De morbis quibusdam lienis cognoscendis et curandis : dissertatio inauguralis medica ...

21쪽

asseri, noxia omittamus. In obstructione alvi pertinaci elysmaia sunt adhibenda, in vomitu potio Riveri, pulvis aerophorus, in haemalem est, etiamsi vires sunt prostraiae, detractio sanguinis ei localis ei universalis, in qua Schoente in acida, et ex his acidum Sulphuricum cum Bolladon ira, alii aquam frigidam imo glaciem laudant; v. Η i l d o D b r a D d commendat alumen ei somentationes frigidas. Episiaxin criticam sistere non licet, at si nimia sanguinis copia esstuat, remediis apiis eam opprimore oportet. In abscessu lienis aui parva, quod Nau- inanii et Mosi, aut magna, quod Groianelli praecipit, incisione pus evacuari debemus, ne omnis lien iranseat in suppurationem aut abscessus effundas contonia sua in cavlialem abdominis. At maxima adhibenda ostcura, ne praecocem instituamus incisionem, primum enim caute inquirendum est, num lien cum internis in togumentis coaluerit. Ad abscessum brevi tempore tollendum, Lara cataplasmaia ex bryonia alba commendat. Practerea rationem luibere debemus nutrimentorum, ne quid aegroto praebeatur, quod ventriculi sun cito nos dobilitare aut nimis eum excitare PoSSii, quam ob rem Ileus inger mucilaginosa ei poma, quae mulium conlinent acidi, proponii. Curatio lionitidis chronicae mulio majores obirudis difficultatos. Quamdiu dolor adest localis, detractiones

locales sanguinis instituendae et iterandae sunt. Semper respiciantur morbi causae, quas auferre et secundum quas curationem moderari oportet. Maximi momenti Osi vitae ratio; vivat aegrotus in aere Rano, uia-1ur corporis exercitio, vilei cibos, qui digestionem debilitare aut ventriculum nimis irritare possint.

22쪽

Quum in lienitido chronica semper adsii tumor ei, nisi Praevalent sympio mala inflammationis, curatio multa habeat communia cum curatione hyperirophiae, hoc loco plura de hac loquamur.

Causa communis hyper trophiae Itonis cernitur in circulatione impedita, ci nimio sanguino lienis, qui variis

causis inductus ad alia organa non revehi iur. Si enim nimius adest affluxus sanguinis ad lienem, Obstructuram peculiarem defluxus eodem modo minuitur. Extenditur lien praeter modum, ei si hoc saepius sit, relaxatio ie-lae eXoriatur necesse est; tum cxtenduntur cellulae, in quas penetrat Sanguis, cujus ob Stagnationem sese contrahere nequeunt. Persaepe hypertrophia confunditur cum Itonitido chronica, quae haud raro Procreat Paratrophiam, Verum quoque non praegressa assectione inflammatoria destructio lionis sola stagnatione sanguinis ossici potest. Hic morbus per mulios annos irahi potest, valetudinem haud multum periurbans, sine ulla mutatione, Plerumque au-iem verno et auctumnali tempore augetur, hicino et aestate minuitur. Ny pertrophiam, vel maximam, nullis adhibilis modica moniis ad volumen naturale reduci POSSO, Ponaberion I) narrat. Inier omnes causas sebros intermitienies 'et renati-

23쪽

lenies primum teneni locum, quomodo autem hypertrophiam lienis efficere possini, non constat inier scriptores. Thomson in eo causam esse Pulai, quod hoc organon, receptaculum sanguinis, inter horrorem sobris nimium sanguinem accipiat et quod impeius isto sanguinis iteretur, priusquam licia expulerit sanguinem prius

recepium.

