장음표시 사용
151쪽
a dulci aqua perfunduntur.&denuo pressa abiiciuntur humo, in pelui a.
oitatur. Ac linteo opertus duplicato, soli exponitur: duinq; steterit, tota upernatans aqua cum spuma identide in effunditur, deinde coterendo cogitur in pastillos, Se seruatur. SC ILLA A succusic extrahit Galenus. scilla uiginti diebus ante caniculae exortum euulsa, atq; a corticib. externis purgata manib. in e Xiguas discerpitur particulas, se in uas coiicitur. a quo recenter e Xemptam fuerit mel. postea bene adapto opercu- lo illud obturans extrinsecusq; pelle circundans, ac diligenter colligas, in loco meridiem spectante, qui a borea lib. no perstetur uentis. soli e ponitur quadraginta diebus interdum uas uertendo, ut ex omni b. si in ilitet B partibus solem sentiat deinde uas aperitur, Sc is humor, qui supernata colatur in elle conditum coquitur. ac seruatur. Ex scillae carnibus seri ne-to quodam inuolutis . ac quasi coctis, deinde tulis, 3c cum melle millis fit eclegma scilliticum. succo iam dicto persimile. Cucu AB ITA farina pilla inuoluta, Se in clibano cocta ad crusti fermenta cet coctionem: aut scarificata, deinde expressa, succum emittit, cuius usus es . MV CC a Gi Nns ex semine psyllij. lini, Denigraeci, cydoniorum.&δradicibus quarunda plantarum ut est althea, malua. acanthus, insulis in aqua noctem unam extrahuntur: miscetur deinde dicta aqua.& calefit, C donec bulliat.& semina crepent,& muccago crassior supernatet tum enim mantili ex tela noua forti imponitur, ac colando e Xprimitur, aut uirgis duabus intorquetur sacculus a summo ad ii nutri, ac alio bacillo percutitur, succusque deraditur.
PSYLi i V Mite ut eclegma de psyllio suauius fiat: macera tur aquare ceti per uiginti quatuoi horas. deinde rvd cula saepius agitatur, donec
muccago supra it et excepta inde muccaso colatur, ae in usum seruatur. Si Mi L B est mel ana cardinum appellatum, quod fit ex recentibus anacardiis exiguis diutius coctis. ex his enim enatat liquor quidam, aut muccago praedictae similis. OLR A e fructibus. seminibus, liquoribias lacrymis, rebusque omnibus
D pin uibus & etiam E metallicis exprimi pollunt. E fruct bus, uidelicet ex amygdalis dulcibuq se amaris, ex strobilis pistaciis balano myrepsica nucibus. Sc nucem oschata.
E certis seminibus. ueluti di emine lini,sesami ,ricini,& aliorum. Exprimuntur autem in hunc modum.
FRUCTvs & semina cortice daro prsdita. purgatur teriatur.& Ioco calido quo ad sole, aut in duplici vase repontitur. deinde rursu trita, toraculari exprimulum aut, cum trita sunt inspersa calida aqua, tantisper agitantur, donec oleum supernatet iii in mani b aut torculari exprimuntur. Efructu oleae. lauri, iuniperi&lentisci maturo in aqua coci . ole usu
per natans aquae colligitum aut ex eis tussi inspersaqi aqua calida,oluui , ut si ra, exprimitur FLO R,.
152쪽
nc ANTIDO T. GENERA L. LIB. III.
