Praxeos medicæ universæ præcepta. Auctore Josepho Frank ... Partis primae volumen primum partis secundae vol. octavum Partis secundæ vol. quintum, continens doctrinam de morbis oculorum, aurium, et cavitatum nasalium

461쪽

I. Nec omnis cruor, qui e naribus manat, epistaxin constituit, nec ad epistaxin constituendam , ut Cruor e naribus manet, requiritur. Quandoque enim sanguis e pulmone, aut ex ventriculo Scaturiens per narium ostia, et haud raro sanguis ex vasis narium pullulans per Choa

nas ad os, vel ad ventriculum 98 descendit.

I. Divisione generali haemovrhagiarum in actia Mas et Passimas haud contenti opis taxin alio plane modo dividimus ; scilicet in trauma

. 3. Dist is traumatica a violcntiis externis, a rebus nares mechanice, et chemice laeden

tibus ortum duciti Sciendum, dari homines,

462쪽

que adeo ad epista in praedispositi sunt, ut sub minimo licet narium attactu sanguis inde

4. Dis axis consensualis cognoscitur, Si probe inquiramus, num in aegro haemorrhagiam narium patiente nullum cerebri, Colli, Pectoris , abdominis , et pelvis vitium , ex quo haemorrhagia illa repeti potest Ioo , rccouditum

lateat; vitia enim hujuscemodi necdum clare evoluta a medico totam attentionem narium haemorrhagiae , utpote quae maxime in SonSus C dit, consecrante, sicile Praetervidentur. Cuin ymptomata, quorum Ope morbi Viscerum reconditi dignoscuntur, hic recensere neque' lo-Cus sit, neque ordo reruni permittat, meminisse sufficiat, medicum in arduo hoc diagnoseos opere nil SeCurius ducere, quam simultaneus Devectus aetatis aegri, conditionis ραἰ- Suum , naris Sanguinem manantis, et mor horum quondam Per Pessorum. Quoad aetatem, constat, epistaxin Consensualem maxime urgero in infantibus ex vitiis cerebri, licuis, ne non ex vermibus, in juvenibus cx tuberculis pulmonum, in viris, feminisque intra', ct 5o annum constitutis, ex vitiis cordis, ct

463쪽

458 DE EPISTA XI. aortae , atque in Senibus instar insantum ex en- cephalo.' in epis taxi e vitio cerebri saepe Ientus , e vitio pulmonis ut plurimum γυ-quens , e vitio Viscerum abdominalium quam-inaxime dicrotus. Manare solet sanguis in cerebri vitiis ex utrisque naribus indistincte , et plerumque simul : in vitiis pulmonum ex utraque nare, at alternatim, et saepius ex nare sinistra, utpote pulmoni prae alio saepius a tuberculis obsesso respondente: ex eadem nare sat Constanter in morbis cordis , et lienis : ex dextra in assectionibus hepatis. Inter morbos Praegyressos maxime Cephalaeae, apoplexiae, catarrhi, hae inopioseos , febris intermittentis , et icteri ratio habenda est.

5. Distaxis infammatoria sub febrium inflammatoriarum , rheumaticarum, et exanthem

tum benignorum curriculo: porro in juvenibus floridis, laute nutritis , item in viris haemorrhoidibus alias obnoxiis , in virginibus, et seminis menstruis orbatis , CaeterUmque non . ex haustis quammaxime tempore vcrnali contingere solet. Cruore etiam largo flumine fluente , non solum reliqua symptomata, si quae adsint, non augentur, Sed immo evanescunt.

464쪽

DE EPISTLXI.

6. Distaxis rheumatica pleruInque ut Cephalaeae, et coryetae socia obvenit. Observatur Constitutione annua morbis rheumati is generati in favente, inprimis a capitis refrigerio. Non aliena ea est a complicatione arthritica. Aiaxis gastrica.

