tangeretur. Functiones lienis laesas magnam efficaciam in totum corpus exserere Palei, quod hoc organum Ceterorum viscerum sanguificationi inservientium actiones adjuvare videtur, omnis enim assimilatio morbis lienis periurbatur.

mai. Persaepe etiam videmus Colorem viridem, ei Heu singor 4 probat exemplo. Puellam magno lienis iu- moro associam nonnisi velata facie ambulasse, quod color nimis fuerit viridis.

Digestio osi turbata; aegroti conqueruntur dyspe- Psiam, Sensationem ardoris in praecordiis ci in toto ab domino, fastidium ciborum, cardialgiam, quae minuta, post coenam augetur ei excitat vomitum, in quo IIcus inger complicationes cum morbis hepatis ci lienis observavit. Sitis sicuit in acuta, ita in chronica quoquo inflammatione inexplebilis est, socior oris, gingivae tumescenies aut pallidae, aut rubrae, scorbulicis similes. Celsus 5 dicit, riquibus magni lienes, his aut gingivae malae, os olei, aut saepius aliqua parie perrumpit. κObstructio alvi pertinax, de qua Piso: ndura al-

16쪽

viis spieiiiiiiii familiaris,α Frank: obstructio alvi pretinax disserit. Interdum invenimus diarrhoeam, aut criticam aut perniciosam. De natura urinae maxime disseniluni, quam Tu I- Pius aquosam, Marcus subflavam, Reicholi rubram, Bise hosf mucoso sedimenio instrueiam observarunt. Tussis sine sputis saepe adest, quacum dolores Pectoris prementes et respiratio dissicilis conjunguntur. Aogroti minimis jam laboribus saligantur, somnus eos sugii, vel interruptus est somniis gravibus, anxiis, ita ut aegroti experrecti sese non amplius sentiani validos, sed saligaios. Quam ob rem macies et prostratio virium indies crescit, et habitus ille exoritur, quem veteros medici lienalem Dominabant. Dodoma saepe invenitur, nec non liquis crurum iumor, imprimis in latere sinistro, ubi calor est minuius, quod Celsus contendit. In pedibus, praecipue in laiore sinistro, ulcera exoriri, quae initio parva sini, at indies magis crescant, Jam Hippocrates dicii. Praeterea cutis est aut frigida, aui naturalis illa praecipue in pedibus observatur. Iniex constantia lienitidis chronicae symplomata numeranda Suni Profluvia, quae raro

abesse solent.

Episiaxis est parca, et ianium guttatim sanguis nigricans ex nare siniSira stillat, quae essusio aut critica aut perniciosa esse PoleSi. Quod ad salutarem opista-Xeos naturam perlinei, Groianelli dicit: Uliquo opisiaxis salutaris habenda erit, si cephalalgia cedit, si- iis tolerabilis si, corporis quies ei gustandi facultas re

deunt.

17쪽

Saepius adesi vomitus eruentus, qui, quamquam et votoribus et recentioribus medicis signum habebatur pathognomonicum, tamen in omnibus casibus non observatur, uti Heus inger exponii. Pulsus initio est Dor- malis, Progrediente autem macie, sobris hectica exoritur. Initio etiam febrim intermitientem saepe invenimus. Praeter haec corporis symptomata multae apparent

mulationes animi in hominibus Itonitido chronica laborantibus, sicuti in plerisque morbis abdominalibus. Homines maxime hilares, quum primum ingrediebatur inflammatio lienis, tristes, anxii, moesii, iracundi ei ad seium proni animadversi sunt, quae animi tristitia haud raro tantopere augebatur, ut ipsi vitam pertaesi manum violoniam sibi inferreni, quod Marcus in plerisque lienosis accidere contendit.

Quamquam assecliones lienis inflammaioriae multa Osserunt symplomata, ex quibuS Da S cognoscere POSSimus, nullum tamen sympio ma Palilognomonicum est habendum, sed consentientibus ianium aui plurimis aut omnibus diagnosin certam consiliuere licet. Iniumc-sconita ipsa, quae semper cum inflammationibus lienis est conjuncia, ex aliis quoque causis in regione hypo-ehondriaca sinistra oriri potest, sive sit in intumescentia Iobuli hopalis sinistri, seu pancreatis, Seu renis Sinistri, id quod jam saepe decepit medicos. Hippocraios ipso describii casum, ubi lionis. ita mox subito modo augebatur, modo minuebatur; quod nihil nisi salutonita coli suisse videtur. Inflammationes lienis cum iis partium vicinarum

