De restitutione in integrum minoribus alijsque priuilegiatis personis quandoque deneganda tractatus D.D. Hieronymi Cala ... Cui accesserunt tria singularia responsa, quibus auctor in causis proprijs sibimetipse consuluit ..

14쪽

CANDIDO LECTORIF. P. CAROLVS SVS ANNA I. V. D.

i intaneae Iur prudentiae, ex quo tempore haec reuixit, asque Φη Uuesse ad hanc que diem carpit denuo, quantum accesserit per industrior, peritissimosque cultores suos Alciatum, Bud eum , Duarenum, Augustinum, Goueanum, Cmacium, cinnanum, Donellum, Antonium Fiarum, caeterosque horum institatum secutos eruditissimos miror, est qui nesciat nemo, nemo merιtatis amator, qui non fateatur ing nae. Hi namque meliorum literarum praesidio adiutι, qua meterum Iura prudem eum enucleantes response, qua antinomias tollentes, conciliatis temporum primeipue ex historiis petita ratione ) tum inuicem, tum etiam cum Principum placitis pugnantibus responsis; eam nobis puram putam, nitissiorem amplioremque reliquere scientiam iuris, mi nil amplius post eorumscripta desiderari posse mitiatur

et ijs, qui mutilam obscuramque putarunt olιm hanc, qua impraesentia mtimur Iuri prudentiam . uuantum mero decesserit eidem per Farbaros illos, omnisque prorsus eruditionis experter leguleios, qui sub interpretum iuris, si Dise placet, censem an gregem Immiunta, ilistisque, mi aiunt, manibus rem tantam non meren intur, imm) audent,supra quam credi poseis fidenter tractare, suisque omnia inepti complere , Et seu a mera Iurisconsistorumsententia abeuntes,seu absurdam sitiam nouam, sist ab illa auehorrentem commenti obtrudentes, mel uronibus, mel js, qui in ipsorum pistrino ιaram transgentes aetatem, nisi detrito eorundem lolio mesei non consueaere, e luce in quam meliores illi protulerant, in tenebras eam reiecerintitorum, cordatorum quotusquisque est, qui non ideat perspicue Et mirari sano subit, quod tot inter scripturientes ne mnus reperiatur quidem, cui in mentem nerit sequam, non inter Scythas hanc, aut mitra Sauromatas , sed in Italiae LM tio ortam,disque fuisse altam; adiaque ἀ Latιnis tantum excolendam,eisque inisse demandandam tantae Reginae custodiam . Mirarique subiret magis, nc Iuris prudentia miserum, M' miserandum in modum diserem potius quam cultae um iugiter dolere; quod stati nostri,qui suo metui iure,caeteris explos, istam quam magnus illa Iurisconsultus fugientium pene titerarum, obsitum,Wtothculorum tenebras, assertor minisque felicissimus Anaraas Aetatus, Vir ad magna om-inis,sed ad restaurandam praesertim eloquentiam factus,ac Iuri prudentiae bono natus, . Barbarorumsimbus ad sua reduxerat limina primus, impensus colere utq;s o omnino restitueretur pristino decori,summa eniti spe debuerant, hanesiti ab exteris gloriam praeripi miderant , si di tantam aequo anιmo ferre potuerint iniuriam r

15쪽

Nosti . nisi tempestate post Alciatuis Ita runs amfu D. Francisitis Merlinus, magnaesane mentis homo, sium mique Vis tudic , qui et Verissemilia splendore ,

maiorumque suorum Im Vinibus praeclarus, sed literarum magιs virtutumque omnium fulgore constans, Togatae Palladis ornamentum decusque, obsua in Regem nostrum olim Philippum huius nominis uuartum officia,Wmcrata, S. R.c. 'Neap. Senator, ae Regiae camerae Praesideus Πιs dixit, extra ordinem ad Urba-uum VIII.Pontificem Legatus,npremi Italorum coply Regens, lavdaemi; S. R. huius Praeses, honorum omnium exhausit aerarium, Gentisque suae gloriam fiduci mo sibi melut iure tr4ditam, eo clim famore ad posteros transmisit, mr mirum sit, quanta hine suis factast accessio Progenitoribus, quorum intermoritura nunquam gesta plena collegerunt manu, y memoriae prodidere Annalium Historiarumque 1criptores celeberrimι. Vnus, inquam, iste concretam nisi denu) hregisset glacies, que editii scriptis, quas controuersias orenses placuit inseribere, iam posteris Italis monstrasset iterum, qua in Latium reuehi, meliusque tractari Iura prudentia posset. Post eum mera D. Heronymus Cala buus ex D. Isabella Merlina sorora nepos, irtute literarumque studio plurimum contendens, O patern , maremι --