. Distaris gastrica in febribus gastricis ,

et in exanthematis cum complicatione biliosa , aut Verminosa occurrit. Utplurimum paucae hic cruoris guttae e naribus prurientibus stillant, et quidem vix cum levamine. Ataxia periorica.8. Distoxis Meriodica bisaria; est enim ea nunc sebris intermittentis symptoma, nunC morbus absque omni febre periodice recurrens.

Ibi epis taxis febris intermittentis, vel euidentis i , vel laruatae sa) sistit symptoma. In euidenti plerumque stadii caloris comes seri solet 3 . Visa tamen est et sub illo frigoris 4). Febris intermittens laruata. mista Ca, immerito in dubium vocata 5 saepe quid scor-

465쪽

rumque menStruorum nuntia, aut Comes est

d) , vel vicos agit ' , et . vix pro peculiari morbi specio haberi debet 9 .

s. Distaxis scorbutica inter omnes maxima. Diagnosis illius eo dissicilior, cum haemorrhagia narium saepe Primum Sc Se manifestan-

6) Buasvilius Insti S 1 6. Cis. CAsiuia Manicua ν. derisae an helten, et NICOLAI l. c. T. 6. P.. 363. CAEsKxx epistaxin in homine 38 annorum observavit, qui a sedecim jam annis singulis mensibus , Praevia Iassitudine, Per nares mensuram sanguinis integram, vel etiam duas amisit. Mater hujus viri simili narium haemorrhagia Iahoraverat a cis ad 45. annum aetatis , Iicet menstrua eidem recte fluerent. urn. de med. T. 22. P anneea 65. P. 49. . . , 8 Exempla innumerabilia mihi nota sunt seminarum diem

unum alterumve ante tempus menstruationis. vel sub ipso illius curriculo epistaxi obnoAiarum. GAcxκκnotia diss. aegra haemorrhagia narium ex suPPres sione mensium laborans. Heimst i 716. Ni EZLx Disa. de haemorrhagiae narium ac gingivarum salubritate loco fluxus menstrui casu quodam comprobata. Heimst. IIaa. Certe nulla mentschesis species epistaxi communior. 9 Plurima epistaxeos Periodicae, praesertim in senibus, exempla mihi obveneruut, ut morbus ex consensu cordis , et hepatis oriebatur.

466쪽

DE EPISTAXI. 46 iiis seorbuti signum sit ' . Interea vix bis torvo libris, et ultra cruoris 'niissis, iam macra lae , seu ecchymomata ad extremi talos plerumque inseriores comparent, morbiqiae indolem patefaciunt. Quamobrem, ne unquam in gravi epistaxi harum parti iam autopsia negligali r , commendam ris. Plurima de eodem argumento in tractatu de scorbulo, et de morbo haemorrhagico maculoso WERLΗoPrii io) palam sient.

Io. Distaxis ner Pa in febribus, et exanthematibus indolis typhoideae commune sistit symploma I r . Socias ea agnoscere solet et aliarum partium haemorrhagias, quas tamen plerumque iactura sanguinis superat. Praeterea EX NOr- orum in vasa sanguinea imperio narium haemorrhagiam nasci posse, vis animi pathematum, imaginationis in epis taxi excitanda demonstrat.

' Duae in epit me Patris mei I, c. p. I 56. sq. enarratae huius generis morbi historiae lectu dignae sunt.

467쪽

DE EPISTA XI.

S. LXIV.

P ROGNOSIS. Generatim.

