Henrici Meibomii Chronicon Bergense

51쪽

landis quod restabat parum erat, melioribus oppignoratis:

Supellex ecclesiastica preciosior distracta erat, longe vilio re substituta, neque de utensilibus sere quicquam superabat. Friderico Archiepiscopo Magdepurgio , nato ex comitibus Bichlingiis, dolori erat tam dolenda profanatio & ruina,subque indignum censebat persona amplius connivere. Quapropter Hermanno Antistiti Bergensi tradidit Ammenslebi um vilitandum, reformandum, corrigendum. Annus tum erat a nato Christo iMi. Brevibus explicari non potes quan tum laboris exantiatum qui sumtus in hanc instaurationem impensi sint. satis constat ultra mille & quadringentos flore nos Rhenenses intra annos non ita multos redimendis bonis oppignoraris expositos fuisse. Taceo supellectilem tam sacrana, quam profanam Berga Ammensiebium missam. Adique haec reformator monasterio ita condonata voluit,ut per-Petuo apud monachos remanerent, nequc pecuniae repose

rentur , modo in observationet instituti Burifeldensis pers verarent, neque improba levitate ab ea resilirent: quod si focerent , integrum debere esse Bergensibus sua repetere, hae conditione adiecta, sidc ipsi in ea societate persistant,alias suo iure exsutos esse debete. Haec Auctoritate archiepiscopi J annis . Boiariae Ducis α Palatini ad Rhenum , qui Friderico Bich lingio successerat, confirmata sunt. Resormatum hoc modo Ammensiebium Antistes Bergensis per vicarium Pri rem gubernavit annis octo, quibus elapsis de sententia capituli annalis loco isti datur Abbas Tilemannus Schonebecius Tangermundanus, Bergensis coenobita, cujus paternacura religio cultusque divinus instauratus, amissa recuperata,

nova acquisita fuere . Rexit Ammemlubium annis Issime sibus obiit iψ86. Anno 146 . Synodus annalis prima Patrum unionis

52쪽

Ios majorem privati commodi curam, quam conscientiae te famae nemo inficias iverit: Veniam facile meretur Abbas qui,

ut ille inquit, rignarus erat hominumque iscorumque

litis temporibus in Germania legati Pontificii munere fungebatur Nicolaus Cusanus , Cardinalis & Brixiensis Epi'

scopus, homo doctissimus,cujus scripta exstant per quam mul'ia. In omnibus ille provinciis, quae adibat, summo adnitebatur . studio ut homines eci lesiasticos, cujuscunque ordinis essent, ab enormi dissolutaque vita ad priscam integritatem sanctim niamque reduceret. Inaudiens vero in Saxonia de Reformatio te Bursfeldensi ejusque felicibus inprementis Joannem Ha gium Abbatem Bursisidia evocavit, commendatoque ejus Pio studio, totius ordinis Divi Benedicti in Saxonia resormato rem instituit. Reddidit praeterea salutare dei tum de annuis synodis cogendis, ne reωrmatio praeclare coepta p aullatim det ficeret tandemque penitus evanesceret. Legatum: istum Mag- depurgum invisurum Mospitio excepit' Bergensis Abbas Hςγahannus: ex monasterio in urbem descende tui occWrrere tiarmatim tam clerici quam cives,lii armati,illi stoliscat didis a Cti Sanctorum reliquias Lecum deferentes hymnosque sole nes decantantes. Acta sunt haec anno I 3r. seriis Pentecostes.

Dixi mus de Antistite Hermanno quae ad laudem ejus per tinent restat unum maxime memoratu dignum. Ammen' debium, cujus supra me vim us . exempl9iajj ma , ab inii tutis Divi Benedicti plurimum reccsserat, ut vel nulla: et exi. gua regulae cura superesset : conversatisnes Monachorum verba sunt Tritherni j omni honestate nudae , omni turpisu ine plena ea-sen . Quom uberem vitiorum pr*vchium, secutus est de se

fctus omnium rerum miserrimus . . Sic enim res va unimo

sciunt stratribus i mpcralia , nisi axo. defecerint iri ualia,ut reste Crancius. Domicilia provida in orum cura commode extru