generis famam aequet, aut superet, Author libri huius, qui euoluendus tibi atquererendus, candide Lector, nuncupatis mi arrideat, aut saltem non disipliceat, re ditur motis, eaeteros m docuisset Regnscolas nostros, quos scribendi tenet eacontinquomodo eum laudeseribendum sit , s meram gloria attingere metam, ac Iuristo

sulti promereri queat nomen, qui Mesicriptionis genus malit eligere, quam rhus dias improbo labore collectas e re: quod plerique hoe Seculo faciunt, quorum i genia nisi ad alienum incedere gradum non sint edocta , verentur enim ,s extra illum serantur praecipitia, quae nusquam sunt i r quibur E meliore luto finxit praecordia Titan. t et ere dici proinde queat quod ad Neapolitanos potissimum attinet Scriptores Avunculum iurisconsiuitis tantum; Nepotem tum his,tum Iurisis etiam suis scri

tis et luisse consultum. Ne me et ero,aut praeiudicati ingendi hominem,aut nimium tanto muro, non absque assentationis mitio, putes addictivn; Euorue, quaeso te, t brum, aconcero, hest mi candidum ierique amantem decet, quae Reipublicae litorariae bono scribit author expende. Fateberis emm, me mera dicere;suellumsne

juco gr ealamis ris, leni se aequabili orationis tractu fluentem , siue eruditionem solidamque spectes f. rensis Iuri prudentia doctrinam tot exagitatas quaestio

nes, tot enucleata Iura, tot conciliata response. .Quin est ipsa et Astendens inuid Midfateatur oportem, quandoquidem inculpata omnia,Omnia ad meri normam libra ea, disteriata cernuntur.Caeterum,quantum inforensi palaestra se exercentibur alta turus' adiumenti liber hie, non est opus,etu pluribus expsicem,teque diutiat quam

par es morem, quando per te is denoscere idpoteris i molis; moles autem quam

libenter, et ιι inii hoc, quod praetoreundum non uderar te monuero. Nimir- eum

minorum fauor, di aliorii, quisub istorum censentur albo omnesfascinauerit hucuseque, adeout quotquot olim uere, quotquot hodie sumur, pro ijs semper,in dubisen sere 'ambiguis quaesionibus respondere cogamur,ac magnetica et elut quadametu ad ita respondendum trahamar; amuliti loco liber hissaltem erit Iuturus deincepi;

16쪽

ceps; mi libero muιiere queamus animo, quat/nussit fauendum ijs, qui myeratio rus sub imagine nostros ludentes sensis , omnem a nobis in Di commodum extorquent obsensium; quatenus in eos a maioribus flandum, ne minoribus monstros iquaιiam deformitate maiores succumlere sinamus semper : Agit enim latissime,

De restitutione in integrum minoribus, caeteri sedi, horum iure garitientibus quandoq; deneganda . uanti autem sit opus hoc, mea certe commendationιs non eget; satis

