장음표시 사용
101쪽
cloca dc negotia quae tractamus omnia, quaecunqUe videmus au dimusquc,occasionem praeberri, multis modis & a flectibus cor ad Deum elevandi. Qui Deum vere amat, in omnibus rebus Deum conspicit: & piat init ad Dei amorem singula ipsum invitare. Idem est judieium t GuaVi d.lib.ijol. 66.dicentis. Errant, Ita qui credunt, doctrinam in solitudine intςr libros acquiri potius, quam in conversatione inter homines doctos. Sententia n. Philo- phica est,& experientia comprobata: scientiam melius apprehendi auribus,quam oculis. O fol.praccd. I Non absq; ratione diactum fuit a veteri Poeta: Sapientiae patrem esse usum, matrem v ro memoriam: utiostenderet, ei qui cognitionem rerum hum narum velit acquirere, non libris tantum opus csse, sed proba haein fallibili, SI exercitio,circa rerum quarumcunq; intestigentiam, quae cognitae recipiantur. & bene infigantur memoriae, ut experientia jam comparata cum nosmet, tum alios consilio regere &juvare, prout usus postulabit,possimus. Secundami ejus causam statuimus indigentiam plurima-II. ritin rerum. Cum enim liomines initio hinc inde dispersi, more ferarum habitallent in montibu agris sylvis & solitudinibiis, uti non solum Poetae, sed etiam Historici & Oratores testantur, aen.
ΘΛ . in react. de ori octorit. An p. Rom. c. I. Boter. lib. I. de Orig. tirb. c. 2. contra quam opinatur hoc fabulosum TholoRan. lib. sq. c. I. nIl. 7. nec omnia ad vitae sustentationem necessaria haberent, ea indigentia in pulsi instar aquae confluxerun*, ut ope mutua facilius ea conle querentur, quibus.indigebant. Atq; hir c nata mi
tua inter homines ossiciorum communicatio, & bonorum permutatio,per quam alter 'lterius inopiae & indigentiae possiti icis currere: quia nemo per se est μάρκης, id est, sitfficiens ad benε vivendum. Et haec est causa impulsiva externa, utilitas 1cil. Piccoti gr. IO.Phil. mor. c. tri. Franc. Patrit. linit. Regis lib. i. t. Habent itaque humanae tres se invicem,ut catenae circuli, Isqui mutu inplexu Errent,seq; invicem sectu untur: quod si unueximis: quemcunq; tande attrahas, tota catena cli suo principi cd sequetur:ita etia qui equi ct in vus negotiis tibi sumas, reliqua id qui ordi taceontinuo succed circia deprehe&3. Vς i
102쪽
tem fabrorum lignario riuu, ante illam aerarior im ὶ quam rumsuς metalla fodientium ars oraecedat opus mi. Item qui fodinis . vacant, ruri ut degere polluat . corpCre regantur necesse est, qd quod textores ac domus structores requiruntur Similiter & alia Omnia si quaeras dc lcrutetis, inter Ie connecti reperies. Loler. d. lib. I. ωρ. LAlia similitudine rem declarat Andreas Fricius Mondr ius Gib i.de Repub emendanda,e. r. dicens: lqabet se Respublicai tanquam corpus alicuius animantis unum, cuius nullum membrum servit sibi soli r sed & oculus Sc manus & pedes & reliqua me hra in commune quasi consulunt, muneribusque suis ita fungui tu .ut bene sit toti corpori r quo nimirum benὸ habente, men bris quoque bene esse, incommode vero habente, membra quoquΘ incommodis assici necesse sit. Et quemadmodum, si quod membrum a corpore avulsum fuerit, non amplius suo nomine - , dignum est propterea quod nec vivere nec ossicio fungi possit, nisi corpori adjunctum sit: ad eundem modum nemo extra Rempubl. commode vivere potest, aut munus suum cXequi. Hac Mom. GeNius. r. G. Ad tertiam causam referuntur injuriae, tam ob ferarum ferociam dc incursum, quam hominum aliorum violentum impetum. Anton. Montecatinus lib. I. Polit. Aristot. c. q. inpr. Patrit.d.LCum en im valentior imbecilliorem, dc potentior tenuiorem p r meret, nec aequali cum ipso jure vivere vellet, opus fuit poli tiam , nstitu h& magistratus eligi, qui prudentia tua iniurias dirimere - .