DE DESPUM ATIO NE, CAP. XXXVJ. A
. s P VM ATI O est spumae detractio, cuius materia hoc loco est non solum succus quidam lentus, includens flatum, ut a Galeno in Aphorismis docetur, sed sordes Omnis leuior. a calore ignis expurgata. uel etiam grauior albuminibus coacta & colligata. Despumamus autem nunc simplicia,ut succos, saccharuin mei: nunc composua,
ut aioZemata.sympos. MEL cum aqua, aut uino. aut aceto aut humore alio pro uariis medici scopis, despumatur. Nam per se coini m. mox immodicὰ effervescit.& . derepentὸ exundat.& flammis conceptis incendi j periculum assuri. Ad Iahaec cuin sit dulcissi inum,euaderet amarum, si per te coqueretur. donec
ME L humore aequali hodie quibusdam despumatur, aliis duplo. Spuma autem interea dum igni lento coquitur,cochleari pertuso deraditur. Adhaec cuin ad dimidias est coini m.&multum seruet, adduntur album ina singulis libris singula. Deinde calidum colatur, post percoquitur per se,aut cum condiendis.& incoquendis medicamentis. Spuma quoque . tunc sicca emicat curiosὰ detracta, si per se seruandum est. Vel in re prε- sentem paratur ad pulveres comprehendendos, qualia sunt antidota o annia, melle excepi optata.& sine opto. Si purius est inel. sufficit aqua Caequalis, nec tantum albuminis requiritur. Quod si purissimum est,nec despumandum,nec clarificandum. SE D huius regionis mel cum sit crudum & impurum. multam reddit si uina: ita ut despumado Sc colando ad dimidias minuatur. Quapropter pondus duplum ei, quod compositio exigit, initio tibi immittendum, si cum aliis despumandum incoquis : sin minus, despumato utendum. Finis despumationis quibusdam est tempus horarum circiter duarum cuipiri lento. Aliis rectius, cuin spumare desinit. Aliis, donec aqua erit conu in pta quae res bullis cognoscitur Se mel idoneum lentorem acquis- uerit. Saepe autem mel per se despumatur& purgatur, cum tam longam Dnon sustinet coctionem. quain aliorum natura, cum quibus mel coquendo despumaretur. Interdum cum his despumatur cum scilicet multam coctionem uiribus integris sustinere pota unt, .ut in diacydonio mel co quitur cum D cco cydoniorum & coquendo frequenter despumatur, 3c
aliis passim. Frequentius tamen per se ut dixi) despumatum miscetur
conditis syrupis,antitatis rarius crudum praesertim nostrate. Quod autem album Gallia Narbonensis thymo passim luxurians mittit . est prς- stantissimum nec attico aut hyblaeo inferius, cum regionis temperatura& thymi larga luxuries utrobiq; consen tiant.
D A saccharo idem quod de melle dicendum,cum sit ipsum mellis species etiam Dioscotidi Sc Galeno.
153쪽
A IM P v R v v enim & nigrum, aut nigricans. in triplo humore despuniatur, cum ad dimidias eii coetum, & ualde feruet. adduntur albumina singulis libris singula. colatur calida post percoquitur istadios S: interimetiain despumando.s spuma aliqua appareat. Si autem puriuς est. satis eii dupla, aut aequalis ut serὸ fit) aqua, Mpauciora albumina: si purissimum, nec despuin adum. nec clarificandum. Suc C i fluxiles recipiendi in sympos,apo Zemata electaria quaedain igni despumantur. residendo clarescunt,& in colo laneo terreum excrementum relinquunt, interim uero etiam additis album inibus, & inelle. aut saccbaro purgantur, quoties in sympos, uel apoetemata coquuntur.
B ut in syrupo bitantino.& alit,in electario psyllij. Qui uero succi in einplastra recipiuntur. uel sole, uel igni post militonein siccantur non de amantur. Liquores uero solum colo purgantur. post dis lutione in non etialia despumantur. tantum abest ut clarificenturi idem de metallicis. Manimalium partibus constitue.
Quo D si simplicia omnia sunt pura, aut purgata, satis est horum decocta per colum laneum. aut tela laneum: sed modicὸ densum semel aut bis transmittere.sine ulla expressione. colo. ii opus eis. nautato: deinde ipsum immitte in saccharum, si impurum erit clarificatum. Si autem purum eli clarificatione non eῖetur,& percoque,donec humoris .seu decoC ctum est seu succus,seu aliua. unciae tantum circiter duae: aut si succi sunt glutinos, etiam tres. 3e quatuor in sacchari libra supersint. Si succi acidi, percocto iam saccharo propὰ toti inuoluuntur. S Y L Viv s.
