장음표시 사용
21쪽
diametrum ampliorem, non difficile transmi, tuntur, in eXtremitate siquidem canaliculi cylindrici fiunt valida contractione humorem famguineum, quo nullum animal caret, appellunt. Si igitur teretes massulae fiant majores vasis crlindrici , conicique diametro, transire nequeunt. Quocirca in ramis meseraicis, ac coeliacis Obstructiones contingunt: & cum nos mechanica& hydraulica doceat, fluida in corpore humano alia aliis motibus ferri, tunc illa oblique, ac retro incumbunt, oc urgent. Nequeo ferre MN chelotti sententiam, pace tanti viri , dum ait p. Js. 38. Crassa fluida dicenda, non quae particulas habent maximas, sed ea, quorum particulaedit Pulier trajiciuntur. Idcirco enim Particulae, Vel nullo pacto , vel saltem difficile trajiciuntur.
quia sunt crassae, atque maximae. ac dum sibi invicem cohaerent, inde moles fluidorum maxima efficitur, dum mutua Vi sese per Vasa trahunt particulae diversae massae sanguineae, &sic oritur cohaerentia. Cohaerentiam divinitus Elem. physic. Petrus Musschenbroekius definivit. Es ea corporum conditio, qua partes quomo docunque , G a quacunque causa conjunctae , HUussioni resi uiat, ita ut eadem Si a se mutuo Jeparariuequeant, qua aut solae moveri, aut sibi tantummodo impositae, sejungi iterum potuisent, sed vim posuis
22쪽
2 postulent multo majorem. Idipsum confirmare invenis ejusdem generis supervacaneum non erit: nam ex demortuorum sectionibus quaedam obstructiones deprehensae sunt, ut BOnetus , Vilibsius, Blancardus, Uepherus, Pechlinus, aliique indubiam fidem faciunt . Quin etiam nos experientia edosti sumus, quod sinus durae meningis , qui triangulum imitantur, sive quatuor sint, ut Orclubius , & Vieumenius demonstrarunt, sive quatuor supra quatuor, ut eos Mns lovus enumeraVit, nec non jugulares internae venae sanguine mucoso, crassio , deside infarctae sunt,immo substantiam fere polyposam referunt Et ratio in promtu est: cum enim istae venae impulsu destituantur , inde tardior, lentiorque fluidi sanguinei motus exoritur. Hinc non miramur obstructiones natas esse, si1 particulae sibi
Longe adhuc proliXius, & accuratius hujuscemodi afflictionis proximam causam tradidit gravissimus Auctor noster in suis aureis aphorismis, dum num. IO8. ait. Obstructio oritur ex augustia Salis magnitudine molis fluxurae, mel utrisque concurrentibus. Quicquid igitur potest haec tria facere, hoc est angustare Vas, cruorem desidem per ipsa mei vasa appellere, & quicquid simul potens est vas arctare, & sanguinis massam
23쪽
fam minus ad motum fluidam reddere , causam procatarticam, seu remotam nuncuparem. Quae siquis plenius intelligere cupiat, Hermamnum B rhaavium , nec non ejus commentatin rem Gerardum Van S ieienum de obstructionibus consulat. Nunc ordo postulat , ut asse ctionis scirrhosae naturam dispiciam . Scirrhus communiter est tumor durus, renitens , concolor , indolensque. Quamvis autem
eum distinxerint in legitimum, seu eXquisitum quam descriptionem disertis Verbis apud senem Galenum legimus tamen distinctio illa constans non est. Exquissus igitur scirrhus tumor es praeter naturam, senseu carens, o durus. Non exquisitus autem non omnino quidem fine sensu est , sed agere tamen admodum sentit. Qui igitur sine sensu, in- curabilis est a qui Cero hebetis siensus es, non quiadem in anabilis es, tamen non facilis curatu: quam opinionem etiam in Boerhaavii aphorismis VanS ie tenus commemorat.vius morbi sedem fuisse glandulam didici ex nonnullis Auctorum Obse Vationibus. Inter recentiores quidem laudatus Heisterus anno IIas. Glandulam Tymum deprehendit in puero tredecim annos nato hectica extincto , scirrho induratam, moleque ingentem . Idem Auctor glandulam dorsalem a Magno Vesalio delineatam , ad ovi gallinacei ma-
24쪽
23gnitudinem auctam. Unde estphagus ita comprimebatur, ut nihil amplius transire potuerit. Philippus Verheyenus observavit ex dorialium glandularum tumore, ac scirrhositate patientem prae inedia misere obiisse, omni scilicet via cibo potuique ad Ventriculum praeclusa. Post sectum enim cadaver, e phagi latera ob vehementem compressionem coaluisse animadvertit, ipsumque ejus tubulum sub glandulis illis abiisse in corpus solidum introspexit. Scirrhum in majore oculi sinistri cantho natum, castaneam aequantem , feliciter abstulisse Hildanum , scribit