7. Potest det quarta ' causa eonstitui, videlicet religio, ob quam quidam homines convenisse arbitrantur, secundum illud
Gallos alii de res ione docerent,
Conti uas pietas jugit habere domos.
Ilia in veritatis.portu tuto constitutis, merito cum Hem Go
103쪽
6, u 'lent; ς quidem re pecta t ca in pri in , imperia legitiin Gi S. esse se siὲecauta intermediis quaeras, Regna x Respublicas viorim i m co quill et& ita imperat id irationem tui natura violen- rabia 1 vimque & cupiditatem impera di, 3 opii l. Caviam esticiis
'S''pAhei plui lonξ potes latis & imperii semper in Deo est 1q.
aere naum: licet modus silve ratio acquirendi ab hominibus do Deo deat Hec igitur quoad homines, inpe eit injustissima, notia a Deo se ab hominum affectibus,&Satanae malitia .. vide Tholo Gn. lib. . ne bi. c. 4. Er de variis modis Regna dc impe r a acquirendi accurate disserentem, sed M COMM. pari. s. cata Ilor. numd. considera l. i. tradit, dominia quaedam, consideratis personis, quae illa asium pserunt, corrupta procellille Intention , fastu scilicet superbiae & tyrannidis. Vicissim tamen de quibusdam militat sententia Hero . Demosthen. Cicer. Arist. lib. 3. Po- m. c. q. creatos ' antiquitus Reges Db summam integritatis & j ustri, α Op 0Φ00ς ha; si est Monarchiae a Ni mrodo a at
surnatus, a violentia excusiari non potest, qui robustud Nenator dictus est, quo nomine Scriptura iacra praed mem seu latronem si anificari voluit. Bodin. lib. 2. de Repud. c. d. v m. l8Q. fol. 196. Tim-; te, . L c. s. qnonnulli amaram domi atorem nominant. Phlial . lib. r. Chron. carion. Nee minus a regia via aberrant, asserentes,Respublicas t ri. non esse a Deo propitio, sed irato: dc poenae loco a Deo induct d quater sold. elasi I.dhy Pot i 'th' λ' . . . - . Explodimus etiam e scholis Politicis doctrinam i Epicu-r;. reorum, qui homines temere & Drtuito in societatem Politicam convenisse scribunt,perinde ut atomi temere confluunt line ulla naturae lege vel instinctu,quam refellit Cic. I. oe G de nat. Deo= unt. Alias erroneas opiniones de prima societatis civilis origine, vido c
104쪽
gentes. Urbes siquidem sine hominum coetu non potuissentn aedificari, nec frequentari.Cic.tib. 2. o M. proxime tamen & proprie sunt cives, in quibus Reipub. forma recipi nata est. Aristot. lib. Polit. c. a. Piscolom.grad. Io. PhilU. morat. c.6. Forma, administrationis est ratio,seu qualitas recta&proba .ac bonis legibus & consuerudinibus temperata. Tholo I. lib. i. cis Reptibi. c. I. Etenim si haec absit, societas per se hominum pQ-: tius dicenda est conjuratio &-ία seu confusio Reipubl. M gna siquidem Regna absque justitia, nihil aliud sunt, quam latrocinia, dicente Augustino. 16. Finis, eit conservatio societatis humanae, ad verum demcus dehonestatem directa. Bod. l. a. e. i.num. I. Alii finem conitit uni duplicem: principalem,vel minus principalem. . I. Principalis , t est publica honestas,sive felicitas Politica , quae alias si minum bonum politicum appellatur , & in publica virtutum, moralium actione & exercitio consistit. Techerm. iupraecognit. DI.as. incurs Philoseph di .ay.q. . 28. Secundarinst eidem Κeckermanno dicitur παρκεια, sive omnium bonorum assiuentia, & splendori, in praecognit. Dr. 28. Francisio Piccolamineograd.io Philos morat. c. l . sinis Renet . publicae unus ' est,ut congruenter gignamur, nutriamur, scrve 3o. murque incolumes: alter i & postremus, ut bene vivamus. Unde 3 i. tu,sib .de Repub. c. 6.Respublicas appestat hominum i coetus bene beateque vivendi causa sociatos. Et lib. i. de cura familiari ait: Civitas est multitudo domorum agris & pecunia, ut fatis est .abula ans,ut bene vivamus. Quo pertinent verba ciceronis lib. s. de Repub. dicentis: ut gubematori cursiis secundus, Medi eo filus. Imperatori victoria: sic moderatori Reipub. beata civium vita proposita est,ut opibus firma, copiis locuples, gloria ampla, Vise tute honesta st Respub.Hujus etiam operis maximi inter homines at que optimi illum esse effectorem volo. - d. Hunc tamen finem temeret a definitione removet Bodi1 d. m m. y inquiens: Illud beatὸ vivere, si ad civitatis definiti nem necessarium esse demus, nullus sit nisi cum lumina reruni