DE CLARIFICATIONE, CAP. XXXVII.
--cARiri CATIO Ni s obiter in despumatione meminimus.Del ipsa autem nunc pauca nobis sunt dicenda,quod haec rerum liqui claruindecoctis debeatur expurgandis,uties despumatio.& colatio.ut sorde crassiori purgata, sint gratiora palato.& in corpus facilius distribuantur.& salubrius. Clarificantur autem quaedam per se, dum quod D saeculentum est, subsidet: ut succus rbsarum. limonum. cydoniorum, citrorum, Tibes, o Xyocanthae, granato rum, sue mox reponantur loco frigi do, siue in officina aliquanctu se ruentur. Quaedam interueniente coctione a sole. uel igni, ut succus pomorum dulcium ac acidorum, ad dii nidias coctus dies duos quiescere permittitur, donec clarescat, ut strupus de pomis Messiae fiat. Sic succus acidus citri ad partis tertiae cosumptionem coctus,& colatus, quiescere permittitur, donec clarescat, & succus granatorum ad partis tertiae consumptionem coctus, biduum quiescere sinitur,usque dum clarescat in sympo ex succis fructuum acidorum. men acidi succi hodie in syrupos aliter recipiuntur. In his aute incoctio ratione optima adhibetur, ut calor homogenea in unum cogat,&separet heterogenea: quomodo urinae in nobis coeptae coqui turbidae si red-s dantur,
154쪽
dantur. postea tenuantur, c clarescunt. subi dente crasso. Cum uerΘ ca. Alor ignis sordes in succis exquisite separare non possi ut noster calor natiuus aliena coelio ne perfecta segregat, cumque metuimus, ne coetione tam longa, luccorum facultates corrumpantur, satiuS putauerunt medici . coeptam ab igne sordium secretionem arte alia iuuare. 5c ea multiplici . nunc quiete succi post coctionem, hicnuper diximus, nunc aceto simul incocto . nunc agitatis diu album inibus: ut interim de puniationem omittam, & colationem a nobis adhiberi solitas ad perfectionem csuccorum,uel decoctorum purgationem. DE ea autem clarificatione. quae fit per se, se post coctionem residente, satis est dictum: de ea. quae fit per acetum se album ina, ia in nobis di. Dcendum est. Decocta. Se syrupi,si acetum recipiant per se ui aceti non nihil purgantur: inelius autem, si etiam album ina accedant. etiam si post colaturam acetum recipiant, quando nihilominus continenter est despuma dum, quod acetum etiam expurgato iam decocto spumas & spumcitiam quandam iaculetur.
O Vi album en ex aqua frigida scopulis agita donec in spuinam abeat. quam particulatim strupo uel alteri decocto ferueti inspergas. 8c ubi ni fruerit, cochleari foraminuleio deradas . nouam inspergas: id fac doneas, rupus erit clarior. Albubi ex bullis clarius deco tumui ignis factumani in aduertunt, in id tepidum nain calidius album en coqueret in frigi- Gdiore minus promptri, parcior spuma elicitur albumina singulis libris sngula, sed etiam pluribus pauciora adiiciunt, scopulis agitant, ut spumescat, saccharum in particulas confractu coniiciunt, recoquutrubi spu-ina subsedit, igni aufertur, calidum si crassum est. dc uix colatale, colatur: si facile colatur, sed turbidum, tepidum, uel frigidum, colatur per in alii cam Hippocratis. melius autem per pannum clauis quatuor, angulis quatuor firmatum. Colatur autem ter, quater, si non satis claruerit: si ne siequidem albumen separatim in aqua agitatum, scopulis inspergitur, decocto igni reddito, spuma illa usta alia iniicitur,idit toties, donec bullae clarum fatis produnt tunc colatur quoties est necesse. I QV AEDAM his citius clarificandis miscentur, ut si uni quartae uini albi duos lactis digitos misceas, ante colaturam ipsum mox clarissimuin reddunt. S YL VI v S. .
