M. Fabii Quintiliani De institutione oratoria ex recensione G.L. Spaldingii. Tomus primus septimus M. Fabii Quintiliani Declamationes maiores et minores item Calpurnii Flacci ex recensione Petri Burmanni

발행: 1825년

분량: 679페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

191쪽

DECLAM. IV. PRO FILIO

agnosco. Ne quis me tamen tali orare pulet miserae persuasionis errore , accipite , cur non possim dubitare delato: parricidium credit qui facturus est; non timet, qui periturus eSt. ΙΙ. Ante omnia igitur a gravitate publica peto, ne pro tota innocentia mea contenti sitis hoc, quod volo mori: nec quia videor contendere cum mathematico, vincere necessitates, expugnare fatum , ideo mihi bene credi putetis et vitam: aliud est, facinus non esse facturum; aliud mori velle, ne lacias. Quin immo, Si qua est fides, hoc quod vos constantiam putatis, infirmitas est: quod ad suprema contagio, animum meum novi: novissima victae mentis integritas est in mea potestate; brevi non habebo nec mortem. Fidem vestram, P.C., ne quid amplius de misera pietate speretis : qui mori volo, ne parricidium admillam , non invenio, quemadmodum illud non possim sacere victurus: nam quod ad Patrem per-

nune nec sato, nee consilio, aut e gitatione nocentes esse, ut ipse sit, nec propterea mulae eonscientiae cru

ciatu urgeri, iude evetiire . quod ita lemere iudicant: votum videtur suisse, simile sibi satum eiae, ita gloriam ii nul dubiam habituro et scelus saeile declinatum. Forte est Iegendum in

nocentia negat. SCHvLT.

De sto De quo dubitatis . illius

tiue vi, Pater et singuli tui,oceutes, nec malae adhuc couscientiae tormeu-tis lacerati. ScHVLT.

Qui periturus est Est deest Leid.

Pr. Seusus est, ex Schultingit sententia, eo iPso, quia Pater uou timet, est Periturus, ego id saeiam , quia id

credo. Innocentia mea Iun. met, Vobs. Pr.

Animum meum nori Planum est. id ea causa facio, quia animum meum novi; vide similia apud Seiopp. Grammat. Philos. P. 69. ScllvLT. Vietae mentis Vitae . H. Vos . pr. Lucus ; Mitae nos ae mentis , Leid. Pr. inccae meuιi, sit λιχιιtias, Leid.

IVon habebo nec mortem) M. tu Potestate; sensus est, nunc inscrte mihi mortem paro, et possum laudabili exemplo , ea brevi iudicum seu tentia inseretur, particidii erimino Perpetrato. Λd liaee insepultus abi elae. Scuu . Non habeo mortem, Leid. pr.; non habebo mortem, Vos Pr.; non linteo nec mortem . Lucas.

Hi mori Quod mori, Leid. pr. Non instento Noh Miseere, W. Illud mssim Illud ipse possim , Leid. Pr. Illud tussim non Iacet

192쪽

linet, qui rite retinet vivere nolentem, non miror, quod adhuc recenti gloriae nostrae gaudio stupet, et in opera mea totus oculis animoque conversus , parricidam non videt per virum sortem. Hic est animus, quo me quamvis denuntiatum praedictumque, servavit: et quum incertis adhuc dubiisque virtutibus praestiterit, ut viverem , praestat meritis actisque, ne moriar. Nunc ille, quod pietiale, quod videor ipsius perire reverentia, vocat parricidium suum; et in orbitate, quam sacere sibi videtur, non remedium meum, sed suum spectat assectum: filius qui vult mori, ne parricida sit, aliter sibi videtur remunerari non posse, quam ut ipSe moriatur. III. Merito prorsus, merito miserum senem tristes sollicitudines, et praescii metus ad mathematicum et responsa miserunt: debui vir sortis nuntiari, parricida praedici: sive enim miserae coniugis prodigiosa secun- litas tumultuosis pulsibus maritales inquietavit amplexus; sive per anxias noctes dirosque Somnos feralibus senex imaginibus agitatus dicitur ad notissimum sacrae artis antistitem, non spes, non avida vota, sed suspiria, melus, et praesagium magni nescio cuius incerti detulisso

pallorem; quid aliud hoc esse vultis, P.C., quam primam

Quod adhuc Quod deest W.