105쪽
omni Ina ala uentia virtuti Iocus : honesta civitas , nisi placiis do mari secundis conspirantium ventorum flatibus limpulsi seratur. dcc. Nam manifescum est, voculas benὰ beaUs vivere de ipla 33. virtutum actione perfecta, dc omnibus numeris absoluta ab Ari- o t. illis in locis accipi. Quae non excludit bona ' externa, sed sq. tanquam meceisiaria ad lumenta dc initrumenta, ad ejusmodi .ctiones commode praestandas requirit, quibus qui destituti sunt, non possunt suam virtutem erga alios declarare. unde Arist.lib.7. Polit.c. II. ait: ad honeste vivendum opus est rerum aliqua copia. ejusque Interpretes ad lib. Ethic. c. 8. ad virtutis splendorem dc perfectas actiones, praesertim morales, talia externa bona omni no necessaria esse existimant. Itenaque Sereera in lib. de Nita beata cap. 9. 2I. O Iz. ad Reipublicae tranquillitatem dc selicitatem non tantum bonae animae,& naturae, sed etiam sortunae,corporis, ali que quam plurima exigit. Etenim ad liberalitatem exercenda re quiruntur opes dc facultates: sine quibus liberalis suam virtutem erga alterum exercere non potest. Ad sortitudinis actionem quis non necessaria dicet robur corporis, sanitatem, arma, & id genus instrumenta Z Quis etenim Romanorum virtutem absque externa copia dc assi uentia rerum aliisq; bonis externis emicuisse putabiti qua ratione illorum Respublica contra varias turbas, invasiones,& diuturna bella ςonservata fuisset, absque corporis fortitudine, absque armis, absque abundantia pecunia cum, dc a Iiarum rerum Z Neque vero bona externa solum adjuvant hac in partς felicitatem, sed etiam eam exornant, di splendiorem red--
dunt. Theophilus Golius in comment. ad d. cap. 8. Misolet. Di. ἰ8. . 'Non ergo essentia i vitae beatae in illis posita est, sed maxi- II. mas commoditates ei affert . Et sic plura ad exissentiam re-
quit univei, quam ad . essentiam, juxta tritum illud Philoso
Constitutionem Reipublicae insequitur ejusdem l ampli ' et el l est naturalis vel industriat ita
106쪽
1. Pags Paruaris p . Naturalis' propagatione populi sit per legitimum matriis
monium : quod ut principium urbis constituendae, ita seminarium Reipub. amplifican dc contervandae. Cic. lib. I. osc.dc per petuitatem humano generi largitur. Leo Imper. mTeli. 25. i-- mortalitatem artificiosὶ introducit Reipub. Justinian. τε2. 22. In ὀussitatis rursus est vel voluntaria,vel coacta. Voluntaria, 'cum sponte ali nae Reipub. homines tum sese tum sua aggregant, vel bonitate regionis, vel Regni libertate, vel quavis aura illectit vel amicitiis, donationibus, tectamentis, legatis, emptionibus, oppignorationibus, pactis,cestionibus,su cenio, ibus,nuptiis, dotibus, adoptionibus, uni uibus seu inco rorationibus, permutationibus d . posiectiones, ditiones, regna adiiciuntur Hippolyt. o Cozb. in princ. c. l . Lorer. lib. 8. Pol. ilium c 7. 8. q. to. Il. dch bo . lib. 2. Polit. c. I6.I7 .i8. Rirchner. de Fub. . 33. tb. r. adiit. b. Ita per voluntariam seu spontaneam eaterorum sub eictionem,Cvri imperium crevit. Xexophon. lib. r. repaed. di auctiam est Romanorum: cum plures eXistimarent
melius se sub eorum potestate vivere posse, quam in sua libertate. Liν. lib. 4. Ex testamento populus Romanus Regno Attalorum est potitus. Lircta. de Repub.d p. . tb. q.ad lit. b. . Ex Legato 'Alexandri Regis Egypti,Alexandriam&AEgy
Per modum emptionis i incrementum sempsit Respublica Tigurina, qttae plus quam Ducatum pri det, iere nil ncn,
nisi iusto emptionis titulo. SilisnpJ. Est blIIelset. Eodem jure inclytam civitatem Ulmensem terras sibi ad
nes retinuerunt quam tamen asperitatem comta istoriae pignorum lcgis in imperio infirmavit Imper. Constantinus in l. 3. C. depact .pi non de lege comant f in pign. rescind. 9 ita Philippus Vale ius Pelphinatum quadraginta millibus aureorum: Beroen-
107쪽
sem Diuatum sexaginta millibus oppigi ratum habui . polyta s. l.