sillas , post inflammationem illarum male curatam , in scirrhum induruisse vidit ipse Auctor aliquoties . Plurimae forent Medicorum obser vationes huc adducendae de scirrho; Verum, ut brevitati consulam , paucas retulisse sufficiat. Symploma illud, quod experientia compertum habuimus, hic nullo negotio extricatur . Quippe mulieres quinquagenarias hysterica passione graviter laborantes , nec non virgines, quae immaniter mensium suppressionem passae fuerant, Ocyus, ac par est, talibus affectas scidi rhis non raro observavimus. Ratio est, quia
dum menses in illis cessant, sanguis ille, qui fluere solitus erat, sive per Vaginam, sive per
25쪽
uterum squa de re Anatomici magna inter se contentione dimicant) ad alia vasa regurgitat ;deinde ob vasorum actionem in ipsamet fluida Iabcfactatam, haec spissiora fiunt, atque adeo in glandulis ibi repertis interclusa scirrhosum
morbum producunt. Scirrhi causa merito recensetur viscida, crassa, viscolaque materia, dum particulae istae sanguineae cum tardis , quae majorem habent mim inertiae , Vel motum citius amittunt Praeceptore Haltero , se se attrahunt, naturamque gypseam,immo Vitream acquirunt,
impactae, insertaeque in ejus spatia per adhaesionem magnam : sic in glandulis scirrhus inchoatur , perficiturque. Causae remotae inquirantur attentius apud Boerhaavium, Gera di Van SNieteni commentarios . Jam Vero pro ximum est , ut ad cancrum eXpendendum , . quantum in me erit, aggrediar Cancer a similitudine cancri nuncupatus, tumor. est rotundus, lividus, aut subniger, dolensque , dum canales circumcirca scirrhum inflammari incipiunt: inde exulceratur, & in pus convertitur. Non parum aberrarunt a veritate illi, qui cancrum ad solas mulierum mammaS,& virorum scapulas restrinXerunt. Nam eXemplis docemur, quae a multis scriptoribus memoriae prodita accepimus, in aliis quoque cO Poris
26쪽
2 poris partibus cancros enasci, ut in labiis, lingua , in pene Virili: quae nos quidem eXempla apud Hildanum legimus. In Virgine adulta satis magnam verrucam in dorso locatam in camcrum degenerasse Van SNietenus observavit.
Idem auctor vidit in pollice pedis, dum unguem
imprudentius secuerat chirurgus in quadamia rustica, laeseratque tenerrimam illam pulpam nervosam , quae ibi est, similem excrevisse fungum s quem cum rodentibus consumere tentaret idem chirurgus , sic irritavit , ut in horrem
dum cancrum abiret . Superiore anno in Pede dextro cujusdam artificis cancrum ego Observavi cum Praeceptore in urbe Roma a quem feliciter ille curavit. Igitur non tantum in scapu-Puli S , ac mammis, Verum etiam in quibusdam aliis partibus cancer enascitur . Causam hujusmodi morbi recte est assecutus Boerhaavius,
dum ait: es quidquiasirrhum facit , acre scirrho
mixtum mutatio in circulantibus , a menstruis , haemorrhoidibus , haemorrhagia qualibet retentis; serilitas , caelibatus, e foeta aetas a ψF. ad SO. annos; mictus austerus , acer, calidus s Q ctus animi tristes, or biliosi ; irritatio exterua quae libet , motu, calore , acrimonia , emolliente, suppurante, cassica , mesicante medela caeterna, meI
interna ilia peragente: Haec de obstructione, D et scise
27쪽
28scirrho, & cancro dicta sint satis. Nunc de chalybis natura in obstructionibus agendum est. Chalybs testante Andrea Baccio lib. 6. de Thermis cap. 20nominatur quasi ferrum Chabbum, a regione Chabbum in 'Ponto, ubi purissimum ae durissimum gignitur. Ferrum etiam Mars ab aliquibus dicitur,quod Mars planeta in productione semri suas partes habeat radiis immittendis, & in terrae sinu radicitus implantandis. Sapienter igitur illustres viri scripserunt, nihil esse in ipse Marte, quin reperiatur in ferro de quo Plinius: hoc tellurem scindimiis, sierimus arbusta , ponimus
pomaria, Sitae squalore decisio annis omnibus cogismus jutaenescere . Hoc extruimus tecta , caedimus
saxa, omnesque ad alios usius ferro utimur. Sed