In opera mea In ora, obr. male, in sortiter a stio facta Pater totiis est

Praediciumque Praedictumqus fuerat, Leid. Pr. Praestirerit in Id est illarum causa

secerit . ut da fi noatrae amicitiae. Id est sae illi tui causa; quod notabile, quia frequentissimum est. SCHV . Iue deest Leid. Pr.

Quid aliud hoc Quid vilia I esse , Εd. Pith. Vultis. P. C., qtiam Vultis, P. C.,

193쪽

DECLAM. Iv. PRO FILIO IS9satalis instinctus necessitatem Z De partu uxoris mon P tuit non interrogare; deinde non credidit. Reseram nunc, P. C., cuius artis, cuius suisse dicatur auctoritatis, quem

putavit adeundum , qui sic timebat: homo qui, quod certum habeo , plurimis meruerat experimentis, ut ad illum, velut ad oracula deorum, plenumque Sacro spiritu pectus, hominum sollicitudines metusque coniugerent, dicitur inspecta totius ratione caeli, digestis sideribus in numeros, ad publici privatique sati stupuisse conspectum; et tanta prosperorum tristiumque congerie magis ipso consultore perterritu , diu non commisisse verbis, quod videbat. IV. Sed , o virum gravitatis antiquae , dignumque, cui se satorum arcana nudarenti quum partus de quo quaerebatur, multa praestaret Propiora prospera, laetos incipientes annos, non fuit contentus meliora praedicere, Sed quae certissima est vera proserentium sides quid-iiuid deprehenderat, protulit in medium, et proclamavit

futurum virum sortem, deinde parricidam. Quis unquam, P. C., fiducia maiore respondit: quum Summum lacinus denuntiaret, ante se dixit probaturum. Fecerat prosecto, P. C., interrogando Mathematicu in Pator rem non

educaturi, si quid tristius comperisset, nisi hoc primum de fato fuisset, ut viverem: sed nec Mathematici fides

ogestis sideribus in numeros Id est ordinem Virgil. IV Aen. , έέε,

Et tanta Et in tanta, W. Leid. t r. quod non duplicet. Laetos ine lentes Et laetos, W. iuramentis animos , Leid. Pr. Qiaue eertissima Et certissima, W. Prolatiartim Praedixit enim pro

Pera primo Ioeo. quae si eveuissent, probabat artem suam certam esse, et

Pro certo habeudum, auuiiuum sa-einus ab hoc iuvene dein perpetraturuiri; quod itidem praedixerat. Se UL.

Pater rem non educaturi Patrirem non educ H, W. Pater se none evitiarum , Leid. pr. Pater vectem

ete. volebat Francius. Nihil muta, est enim frequens in his deelamati vibus locutio. Vide ad desum. 2, P. S. Si quid tristitis eomperisset Si quid tristi Iuto concePisset, Leid. pr. Si quis tristius co Misset, Leid. Ne

194쪽

merus sesellit, non seXus in partu , non iuventa , non robur. Illa quoque quae velut extrinsecus consentie-hant , assuere responso, bellum, hostis, acies, ad illam ipsam, qua sortiter sacere poteramus, aetatem. Pater vero periculi sui denuntiatione non territus, arma mihi, pro tristis necessitast arma ipse circumdedit, et suis ad Pugnam manibus aptavit, tanquam Mathematico iam, credidisset. Quis miretur, quod responsum non contem Pserit, dum sperabat, ut sortiter sacerem: mori me non vult, et iam non superest, nisi parricidium. O mors laudanda sortibus, expetenda miseris, non recusanda

felicibus, quantum te quaesivimus in belloi tuli enim, deos testor, in aciem , tuli non virium iactationem, non gloriae cupiditatem ; sed ut patriae praestaret aliquid utilitas mei; ut hunc mihi deploratum spiritum, hoc destinatum damnatum quo corpus, publicarum utilitatum usus absumeret.

V. Ibi primum miser didici, quam multa nescientes, quam multa saceremus in viti: in medios hostium globos perditus pugnator exsilui; cessit acies: densissima

Qua fortiter Quam fortiter , Leid.

Franctu .