Morgagni 1 hocce modo rem exponit: MLaXum enim per se Viscus ei cellulosum et ex quo lenius est sanguinis reditus, quippe hepar, antea quam vena cava subeat, traiecturi, maxime opportunum est iunioribus, praesertim si diuturno morbo exiguis ejus viribus infirmatis, sanguine autem inerit facio, quaedam in hoc relicia sint, quae aui eorrigi aut extra corpns Hici debuissent.α

Suni, qui contendani, hyperirophiae lienis semper

praecessisse febrem iniermitieniona, etiamsi anie longis-Simum tempus. Hoc corio constat, in hominibus sobritertiana mortuis semper inveniri aut Paratrophiam aut destructionem lienis, in quibus febribus horrorem causam esse Groian elli 2) coniendii, di conse ΜFrigus se-brito sobris intermitientis alia est morborum splenis causa occasionaliS.α - . ni persaepe est Pleihora lienis ieausa febris intermitioniis, quam ob rem IIous in-gor 3 intumescentiam lienis saepe remediis subrifugis polli narrat. Abor crombio in febri intermitiente Pertinaci animadvertebat magnum tumorem in hypochondrio sinistro, qui febri remota tollebatur.

24쪽

. At non solum tertiana, sed etiam quartana sobris iniermitiens procreat iuniorem lienis, ex quotidiana Groia nolli tum hypertrophiam lienis oriri contendii, cum aegroti sitim, quae in hac specie xii vehementissima, sedare soleant.

Omnes etiam febres inflammaioriae diuturnae tumorem lienis excitare possunt; Morgagni I in juvene, qui post diarrhoeam vehementem laborabat febri inier- milienti ieritana, quae exibat in febrim nervosam, lienem valde exiensum vidit. Pleihoram abdominalem lienis quoque hypertrophiam Procreare pοSse, Palet, lien enim nimio sanguinis amu-xui non ianiopere resistit, quam alia organa, quoniam per aliquod tempus magnam sanguinis copiam sino ullos unctionis damno recipere potest, at si hic sanguis per Iongius iei'pus lienem explei, exiensio ejus sit habitualis et persaepe in integrum resiliui nequii. Eandem habent vim illae res, quae Plei horam abdominalem provocani, nutrimenta, quae turbani digestionem, vitae ratio sed uniaria, quare etiam suppressis mensibus ei haemorrhoidibus hypertrophiam lienis oriam invenimus, quae fluxu sanguinis rosiliuio minuitur. Inflammationem lienis ci acutam ei chronicam inium Orem exire posse, οXperientia docet, ita vero ui hoc maximo ad chronicam pertineat. In quibusdam regionibus praevalere morbos lienis, imprimis intumosconitas supra dictum est.

Si brevi temporc magnus exoritur tumor, aegroti l) Morgagrii et . X XI. IVO. 2.

25쪽

initio vexaniux vario modo, quoniam lien vicinas paries comprimit, quae posi aliquod tempus jam assuetae compressioni lanctionem haud multum turbatam ostendunt. Regionem hypochondriacam totam invenimus exiensam, in parte Sinistra aliquanium convexam. Rarius sentimus tumorem mollem, superficie inaequalem, qui manu potest reprimi, neque es ficii dolorem. Cosiao in Parie corporis sinistra magis sunt curvatae, ita ut io-ium latus plenum videatur. Lien per varias directiones inlumesceare poteSi, quarum duas praecipue distinguere licet. Premit enim splen costas in partem anteriorem, et

ejus margo superior in regione cosiae nonae aut decimae apparei, tempore seriori autem non solum ad partem inferiorem exiendi iur, sed etiam usque ad Veniriculum ei regionem umbilicalem.

Lien jam initio potest exiondi ad pariem inferiorem; ium animadvertitur in regione ultimae cosiae, ei crescit ad partem anteriorem, ita ui inierdum usque ad

regionem inguina' procedat, quod jam antiquissimis

scriptoribus haud ignotum erat. Andrat adnotat, lienem exiendi nonnunquam ad partem superiorem, diaphragma reprimi, regionem eOsiae ultimae omnino liberam videri. Dolor hebes, obtusus, raro adest, sed potius sensatio oppreSSionis, corporis ponderosi in hypochondrio sinistro, quod molestias asseri ventriculo. Haec sensatio modo augetur, modo minuitur, quod ab tumore cresconi. aui

decrescente pendere videtur.