enim liber, quippe qui es omnibus numeris absolutus,sejse commendat. Nec ego si mellem, is projectosum, qui aut ιudicium de eo ferre, aut queam eiusdem adtexere laudes . Cur tandςm animum auscribendum appulerit author, aperire non grauabor. Librum scripsit hunc maiora quidem ac meliora etiam daturus olian in lueem, si quae edit modo ingeni'suspecimina probis doctisque Viris,quos Iurisprudentia melioris amor tenet, probari, ac libenter excipi intelliget non ad captandam ruriam illam; aut sibi adistiendum honoris inde quicquam ; Satis enim maiorum suorum egregie actis insignis, Atauorumque Britanniae Regum Julgoribus itiἐustris, famam quaecumque ea fuerit hinc habenda, non captat, tamet nec spernat', Sed de Republica quo momodo, ist re literaria benemeremi, studio incitatus, βο-rumque Gentilium exemplo duetas, qui domi militiaeque clarissimi, omni aeuo Jeis inter bellorum tumultus, stu inter ocia pacis egregiam semper svis Principi a na--runt operam. Postquam enim pacatis rebus sagum posuere maIones eius,non δε- fuerunt tamen ex eadem Gente alii, qui partam ab illis per arma elisianc per i terarum exercitationes auxerunt, felicius hercli honori mili cantes suo. Armatos inter rios qui emimerint praecipui mna hae mel altera explicare charta, nostra nune instituti non est; Praeterquam quod editi non ita pridem familiae huius annales id te tantur alunde. Elueratis tamen qu superiori Seculo floruere proferendi his tantum praestantissima Vul, it mittam alios, Marcellus I. c. edito iάmpriadem opere, De modo articulandi clarus, futurusque profect) clarior multὸ, posth mis abysIeriptis ,sed praesertim luculentissimis Commentariys in Regni Pram ricas, de or ne Iudiciorum mox edendis, cura, δ' uio authoris operis huius, σadmirabili quidem cum aueharao, Caesar Marcellifrater, qui de feriis amplum scripsit eruditissimumque propediem lucem miserum tractatum, aliumque etiam de Iure retinendii quι minιt modo, Nestoreos micturus annos, D. Caraut cala, authori miroque coniunctus titere, Diani Dux, Oruinis Diui Iacobi Eques, Regia Camerae olim Praefidens, nune mero Regni huius Regiam cancellariam Re-

ρου , Hr, qua morum candore, eo-tate, pιetate, qua omnigena, eaque non ivia

gari eruditione, qua iurisperitia ad miraculum, que praecur timur, atque susti-ciendus , in quo laudando,amo dies me quam laudum ruberrima deficeret seges. Sed quid ineptus ego, protracto longiusser me, tuam vitro patientiam exercerior . meliorum lectione rerum abduco Vale igitur mi Lector, percurre, fidi per ηεm humanitatem proba, qua cedro digna leges dν adamente. Di iii od by Corale

17쪽

D, CAR OLO CALAEQVITI DIVI IACOB I

DU CI DIANI, MARCHIONI RAMONTIS, ET VILLAE NOUAE,

Nucariae, Salae, N Cannarum Domino, ac in Supremo Italiae Senatu

apud Catholicum Regem,& Regni Neapolis Regiae Cancellariae Resenti Amplissimo,& Collaterati Contiliario. I A N V A R I V S A N D R AE A S S. P. D. γα ACTUM a me sane libenter, Vir Clarissime, ut quod di

multumq; animo mecum ipse volutaueram,hteris tibi tam dem aliquando lignificarem. Quamobrem oblatam mihi ad te scribendi occasionem, auidis lime sum complexus. Legi libru m, quem De restitutione in integrum minoribus quandoque deneganda, non modo summo cum labore, & diligentia, v rum etiam doctrinae copia scripssit frater tuus, D. Hieronymus Cala; Uir quidem doctissimus,& cui, Vt dicam,quod rescit, nostro aevo, quem com parerem inuenerim te solum,quem anteferrem neminem. Admiratus plane sum acumen ingeni j sui, cum summo iudicio coniunctum; quorum alis terutrum non ita multis contingit, utrumque vero paucis: opus, ut uno me verbo expediam,dignum statre tuo. Et cum ex illius lectione, non voluptatem modo,scd fructum etiam cepissein amplis limum,mente inter I vendum mecum ipse reputaui, quantum ex stud ijs vestras Iuris prudentiae luminis, quantum item Reipublicae utilitatis accesserit; Et temperare mihi non potui, quin ad te scriberem, Virum de literis omnibus optime meritum; ut quae tot vigilijs tam bene a te elucubrata sunt diuulgare, c hortatione, quantum possem, excitarem, S impellerem. Quod ii adsequi potero, non modicam literis Opem tulisse mihi videbor. Vetus si quidem semiliae vestrae decus est,armis iuxta actiteris iuvisse Rempublicam; ut in dispari studio, parem semper gloriam sit consequuta. Sed mittamus nunc Sagatos tuos, Uiros omni laude cumulandos, quoniam ad te scribo ad pacis,& literarum ocia natum; in id de maioribus illis tuis dicamὸ qui ex quo a tractandis armis, ad literas animum ingeniumq;traduxerunt, exemplo docuere,Gentem ad Omnem Veram gloriam natam, nuDquam ociari,