Vt Patriae praestaret aliquid utilitas mai Scribe, Militas mei. hoe est. iit patriae aliquid praestarem me vilem habendo, periculis obiiciendo. Vitie Pet. Fabrum I Semestr. , 1 . ubi eandem vocem aliis pari sensu restituit. GaON. Vilitas , Coib. Cod. ita commutari has voces ostendimus ad deesam. et Iust. V, 7. Absumeret in Assumeret, Leid. Pr. Eoisil Exsilui. Voss. see. Leid. Pr. ructe, insiliu volabat Fraucius.

195쪽

DECI, A M. IV. PRO FILIO

quaeque certamina solus invasi; resistere nemo sustinuit robviis ictibus membra nudavi, et ad incurrens ubique serrum vitalia parata Circumtuli; vacua circa me tela ceciderunt. Miserum me deceptae cogitationis eventulsortiter seci, dum mereor, occidi. Recedite gratulantes, abite laudantes, non circumeo templa, non reddo volanuminibus: ad parricidium veni. Quem ego paulo ante Passus sum miserae conscientiae pudoremt ad patrem arma non retuli: timui quin immo ne mihi, dum revertor , Occurreret, ne in oscula mea plenasque ad c victricibus telis manus incauto rueret amplexu. Quam tunc inter ceteras exclamationes deducentis exercitus vocem, quod circumstantis populi murmur excepit magnum felicemque iuvenem, si subito moreretur. Adiu vate, dii pariter atque homines, dum perire Concupisco, dum volo, miseremini, ne hunc ardorem fugientis animae dilatione laxetis : proclamo , testor, in novissimo

sati stamus abruptostrope est, ut occidat patrem pamricida praedictus, is uni est mori paratus. Quid me, pater, adhuc delines 3 quid moraris abeuntem y melius qui

dem suerat hunc spiritum aut in ipsa maternorum viscerum sede comprimere, aut ut primum contactu suo

caelum terrasque polluerat, sestinata morte dimittere. Sane lamen charitas patriae privatos vicerit metus, et

Pudorem Dedemst turpe enim io: Sane Cassia el Brtitorum habebatur, arma tion referre. ScuvLT. exitus paternis inimicuita datos. Sc

196쪽

in lionorein virtutum scelera nutrita sint: quidquid est. propter quod educari me lauti fuit, explicitum peractumque est: restat una pars sati, ultimum soluinque facinus. Frustra me consolaris aequanimitale patietiti que tua: non idem utriusque nostrum discrimen agitur: tu mori periclitaris; ego patrem invitus occidere. VI. Hoc Primum itaque excuso vobis, P. C., quod praemium pelon satis sit hactenus viri sortis nomen agnoscere, hucusque auctoritatem sacrae legis attingere, ut illam in advocationem sacrae mortis adducam. Relat rum me putatis illa optionum verba Solemnia, non ca-Pere magnorum prelia meritorum solas aequitates: tanta remunerandum benignitate quod sortiter fecit aliquis, quanta sollicitaretis, ut saceret: nemini unquam minus

solvendo civitas fuit: praestiti post quod mori continuo

Qii id si aequalitates. quae liis sunt iaimperiis, tibi libertas, tibi onurea pariter et ex aequo subsunt legibus; quas leges vocat Phaede. sab. I, et ipsuin statum aequalitatem Tae. I Anu. . 4. quae excluditur, simul atque unus aliquis summo imperio praeficitur: huc respicit Paulo Post,so ri estore de ariditaω summi imρε-ria. Calpuri declam. ε: M a cirilem hanc aequationem. diselliae is ele-runt. ScitvLT. Praemia mer. solus aequitatis, Leid. Pretia meritori nsolet, qui e et, Obr.; ego legerem. non Pero magnorum praemia vel pretia) meritorum solera aequi rares rameta remtinerandum benignaviae etc. Non posse aequari meritis pmemia . quae dantur illis, qui sortiter se mus. Aed remunerauditin esse benignitatet aulai factum, quanta invitatur ut excitatur quis, ut suciat. Bu N. Remtinerandum Remuneranda . . Remtinerandus , Lueas. Post quod mora In honorem Dirtiatim si L nore . Leid. pr. male; vide supr. decl. 2.38. et similem aberrationem vidimus dcciatu. I, cap. 18; honor autem hieest praemium; ut Val. Flacci I, 177: Primos Mee te M liais honores Cam

Lucas.

