D. Francisci Baronii ac Manfredis. De maiestate Panormitana libri 4

201쪽

Ab Ioue non vllo Iu deuas Iabere telo; 'Nam,quae Aquila hi uerat forte timenda, tua en. omisi reliqua, ut dixi quamuis praeclara. haec satis innuisse existimavi, ut ex hisce cetera coniectarct, qui legunt. Verum hic silentio praeteriri non potest id, quod etiam ad huiusce Senatus gloriam maxime facit amplificandam. Antonio. n. dei Bosco Praetore Vrbem Panormum ab Octangulo quasi quodam animo animatam procerto est; quid ni etiam Octangulare theatrum ab aeneis Regum signis nuperrime consectis, suoque dispositis loco quasi spiritibus animatum suis fateamur ξ Addecebat prosecto regium hoc theatrum vel a Regibus animui, ut nihil tandem in urbe Regia desideraretur, quae Regiae urbis maiestati conueniret: vel in eo tanquam in maieitatis solio Reges collocari, ut eorum praesentia urbis Ornamentum augeat, urbis coronam ditet, regiam urbis dignitatem non ostente i modo, sed & prouehat, & inuehat. Duplex signum ex aere factum in hoc celeberrimo urbis theatro mox collocandum. Caroli Quinti Imperatoris Augustiss. alterum. Ea inscriptio.

Muneris immortalitati immortalitas monumenti decreta. D. Mario Gambacurta Marchione Mora Praetore. D. Ioanne Ro-ras. D. Iosepho Antonio de Ballis,ae Sosima Barone Calatraui. Lan celloito Caselli Barone Grattaliarum. D Fracso Rosset. Cap. uar'tim de Pinedo. D.Vincentio Gambacurta Senatoribus .

Cn. D C. XXX.

Quae te Victorem l bico de marte Panormus, Iuranumis Vrbis regalia rura recepisCarole , te caro pro munere grata theatro Sublimem hoc innerans Batuis. Tu plaude Panormo. Sic equidem tauem urbis per saecula Nomm, collatamque tibi donam immoriale manebit.

Iam βώm aberum Phili pi IV. O . U.Max. Hoc elogium. Philippo IV. A Diaco nuicto, Pis. D.Francisco Frenande dela Cuma Duce Alburquerque Prorege. August nominis Maresati upciosus, ae Sacer Si natus Panormitanus

seis Antonius de Ballis, ae METma Baro Calaunui, Lancellottas Canelli

Baro

202쪽

Baro Glut taliarum, D. Franciscus Rosset. Cap. Martinus de Pinedo , D. Vincentius Gambacurta Senatores. ' . Urbem dicat . offert. Urbi propitius faue. Senatuim ue.

Atque haec de Octangulo setis . pergendum ad teliqua, ne pa-

norinitanae urbis gloria quoquomodo imminuta videatur. Metropolicit Panormitana Vrbis aedes I

QUAE in Sicilia tota singularis est, singularem suo sibi iure

vendicat seriptitationem . consentaneum enim puto hanc a ceteris omnino seiungere, quam a ceteris Impera

toriae , Regiae, Pontificiaque voluntatis significatio summa cum . laude seiunxit. De ea igitur haec breuiter accipe, quae F. Leonar-der Alberti Bononiensis ex Dominicam familia de urbis panormitanae Basilica conscripsit. Hic non Panormitanus, non Siculus,non auro corruptus. praeterquamquod plura omittit,quam scribat. Verumtamen sic habet. statui si is de primis mente fragl'abri notiti re nis nuleui k la Chisa maniore molion aiae δε annouerarefra i Wimi te j in Valle desi Halia; la cui manior eappella, ornata di motu an cisse, e varae imagini de dodicι Apostoli di marmo Dite da Amomo nisi mι auo Uularestituario, Equale per lassiua eccetiantia reue potulo auuntiare a ' qualisque Lia arao amico, epiis Adato dati, uora. bono a premo inquesta Chisa aiae granisepulture di porseri, nezima desie quasi si conseruano fossis H. feraco Barbaro , netraltra H Henricos gliuolo amiandue imperatri Romam. intra H que Die due eώω ancor late a di marmo blanco , oue Galpita una imagine veItitassi Hanco ,e dinero agufa H - frate desi ordine mis de Predicatori; nella quale graisce si sorpo vi Guiolmo Duca di que Ilo Ordine religioso . Vias polia quarta parfitia ae candido marmo, ovesono po te cossa H C aura Normanna prima monaca, ma Imperatrice pri moglie H Henricoso a nominato. Fabri della Giesa missu laeta pia a uel cat mea d de , t. Z signa -