nunquam quiescere; & amplissimo licet Imperio, quod armis sibi peperat sortunae iniquitate deiectam, aliud Sc multo quidem illustrius ex literis quaesiuisse. Enituit inter eos Marcellus Cala Auus tuus, edito iam pridem opere De modo articulandi clarus; sed mox clarior futurus, cum e quae Disiti eo by Corale

18쪽

quae vir doctissimus scripsit, nec dlim peruulgauit publicam lucem adspicient.Tu enim auitae laudis vindex,libros quos fidei veluti vestrae commiserat evulgari curas, incertum maiore pietate an fide. Et sunt plane magni, ac praeclari labores, quos non intercidere maximopere Reipublicae Intererat : De iure retinendi Tractatus absolutissimus, Commentarij ad Pragmaticas De ordine iudiciorum, cum obseruationibus D. Hieronymi

Cala Nepotis, De disserentijs inter ius ciuile,& Regni, De extensione,&correctione Icgum Codicis. Caelaris item Marcelli fiatris, tuique Patrui magni extant alia, nec minus illustria ingenii monumentat De serijs liber singularis, De Iure retinendi tractatus aius; Et qui amamiores Musas s

uerioribus studi js, re ipsi quoque Iurisprudentiae felicissimh adiunxerat,

victoriam ad Echinadas, Ioanne Austriaco Duce partam,grandi ac planε Heroico carmine cecinit. Haec dum euulgari curas, quo es incredibili erga tuos amore ac pietate, recte & E Republica facis. Sed cur tua tandia premis ; &qui tuorum nomen ab interitu vindicas, te ipse non respicis Multo a te maioraeexpectat haec aetas, qua in superiori seculo praestiterint maiores tui. Et prosecto a nemine merito maiore id expectare potest,aut

debet. Tu enim omnium literarum ornamenta, omnem honarum artium

notitiam, cum summo ingenio,ac labore coniunctam ad Iurisprudentiam attulisti; ut mirum non si, te in ea hanc Iaudem assequutum fuisse , quae contigit nostrorum antea nemini; ut eloquentissimus Orator, re doctissumus Iurisconsultus,& grauissimus Senator haberere: Cum nemo unquam aut verius causam siue priuatorum, sive Fisci defenderit, aut disputauerit de Iure subtilitis, aut grauius sententiam dixerit. Scis quid de te, de tuis studi js, & literis omnes, & loquantur, & sentiant: Nec te latet consultationes tuas, quas, quum Fisci, siue Regij Patrimoni) Patronum ageres

conscripsisti,per omnium manus summa cum laude versari.Quae cum plures sint, omnesque praeclarae; Vnam tamen, aut alteram silentio praeterire

non queo. Quo enim piaculo taceam defensionem illam iurium fiscalium, quam in causa cum Di manu ele Caraia, Ducis Nuceriae haerede edidisti Quanta, Deus bone idoctrinae copia in illa est, quaelὰ subtilitas Quae Iuris tam Civilis, tum seudalis, tum patrij penitistima cognitio Θ Quot nouae quaestiones in ea resoluuntur P ut non consultationis, sed iusti tractatus speciem reserat. id ithm de ea dicam consultatione, quam in fiscalieausa scripsisti de Primipilo Ubi Thesaurarij, quod dicimus, generalis

munus ad veterem Primipilum refers; & Fisco priuilegium, quod aduersus dotem ex Primi pili administratione habet, etiam ex administration Generalis Thesaurari j tribuis. id enim ibi intactum reliquisti Omnis lustrata est antiquitas ; Doctores omnes tanta diligentia, ac laboro excussi, ut nihil te sugerit, quo rem nouam,&in foro antea minime auditam illustrares. Habes praeter haec tractatus alios, non minore d iligentia, nec labore conscriptos; De successione per pactum acquirenda, DOcontrobannis Clericorum, Defiiijs contrahentibus nuptias absque consensu Cooste