Quod praemium peto Parric dataturus, vel lege, quod praemisian hoo

Viri fortitis nomen, Coib. Atiaetoritatem Auetorem, Leo. pr.

In ad scut ionem sacrae moletis Mortem sacram, Iutrricidii ext ertem

197쪽

deberem. Sed securi estote de aviditate summae pol Atatis: illud iii sinitum, illud immodicum, quod nobis v Iuerunt licere leges, intra se consumit ille, qui meruit. Titulos, imagines, honores, servate victuris: mihi praestate salutem patris, innocentiam meam, temporum pudorem: quaeso ire mihi ideo praemium negetis, quia sortassis et hoc debeatis odisse, quod sortiter fecit extra invidiam est optio , quum id exigam, quod impetrare potuissem etiam, antequam sortiter lacerem: nam quod obiter optionis reddo rationem , quaeso, ne quis ideo me Parum aut praemio fidere credat, aut causis, quia utriusque iuris miscui preces: ignoscite ardori perire cupientis, quod pariter imploro, quae singula sussicere potuissent. Fidem quin immo vestram, si qua adhuc lex est, quae adiuvare possit mori volentem, commodale,

conserte: est utriusque iuris et auctoritas, quod in mea morte tribPlis: praestate causis ut moriar; Praemio, ut

sepeliar. Sentio, P. C., hoc primum ab affectibus publia

Leid. Protarea se Ita ut nihil erep., nihile magistratibus, et imperiis et patri

monio petatur. Lego autem Pro consumit, eonsummet, vel iis se consumet. dum mortem oppetit. Vt mox, Omnia mihi iam diuussa, consumma sum ιdeel. 8: neeesse ast omnes Perire, qui- a eontineων ν , causas, quoei

ipsa consumitur; deinde lege illa qui non meruit, quamquam et qui meruit. Mit explicari de patre. Muv Isa.

Commodiale, conserte in Commendate, Leid. pr. a m. Pr. I accommo

dato a m. 1.

Ese utriusqua Iegendum , ειι quoqua vel quinimmo utriusque iuria

nomen esti Quod ista bibuatis, aut

tribuetis . illius est et Auctoritas. SmvLT. Eat quod in utriusque iuris auctoritate. Est quod etc., W. Est utriusque iuris est a toritatis , Vict. Est quod in utriusqua iuris auetura est, Leid. pr. Est quod in utriusqua

Praestato causis Franci iis legebat

198쪽

M. FAB. QVINTILIANI

cis petendum , ne quis ideo mori me velle non credat, quia potius ad causas ac verba confugi, quia a vobis m

lui petere, quidquid ab his potui manibus accipere.

VII. Merui, lateor, malignas interpretationes, vir fortis ut morerer; a bello reversus arma posui; populi favorem, gaudia civitatis intravi. Sed, sive hoc est sepulturae suae magna reverentia , pessimeque additae pectoribus humanis infirmitates, ut esset quod timeret, qui non timet mortem ; sive decuit innocentiae amore pereuntem iranquillitas magna pereundi; ignoscite, quaeso, cunctationi, patientiae, morae: si me continuo occidissem, tanquam parricida moriebar. Neque est, P. C., quod excludi praemium putetis contradictione patris: eximus per magnorum operum reverentiam de necessitate pa-xendi , et aut interim nobis magna venit contra nominis huius potentiam de virtutum favore libertas, aut obsequia peracta demum optione repetemus. Non est quod vos resistentis moveat auctoritas: neminem invenias mori volentem , qui non habeat aliquem vetantem. Ille, cui praesto non sunt pignora charitatis, lacrymis tamen audientium, et consolationibus et promptissima sempernem, vel Pessime adiuta infirmitas. De verbo addere , vid. Gro ov. ad Senee. Agamem. 184, Sci ULTIN .PMaime a est in IriS. plerisque, sed eodiem illi raro diphtongum ae exhiabenti moethus etiam maximeque duae p. h. in firmitatis edidit; et Fraucius malebat, Pessimeque adulta p. h. inu milias.

Arma Romi Arma re sui. W. Vt Mesam. 3,s, demnet arma, an re monet st

Quod latinitis puto et rectitis, et aliud est, quod paulo post dicit. tidia Mitae ingredi: hie nempe notat. g ndente et favente populo in

travi. BPstri.