203쪽

I naso illuoxo , eladrata GHau gia molto et ecchia ira i Meries decondosono vnpud Ilione, accwcbe mun dubitasse, obesse nato Gle .,L8.pta. Haec Albertus. Iubertum audistin' , audi& FaZelum. i l: Eregione, inquit, noui hospitatis, quia in Septemtrionem vergit, remplum est in Urbe maximum maior Ecclesia vulgo appellatum D. Mariae Virgini sacrum, reti lata Hractura , quadraro, ac diuersis in exteriori facie imaginibus, uri πὸ incise , ae perpolito lapiae a Gualterio binas nominissecundo Panormitano Archisyycopo Aussalutis ai83 .super M. teri maxima aede,qtiamsolo propter hoc institavium ae auerat, fundamentis excitatam. αuodnon suum Gulielmi cuni,cuius alat ulf

gliri; insurrexit,aiplomaia ,sed etiam carmina in ah de rempti incisa --

Perpetuus sacrae τι strima Is apex,

Euploeno bali lacrimas, ct dona clientis, AeIemspenses haec sua dona bonis.

i Praedicant quopia Panormitavi aucta per maioresfama, quibus 9 Si b calorum annales conamiunt , ualterium ex thesauro apud aedem Saocti viri Ius extra mania anno P m 8 . Mense Aprili, ct Gulielmi Regis Iecundi I 8. asereperto celebe mimum , ac sum uris rum hoc sola Italia templum eodem anno, mense inchoasse. Templum hoc maximum perino unae μὰ circuitu extructum eH. maiis mentiam ex marmore,ct Gersis lapidibus tessellatum babel fatis conspicuum. Cuius absides , columna am simae, ingente Me d plici oraene grani mole, ct profundi mo seu totisment, quae ct capita extendam

3πaurata. In prema parte te riuata, quam tribunam vulgo appe lant Signa sint numero quadra ima duo Hetrusico marmore ineruato Τ, D. Mara Apostolorum duodecimuinyrum,Diuorumis pluris triplici ordine miro arvsicto aetate mea exculpta; jub quibus ingulorum vita, acres religroseginamarmori etiam incisa minoras a , quam D --Π

204쪽

imagines summa cum delectationespectantur. Opus Antoni, Gadna P, .ntirmitam mmabilium rerum arti cis sculptoris insegnis . Opere porro hoc Italia nullam hodie habet eximius. Enim vero Agua bae ad btima nam Hararam ac mira ad viuum prope arte elaborata cum vestium timsensitim varietatem ita exprimimt,mspectantium oculos os detineant,

ac nunquam satient. In inra maioris Sacelli pane contigua es illi aedicula D. Maria cum eius marmoreo quoqu8signo; ius angulus mammia

reis pavormitanorum Praefatu epulchris est frequens ct insignis. Exut in eodem etiam templi latere, quod ibam alam vulgas appellat Di Cyrinnae Virginis , ac Martyris ex Tyro Italiae oppido oritinis cellam

marmoregemmis, is auro intextum niali secundum; Ubi ct arca argentea reconditum eius corpus sub Hetoue Archiepiscopo annos . II 6 o. IAmo primo Siciliae Rege rerum potiente huc translatam, maxima religeta ne colitur,quo nobium templum es in sttam edurbs etiam ipsa maxi mὸ nob liIatur. I n dextera tempti pane tactari Uacetum maiori l ret,ad cuius angulum ad um ei auxta quod paulo inferius quattuor siuingenia ex porphyrete Mausolea miro arti cio fabrefacta Ommum nos atatis pulcherrima . Gorum o a Rogeno Rege dicata iis aede cathedra Cephasedens quam luee a fundament/s erexit adsuum funus, ct tempti P-

sal. I I s.ct Regnisvi xv. confiat. Frideritisecundimina caesaris insu, priuilegioq; Panormum adiuum 9mnrici Pareis monumentum in banc locum transmigrarunt. In asiis a A te pulchras Rogery Regis , ct alidirum Regum,Reginarumque bitata, ac Ducum quoque cadauera sunt reco-dita,vιροι eorum vita cri ere tradiderunI. D Gualteritis Panorm ianus Archiepiscopus insurict Canonicoram diplomare dato Pan. Mense Martio annosal. Ii 87.9 Henricas VI.msuo priuilegis daIo Pan He s. Ian. an.sal. II93. Fredericus Caesari uo evam priuilegio, tes