53쪽

que, monachi, iugo obedientiae excusso, octo, luxu , peregrinationibus tempust terebant. Aggressus igitur restitutio nem in integram novus Abbas, primo fratres ad severitatem vitae solitariae revocavit, exercitia pietatis noctu diuque peragenda distinxit, ossicia pro ut idonei erant, singulis deman dasit Secundum illud demolitus est aedes, in quibus hacte nus monachi seorsim habitarant, instaurato communi con

victorio, in quo una cibum caperent, simulque dormirent ;addidit etiam noso comion & bibliothecam. Hujus comparandae in diesque augendae studiosissimus fuit, eamque bre- i tempore miris modis locupletavit .icum monachi assiduEeo dices scriberent, non pauci a beneficis hominibus dona uentur. Detestabantur superioris temporis monachorum supinam negligentiam, quotquot locum bibliothecae intuebantur, sordibus & illuvie squalidum, pluteos effractos, tu

γatosque, codices, qui rari , partim laceros & pulvere obsi- os, partim a tineis blattisque exesost ubi munditiei vestigisum vultum.' disicia quae dixi, primis duobus gubernationis annis persecit: tertio cellas subterraneas, oporOthecam, hypogaea & promptuaria addidit: quibus absolutis, stibi suisque successoribus domicilium exstruxit , conclavia habens distilicta, ampla, singula suis usibus destinata. In hoc nego cio cum esset, non minus de aere alieno dissolvendo solicitus erat, cumque Magdepurgio Senatui deberet, ei satisfecit, postmodum aliis quibus obligatus erat. Hactenus bene re Oeque omnia, unum est,in quo aberrasse visus fuit. Etenim, quae monasterium trans Albim ultra Burgum opidum possidebat,puta Ile burgum, Parch ovium & alia, commutavit pro Pecbavi ensibus bonis , quae istis duplo meliora existimata

sunt. Circumventus creditur fraudulenta calliditate eorum,

quibui tanquam necessariis nimium fidebat. Habuisse il-.

54쪽

Veique inter primos vita se doc Irina Danaisi l. 4 e Garura ex siens Hagen cognomine dictus.

Joannes Trithemius in opusculis Theologicis,prolixiusChro. vico Sponti ei mensi, altius rem repetens, primordia reformitionis resert ad Monasteriunt S. Matthiae, quod est ad antia quissimam Trevirorum urbem, per vetustum , praepotens de magnificum familiae Benedictinae collegium, ejusque Antimstitem M gistrum Joannem Rhodinum , ex tetensis ecclesiae Canonico sanctique Simeonis apud Treviros praeposito, monachum, Carthusiensem: deinde vero Iussu Pontificis Romani&auctoritate Ottonis archiepiscopi Trevirensis,ccen hii Sancti Matthiae Abbatem, a quo & monachos nonnullos& normam religiose vivendi impetrarit Joannes Mindanus, primo Clusensis, deinde Bursfeldendis de successoris Ioannis ab Hagens felici industria cum plurima

reformata essent coenobia, obliterato Clusae matris nomine Bursse id iam praee minuisse. Caspar Bruschius, Historia monasturiorum, eadem de Rhodio, quem i3. moni sterii S. Mat- thiae Abbatem facit, commemorat, nimirum,quod per provinciam Rhenen se rei plurima utriusque sexus collegia re so marit , adeoque regularis observantiae per Germaniam instaurator exstiterit. Nos virum excelIenter doctum ti ardore religionis cultusque divini flagrantem laude sua nequaquam fraudare voluimus. Vnum addam, initium resormationis

Buisset densis collocari in annum i 33 Vnio eiusque annua Synodus, confirmata est primum a Nicolao Cusano Cardinali anno i II deinde a Pio Secundo P.P. qui & AEneas Silvius, indultis ei insignibus privilegiis & nominatim illis,quibus congregatio S. Justinae de Padua gaudet, quae multa sunt

di magna, ut Trithemius Chronico Sponti ei mensis annotavit. Sed reflectendus sermo ad coenobium Bergense, hoc tempore desolationi proximum , quippe in quo exercitia pietatis