Aegroti nonnisi in latus sinistrum decumbere pos-

26쪽

Suni, ci si sorte per noctem hunc situm mutant, subito anxietate expergiscuntur. 'i Sympio ma pathognomonicum est vomitus, qui om- , nino disseri a vomitu in aliis morbis. Aegroti per unum vel complures dies vomitu semper muciantur, qui iumper menses aliquot deficii; cuilii uni praeier cibos magnam bilis copiam, quamquam nunquam icterus ob Servaius est, de quo P. Frank Ι historiam tradidit.

ΜFoomina jam per mulios annos iu more in hypochon-drio sinistro vexata crat, qui tempore, quo menses suc-bani, Semper augebatur, et tum per quatuor vel quin quo dicS aegrota saepenumero vomitu laborabat, qui deniquo nunquam cessans moriem inserebai.α Adsunt praeterea aliae assectiones gastricae fastidium ciborum, propensio ad Obstructionem alvi. Tussis brevis, sicca sine ullis sputis. In permagno, tumore invenimus orthopnoeam saepe complicatam cum

vomitu, de qua Porial M egregium proponit exemplum: Vir juvenis jam per aliquot annos laborabat molestiis in

dies magis crescentibus. Duas horas P Osi coenam dolores hebetes in regione hypochondriaca oriebantur, iumangor magnus ei lania debilitas, ui aegrotus stare non valerei; tandem accedebant constrictio saucium et sens alio suffocationis, facies rubra, iurgescens, Oculi prominentes, lingua densa, rubra. Aegrotus surgere lenians

Ob debilitatem considere cogebatur, respiratio dissicilis erat, qui status post horam dimidiam vehementibus aliquot inspirationibus siniebatur. Facies csi Pallida, livida, nigricans, interdum PaSiοSa,

27쪽

quam Hippocrates Ι) navam, aut eX albo cineream, Aretaeus 2 eineream, aut ex nigro navam, Galesius γ) aut colori hepatico similem, qui autem semper sit magis suscus, quam in inflammationibus hepatis, aut

chlorolicam, uti Groianelli quoque nominai. Episiaxin raro desideramus, eisi non mulium Sanguinis os fluit; quam ei iuniorem lienis orientem reprimere ei orium Sanare posse, jam veteribus scriptoribus nolum erat, de qua re v. S Wie ien 4 dicit: ΜΡlures novi, quibus verno tempore familiare erat, sanguinem donaribus sundere, qui sibi ipsis insianiem haemorrhagiam praesagire noverant ex dolore circa lienis regionem, quandoque etiam ex cujusdam palpitationis in eodem

Vomitum cruenium sine angore saepe ii Venimus,

quem pulsatio in regione lienati indicat, quo parca ianium sanguinis copia ejicitur. Talis vomitus indicat Oxitum lethalem, si vehemens est, tumor lienis augetur ei febris procreatur. Interdum saecibus nigricantibus omnis status in melius vertitur, admodum in brovo tempus. Urina est parca, color non mutatus, at inierdum Onsori colorem cerevisiae suscae, sino se dimonio. Remissionem sympio mala tum indicat urina turbida, densa eum sedimento mulio roseo, de quo Webor D: ΜLien turbatus aliquando per urinas eXpurgatur nigri cantes,

quandoque atramento simillimas summa cum cuphoria; 1ὶ De internis asseetionilius. Cap. 34 et 36. 2) De causis et signis Inor i. diuturn. Lib. I. cap. 15. δ) De Iocis asseclis. Lib. VI. Cap. 1. 4) Comment. VoI. II. f. 741. 5) De causis et signis morborum. Tom. II. Pag. 13.