19쪽

sensu parentum, De praecedontia Regiae Camerae cum S.C., & Regio Ce. nerali Thesaurario, & De Baliatu Regis Catholici in Regno Neapolitano Summo Pontifici denegando . Qui cum absolutissimi , ac elegantissimi sint, & studiosarum votis omnibus expetiti, magna tamen cu nominis tui, Sc literarum iactura eos adhuc delitescere sinis . Scio, gloriam laudemque, cuius studio reliqui omnes mirum in modum flagran te, qua es modestia, non modo de sugisse semper; sed, qua es animi magnitudine, eas quoque contempsisse. At quae malum i isthaec tua modestia est , quae literatis inuidet ex laboribus tuis tam uberes prouentus N unquam repudianda est laus illa, mihi crede, quae sit honestissimus seuotus Verae virtutis, ut a sumniis viris accepimus, si praesertim sit cum p

hlica utilitate coniuncta. Perge itaq; Vir clarissime; Proser in publicum, quae tanta cura vigilijsque parasti; Ingenij tui singularis,& industriae monumentum posteris relinque. Habes exempla domestica, di fratrem nunc tibi tam feliciter praeeuntem. Huic semitae insiste, quam vides maiorum tuorum fgnatam vestigijs; Nam nulla erit tam ingrata Posteritas, quae nomen tuum non laudibus esserat sempiternis. Perge, & Diuis bene iuuantibus, tuis scriptis, doctis Iuppiter, & laboriosis, seculum tuum ill stra, & communem hanc nostram Patriam, quae merito tanto se iactat

Alumno. Vale. Neap. Postridie Kal. Ianuarias Anno CIO IOCLXXVI.

20쪽

LV AESTIONUM

ELENCHUS.

An priuilegiatis ex eausa ustonis in m reo, semper competat restitutio.

ARGUMENTUM.

Credita pecunia cuiuis priuilegiato, credenti in illius commodum fuisse versam, in iudicio probandi necessitatem inducit: etiam si inter comminores contractum sit, siue causa ludi, siue mutui simplicis: sin secus restitutio in id denegatur; non sic si laesio enormis intercesserit, aut non numeratae pecuniae exceptio obstet; haec enim minori, Ecelesi1sque non currit. A Fisco autem eiusque Thesaur rijs, quaestoribus, atque marito dotem recepisse consessis, nullo tempore pol tmodum opponi potest i sciit ab illo, qui in ultimis constituto, talia declarauiti comvalescente enim postea, talem e ceptionem producere non valet. Creditor Vniuersitatis licti regularithr in illius commodum pec niam ab eo creditam suisse verissam, demonstrare teneatur, ad id autem, pro quo specialiter unis uersitas ipsa acceperat fuisse er gatam probare non cogitur sol. I.

QUAESTIO ILAn Minor in iudicio citari possit, est quias inibi confessus, aut ob dafectum comtumax habitus: num possit inprusinum restitui.

ARGUMENTUM. Minor siclit citari potest, ita in iudi

cio comparere tenetur per Pr curatorem: eius vero spontaneae,

Comparitio pro assensu in iudicio existimatur; Si vero non comparuerit, ita ut ex desectu illius co tumax reputetur, aduersus eam non restituitur.At si comparuerit, N per seipsum, aut Apocam rec gnouerit, depositumue accepta uerit, siue ab ipso patrata crimina consessus fuerit;identidem ad haec in integrum non auditur sol. I o.

An eonfessi acta ab eo, ut in iudicio personam priuilegiari repraesemat, possit

ex capite erroris reuocara.

ARGUMENTUM.Aduocatus, vel Procurator cum libera, siuE cum generali potestate, aut ad lites, in sorensi causa min ris iudicialiter aliquid confitens, a irria