mento dato amosa I a 3 S . II. Dec. contems rem reliquerunt.Henricus nam ; quotannis Rogerist, ct abys Siciliae Regibus sumxes exequias celebrabari 9 Dedericus fidus eius vestigissectatus eisdem uia perisngulos annos anniuersaria per tuo celebranaa, ct decreto dum viveret, Orsamento moriturus nomis. In hoc templo praeter Archiepiscoporum, O Regum Sareopbagos nullιμοι alij. Siquidem iam inde ab initio eo prae ter Iniust odi dignitatis cadaacra neminem inferer caulum fuit. Sacestames patito iAferius in bac dextra ala Cruci sim omniam seruator acrum, cuius imago gloriosissima a Mansredo Claramomano Mobcae olim Comite ibi dicata maxima venera ione litur. Ante portam, qua eius mera dionalem pro HoneLydeu mimicus pere testadmeo, ct marmoreis Iussusta colamnis quam templi vetabulum eruditi appellant icui Harim 8 limine

205쪽

sbi L cofieret area latissima rn longitudinem Pa rata forma, LMembas rara,deambulaιωπι peridonea, O via quaque cancellato mure eis. ea epta; in curus meaeis se a ae marmorea Pila nimis placidus erumpit. Haec Fazelus. Habes Metropolitam templi descriptionena ab altero, qui Italus,ab altem,qui Siculus, ea tempestate consectam i,

qua tempestate non Oinnia, quibuS bodierna luce perficimur, elucerent. Haec ex ijs accepisti. reliqua ex me. Est itaque in Templo maximo aedicula Sanctae Panormitanae Rosaliae publicae libertatis, ac selicitatis vindici sacra perpetuis exornata peristromatis. Eius imago ante Christu Iesu trii ulcum fulmen vibrantem suplax. Hinc inde letales currus pestis insignia , cadauera exitiali morbo consecta diuinae iustitiae spolia amplissima, mortuorum ossa pestis undequaque grassantis argumenta penicillo adumbrata conspiciu-tur. Ante eius aram perpetuo pendent quini videntes lychni nec plane exigui ex argento consecti summa arte, ingenioque elaborati. Paries qua tabellis, qua cereis, qua stlopis, qua flaminibus, di plerisque huiusce generis aliis iam votivis totus ol ducitur. Insiignis ara miraculis. Nemo plane est , qui ad D. Rosaliam si plax accedat, qui voti compo Si inde non recedat . Regia Virgo est; ex Regio Icilicet Caroli magni languine orta, ut in Martyrologio Romano recens typis impresso sumina cum Vrbani Octaui Pontificis Opt. Max. voluntate, atque auctoritate perlegi. De quo singulari dono ab eodem Pop. S. Q. P. collato alias iussissime dicendum . ad rem.

Contra est & triplex sacellum alteri alterum respondens SS. Nymphae , Ros aliae, & Christinae sacrum. In hisce Panormitana Maiestas elucet. Et quidem illud S.Nymphae ex pretiosissimis lapidibus recens extructum, ac recens absolutum . Magnificum sa-nE, ac regium. Nemo est, qui id conspiciat, quin suspiciat, quin admiretur. Siciliae theatro, curbe panormitana dignum. Nihil hic de Sanctae Christinae. Iam Praelus supra. Sardiae Ros aliae sucellum me vocat a Panormitani Senatus & liberalit ate di pietate Minς hoatum. Et arcus quidem totus eorum lapidum generibus co uestitur,qui auri,argentaque preti tun exaequant. Sunt qui assirmet

denatum Panormitas um minus quidem insumpsisse pecuniae, si id ex argento struxidet. Architectura singularis . lapidum dupositio

206쪽

velle, ut huiusce sacelli inchoamenta conspiceret,videretq;an hoc scribendi genus tanti opificij magnitudinem, ac nobilitatem qu quomodo proponeret. Enimuero, ut verum latear, quandoque rerum scriptio de laude vel derogat, vel descriptis rebus parum laudis, ac dignitatis creat. In posteriori huiusce sacelli parte, quae ad recens Sanctimonialium caenobium vergit, viael contermina, hoe lagitur elogium. Urbano VIII. Pont. Max. Philip. IV. Rege M. thol.