e i nitates t d nuptias imperium propagarunt Tar-
Ruinius T de dolius junior, Romanus Argyropolus, & alii. Dip- . , pia. d. l. Ubi etiam lectori ob oculds poni familiam Austriacam, quae Galliam Belgicam,Hil niam, Lusitaniarn aliaqtie potenti C. sima Regna dotis nomine accepit, ex Fra isco Taratra de PQv. DP au Adoptione Sc arrogatione: multis successio est quaesitabo. . . ' inprimis imperatoribus priscis Romanis,ut memorant istorici, Q. . Sueton. Vopsi. Capitolin. CP at . Sic Julius Caesar adoptavit Octavium, Octavius Tiberium, Tiberius. Caligulam, Claudius Ner mem, Nerva Trajanum, Trajanus Adrianum, A ilianus primo AElium Verum, quo mortuo, adoptavit Antoninum pium, Antoninus Pius Marcum Antoninum Philolo pluam,natum ex fratro in uxoris Antonini Pia, videlicet ex Antonino Vero. Adoptavit . Antoninus Pius S Lucium Verum, quem fratrem suum adopti- vum, Marcus initio sui Imperii colleganalibi fecit,eumque in & Augustum nominavit. Ac priuatim tunc duo Augusti, pari Iacate regia e coeperunt JuI. Capitoliv. O Melavcbton. lib. I. Chron Carroniuvit. M. Anton. Fbilo opia aliti enim Caesares Ai gusti sininor erRa , M tauquain patribus subjecti. Onυλ
. Pan Mi. iuiu L de Comit. ira Perator. I. Eodem nomine olim
108쪽
smum judicatur a Politicis. Bodin. num. Hq. exempla Deside
Longobardi Reg s, qui Viterbium ex tribus aliis erexit. Rheno. Beat. Antiquit. Ger n. lib. 2. aliorumque. Lodin. d. l. vel, quando Respubl. oc Regna in unum concreseunt imperium. Bartholom. Musicut. defcces. anonis, pari. a. fol. 7. nuM. I r. inem ad noduinctiam cat ira, jurisdictiones, seuda, ikc. uniri dicuntur. IVGenbec. consi. I.num. a. e consili. q. num. Iosj Hancque umonis speciemis incorporationem vulgo vocant. Ita Anno ibor. Henricus N. res Navarricas, caeterasque ditiones, quas avitis patriisque titulis :pollidebat, sic Gallicis agglutinavit, ut impo rabi in divelli nequeant. Boterctuali . I . Ibi. 3J S. Sic et, . Dux Liutuant .ae, post amplexionem fidei Christianae &',ii rum Baptisinita illa distatis vocatus, matrimonium contraait cum Hed Uigi Regina Polomae,magnumque Ducatum L iuuantae, Samogitiae, Rulliae, Regno poloniae incorporavit,univit, liplomatibusqhe dc jurejuirando confirmavit. Alea aBd. Ganguinim tum. i. reptim Polonica
rion, in Nita Jagiel. Loterua in C in Ur b. p t. r. lib. l. in descript. R v. Polon. Sic Scotia cum Anglia fuit unita, Sc ex universa lIritannia unum imperium coadunatum. Orat. Seren imi Regis Britan. Jacobi VI. de Anno 16o3. Iy. Mart. Albertc. Gentil. d puta Regia a. Sed interdum in6n unitur vel incorporatur,verum devoratur per hanc unionem Regnum parvum a magno. Besold. clas a. dis'. Pol t. a. tb.q2. Hocque intuitu, inquit, L isitani conjunctionem sui Regni cum Castello aegre tulerunt, nec adhue hodie Wquo animo serunt. Sic Nor egiae Regiis cum Danico conJui ctionem, haud illi Regno Prod.sso ueti est. d Joh. Minor. inretor foueau res Petr. rrνun cap. 1 sol n3. Fi coactat amplificatio sit jure belli: deditione nempe, vel
