Institutionum iuris ciuilis libri 4. Olim a Theophilo antecessore in eum e Latino uberius diffusiusque translati, & nunc nuper e Graeco in Latinum per D. Iac. Curtium Burgensem iurisconsultum conuersi. In quibus multa, quae in aliarum libris, vel dee

4쪽

LIBRI III I.

. OLIM A THEOPHILP ANTECEs-

sbre in eum e Latino uberius dissitasque translati,& nunc nuper e Graeco in Latinum per D. Iac. Curtium Bu

adiarum libri vel deerant,uel corruptelegebantur, adhibita Graeearum I stitutionum , collariones sum νυMuta . Cum argumentio compendiariis parastophos sensem Iurisconsultum conuersi.

6쪽

rem: propterea, quod nihil in iis metit nviderem praeter uerba,hoc est rem adeo Ieuem ac nihil,ut inde natum sit prque

bium de ijs qui composita in fraudem oratione falsa pro veris obtruduc quod

verba dare dic latur.Et ecce repente frequens accurrit e, latere turba cauillai aium hominem esse me putidum, rust

is cumque, ac plane indignum qui lii A

. norim: quod tenebras quirram laesamq; detrectem, ac lucem spectare non au-

. Quod quantumuis lasso dicatur inaquomodo is qui in uulgus aliquid .dit , sperare posset ut lateatλ authoritas i

bus huc amicis V.C. editionem horu

7쪽

- inenipsorum uelut gradu sententire

quam institueram tenere , me deiecit. Quid enim facerem:quum praesti tim ex eo numero esset Daminius tuus , qui quia ipsius iussu hanc omnem rem priamum subijssem, hoc quoque sibi putaret 'deberi, ne quid iniunii suo de editione constitueretur . Ac mihi videtur fatis acerbe ac rigide ius suum,si 'quod habe- bat,in me & mea exercuisse s quando ne ita quidem ad praesens hominem potui dicrre,quod alia mihi in incude esse dicere,quae longe iustius mea possem uocaue. Venit igitur ad te Theophilus nosterv Quenit,sed incultus & incomposito habitu, dubitansq; achaerens, quid prii mum, quid Ve ultimum dicat quippe ex medio itinere, ad alium ,quam ad queris emissus erat,abreptus.Amico & honesta valde,& parum,ut aiebat,grauia efflagia tanti morem gerere me putabam: simul di illud futurum spergn, t prima eoru ,

qui iuri operam darent hi i utcunque

pro uirili mea iuuarem . itaq, & eo tem, pore ,quo festa ac lata ut cum Vopiscoloquar fieri diciq; solent φmnia,rem ag gres A, per intermissionum dilationumque moras , dissimili, ut necesse erat,& inequali textura tandem absolui.Verum ivt aliquado tibi inscriberetur, nihil om

8쪽

aliun mimis timc agebam . Nec Veioquaerendum est,quare nos' in manus a Gsumptolibro , mutarim correxerimque, quae mutata aut correcta magis placere posse crederem:quoniam,ut omittam integrum id mihi non fuisse, multo maxima sorte iam excussa:quiim omni ehaendatio etiarn in facili ac tu cunda materia, ingratum quiddam & amarum habet, tu vero sic tantum in uertendo molesti rum exhaustum mihi fuerat, ut& ipsum

emendationis nomen, velut earum me

moriam refugerem. Etenim ii plerisqι in rebus, ijs maxime in quibus mercede non speminia', ipsa iniuneris quod tra: chamius dignitas, diligentiam nostram cuprimiς intendere & eoacuere consueuit:qui tandem itioni inibus his libris quod ad Hibi id, quicquid est laboris quod ago hic subij, commendare debueritλEst quidem ea Iuris Ciuilis excellentia,ut neque eorum qui ad minima qua qne & infima se dimittunt non honesta unctio,& laudanda fit opera: sed longe alia est uertendi di alia scribendi ratio. Qui scribit,solutus ac liber nulliq; ad j ctus,sςipsum,hoc est natura suam sequitur:quar tepore mutata sunt,transit: quae

in psens omitti possut,differt:modo capita rem Icurrit, alias i altu penitus desce

9쪽

EPISTOLA

di:nunc dum cohibet,interdum latius excurrit.Omnia prorsus uarie. Deniqs, quod vel maxime animos nostros acceracit, solidam laudem , si ad eam aspirat, 'exare potest.At illi alteri, intra inge- latium eius quem uertit , standum est , aetinulta etiam praeter animi sui rationem dicenda.Siue quid frigidius collectum , sue audacius transatum, seu durius aut inflatius dictum est, mutare non licet . Quod si qua deinde laus sequitur,maior& melior pars eius,ei qui transfertur decidi debet. Atque haec eo minora sunt, quo maior ac grauior est author, quem vertis, ubi.s.& figuris iuuet certare, de selectis verbis uti liceat Nec enim omnia ut e Graecis cpnuersa sint,elabora

dum est, sicut M. Cicero docet: satis est, is vel eiusdem generis sint. At uero hic lnoster , adeo non habet quod contentionem illam admittat, ut etiam videri possit operam dedisse, ne haberet. Sic & in verbis negligens es de longus in exemplis, & in docendo remissus. Non quod ea commode casteque transferri non p's

snt quis enim id dicat λ) sed quod anti

mus eius qui transseri , non satis ijs se oblectet , parumque tali opere pastatur . Quid taedij mihi concoquendum fuerit, quantulaque nauseae inter uenedum obortum

10쪽

DEDICATORI A.

tum sit, ostendo:non Theophili midium vel operam damno et quan is aliter ac

scriptit , scribe nec potuit sere, nec in his libris debuit : siue naturam rerum qu traduntur me tes , siue Pe sonam eorum quibus scribuntur. Quoniam &Iuris Ciuilis ea ratio It wemadmodum res in medio positas,a que in communi homissum, ii uersantes amplectu tur: ita &ieinione e medii hominum vita desumpto. contentum, pullas dicendi figuras nulla verborum jumina, nullos tractandi colores magnopem desidera re videatur. Et omnibua in artibus; id quum primis animaduertendum ae uendum est ijs , lai rudi s earumtiones'; componunt, Vt nec sit nam ingenistiatilem ex ebolabore captent, nec tanquani parita contem han quae uiam ad maiora faciunt .sne quibus maiora non cφnsmint. Quid e

so inquies VX .mihi inscribis γ nihil ne

bet, 'uod quenquam capere possit λImo enimuero complura. Qii quamuis ut dixi 'non admodum grata sint nomen aliquod ex translatione quaerent, tamen 'eum, qui magis rem iptam quam alia quaedam expetidat ehemente, deleelare debeant.Etenim ine singula qu miam anxie consecteo quam tibi proba-