eodem ad bella, caedes, latrocinia, non cominus solum , sed etiam mi ili, volucrique, nunc tormentis excuso, nunc lacertis, nunc vero pennato, &aliis, recenter in perniciem hominum inventis. Jurequidem Scriptores nonnulli serrum Ma tem appellarunt, non solum quod hic planeta in generatione, & productione ferri dominium everceat , suasque tunc temporis in serrum virtutes, ac proprietates inducat; sed quod etiam Martis naturam ferrum sequatur, & imitetur. Si quempiam Medicorum non pudet contemn re chalybem , is etiam ferrum, seu Marten
28쪽
29 contemnat necesse est; cum tamen ferrum propter consistentiam, & duritiem, qua pollet, valde conducat ad corporis humani sanitatem . Neque enim hujus oeconomia posset in aequilibrio sustineri, deficiente laudato remedio ; sine quo Medicina claudicans foret, & imbecillis. Ut idipsum de chalybe pro dignitate demonstrem, ita constituo, chalybem in obstructionibus persanam dis utiliter adhiberi . Non enim tam equitatio laudabilis, atque utilis est per celeberrimos Amglos, Sydenhamum, & ΜOrtonum, qui eam non dubitant in hectica,& phthisi praesentissimam appellare; non tam Mercurius luem Celticam ex humano corpore potest ejicere; non tam Cortex Peruvianus febres intermittentes eXpugnare; non tam Laudanum liquidum, sine quo Medicina manca esset juxta Sydenhamum , sedare colicam valet, quam est chalybs idoneus ad obstructiones tollendas . Chalybs remedium, est celebratum a viris clarissimis . tum Veteribus, tum recentioribus, parum Vero cognitum a philosopho nostro,qui non intelligit, quibus hoc medicumentum viribus polleat ad obstructiones debellandas : id quod multis rationibus planum fiet. Neminem praeterit, a Methodicis bina morborum principia tradi, quorum unum laxum, ab rerum vero adstrictum appellant , illaque eorum
29쪽
3Omethodus hujusmodi erat , ut pro laXantibus adstricta remedia , pro adstrictis laxantia applicarent . O veram, ac recte nobilem methodum i Tibi, o Medicorum Princeps Hippocrates , hoc quoque debemus: fit enim eo, ut malae omnes affectiones expugnentur, ac valetudinis commodo consulatur. Quid tum denique t Hoc pacto dum nimiae solidorum rigiditatis insidias satis clare cognosco per propria signa, idest per
durum, subtilem, serri numque pulsum D una cum accensa siti conjunctum, continua Vigilia, diro Vomitu, exanthematibus, ingenti delirio, alvi duritie cum cutis asperitate, singultu, ac inflammatione, statim eorum laXationem tentandam , & inducendam arbitror . Contra Vero Te- parandum vigorem, nimia eorumdem flaccidita te cognita, habitis symptomatis, hoc est, pulsu molli, debili, frigore in extremitatibus ingenti, lingua nimis humida , simplici nausea , corporis fluxu , humido cutis sudore , magna somnolentia, Viriumque prostratione. Quapropter censeo repetendum , quod in aureis aphorismis artis Parens Boerhaavius scriptum reliquit, dum ait: Rigiditas fibrae nimia es adunatio partium miui marum , quae tam Salide faciat eas cohaerere, ut non cedaut illi actioni fuidorum , quae superare debet hanc resistentiam, ut maneat saniιas. O in
30쪽
3Irra fibrae debilitas quocatur adunatio partium minimarum cum ni seu in cohaesionem tam parSo , ut
mel illa limi motu solvi queat, qui sanitatis efectu
sit , mel non multum majori. Qui sunt in Medica facultate diligenter versati, Gunt rigiditatem solidorum nimiam indicare eorum laXationem, hanc autem Vigorem reparare. Sit v. g. obstrin ctio, in qua offendimus fibrae nimiam laxit tem , ut in Chlorosi evidenter patet; ad hujusmodi laxitatem tollendam, praeter multa, quae prosunt , acido-austera fossilia computantur ;inter quae, Duce Van Smieteno p. 36. , reliquis fere omnibus palmam praeripit ferri , in acidis vegetabilibus fermentatis solati, ullus , quo mira culi instar tumentia illa frigida debilia corpora reviviscunt a nulla fit inde eCacuatio liquidi distem dentis , 1ed noCum robur accedit; quo plus contra Eta promoeteant stagnantes fere humores; illi autem, qui eπacuando curare Colunt hos morbos , plus debilitant . Chalybs igitur egregium remedium in obstructionibus, sive in pollinem redigatur, sive quocunque modo propinetur , illico a latibus intra machinam nostram solutus, sic agit: dum particulae illae sulphureae metallicae, ac acido austerae deglutiuntur, eae Vel intra canales utata cum sanguine permiscentur, Vel forinsecus eor rum superficiem attingunt. . Si in canales appet