Daraeturas Dona S. R.E. PraesROM.Archiep. 3 or. Sicu pro . Rege III. moderator. S. Rofalia Virg. Pan.Corpus. Lipiis non humana arte elaboraso conclusum ad Erct meum inuenit,m tis viris consiliantibus, Senatoribus exposceribus, omnibus exoptann-bus rerumsupra omnem natura ordinem genarum gloria cunnum riuapprobauit,S.P. VI .reddidit, publici colendam exposuis. ι

Indicto triumpho ,suplicatione instituta , celabra pompa,apparatu celeberrimo omnibus retrosa ιιι nobilist . magnificemia exemplo longesseratis inter ceteras v Is Tatelares Dιuas collo uis anno Iabit. M. m. XXV. Diuae ter max. Ciaι Opi. Parrona benemerentis. Exuncto pestiletia morbo ingratu merisorum exigaum indice acellum volo publico num

σνpato dicavit. lapriam infundamenta primum ieeu Praetore Francisco Ag M,O Parma Visi ramae Principe,dimone Parisio , Viscensio Lan doli Mastare Agliata, Antonio Coinuo, M. Antonio Guasconia, Carolo Termina Senatoribus M. . XXVI. X II.GII eis. Duplex organum extat,cui plane non modo Sicilia tota,sed ne

Italia quidem uniuersa habet quid simile. Opus organari, illius e

minentissimi Raffaelis Ia Valle Panormitani ciuis, cuius fama cum paene omnem Italiae ambitum vel opplesset,vel peragrasset,sic Pauli V. Pontificis Max. perculit animum, ut huiusce viri studio succensus Romam ad simillimumopus effciendum euocarit. Morte praeuentus audiens Pontificis dicto non suit. de hoc suo loco. nunc ad cetera. Haud hic abs re est descriptis templi Sacellis altarium Ornamenta proponere, cum templi magnitudinem ill religionem ista dilaudent. Inter ceteros itaque pretiosiores reliquias est non exiguum Dominicae Crucis frustulum auro, argetoque elegantissime coclusum.

Mart ij singulis seriis serijs de more prius habito Christi patientis

sermone totum templum obit summo cum ciuium, equitumque concursu. Est & Dei pare Virgini cingulum, qua quid .ad mater statem aptius,ad religione' προ tuuius Dj0iligod by Corale

207쪽

manu vel hodierna luce admirabundi contuemur ungues, ac pilc S: S.Leonardi caput,ac S.Cynthij cor. Ad haec.SS.Stephani Proth martyris, Matthue Apostoli, Sebastiani Martyris, ac Gerardi Episcopi Agrigentini integri lacerti. Ceterorum Sanctorum reliquias,

cum nec vultares nec paucae , martereo. Praeterea non exiguae magnitudinis argentea, ut aiunt, custodia,

in qua augustissimum dominici corporis Sacrametum summa cum religione.circumsomir. Opificis ingenium suspicitur, ars non praeteritur. Ingeniosum illud,haec singularis Adde his omnibus de exteriora templi ornamenta, argenteum

scit. lychnum magni ponderis, magnique pretii, in quo distinctos duodecim Apostolos singulare sculpsit opificium. De argenteis vero lychnis, quibus S.Ros aliam ciuium est munerata religio, nihil hic dico,eum multiplices ferme sint, ac infiniti.

Sunt &hic septem candelabra ad arae maximae splendorem promouendum,atque amplificandum ex argento conflata, quarum altitudo sic cetera excedit omnia, ut sibi paria in Sicilia tota non agnoscant. tribus aureorum milli h us steterunt. Sicut & bina illa ex argento itidem factia lataminato Deiparae Virginis conceptui sacra duodenas ulnas attingentia non pietatem modo, sed etiar a in Metropolicam aedem maximam singulare studium, assiduamque

diligentiam Canonici, atque S. Lucae Abbatis D. Ioannis Antonii Gelosi dilaudant. Quina aureorum millia persoluta. Haec diebus festis & inuentoris i eligionem,& arae maximae pulchritudini m ve-m pulchriorem tacita quadam laudatione commendant.In ipsorum candelabrorum base exarata haec lesitur inscripuo

mmisi, Gloria, nominis immortatistati H - DIoannes Amomus Geusus Abbas S, cae a. , B L. Antonius Alimena Marchio

208쪽

Huiusce pietas inuentrix riterius progressa. his in. ornamentis aliare ornamenta subiecit, quae tamquam pedissequae ab unoquoque censentur. Sena .n. argentea pessistalla hinc inde aequo ordine partita millium aureorum pretium attinguntὶ columnas aram maximam circumstantes, quas hodie balaustra appellamus no illustrant minus, quam ipsis argenteis candelabris pulchritudinem apponunt. haec non adeo exigua , ut hanc inscriptionem non