18쪽

permulta habeni symplomata communia, V. C. Cum morbis cordis sinistri, in vivo quo morbo Suni anxietas, palpitatio cordis, respiratio dissicilis, signa pleihorae veno-Sae, dyspnoea, lypothymiae; hie autem sedes doloris in regione hypochondriaca sinistra, habitus lotus aegroti, haematemesis, tumor, visus obnubilatio de diagnosi certiores nos reddunt. Multum subsidii in hoc casu asserunt signa auscultationis et Percussionis, quibus solis morbos .cordis et lienis discernere valemus. Ad firmandam diagnosin inter inflammationes lienisci renis sinistri haud mediocriter nos adjuvante dolor in inflammatione renis profundior, qui sequitur uretris decursum; in hac quoque instammatione vesicae urinariae sympio malica assectio adest, i Signa quoquo habenda sunt urina, dolores abdominales, collet, retractio iesii- euiorum ad annulum abdominalem. Inflammationes chronicae partium lieni vicinarum cum Itonitido tot habent symplomaia communia, ut dis-

scillimo discerni possini, quam ob rem in hisce casibus omni opus est cura atque diligenita, ad cruendam dia-

Affinia quoque symplomata osseri plei hora abdominalis, in qua autem dolor localis, in iumescenita et imprimis assectio pariis sinistrae desciunt. Ad distinguendam sobrina informilloniem et lienitidem chronicam, haud

raro summam debemus impendere operam, at in hac iniermissiones non iam persectae ct eonfianies sunt,no quo desciunt dolores lateris sinistri, illa aulem rem

diis usitatis adhibitis facillimo depellitur.

19쪽

Progno Sis. Lientiis acuta minus periculosa habetur, quam chronica. Quae si originem duxit ex causa mechanica, Persa ope exitus est lethalis, quod tunc quoque Paries majoris dignitatis laesae sunt; prognosis est melior, si haemorrhoidibus, quam si vilio Systematis venae portarum causam debet: iunc enim persaepe obliteratio Venae poriarum oritur ei melaena. In prognosi ratio habcnda osi inium escentiao lienis; quo major baec, eo Prior Progi OSis, quamquam maXimos quoque ita mores ad normam reSiliuios esse, negari non potest. - Vomitus cruentus, Si Persaepe exoritur ei magna sanguinis copia ejicitur, mali Ominis ost, otiamsi temporaria remissio Sympio malum oritur; digo-stione maxime laesa, macie Summa , eXlius Pessimus est timendus. Si opisi a xiii parcam remissio sympio malum

sequitur, progno Sis eSi bona. Multum quoque prognosis pondoi ab exitu inflammationis; in ascite, aut sympio malibus maniae accedentibus, Progno Sis mala. In Itonitido chronica, ut dixi, prognosis infausta est; oiiamsi enim non praesens, iamen futurum periculum minatur aegroio. Assectiones paritum vicinarum si accedunt, si exoritur in viris aetate provectioribus, non minus infausta est praedictio, quam Si assectiones hydropicae acceduni. Bona est prognosis. Si symptomata gravissima evanescunt, habitus melior sit, ciborum appo-ilius redii, si menses aut haemorrhoides anica suppressae fluere incipiunt, si somnus qui eius rescit aegrotum.

20쪽

In inflammatione acula remedia a veteribus medicis specifica nominata, quae maximam partem in diu reticis ot antiscorbulicis cernebantur, jam diu sunt seposita. Primum totius curationis est, ut causae morbi quam diligoniissime impugnentur. Curatio splenitidis acutae Osi eadem, quae hepati ii-dis, quare initio detractio sanguinis universalis ei localis, universalis tamen caute, adhibenda est, quoniam

massa sanguinis in Parenchymate lienis per eam non minuitur, neque dolores quidem semper cedunt. Heu singer, venaesectione non semper opus esse dicit, ei si opus sit, instituendam esse horis vespertinis. - Groia nolli commemorat, in splenitide acuta parvam detractionem sanguinis universalem esse adhibendam, ei si complicatio cum morbis inflammaioriis vicinarum paritum adsit, repetendam. Maximum remedium cernitur

in detractionibus sanguinis localibus saepius iteran clis. At si his dolor non cedit', auxilium petendum est a Vesicalorio, cujus suppuratio per Iongum tempus pro irahatur. Si splenitis oria esi suppressis haemorrhoidibus aut mensibus, primum id moliri debemus remediis ustialis,

ui secretiones quas diximus revocentur. Internae praecipue utimur Salibus, magnesia sulphurica, nairo sulphvrico, tartaro lariarisaio ei plerisque aliis acidis vegetabilibus, acido lariarico, manna, pulpa iam arindorum cum herbis, quae excitani diuresin. Mulium dissonii uni scriptores de usu calomelanos, alii, ut Marcus, Vogel, Ponit, orion eo triuntur, alii, ut Nasse, MOSi, repudiant; vis ejus salutaris non lania osi', ut multa, quae