COL. ATI O cribrationi persimilis est sed haec feta sicco ruin est.iIala humidorum. Haec corpora grandiora soramini b. cribroru non transinittit,illa sordem humore crassiorem transitu prohibet. DIFFARENTIA A autem colation is ex eo sumu tur quod quaeda molidissima colantur, quaedam frigida. quaedam tepida. Item quod quς da uno alia duobus, alia tribus colis egenti quaedam colis lineis, alia
155쪽
Acanabinis alia telat an eis. alia fetaceis. Astannineis,ut uocant, alia nouis. alia detritis alia raris, alia densis alia bis, ter colanda, donec nobis propositam perspicuitatem sint assequuta. QV A E crassa sunt aut lenta, calidissima sunt colanda, Sc humore ampliore uel tum diluenda sunt, uel initio coque da, ut facilius transmeent. Colo eadem raro & detrito promptius colantur, non tamen purius, sed frequens colatio coli densitatein supplet, ac raritatis incommodam redimit. Oenomeli colatur panno raro. TA N Vi A, ut succus linionum, citri, scinifrigida, colo denso, Sc nouo colari possimi aut si tribus colis ea uis purgare, suminu sit stamineu. me B dium panneum sed uetus infimum paraneum&nouu uel aliter densum. SACCHARI libra si aquae tantum unciis octo sit soluta, cocta, clarificata, panno rariore colanda est.
COLIs tribus usi sunt maiores nostri, summo. minimo, se rarissimo infimo, maximo.& densissi ino tertio horum medio magnitudine, ritate, situ, ut tamen ab utroq; digitorum quatuor interuallo distaret. MAGNI TvDINI s aut & texturae horti ratio erat, ut priinu sordes tantum crassas transitu prohiberet, secundu etia mediocres . tertiu etiam
tenuissimas ut scilicet, quod ad hoc trasmittebatur. esset illime, & sordis omnis expers. Si uero solo raro usi fuissent, colata fuissent impura, Sc noC colatis similia ut si per linteum colas aliquod decoctum: si solo denso,ida crassis sordibus stati in obstructum aliis viain negasiet.ob id uel mutaridum,uel saep) abluendii fuisset. Quod si unico uoluissent medio.rationa. bilius & facilius usi fuissent. Minimu uero primum. quia in eo humor incipit latius spargi. uersas panni ambitum, ut uides non in laneis tantum. sed etiam lineis . Gutti enim medio infusa se in uicina spargit. EN omnibus autem partibus, quas imbuit, ita ut in secundum influat
latius, quam in primo humor contentus cernitur.