28쪽

aliquando permulias crassas, saeculentas, quasi sanguianeas eum sedimento mulio. αSi morbus jam inveteravit, exoritur cachexia, quam dicimus, splenica, in qua Praeter celera Sympio mata major oritur debilitas, proclivitas ad ulcera pedum pertina , Cia, quae levissima causa procreari possunt, febris irregularia, horripilationes vespertinae, macies, demum hydrOPS. Haud raro hypertrophia lienis procreat sympio- mala nervosa, Spasmos, quod Tui pius commemorairis Lien, inquit, a iurgido hoc atrabitaris sermenio jam tumidus diffudit illico ex se vapores cerebro iam inimicos, ut juvenis proclivus concideret in vehementissimos morbi comitialis insultus, excitatos Iton ianium a causa interna, sed subinde quoque a cauSa exierna, nam Pressavcl digito solo regione lienis, contrahebantur illico omnes nervi, et sequebatur confestim miserabilis univorsi corporis distentio.α Diagno Si S. Pormagnis dissiculiatibus diagnosis hyperirophiae lionis stipatur, imprimis si tumor non est ianius, ut sonitri possit; exis iuni enim his in casibus multae complicationes cum morbis vicinarum partium aut primariae aui secundariae. Tumor in hypori rophia lienis sorte confundi potest 'cum hydrope saccato; ai si naturam tumorum respicimus, non ambigemus; in hydrope saccato enim tumorosi mollis et fluctuationem facillime manu imposita sen- iimus, in hyperi rophia lienis est tumor durus, sine ulla fluctuatione, tum quoque margines sunt aliquanto ro-

29쪽

minentes, inaequales, duri, in hydropo saccaio aequales,'

Cum hypertrophia cordis similia adsunt symplomata, at dyspnoea, anxietas majores sunt, circulatio sanguinis magis debilitata, denique signa acustica iam singularia 'sunt in hypertrophia cordis, ut permutationem eum aliis morbis non ad miliani. Hyperirophia lienis saepe conjuncta est eum iniu-mosconita lobuli hepatis sinistri; in hepatis morbis autem praevalent sympio mala icieri, color peculiaris et c., quae in morbis lienis nunquam inveniuntur. In inflammatione lienis semper adesi dolor, in hypertrophia sensatio gravitatis, et si in hac invenimus dolorem, semper inflammatio quaedam exstat, quare hi morbi non facito

confundi possunt. Praeterea nunquam negligendae sunt causae ei anam-nesis, quae solae Saepe de natura morbi nos certiores reddunt. Progno Si S. Prognosis secundum causas aui melior aut pejor

est. Hypertrophia lienis, quae exoria est febri inierintliente, tacito auferri potest, si per breve tempus existit;

quam ob rem etiam haec in iumescentia maximo si ro- ei diva, nam si hyperirophia minuatur, febrem inierintlientem revocari, mulia Probant eXempla. - Prognosis est bona, si tumor mollis, digito cedens modo crescii,

modo decrescii. - Quo minus color est lienosus, ea-checticus, eo melior exitus Sperandus. - Hydrops aut

phthisis abdominalis accedi ias moriem haud procul abesse iesiantur. - Prodromum morbi in hypertrophia

30쪽

lienis di arrhoeam pertinacem nominai T Wining, cui ' sacpius hydrops et haemalem e Sis, rarius melaena, praecedat. Diarrhoea cruenta, quam Hippocrates saustum habet sympio ma, Summam quoque indicare potest destructionem. Interdum etiam vomitum cruentum sanari posse in hypertrophia, Laiur I hoc casu osten- dii: Virum, qui per duos annos laboraverat febri inier- miliente pertinaci, subito aggrediebatur magna lienis intumescentia. Medicamentis per longum tempus adhibilis, tumor reddebatur mollis, at non volumen ejus minus. Subito maxima cruoris copia Vomitu ejiciebatur; quosacio post mensem lien recuperabat magnitudinem normalem. II eus inger 2 commemorat, Vomitum cruen

ium, aut sacces cruore mixtas pessimi ominis esse, si pressione lienis iudurali, in vicinas paries exhibita, inducantur.

Praeterea vires 2 3groti ei mentis asectiones respiciendae sunt, quibus praevalentibus plexumqne Prognosis mala vocari Potest. Curatio. Dissicillima osi, haud raro enim nullum remediumoxilum inducii faustum, quare nullus iario morbus existit, in quo tot remedia sint laudata. Mulium valet ad restituendam sanitatem vivendi ratio; si aegrotus vivii in regione paludosa, humida, primum id moliri debemus, ni oum transferamus ad regi Ones alias, quae minus favoni origini sobrium inierintlioniium et morborum lienis.