i. Ius durem l deditionis est, ut populus cum urbe,agro,aqua, te inis, delubris rebusque omnibus in potestatem & deditionem V veniat: sicuti formula deditionis apud Lirium Ziν. Forner, lib. q. rer. quotid. c. 2 . cu f Saad x b r
109쪽
cebat ullo modo saevire. L . lib. 62. CreS. Tholo an . l. b. IL de R
Dfinchistrialem Reipublicae amplificandae -
modum de quo in cap. praecedenti egimus, spectat etiam aediliciolumi structura, operum tum publi- r. 'in . . icorum magnificentia, tum privatorum elegantia et nec non facultatum & negotiationum copia. Hinc Augustus' moribundo fuit gloriatus, quod e later, tia marmoream urbem fecisset es singulari libro omnes iaculta , tes,bona fortuna, imperii comple subsutilat,d MimnanxitGug. mrch e R pub.u p. lytbH .ad lit ni AEdificiorum 4 i quidem, publicorum inprimis, iri signis; strii Hira & magnificentia,decus, Dinamentum dignitatemque civitati maximam conciliat: quin etiam ob insigne artificiunta, 'i' aut utilitatem no cxiguam in sui admirationem speetiores conis vertit Boter. lib. 3 de Politia illustrium c. et Dizyς. Unde Impp. Di
xlet.' Maxim. lege caverunt ne ornamenta civitatis in agrum transi meretur l. 6. . tic aeui c. prirct. . C,
Pro . de . alliciendi I lubditi aedificia sbi eondenda inta,
110쪽
soria Regis,& cum non est Populus, est attritio principis, im
. Nec majorem gloriam ale qui Princeps poterit, dicente V etio, quam ii novas civitates fundando, aut ab aliis conditas, , amplificando in suu ni nomen transferat. Rem illud observavit Alexander M. cum in . Egupto urbem de nomine suo Alexandri am di iam conderet eamque prs vil egi is amphitimam redde et, ut auctor es os bi . Itemque Coni tantinus Magia. qui Byz - . I liraciae limge claris inium & maxime memorabile. Oppi- , idum magni lice extructum atque munit ζm, Conli tui nopolin Quod sta' inceps subditos ad amorem aedificiorum con-Πruendo ram non postat pertrahere, sua ita Ara Iit. H. G. Ay-6.s m. Pol:t. c. l9. fol. I 2ῖ. ut advocer i aliunde colonias velut qua dam, ex iis nempe gentibus, quarum ingenia per natui am feruntur ad aedificia eleganter construenda. Hoc enim lolidum&hr- . - mum est Respublicas provehendi munimentum, st. Potis. c. .sch bm:. b. . Positae. . Et tandem addit aec Gm.utque tam subditos suos, quam exteros magis ad eam rem posuit allicere , praebeate publico materiam igna, calcem dc ejusmodi alia, quae . - aedificiis coniti tuendis serviunt . . Talom acdificandi i licentiam Serenisi. E lector Palatinus X concessit Belgis in extructione elegansissimae utris Frascottaa. hodie largitur in erectione propngnaculi tu novae urbis NIanhelmiar inter Rhenum dc Nicrum omnibu4, larem fortun
rum litarum ibi constituere volentibus.. igitur Turcarum suis amorem condet doti aedissiciori ira non impiam ea eoru in ingcnia sitit aliena
tib . dificiis, eaque nec libent construant, constructa inveniant, sarta lucta cupiant servari, exinde ditione
tota urcia , quamvis magni , quamvis di Πs viri paulo et gantius Rdi iIun reperiaturi ista vulso tugutia ei casὰ lia