SECUN D v Μ item latius imbuitur, quam quibus partibus humore a primo excipit. & pluribus partibus stillat in infimum, quam si conta-D ctum a defluete ex primo humore.Malὸ igitur primum statuas maximi quanquain ex hoc nullum sequetur incommodum aliud, quam quod otiosa est haec capacitas. Satis enim est, si capiendo humori sit satis: quantum intelligi uolo. dum minimum requiro. Non enim minimum abs Ἀ-tὸ uolo. seg aliis duabus angustius: si uero infimum sit minimum, multus
humor ab hoc no colatas propis ipsius oras in uas subiectu defluet. Nucunico utimur colo, magnitudine & textura mediocri, sed eius actionem ante iuvamus clarificatione per album ina omne in spurcitiem cogente, adiuuante id frigido. Quae enim clariora uolumus, frigida colamus: aut si talia non permeant, tepida: quae si semel colata,non sunt pura satis, ite rude tertio colamus, &rectius colu aut lavamus, aut mutamus. id quod
etiam facimus, dum tardius humor Permeat: si autem tardius transiluat
156쪽
i4o ANTIDO T. GENERA L. LIB. III
ob decocti crassitiem,aut lentorem, uel calidius colainus, uel per colum A. rarius, uel si composti natura patitur, liquidius aliquid & tenuius miscemus ut dum cremori hordei colando aut pisorum,aut fabarum, aut similium decoctum ipsum affundimus. In tarda autem hoc colatura,caue, rudicula. uel digitis landum coli scalpas, ut colatione in celeres. Sic enim turbidum erit colatum: sed, ut dixi, muta colum aut laua, aut humorem. redde liquidiorem,uel igni, uel in illo humore aliquo. COLAM US quoque etiam citra coctionem quaedain, ut lac recens mulctum ut pilos,& sordes a lias foris illapsas separemus,quem usum rusticis.&pastoribus praestat interdum aperire. Sic hodie uinum cum sac- charo. Se cinnamomo,per cola lanea oblonga pyramidis figura quae cali II gas,&manicas Hippocratis appellat) colamus ter. quater, donec omnino clarum erit.idque Hippocraticum quoque vocamus,tanquam inuentore Hippocrate dignum. Aliter etiam cum melle. Se caeteris colamus ad clari tatem,& oeno meli id,ac melites vocamus claretum.
MODO pessimili gelatinam. quam uocat, colamus. Aliter quoq; res turbidae colantur, aut mistae: sic in AEgypto aquam Nili turbida uatis figulinis crudis colare docet Galenus, ut tantum quod clarissimu est. per uasis poros, aut etiam tenerem & molion substantiam perstuat. Parisiis autem Sequanae aquam,&Romae Tyberinain uasis figulinis coctis pro-bὸ & siliceis praesertim. aliquandiu in cella uinaria deponunt. ut refrige- Cretur,&sim l residendo sordem terream in fundum deponat. AQVAM quoque turbidam colabis per arenas puras, uasi immissas. in sernὸ pertuso.foraminibus exiguis aquae periis, inutis arenae. VI N VM quoque aqua mistum per cissim bium, id est, uas hederaceu tenue, cito perfluit: aqua autem in eo retinetur, saepὰ ut sumus ex Cato - nis doctrina experti. SYLVIus.
BALNEUM mariae uas duplex est: alterum aquam calentem,ste-Drum materiam destillandam comple ctitur. Vas quod sementem
continet aquam, cupreum seu aeneum esse debet, rotundum, uel
oblongum, uel triangulare, uel quadratum, amplo canali in medium immisis, in imo craticulam habente, ut ignem, quo aqua calefit, contineat. cineresq; defluant, uulgus Pigrum Henricum uocat: huic canali imponitur 3c operculum, cum soramine, per quod fumus exeat. Vas tandem cupreum operculum. raminibus peruium habeat,ut quodlibet cucurbitae collum per quodlibet possit transire foramen Horum autem instrumentorum formaeinferius patebunt. ALTERUM uas, quod materiam destillandam sustinet, cucurbita.