I. Haemorrhada narium pro varia indole morborum , quorum ST toma Sistit, pro vario tempore, quo in conspectum Venit, ac pro varia Profluvii copia , variam prorsus habet significationem. Haud secus , dum ut morbus Per scobvenit. 'Ataxis ut symptoma in acutis. a. In morbis acutis sanguinis e naribus emptio pm bona habetur, si post coctionis signa oritur ru : si larga est, et aliquandiu continuat si 3): si absque majori debilitate contingit: si morbi formae, aegri anteactae vitae , ac Victui, ci loco assecto consentit. Critica dicitur, si omnem morbum tot Iii. Contraria mala, inprimis stillae cruoris timendae; praesagiunt enim , si simul exiguae sunt, satum instans, aut saltem mcrbi diuturnitatem. Generatim epis laxis in se-bribus typhoideis complicatione inflammatoria

468쪽

DE EPISTLxi. 46Jexpertibus, et in ex autheniatibus malignis, potissimum in morbillis i4 timenda. Enimvero exempla epistaxeos lethalis haud desiderantur

'Aiaxis morbus Per se.

3. E contrario epis taxis morbus Per Se , P01issimum si indolis inflammatoriaa, plerumque salutaris est. Hinc non mirum, illius suppressionem tot tantisque ansam porrigere malis

sertim in aetate iuvenili, indistincte iactemus

Quamvis enim Cruor e naribus puerorum modice manans congestionibus, et noxis , quotquot inde proficiscuntur, mirifice prospiciat; attamen ex altera parte constat, quod ii, qui aequo frequentius, et ex caussis exiguis e naso

cruorem profundunt. Dcillime in epilepsiam, et pneumonorrhagiam incidant sa8 . Epistaxin in

469쪽

64 DE EPISTAM. senibus apoploxiam praesagire, cum aliis monuimus I9 . Interea latente, vitio cordis, vel alio circuitus sanguinis obstaculo , epis taxis , dummodo larga, levamcn pro tompore Saltem assert ao). Pro tempore, inquam, nam OCyus Seriris, saepe repetito profluvio isto, cachexia, et mors expectanda II). Repentina per epista-xin interitus ot nobis visa exempla, fCorbulo, et maxime morbo maculoso haemorrhagico WnELΗοFrII adscribenda iunt.

S. LXV.

CURA.- Generatim.

r. Prima in curanda epistaxi quaestio ea est,ntrum Profluuium cohibendum sit, nec rie. Epistaxin cohibero non licet, si Critica suerit, si in morbo inflammatorio, aut in alio quocum itio modice, et Cum levamine Compareat, aut si gravioris haemorrhagiae vices agat. Caeterum

ir0 P. II. C. IV. S. XXV. r. CD. MOROAGNI op. e. Epist. XXVII. N. I 2, 23. Io Exempliim debito Ioco angoris pectoris Iongaevitati mi

nime obstantis asseram, quod inprimis largae, quae eam romitabatur, epistaxi adscribendum esse ror. οὐ F1ηa. Η Lna ics Cent. Ιl. Obs. 18.

470쪽

epistaxis pro Varia sua indoIe diversam exposcit

euram. Cura e Ataxia inflammamrίas.

I. Distaxin ex fonte inflammatorio scaturientem, iam iamque limites excedentem regimine antiphlogistico , praesertim temperatura frigidiuscula, obscuritate cubiculi, potu curn succo acidorum vegetabilium, clystere emolliente, et pediluvio aggredimur. Vana enim est spes , Posse epistaxin , utpote inflammatoriae indolis , auxilium in se ipsa invenire; nisi sorte per auxilium morbus haemorrhagia narium centies peiori trielligatur. Immo, nisi solum, quod indicavimus, regimen sufficiat, sine mora ad venae sectionem e saphena deveniendum sua . Paucae enim , quae hic educuntur, cruoris unciae, librariarra Plurimarum sanguinis e naribras iacturam Praepediunt. Interne simul ermulsio nitrata exhibetur , aut si alvus segniter deponeretur, decoctum Rumae tamarim I um. Corde, et carotidibus vehcmenter pulsantibus, insusum saturatumDIiorum digitalis Pu ureae Commendam HS. Exhausto jam aegro, elixirium acidum Halteri. Quodsi narium profluvio cruento retentio menstruorum , vel haemorrhoidiam locum dede-

P. II. Vol. V.