55쪽

paullinum ad muros urbis Bremae, Reinhusanum, Ringethei mense, Schinnense , Sansimeonis Mindae, Tuitiense ad Rheanuua Visense, sdinense, mim mel purgeri se. Horunii Ab bates,&qui praeterea ex aliis nationibus praesules hanc socie talem agnoscebant, ad annuas Synodos, vulgus barbare Capi . tuta vocat, convenire, ibi que de Regula Divi Benedicti in collegiis si ria tecta conseryanda, consultare, ac insimul decreta statuta salutaria condere silebant. Ε tat de o itine Vni nis Bursialdensis carmen paulii Langit Cygnaei monachi B nedictini, quod subjungam. Clusa monasterium fuis humio , sed venerandum Saxoniae μή, restigionis apex, honor orbi. Clusa domus cetiiris, campegris, maeuadocunda, fCongrua cLustricolis, ranquisia, Duque Glubris Sola quie a jacens: hinc recte ei a vocatur, 'Clause malis, restris a bonis r sire Tonanti l δ Gui cupiunt ct mente polum penetrare vernum Vnis oluiisera nuper I xere mento uae procul a suum circum fuiare liquor)m uno misieno quadringento atque triceno

Gmpore quo cla ri gestibat sceptra Ioannes De Minc natus pinor probitat coruscuta ' '

Auem iribus elapsis annis nur elaea poti haec Positi habere Patrem renovare vetusta voleis em - .diui veniens iis hic vitam introduxit homo stam idiuam pat is angelicisacra norma docet Rexeditatis 'Sicque reformarum diomo numine etiastrum guri sis eximi m Mois iis novitate secunduis i i In quo coistinoo nova runc plantario crescens is

56쪽

quemvis potuissimi oci videlicet solitudo,omniumque rerum extrema inopia , ea Ioannem Clusensem invitabant maxime, tit cuni pauperculo suo coetu . mandram B rsfeldensem in grederetur, planus fiduciae de benedictione divina honesto it stituto nunquam defutura. Penitus etiam sibi persuadebat, fieri posse, ut pium salutaris xςsormationis, quam animo destinarat, negocium divina ope fultum promotumque, in forentissimas utriusque; Saxoniae regiones fama se diffugdexet magnique Principes ,De optimi Maximi Vicarij, de eo ige dis suarum dition tam monasteriis curam osticio dignam susciperent. Ipsos etiam monachos , nisi plane a se ipsis desperati sint &relicti,sllustre &expressum antiquioris San moniae pro hataeque disciplinae postliminio restitutae exemplum Comininus intuentes, rei, ta probrosa & contaminata vita, ad frugem animum applicaturos. Atque haec sunt initia, & quasi incunabula Bursfeldensis Reformationis a Joanne ab Hagen, sive de Indagine, qui alter , reformatione Bursset diae Abbas fuit , feliciter propagatae. Intuentes enim vicini Principes, tari ecclesiastici quam Politici , morem vivendi apud Bursseidia probatissimum , de suis quoque monasteriis in integrum restituendis, piam curam suscipiebant. Fama deinceps rei honostissimae ad remotissimas pervenit gentes, ita ut in Societatem Bursfeldensem brevi coaluerint monasteria praeter propter septuagint , a Joanne Trit hemio Chronico Spanhei mensi Gnumerata. Saxonica, quae intra Rhenum sunt & Albim , libet subjungere. Abdmckovium Padebornae, Am menste biense Ballenstedense , Bergensu ad Magdepurgum, San blasianum prope Northeimium, Cismariense in Hol satia, CIusense, Gei r0dente ad silvam Hercyniam , Gothardinum Hildesiae, Hil dens lebiense, I burgense, Ilsenburgense, Lcis boinense, Lud gerianum prope Hel maestadium, Lutteranum Mariae monasteri