s: Occia appellatur: ex bono vitreo esse debet,cui aliud rostratum O-
157쪽
embicu in seu capitellum uocant) superimponitur, ac luto, ex farina scalbum inibus ovorum facto, cucurbitae conglutinatur, quorum formae infra describentur. Hae, inquam, cucurbitae, siue bocciae,in spacium cu- prei uasis, aqua repletum. circumcirca canalem ponuntur cum suis capitellis. quorum rostram promineat ad recipientia uasa suscipienda,utinani fellabitur. CAETERUM balneum inariae ad aquas destillandas maximὸ est conueniens. quae ex succis poti minum, herbis floribus, fructibus. radicibusδε carnibus tritis prius, seu incisis, si recentes fuerint, dessallantur. sicca Se arida aliquo prius humore macerantur, ac digeruntur ad solem. B aut fornacem,uel ignem. per semihoram,per horas etlain plures noctein totam, etiam diem. biduum,triduum, per inensem, aut plures, pro medicamenti natura. Sc uario medici scopo & necessitate. lG Nis ex carbonibus optimis.non fumidis 3c semiputridis instruε-dus,ita tamen regendus, ne aqua bulliat, materiaq; in cucurbita adur
tur. Quod si aqua balnei exhalando defecerit, subinde alia infundenda. non quidem frigida. ne uasa frangantur sed calida. FI NIT A deitillatione.uasa uitrea eximenda non sunt. nisi prius fuerint refrigerata. Ab aeris enim intemperie subita franguntur. Aqui uero in balneo mariae destillatae insolari 3creetificari ebent: nempe in uase C vitreo cuius os corio, uel pergameno oblis tum so aqua destillata repleto, sic ut tertia pars uacua relinquatur,in arenam feruente imposito, perquadraginta dies, ut phlegma omne consumatur,empyreumaque, quod his inest paulatim expiret. Debet autem tertia pars uasis in arena condi. Aquae uero calidae facultatis in uino aut aqua ardente prius in-susae ne nimio calore homini noceant oco frigido,in arena humida, per
mensem. aut amplius, si seruidior aqua sit, relinquantur, stinuiter tertia parte uasis in arenam codita: aut duae uasis partes duae tertiae in ipsam cellae uinariae terram defodiantur. Qyaedain. ut aqua ardens. ad suam perfectionem, seu quintam essentiam, in uase circulatorio inferius descriD bendo, rediauntur. PORRO sunt x aquae. quWeius materiae . ex qua destillantur,saporem non retinent, ut quae a dulcibus, salsis, & amaris. ut saccharo, aqua
marina. gentianae radice extrahuntur. Horum etenim sapores propter terrenam substantiam non ascendunt, etiainsi calore uehementissimo, alioue instrumentorum genere destillentur. Dulcis namq; sapor uehementi calore in amarum: amarus uero in acrem conuertitur saporem,
ut saepius non solum in tentianae aqua uerum etiam oleo extrahendo sum expertus. s. et Vas,
158쪽
αα balnei mariae e reum, tundi m. II Operculum rotundis fiscum qua Diuo oraminibus, per qua cucurbitarum re a transeunt. γ Ca lis cum operculo perforato, m eraticula in fundo. AA Balneum oblongum pro Gabus socciis. ii Bal neum triangulare pro tribus bocciis. II Balneum quadratum pro quatuor bocciis. ramen, per quod aqua in unditur.
mum cum lucerna,& ab , carbonibus. Potest etiam fieri triangulare pro tribus bocciis. Verum quilibet angulus canalcm suam per aquam Iranscumcin c.ntineat.
159쪽
Instrumentum balnei. in quo carniusucci, ex quibus gelatinae fiunt, extrahuntur. R Cucurbita uitrca, carnis minutim in fas contincns us orificium uesica bubulina O. pii me ι eL pum, ne uiro modo expirare
C Ru rei reum, siue ossa, uel abenum cupraum. aqua replitum, in quo cucurbita quatuor
160쪽
C Cucurbitacum alimbico. D V.κ caecum , siue cucursita cum a
carnium extrahendum. E Wκ caeum circulatorium. F vis cacum circulaicrium aliud.
DEST LLATA uapore aqui calentis primum merito locum habere debent, cum uires& qualitates plantarum integrius reti ne ant id quod ex odore & sapore apertὸ dignoscitur. Fiunt haec in duplici quoq; uase . Imponitur enim uas vitreum plantam continens, in aliud uas cupreum aqua semiplenum. Huius autem duo genera deli-neabimus, quorum primum uari balnei marit simile est. nisi quod duplo altius,atq; aqua semiplenum tantum sit,ita ut cucurbita.seu uas vitreum, aquam ballientem non attingat, sed suspensum supra aquam maneat. 3e solo uapore ab ea eleuato incalescat. Alterum, fornacem continet rotundam circiter pedes sex,uel ulnas duas altam, eum quatuor spiraculis in summo , de porta circa medium craticulam habente, qua ignis impunitur: i