Eoissia Marammerj m Husfabrica Anno M. D. XXX. C PRCeterum ad temsum omne perficiendum non Argentea modo, quo vocan Nympha trium millium aureorum pretium attinges, quae decimum supra quinquagesimum lychnum continet, hodier na luce constrantur, sed duplex etiam ad chorum exornandum perutroma auro contextum , summaque elaboratum arte conficitur . In hoc plane templo nihil fermὰ est, quod desideres. Reliqquiae, peristromata, lychni, Nymphae, sacella. omnia magnifica , Praeclara omnia, omnia regia. regiam .n.Metropolici templi dignitatem vel tuadent, vel declarant. Atque haec de templo satis Iam te in portae maximae vestibulo constituito,ipsiusque structuram considerato, sic in ipso annoso marmore praecipua quaedam maiestas elucet, ut Venerationem omnino requirat. Hoc elogium ranormitanae pietatis index in marmoreis tabulis inscriptum prae

209쪽

VII, Idus Sep.CII. II. MIV. '. Sinistra vero tum ad Diuae Rosaliae gloriam euulgandam,tum ad Ciuium laetitiam omni tempore perennandam id profert.

Vrbano VIII. Pont. Max. Phil P. V. Rege. Ioanneltino Doria S. R. E.Cardinali Archiepiscopo regiam personam in Sicilia unium teneme .

Nicolas Placido Manesonio Comite Rama Principe Leo fortis secandum Praetore, Mariano 'liata 'at ora, Ludovico Spatafora, Didaco Blasehu homa Caycim, Francisca

ψissimo, incium brevillam*πὸ V. Idus Iuv CII. DcXVV.-i Ad decuit malacis Panormitanae Virgini respondere virginem, cum utriusquembaent . incredibili Ciuium gratulatione noriterit , ac utraque in patri um simim excepta mirificis fuerit Ciuium . plausi v i,opulci tum triumphis, Eentium Omnium , atq; nationum astecta laetitiis. ulla in patriam e Roma urbe redux suain, haec in Auream i onchain, quae naicentem excepit, e specu. Ex urbis illa splendore, e speluncae horrore ad urbem haec appulit i Optatissimis illa Ciuium votis, haec ardentissimis omnium expetita desiderijs.

210쪽

ijs. Recte quidd. Virgo utraque.Vtraque panormitana.Vtraque Tegia . Vtraque similis. Nympha illa, qtra' degit in sylvis, haec Asce- tria quae vivit in specubus. Vtraque odorem assiat rarosis. Illa ex

contextis in vertice, haec ex nomine. ad institutum. Exeat ne Carolus V. Imperator augusto collocatus solio, coronaque redimitus suspicitur, ut huilisce simulacri monumentum de Panormitanae urbis decus ob auspicarum Imperatoris reditum, &victoriam ex Asrica reportatam tacita quadam commedatione di- Iaudet . Is regio more, regiaque pompa Panormum exceptus Omnia tum urbis, tum Siciliae diplomata ante Hieronymum de Franci -ἀ1.i. scis, cum Ioannes Carandolet Archiepiscopus Panormitanus a Pa- 1 cprimo normitana Vrbe distaret id temporis , seruaturum sacramento se se volens,ac lubens o. strinxit. Hinc vulgatum illud. ζιFelici tantum Caesar iurauis In urbe A I Illi consonum, cum . n. Messana appulisset,renuit,ratione attulit. in si,

Ne itaque tanti benefici, memoria consequentium annorum ob liuione moreretur, in hisce versibus ea ad urbis gloriam, ad victoris decus insculpta diligentis sine seruatur. Carolus armipotens si intus eum Victor adusti A labia, das Io Caesar ter laeta Panormus.

Dant turres,aurati arcus, orere tiὸ voeamur

Auguritim ad Folium secta tpos munera ludos .

Illesacro Me tantum templo is mine' missa Iurauit patrias leges, O iura SicanIs .

De hac celebri pompa, regioque Panormitanae Urbis apparatu, quamuis FaZes lib. ι o. posterioris Deca dis cap. unico honorifice proloquatur, haec tamen breuiter Ioseph Bon filius scribit. Auctoritatem Faeteli omisimus, istius testimonium non reijciendum putauimus. rem plane, qui sapit, videt. Sic itaque is lib. 3. partis