57쪽

isis pietate edocti, coenobio Clusensi prope Canderehemi

um praesectus est anno r33o. Eo in loco coepit toto cogitate animo, quantum ordo Benedictinus a prima institutioneste generarit, quanta licentia, enormitas , dissoliitio & profani tas in ejus familiae collegiis dc sodalitatibus in veniatur: quae tamen reliquo hominum generi exemplis pietatis, modestia castitatis & temperantiae praelucere debebant: fieri non posse. quin ista disciplinae laxitate morumque corruptione, dum ea quae libeant cuivis liceant, infiniti in aeternum praecipiter

tur exitium. Salutarem ergo molitus emendationem,facto

initio a praelectione Regulae Divi Benedicti, erus singulassententias . singulos apices, cum cura de diligentia expendit, ponderavit, quidque a b ipsi, requireretur,auditoribus exposuit subinde inculcans quod in capiter 8. Regulae dicitur, quia qui eam servare promiserit,es nou servaυerit,sic arse a Deo damn r quem irrideat. Singularis erat in homine morum gravitas, conjuncta cum humanitate & mansuetudine , sermonisque aliqua elegantia qui bus donis esseeit, ut sodales su os in re honestissima dia veri erit obsequentes, promptos, paratos, ejin rata enormi de profana vita, legibus&institutis m ajorum re verenter & modeste se submittere. Atque hoc modo ex Clu.sa ista Saxonica exclusa est inveterata vitae monasticae irregularitas , subst tuta sanctimonia dc integritate proseisioni da.

taeque fidei conformi. Non multo post Joannes Clusensis auctoritate memorati otionis Ducis Brunsvicensiis, ejusque coniugis Hagnes, translatus, est Bursfeld iam ' quod quidem monasterium eo tempore ad ranram miseriam ct desolarionemper

venerar ,qu.d multo annis monachus ranrum Yn eo degebar, cui prae sustentatione praeter umcam vaccam census nultas erat: ecclesia straminibus tecta stabulum rivis adventanti m fecorum , quae obm ca/rantium chorus saerar monachorum', ut verba habent Trithemii

58쪽

sh conscientiam per orbatiorem , metuebar enim , ne qua

Simoniae labes ituervenisset. Sex monachos Barsialdensis pergam secum adduxit, quibus officia primaria demandavit, ipse ab Archiepiscopo confirmatus honoris sui avitum inst. De insulam bicornem aceepit n. Idus Sextuis. Hoc loco operae pretium puto ut de Reformationa

Buisset densi aliquid subnectam, cum annos i ci. omnibus in ore fuerit, neque' adhuc nobi en eius&dignatio obliterata si Recensentur aliquot ordinis Divi Benedicti propier immodica s opes quotidie assi uente S degenerantis luxuriantisque prudenti maturoque consilio institutae resormationes, puta

Carolina a Carolo M. Imperatore introducta, & 1 filio eius& succe re Ludovico Pio repetita: Clunia censis oppido fa ma celebris, quippe quae in societa tem suam pertra kita scribitur circiter mille quingenta monasteria et Catanensis ite Tuldensis, Hirs feldensis, Trevirensi , Coloniensis, Hiis augiensis, Castellensis & Mellicensis. Singularum auspices annalibus memorantur: pleraeque cito defecere, nullis constans permansit stabilitas : Bursset densis firmitatem habuit, quod solidis niteretur fundamentis , caque urgeret maxime , quae

ad vitam religiosam pertinent, voluntariam intellige paupertatem , sinceram castitatem & obedientiae subjectionem. Est autem Bursset dia antiquum Ducatus Brunovi censis mo-

. nasterium, ab Henrico comite Northaemio in honorem Tho& Nicolai anno io99. conditum. In eo post aliquot secula Antistitem agebat Joannes, Mindae ad occidentalem Visurgis ripam honesto loco natus, nuper coenobii Rein hu- sensis prope Gottingam monachus, suique Praelati nomine ad Synodum Constantiensem legatus. Vnde reversus studioque resormandi ordinis sui exardescens, auctoritate Otitonis, cognomento Coclitis, Ducis Brunovicensis, ab Hagne