199쪽

DECL M. lv. PRO FILIO is, Iohorlatione retinetur: parentibus vero circa liberos unus affectus est, lavere vitae, timere mortem: non habent patientiam nec iustae orbitatis, et inter supplicia licet poenasque, omnes tamen illis innocentes, omnes miseri sumus. F ο, P. C., communem hanc impatientiam senis accendo pietate, reverentia : fieri non potest, ut se mori debere. persuadeat patri filius, propter quem se videtur occidere. Hactenus leges, hactenus merita virtutum e veniamus ad necessitates.

VIII. Mori volo; mori volo, ita ut reddidi causas. Ita non ex hac destinatione sentitis quidquid dici non potest: videritis quid nos hucusque protulerit, hinc incipit ratio. Quod volo, singite unum ex populo turbaque petere ius praemiorum: non debet hoc velari, quoties habet causas; non potest, quoties non habet; scilicet enim verendum est, ne ad hoc inconsulte , ne temere levitas humana prosiliat: et credibile est, ut quidquid apud hominem pro vita dici potest, ipsa sibi vita non dixerit. Abite gratulationes , silete blanditiae , quoties iam putatis noluisse me mori: primum, hoc maximum,

Poenasque, Leid. pr. Voss. pr. Victor. Sti Nicia nemo poenasqua es.

Voss. Pr. see. Luza. Ba vi reddidi Legendum sorte. iis nunc non reddidi causas p dum ne Pe Pro praernio, quod aniplissimum ora are poteram . Dp O mortem :nam videor iam μει voluntariae morolis reddidisse rationem 7 Scitu rites. Et ita u. r. Leid. Pr. Ita ut red. caia fas, ita. Non etc. potest y Obr.

Sentius Sen uis, Leid. pr. Quidquid diai non m est Quidquid diei potest , quidquid dici non Potes .

Lucas, Gryph. Cotta. Vidov. Videri ιγ Viderit, Leid. Pr. sec.

Quid nos hucusque Quid os h. Pro tulerit . hine incipit ratio, quod Meso. Fingua. Obr. Protulerit Pertulerit, Leid pr. M oolo Quod nolo, Coth. Credibiti est Incredibile est. Leid.

ui se me mori in me deest W.

200쪽

quod pro incoluntlitate hominis nutura commenta est , ut periremus inviti; et contra tot adversos casus, Patientiae nobis aequanimitate succurreret: inde est, quod inter luctus et desperationes foeda vivacitate duramus. Αii vos me moveri non creditis, quod iuvenis sum' quod modo vitae voluptates, modo gaudia lucis ingressus sumi quantopere mihi blanditur, quod publicis ex acie repo latus lium eris laetitiam civitatis implevi r quoties m hercule haec vulnera et rorantia hostili cruore arma Complexus, nnimum supra necessitates erigo, supra salum pono: sed omnia mihi iam discussa, consumpta sunt, et honesta pereundi ratione victa cesserunt. Quid mihi amplius cum corpore, quod oderunt oculi sui' cum quo quotidie properans anima rixatur ' non sunt mea membra, quae possim velut hostis alicuius lacerare, cons dere. Homini, qui semel renuntiavit rebus humanis, non redditur vita, sia tempus: et ipsa cupiditas ratioque Perieundi hoc ipso, quo vetamur, accrescit. Felicior m hercle qui moritur antequam debeat, antequam velit: paene sero renuntiat vitae , quisquis sic ad exitum pedi venit , ut hoc illum sacere nemo miretur: ei tantum de-

Commenta est Contenta est, Leid.

pr. ; surra Iretram, Leid. sec. V s. Pr. ficta sorte, Pro supra telum. Quae voces saepe columularao, quia quum idem nolent. glossatores unam Per alteram exponebant. Ita apud Lucan.

gis poeticum censet. Bunal. Cum quo Cum deest Leid. pr. maturὶ Ita et declamat. 8. 12 rritae genera rixantia . et deel. IS : id eum mea fortuna rixaris, et alibi: immo et in Inuitutionum liti.

IX, cap. 4: comoriarim , in commisin aura Merborum rixantur. Bu M.

Π ι is adleuius Malebat Franeius aliquis. Quis itiis sic ad in .s'ic deest Leid. Pr. V s. Pe. Coib.

SEARCH

MENU NAVIGATION