n juge,principe Hassiaca, Mmina religiosissim e homi-

59쪽

ipsos faciens omnium bonorum operum,quae in collegio Bergensii noctu diuque perpetrarentur. Cum mandrae suae pr*fui Di annis a Q. obiit 3 Non. ScXtilis anno Irq P . . x fit. HERMANNUS. Defuncto Henrjco v. conventuales Bergenses unanimiter postularunt Bartoldum Mejerum, Juris Pontificii Doctorem , monaςhum Sanctae gidianum apud BrunonisVicum: ut Postulationem ratam haberet archiepiscopus Fridericus nullo modo adduci potuit. Agebat is ab aliquot annis, ut mon sterium Bergense ad normam &praescriba una Socie atis Bursisldensis reformaret,st ict/naque Divi Be-

nzdictj regulam, titulo tenus retentam, revera eliminatam &antiquatam, monachis vcl invitis Wbtruderet. Vsus ergo occasione interregni antistitem Bursseldensem e coenobio suo e- Vocatum in consilium adhibuit,ejque tandem Bergam ab inve- tcsetis λrdibus inquipamentisque repurgandani yristinoquet nitori restituendam affectu vere paterno commendavit Addm erat secum Bur set ensis Hςrmannurn Molitorem, Bilfeldiae an coinitatis veteris Saxoniae Ravenspurgico natum,virum sin- ulari bonitate boc modestia praeditum, oi Bersam gubernandam commisit Pergravit r tulit repulsam Bertoldus Sanctae. Sy an ' 'maimque E Vectigio profectus in aula Pontificis prece precio tantum effecit, ut tam archiepiscopus, quam ab eo coosrmatus Abbas se dicendana cauiram evocarentur. atri-bses non clam laxenti us sententia pronunciata condcmnati sunt ibo. Accidit autem non multo post, ut Bruns sui gle

. urcis hcnensibus, juri pes postulationem legitimam a quisito renunciarct , Herman n u S Praelaturaria sinc contradictione retineret. in hac compositione caute &consilio omnia esit, cri rannuS, i enue lassus in contr0vc so negocio habere

60쪽

degeneres monachi palam '& sine verecundia negligebantur. Ecant illa paupertas , continentia & obedientia, monachatus, ut loquuntur vulgo , substantialia. Quae vero ibi paupertas, ubi suos reditus quilibet, suum possidebat peculium Pro continentia visebatur luxus continuus,& ex eo libidinum incendia. Parerent vero, qui singuli imperare gestiebant 3 maxime, qui prae reliquis effrenes & malitiosi, quorum serociae modestiores cedere cogebantur. Obiit Franciscus 9. Kal. Sepxembr. anno Iss is

xL. HENRICVS IV. de Buhenow, procurantibus in aula Halensi consanguineis , ab archiepiscopo Magdeburgio

Gunthero evocatur ex Regali Luttera. lneo abbatem tunc temporis agebat Bartoldus Tegelius, vir summa i'tegritate innocentiaque, Reformationis a Concilio Basileensii Patribus Bene- dictinis demandatae, promotor&conservator vigilantissimus.

Ab hujus discipulo Henrico Buhenovio sperabatur Bergensis collegii emendatio , sed frustra. Moritur anno I 29.6. Idus

xci. HENRICVSEV. de Moseliow ex Bergensi monacho eligitur Abbas, confirmatur ab eodem archiepiscopo Gun- thero, ex comitibus Suarice purgijs oriundo. Non defuit homini pio sedulitas & industria in emendando vitioso prola- bentis monasteri j statu quantum ad rem familiarem attinebat, verum de disciplina corrupta protritaque,vel nulla,vel minima cura: quo rei maxime necessariae neglectu obscuratur tota laus illa, quam alias a diligentia promeritus fuisset, Ejus tempore in pago Tunderflebe sanum desolatum erat &collapsum, ne- que ejus reparandi faculta . . Cessit igitur Henricus Antistes de templum & ius Patronatus, cum dote&supellectile ecclesitasti ca monasterio Vallis Marianae prope Helmaestadium,tribuens ei facultatem reparandi templi &restituendi in eo cultum divisnum:uiqi majori coenobita: ejus loci ornaret beneficio plena m